Qazaqstan Prezıdenti janyndaǵy Áıelder isteri jáne jónindegi ulttyq komısıa ókilderi jumys saparymen Mańǵystaý oblysynda boldy.

Ulttyq komısıanyń ókil­deri aldymen «Saıasatqa jáne jergilikti ózin ózi bas­qarý máselelerine keshendi kózqaras prınsıpteri» semı­naryna qatysty. Aqtaý qa­lasy semınar ótkizý orny­na kezdeısoq tań­dalǵan joq. Munda genderlik teńdik prın­sıpteri birinshi orynda tu­rady. Bul respýblıka boı­ynsha jeti áıel ákim oryn­ba­sarlarynyń ekeýi Mańǵystaý óńiri basshysynyń orynbasarlary bolyp jumys isteıtinin dáleldeıdi. Muny qonaqtar da atap ótti.

Shyǵyp sóıleýshiler atap ótkendeı, 2014 jyldyń 4 jel­­to­q­sanynda Qazaqstan Prezı­dentiniń Jarlyǵymen Áıel­der isteri jáne ot­basy­lyq-demografıalyq saıa­sat jó­nindegi ulttyq komısıa qura­myna ózgerister engizildi, soǵan oraı onyń qu­ra­my sapa­lyq jaǵynan ózger­di.

«Mańǵystaý oblysynyń múddesin qarastyratyn Se­nat jáne Májilis depýtattary­men jumys isteımiz. Olar­dyń óńirdiń damýyna da, eli­mizdiń zań shyǵarý baza­sy­nyń qalyptasýyna da úlken úles qosatynyn bile­miz. Memleket basshysy Ult­tyq komısıanyń basty min­detiniń eldegi otbasylyq-demografıalyq saıasatty qa­lyptastyrý jónindegi jumystardy jolǵa qoıý, otbasy ınstıtýtyn jáne sheshimder qabyldaý deńgeıinde áıelder qozǵalysyn nyǵaıtý ekendigin anyqtap berdi. Sheshimder qabyldaý deńgeıinde daıar­lanǵan áıelder qanshalyqty kóp eńbek etse, ol sheshimderdiń sonshalyq sapaly bolatynyna senimdimin», – dedi Parlament Májilisiniń depýtaty Elena Tarasenko.

Genderlik teńdik strategıasy genderlik damý boıynsha eń mańyzdy mindetterdi anyqtap berdi jáne genderlik saıasattyń óziniń máni – er adam­darǵa da, áıelderge de saıa­sı-ekonomıkalyq salaǵa qaty­sýǵa teń múmkindikter berý. Ol otbasyndaǵy teńdik, otbasy ınstıtýtyn, otbasylyq qa­rym-qatynastardy damy­tý men qoldaý kórsetý sıaqty pozı­sıalardy qarastyrady. «Oǵan, sondaı-aq, Qazaqstan talpy­nys jasaıtyn negizgi para­metrler qoıylǵan. Parla­menttegi áıelderdiń ókildigi boıynsha, máselen, Májiliste 27 áıel bar, kór­setkishter jaman emes. Degen­men, biz óńirlerdegi kórset­kishter úshin jumys isteýimiz qajet. Bizdiń mindetimiz – keńes­ter berý, jumysty aýyl­dar men aýdandarda júrg­i­zý qajet ekendigine nazar­laryńyzdy aýdarý», – dep atap ótti Lázzat Súleımen.

Mańǵystaý oblysy ákimi­niń orynbasary Baný Nur­ǵazıeva Genderlik teńdik stra­­tegıasynyń sheshimder qabyl­daýynyń barlyq deńgeı­lerinde áıelderdiń 30 paı­yzdyq ókilderiniń qol jetkizý qajettiligine toqtaldy. «Eger oblys ákimi deńgeıinde bizde eki áıel ákim orynbasary bolsa, onda aýyldyq okrýgter deńgeıinde maqtana almaımyz. Bizdiń aýyldyq okrýgte ákim bar, bir ǵana áıel. Mun­daı qyzmetterde tabysty, bel­sendi áıelder otyratyn bolsa, onda kóp nárseniń ózgeretinine men senimdimin», – dedi ol.

