Qamshynyń hat qorjynyna «Ult súıer urpaq kerek bolsa...» degen taqyryppen ult janashyry Dastan Abdyrahmanulynan hat keldi. Ózekti dúnıeni qozǵaǵan azamattyń úndeýin oqyrman nazaryna usynamyz.
Qurmetti Alash belesindegi saýatty urpaq tálimdegen ata-ana! Jalpy, namysy ottaı janǵan qazaǵym, qandaı da bir qıyn-qystaý kópirinen óte bilgen qazaǵym bala tárbıesine jáne onyń saýattylyǵyna asa zor mán bergenin bilemiz. Qazirgi Táýelsiz elimizde bul úrdistiń orny tym bólek qarqynda oryn alyp jatqan jaıy bar. Buǵan biz tek qýanbasaq, qapy bolmaıtynymyz appaq sútteı anyq. Kózi ashyq, sapaly bilimdi bolashaq ulan-baıtaq elimizge dál kerektiń qasy. Sebebi óz jerimizdiń qandaı da bir baılyǵyn, basqa da órkendeý sharalaryn tek ózimizdiń urpaq kóterip ıgerse degen yqylas nysany ár qazaqtyń armany ekenin bilip júrmiz. Osyndaı úderistiń qasynda, álbette, bizge bilimdisimen qosa ult súıer óskeleń urpaqtyń keregi etikshige biz qalaı kerek bolsa, qazaqqa dál solaı kerek bolyp tur. Bul sheńberdegi urpaqqa tárbıemen qosa patrıotızimdi sińiretin jalpy ata-ana, aǵa-ápke jáne bul turǵyda óte kóp áser beretin muǵalimder qaýymy. Alash zıalysynyń tóresi Álıhan Bókeıhannyń bul turǵydaǵy sózin aıta ketpeske bolmas,
"Ultty súıý bilimnen emes, minezden" dep tekke aıtpasa kerek. Álbette, oqýshy balanyń osy bir saǵy bosańqy kezden ultqa degen súıispenshiligin myǵym qataıtý siz ben bizderge úlken amanat bolmaq, aǵaıyn.
Endi osy bizdiń sózimiz árdaıym aýyzymyzda, biraq isimiz qolda bolmaı ketetini ókinishti. Sondyqtan myń ólip, myń tirilgen qazaǵym atalmysh úderisti búginnen jáne dál ózimizden bastalyq. Jaıdarly jazdyń eki aıyn tize búktirip, úshinshi aıynyń belinde otyrmyz, mine, kúzdiń qarasyna da sanaýly jetiler qaldy. Bul turǵyda qazaqshylyǵymyzdy osy bir maıda, biraq mańyzdylyǵy óte zor dúnıelerden bastaýdy qajet degen oıdamyn .
Mektep barysyndaǵy balańyzǵa alynatyn oqý qural-jabdyqtardyń tek qazaq tilinde bolýyn tańdaý sizdiń qazaqy sanańyz ben qolyńyzdaǵy dúnıe bolmaq. Eger siz tek qazaqy nyshany bar jabdyqtardy ala bastasańyz , álbette, bul balaǵa ottaı basylyp zor áser beredi.
Ásirese bala aıtarlyqtaı kóp qoldanatyn dápter máselesi. Munyń oryssha álpeti ıaǵnı "tetrad" bizge qanǵa sińgeni sondaı, mán bermesteı júzdegen danasymen ala beremiz. Eger bıyl da dál solaı bolatuǵyn bolsa , bul keler jylda da suranys ta bolatyny aıdyń júzindeı anyq. Sondyqtan bıyldan qalmaı urpaǵymyzǵa tek qazaqy naqyshtaǵy qural-jabdyqtardy alýǵa atsalysalyq. Ulttyq qonyshymyzǵa úles qosý, bizden balaǵa ótýi abzal.
Osy úrdiste taǵy bir úlken kóńil bóletin másele , "kúndelik" jáne "dápter" betindegi qaı-qaıdaǵy joq sýretter. Bizge túkke qatysy joq , on qaınasa da sorpasy qosylmaıtyn shetel fýtbolshylary, ánshileri, taǵy basqa súıkimsiz beınelerdi súısinip alýdy mindetti túrde qoıalyq.
Onyń ornyna tek ulttyq rámizimiz salynǵan, qazaqtyń asyl tulǵalary, handar men batyrlary bar sýretterdi alýǵa májbúrli túrde kósheıik. Túsinemin, balanyń kóńiline qaraý qazirgi turǵydaǵy ata-ananyń ókinishti sıpaty . Alaıda , umytpańyz balaǵa qazir tilińiz ótpese , keıin eseıgen de "aq toqty armandapty qystyń kúni kók shópti" bolyp júrmesin, májbúrli dep otyrǵanym osy, aǵaıyn. Bul bizdiń bastamamyzdyń aıaǵynda mynandaı jemis ákeletinin kóremiz. Basym bóligimiz osyǵan tartylsaq, basqasy da ózdiginen qazaqshylyqqa sozyla kirisedi. Eger bıyl qazaqy naqyshqa suranys jasasaq, buıyrsa kelesi jyly balanyń oqý naýqanyna arnalǵan jabdyqtar sórelerde basym bóligi qazaqshalanady. Sebebi suranys bar jerde , tapsyrys bar.
Bizdiń qazaqshylyǵymyz osylaı ár januıanyń túısiginen ótip, ulttyq tárbıe mátinine aınalýynyń mańyzy zor bolmaq.
Oqý jylynda barlyqtaryńyzǵa tek sáttilik jáne shydamdylyq tiledim. Qazaqshylyǵymyz jyldan jylǵa artyp, óskeleń urpaqqa qazaqy saýat pen ultyn súıer minez berýge asyǵaıyq, baýyrlar!
Dastan Abdyrahmanuly
