بۇگىنگى كۇنى كامەلەت جاسقا جەتپەي جۇكتى بولىپ قالاتىن قىزداردىڭ سانى ازايار ەمەس، كوبەيمەسە. بۇنداي جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن قانداي امالدار قولدانۋ كەرەك ەكەنىن ارنايى ماماندار دا تابا الماس. دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، ەرتە جۇكتىلىككە كوبىنە اۋىلدان قالاعا وقۋعا كەلگەن جاس قىزدار ۇشىراپ جاتادى ەكەن.
اقتوبەدە كامەلەتتىك جاسقا تولماعان قىزداردىڭ اراسىنداعى جۇكتىلىك ازايماي وتىر. ال دارىگەرلەردى جىنىستىق قاتىناستى ەرتە باستايتىن جاسوسپىرىمدەردىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعى الاڭداتادى. ءقازىردىڭ وزىندە وبلىستا 14-16 جاس ارالىعىنداعى 170-كە جۋىق مەكتەپ پەن كوللەدج وقۋشىcى اياعى اۋىر ايەلدەردىڭ تىزىمىندە تۇر، دەپ جازادى 31 تەلەارنا.
17 جاسىندا بالالى بولىپ، جاستايىنان انا اتانعان قىزداردىڭ ءبىرى كاميلا تەمىربەكوۆا. ايتۋىنشا، جۇكتى بولعان كۇننەن باستاپ اناسى قىزىنان تەرىس اينالىپتى. وتباسىندا كۇندە ۇرىس-كەرىس، جانجالدان شارشاعان جەتكىنشەك اقىرى انالار ۇيىنە كەلۋگە ءماجبۇر بولعان. ءقازىر ونىڭ ءالىمجان ەسىمدى ەكى ايلىق ۇلى بار.
كاميلا تەمىربەكوۆا، جاس انا:
- 20 كۇندەي ۇيدە بولدىم. مەنى مامام الىپ كەتتى روددومنان. كۇندە ۇرىسامىز. ءبىر اي بولدى ۇيدەن كەتىپ قالعانىما. ماعان وسى جەر جاقسى. نەگە؟ ويتكەنى وسى جەردە ۇرىس جوق، ايقاي جوق. مامام كەلدى، ءبىراق مەنىڭ ۇيگە بارعىم كەلمەيدى.
جانار قوجانوۆا، ءتىلشى:
- جاستايىنان جۇكتى بولىپ، باستارىنا قيىندىق تۇسكەن جاس قىزدار كوبى مىنە وسى انالار ءۇيىن كەلىپ پانالايدى. تاعدىردىڭ تالكەگىنە ءتۇسىپ، تۋعاندارى تەرىس اينالعان قىزدار وسى جەردەن ءسابيلى بولىپ، وسى جەردەن اياقتانۋعا ءماجبۇر. ويتكەنى ولاردى تۇسىنەتىن جان، باراتىن جەرلەرى جوق.
جالپى مەكتەپ قابىرعاسىنان باستاپ جىنىستىق قاتىناسقا تۇسەتىن وقۋشى قىزداردىڭ سانى، وكىنىشكە قاراي، اقتوبەدە جىل سايىن ارتىپ كەلەدى. بۇگىنگى كۇننىڭ كەسەلىنە اينالعان بۇل جاعداي دارىگەرلەردى دە الاڭداتىپ وتىر. تەك وتكەن ەكى ايدىڭ ىشىندە اياعى اۋىر بولعان 24 قىز تىركەلىپ ۇلگەرگەن. اق حالاتتىلاردىڭ ايتۋىنشا، قىز بالالاردىڭ ەرتە ەسەيىپ، جىنىستىق قاتىناسقا ەرتە ءتۇسۋى كوبىنە وتباسىنداعى جاعدايلارعا بايلانىستى. ويتكەنى كوپ ۋاقىتىن جۇمىستا وتكىزەتىن اتا-انا بالالارىن قاداعالاي الماي جاتادى. ال وسىنداي ەركىندىكتى سەزىنگەن جاس جەتكىنشەكتەر ارتىنان ءتۇرلى جاعدايلارعا دۋشار بولادى دەيدى گينەكولوگ - دارىگەرلەر.
سالتانات تۋبۋلبايەۆا، اقتوبە وبلىستىق پەريناتالدىق ورتالىعىنىڭ بالالار گينەكولوگى:
- وتكەن 2016 جىلى كامەلەتتىك جاسقا بولماعان 145 قىز بالا بىزگە كەلدى. جۇكتى بولعانداردىڭ 90 پايىزى 17 جاسقا تولعان قىزدار، ال 10 پايىزى 14 پەن 16 جاس ارالىعىنداعىلار. جالپى مۇنداي جاعدايعا الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن ەمەس، كەرىسىنشە تولىققاندى وتباسىنان شىققان قىزدار تاپ بولىپ جاتادى. ءبىر ايتا كەتەرلىگى بۇل جاستا قىزداردىڭ اعزاسىندا ەتەككىردىڭ كەلۋ ۋاقىتى دا بۇزىلادى. ال جۇرەك اينۋدى ولار اسقازان دەپ ويلايدى. سوندىقتان اياعى اۋىرلاعان قىز دا، ونىڭ اناسى دا جۇكتىلىكتى دەر كەزىندە بىلمەيدى. بىزگە كەش كەلىپ جاتادى.
دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، ەرتە جۇكتىلىككە كوبىنە اۋىلدان قالاعا وقۋعا كەلگەن جاس قىزدار ۇشىراپ جاتادى. جانە سول كوپشىلىكتىڭ باسىم بولىگىن كوللەدجدە وقيتىن قىزدار قۇراسا، قالعانى 10 مەن 11- سىنىپتاعى مەكتەپ وقۋشىلارى. ەرتە ەسەيىپ، انا اتاناتىن قىزدار كوپ جاعدايدا تۇرمىسقا شىعىپ جاتسا، قالعاندارىنىڭ بالاسىن قىزدىڭ اتا-انالارى ءوز اتتارىنا جازدىرىپ، وزدەرى اسىراپ جاتادى ەكەن.