«Eresektershe oınaý»

«Úlken, eki qabatty úıdiń bir bólmesinde 10 jastaǵy qyz kitap oqyp otyr. Onyń 15 jastaǵy jıeni «eresektershe oınaýdy» usynady. Barlyǵy erinmen súıýden bastalyp, fızıkalyq jaqyndasýmen aıaqtaldy. Áli kúnge deıin eske túsirgim kelmeıdi. Tazarýdy qalaımyn».

Bul – qazaqstandyq Dınara Qasymbekovanyń #Men aıtýǵa qoryqpaımyn heshtegimen bala kezinde bastan ótkergen oqıǵasyn jazǵan esteligi.

Pedofıldiń qurbany bolǵan balalardyń naqty statısıkasyn keltirý múmkin emes. Sebebi jyldar boıy basynan ótkergen sumdyq oqıǵany jasyryp júrgender óte kóp. Onyń bir dáleli – búkil álemde pedofıldiń qurbany bolǵanyn túrli heshtegpen jazǵandar jetip artylady. Bári derlik kezinde jaqyndaryna aıtýǵa qorqyp, oıynda máńgige qalǵan qorqynyshty estelikpen ómir súrip keledi. Al adamnyń taǵdyryn tas-talqan etkender zań aldynda jazalanbaı ketti.

Pedofıl degen kim?

Psıhoterapevt Iorge Ponsetıdiń aıtýynsha, pedofılıa degen – psıhologıalyq aýytqý.

Skandınavıa elderi, Germanıa, Fransıa jáne Kanada sekildi memleketter pedofılderdi tanyp bilýge kóp qarjy jumsap jatyr. Dese de ázirshe pedofılderdiń mı fýnksıasy tereń zerttelmegen.

Reseılik dárigerler «pedofıl» degen dıagnozdy qoıý úshin adam birneshe krıterııge jaýap berýi kerek deıdi.

Eń aldymen pedofıldiń jasy 16-dan tómen bolmaýy kerek, al onyń qurbany odan 5 jas kishkentaı bolýy kerek.

Zorlyq qurbany bolǵan adamnyń jasy 13-ten joǵary bolmaıdy.

Pedofıl óz qurbanyna eń kemi jarty jyl ýaqyt qyzyǵýshylyq tanytyp, onymen jaqyndasýǵa tyrysady. Olar tańdaǵan qurbanyn basynda tek sylap-sıpap, odan keıin syılyqtar berip, balalarmen emosıonaldy túrde baılanys ornatady.

Sodan keıin ǵana aram oıyn iske asyrady. Statısıkalyq málimetke súıensek, balalardy zorlaǵandardyń 30 paıyzy – otbasynyń bir múshesi, ıaǵnı ógeı ákesi, atasy, aǵasy jáne t.b. Al 16 paıyzy – bóten adamdar. Biraq olar óz qurbanyn jaqsy tanıdy. Otbasymen tyǵyz aralasyp, jyldar boıy balaǵa qamqorlyq tanytqansyp, senimge kirgender.

Mamandardyń aıtýynsha, pedofılder ádette úıinde ata-ana jylýyn sezinbeıtin, emosıonaldy qoldaýǵa zárý balalardy tańdaıdy.

Al keıbiri tolyq emes otbasylardy nysanaǵa alady. Sebebi ondaı úılerde balaǵa tolyq baqylaý bolmaıdy. Pedofılder anasy nemese ákesi jumysta bolǵan ýaqytta balasyna qaraıtynyn aıtyp, qamqor adam sekildi kóringisi keledi.

Sondaı jaqyn tanystardyń nemese otbasy múshesiniń balany qorqytyp-úrkitip, biraz ýaqyt boıy zorlap kelgen mysaldar da kezdesedi.

Mamandardyń aıtýynsha, beıkúná balalarǵa jynystyq qorlyq kórsetetin adamdardyń kóbi – ózderi de kishkentaı kezinde zorlyqqa ushyraǵandar.

Keıbirinde psıhıkalyq aýytqý bolady. Kúızeliske túsip, rýhanı dertinen aryla almaı júrgender de osyndaı pasyq qadamǵa barady. Pedofılderdiń arasynda gomoseksýalısterdiń de úlesi kóp eken. Al pedofıl áıelder óz qurbandyǵyna uldardy jıi tańdaıdy.

Pedofıldi qalaı anyqtaýǵa bolady?

Germanıanyń bes ǵylymı-zertteý ınstıtýty pedofılıa fenomenin zerttep kórdi.