Áıelder isteri jáne otba­sylyq-demografıalyq saıa­sat jónindegi óńirlik komısıa otyrysyna qatysar aldynda qonaqtar kórme-jármeńkede boldy. Solardyń biri – Marına Jırkova.

– «Dalakósh» shokolad she­ber­­hanasy jýyrda ǵana ashyl­dy. Biz eń dámdi ko­lým­bıa­lyq shokoladtan túrli músin­der jasaımyz. Odan ne kerek­tiń barlyǵyn jasaý­ǵa bola­dy, – dedi ol. Shyndy­ǵynda, sórede shokolad­tan áıel­der týflıi, sandyq­sha, mýlt­fılmderdiń, ertegi­lerdiń úzin­dileri túrindegi qoldan jasal­ǵan músinder bar. Mundaı músinderdi ja­saýǵa shamamen – bir jarym, al kishkentaılaryna jarty saǵattaı ýaqyt ketedi eken. Sheberhanalary shaǵyn. Ja­qynda Aqtaýda dúńgirshek ashýdy josparlap otyr.

Tatána Pýgacheva – «Aq­taý­sút» sút zaýytynyń kom­mer­sıalyq dırektory. Osyndaı qyzmetine qaramastan, ol súıik­­ti isi – kıiz basýmen aına­ly­sýǵa ýaqyt tabady eken. «Maǵan Máskeýden tap­syrys keldi. Olardyń óz­derinde she­berligimdi je­tildirý úshin men úırenetin, sheberlik-sabaqtar satyp alatyn qanshama sheberler bar ǵoı, biraq tapsyrys berýshilerdiń meni qalaǵanyna tańmyn», – deıdi ol.

Óńirde áıelder ká­sip­ker­ligin damytýdyń bolashaǵy jaıly oblystyq kásipkerlik jáne saýda basqarmasynyń jetekshisi Venera Mustapaeva aıtyp berdi. «Oblysta áıel­der kásipkerligine qoldaý kórsetetin organdar men uıymdardyń tolyq júıesi qalyptasty, jeke kásiporyn ashýǵa talpynatyn áıelderge kómek kórsetetin ÚEU-lar sany ósip keledi. Olar aqpa­rat­tar usynady, sabaqtar júr­gizedi, nesıelendirý bary­synda kómektesedi. Óńirde Mań­ǵystaý isker áıelder klýby, Áıel­der kóshbasshylyq mek­tebi belsendi jumys isteıdi, «Ata­meken» óńirlik palatasy ja­nynan isker kásipker áıel­der keńesi quryldy», – dedi V.Mustapaeva.

Statısıka boıynsha, bú­ginde Mańǵystaý oblysy – bala týý boıynsha kóshbasshy. Halyq sanynyń ósý qarqyny jaǵynan Almatydan keıingi ekinshi orynda tur. Óńir turǵyndarynyń 50 paıyzdan astamyn áıelder quraıdy.

Budan keıin semınarǵa qaty­sýshylar Túpqaraǵan aýdanynda bolyp, áıeldermen kezdesti. Kásipker áıelderdiń biri – Aqshuqyr aýylynyń dárigeri Tájihan Izturova: «Bir kezderi Aq­shuqyr keńshary bolǵan, ol taraǵan kezde jer telimin dári­gerler de, muǵalimder de aldy. Men onymen shyndap aınalysýdy sheshtim, sóıttim de mal baǵýǵa kiristim», – dedi.

Sondaı-aq, olar Taras Shev­chenko murajaıynda bolyp, aqynnyń shyǵar­ma­lary­men tanysty.

Derekkóz: "Egemen Qazaqstan" gazeti