Mamandar qoǵamǵa belgili myńdaǵan pedofıldi zertteı kele, olardyń kóbine ortaq belgiler baryn aıtady. Áıtkenmen ol belgiler qalypty adamda da kezdesýi múmkin ekenin eskertedi.

Zertteý barysynda balalardy zorlaǵandardyń kóbi alasa boıly ekeni anyqtalǵan. 

Boıdyń alasylyǵy ana jatyrynda mıdyń durys jetilmeýinen bolýy yqtımal. Sondyqtan aqyl-esi kem adamdardyń kóbiniń boıy alasa bolyp keledi.

Kóptegen pedofılge tán ekinshi belgi – solaqaılyq. Ońqaılarǵa qaraǵanda solaqaılardyń arasynda pedofılder úsh ese kóp kezdesedi.

Pedofıl neshe jasta bolsa da, ózin jas sezinedi. Al balalarǵa, kerisinshe, eresek adam sıaqty qaraıdy.

Sarapshylardyń sózinshe, pedofılder áıeldermen durys qarym-qatynas ornata almaǵandyqtan, áýestigi balaǵa qaraı oıysady eken. Zertteý barysynda pedofılderdiń kóbiniń áıeldermen turaqty qarym-qatynasy joq ekeni anyqtalǵan.

Mamandar MRT arqyly pedofılderden seksýaldy patologıany anyqtady. Pedofılderdiń keıbirinde psıhosomatıkalyq erekshelik kezdesetinin aıtady. Olardyń aqyl-oı damý koefısıenti ortasha kórsetkishten segiz satyǵa tómen bolady. Zertteýshilerdiń málimetinshe, pedofıldiń ıntellektýaldyq deńgeıi onyń qurbanynyń jasymen baılanysty bolady. Pedofıldiń ıntelektýaldyq deńgeıi tómen bolǵan saıyn onyń qurbandary da jasara beredi.

Balalarǵa degen áýestik neden paıda bolady?

Asfendıarov atyndaǵy QazUMÝ oqytýshysy, profesor Qudıarova Ǵalıa Mahmetqyzy balany zorlaıtyndardyń kóbiniń bala kezinde aqyl-oı damýynda aqaý bolatynyn aıtady.

- Pedofılderdiń kóbiniń mıy organıkalyq zaqymdanǵan. Qazir kóp áıelder aıyna tolmaı erte bosanyp qalyp jatady. Ondaı jaǵdaıda balanyń ortalyq júıke júıesi buzylyp týady. Munyń barlyǵy balanyń oılaý qabiletine, aqylyna nuqsan keltirmeı qoımaıdy. Osylaısha adamda balaǵa degen áýestik paıda bolady.

Psıhıatrıada «ınfantılızm» degen termın bar. Infantıldi adamnyń oılaý qabileti óz jasynan tómen bolady. Máselen 15, 17 jastaǵy balanyń oılaý qabileti 12, 13 jastaǵy balanikindeı bolýy múmkin, deıdi Ǵalıa Mahmetqyzy.

Zertteýshi ǵalymdardyń kóbi pedofılderdiń bala kezinde nemese sharana kezinde mıyna zaqym kelgenin aıtady. Oǵan áıeldiń júkti kezinde aýrýy, yspen ýlanýy nemese eki qabat kezde ishýge tyıym salynǵan dárilerdi iship qoıýy áser etedi. Profesor Ǵalıa Mahmetqyzynyń aıtýynsha, adamnyń pedofıl bolýy syrtqy faktorlarǵa da baılanysty.

- Pýbertattyq kezeńde jasóspirim bala men qyzdyń arasynda unatý sezimi bolsa, ol – qalypty jaǵdaı. Al balada kishkentaı balalarǵa áýestigi oıansa ol – patologıa.

Baıaǵyda pedofılder týraly kóp estimeıtinbiz. Sebebi buryn qazirgideı ajyrasý, erte jastan júkti bolý sekildi jaǵdaı kóp bolmaıtyn. Áleýmettik jaǵdaıdyń nasharlyǵy, ashyq-shashyq júretinderdiń kóbeıgeni adam psıhıkasyna áser etpeı qoımaıdy. Sonymen qatar qazir uıaly telefony joq adam kemde-kem. Qalaǵan ýaqytta uıatsyz saıttarǵa kirýge bolady. Munyń barlyǵy adamnyń azǵyndaýyna alyp keledi.