بالىقتار الەمىنەن ءۇش ۇزىك سىر

/uploads/thumbnail/20170708155335569_small.jpg

جەر بەتىندەگى ءار جاندىكتىڭ كورەگى اللاعا عانا ءتان. ول ولاردىڭ تۇراقتى، تۇراقسىز ورىندارىن بىلەدى. بارلىعى اشىق ءبىر كىتاپتا.

حۇد سۇرەسى 6- ايات.

 ادام بالاسى ءوزىن وسىناۋ ون سەگىز مىڭ عالامنىڭ ارداقتىسى جانە قوجايىنى دەپ بىلەدى.  ءارى اقىل مەن پاراسات تەك ادامدار دا عانا بولادى، قالعان جان يەلەرى ءبىز ءۇشىن جاراتىلعان، ولاردا اقىل مەن سانا بولمايدى دەپ تۇسىنەدى. جالپى كورىنىستىك تۇرعىدان الىپ قاراعاندا بۇل ۇعىمنىڭ قاتەلىگى جوق، دۇرىس ءسوز. الايدا تابيعات قۇبىلىستارىنا، ونداعى جانۋارلاردىڭ، قۇستاردىڭ، بالىقتاردىڭ جانە باسقا دا ورگانيزمدەردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىن زەرتتەي قاراعاندا، ولاردىڭ  پاراسات-پايىمىنىڭ كەي تۇستارىنىڭ ادام بالاسىنان مۇلدە جوعارى ەكەنىن، ءتىپتى ونداي ۇلى قۇرباندىققا ادام ۇرپاعىنىڭ بارا بەرمەيتىندىگىن كورىپ ەرىكسىز تاڭ قالاسىز. سونداي ۇلى جانكەشتىلىك پەن سۇيىسپەنشىلىككە تولى بالىقتار الەمىنەن ءۇش ۇزىك سىردى سىزدەردىڭ ادامي كوڭىلدەرىڭىزگە ۇسىنىپ وتىرمىن. بالىقتار ماحابباتىنىڭ ءبارىن ەمەس، ءبىر از بولىگىن وزىنە ۇلگى ەتىپ السا، ناعىز ادامدىق دەڭگەيدە قالارىنا مەن سەنەمىن.

         ءبىرىنشى سىر،  لوسوس بالىعى -  انا ماحابباتىنىڭ اسپانى

         تەڭىزدەر مەن مۇحيتتاردى مەكەندەيتىن، لوسوس بالىعى ۇرىق شاشار الدىندا،  جاعالاۋعا جاقىن تەڭىز قايراڭدارىنا كەلىپ، جاتار جەرىن ۇشكىر تاستار مەن ءقاۋىپتى دۇنيەلەردەن تازالاپ،  ۋىلدىرىقتارىنىڭ تەڭىز تولقىنىمەن شايىلىپ كەتپەۋى ءۇشىن يىرىلە جاتىپ، ءوز دەنەسى ارقىلى ۇرپاعىنىڭ امان -ەسەن ءومىر ەسىگىن اشۋعا جاعداي جاسايدى.

 546

 1-سۋرەت. لوسوس بالىعى

دايىن بولعان ورتادا ۋىلدىرىق شاشقان لوسوس بالىعى وسى كەزدە ۇرپاق ءۇشىن قۇرباندىققا بارۋدىڭ ەڭ ۇلى ۇلگىسىن كورسەتەدى. دۇنيەگە كەلگەن كىشكەنتاي شاباق بالىقتار  اشتىقتان  نە جەرىن بىلمەي تارىققاندا، انا بالىق ءوز دەنەسىن ولاردىڭ قورەگى ەتۋگە دايىن بولادى. سانسىز شاباقتاردىڭ تىستەۋى، ەتىن تىرىدەي جۇلمالاۋىنا شىداپ، تىرپ ەتپەي جاتا بەرەدى.  شاباقتار ەسەيىپ ءوز بەتتەرىنشە قورەكتىك تابۋعا قاۋقارلارى جەتكەندە انا بالىقتىڭ اقسيعان سۇيەگى عانا قالادى. ول وسىلاي ءوز ءومىرىن تارك ەتىپ، ۇرپاقتارىن امان الىپ قالادى.

         بالالارىن كوكالا ەتىپ ساباپ، ءتىپتى ءولتىرىپ الاتىن،  ساۋداعا سالىپ ساتىپ جىبەرەتىن نەمەسە قوقىس جاشىگىنە تاستاپ كەتە بەرەتىن بەزبۇيرەك، كوكەك انالاردىڭ بويىندا، ارسىز اكە سىماقتاردىڭ ويىندا لوسوس بالىعىنىڭ  بالاعا دەگەن كوزسىز ماحابباتىنىڭ ءبىر مىسقالى بار مە ەكەن دەشى؟ ءبىز نەگە ازدىق، ءبىز نەگە ۇرپاق الدىنداعى اتا-انالىق بورىشىمىز بەن مىندەتىمىزدى وتەۋدەن تايساقتايتىن بولدى؟ بالانىڭ رۋحاني جانە ماتەريالدىق قاجەتتىلىكتەرىن قاناعاتتاندىرۋدان بويىمىزدى اۋلاق سالامىز؟ باستىسى، ءبىز يماننان ماقۇرىم قالدىق.  قاسيەتتى قۇراندا جاراتۋشى يەمىز: «ءبىر دە كەدەيشىلىكتەن قورقىپ، بالالارىڭدى ولتىرمەڭدەر. ءبىز ولاردى دا، سەندەردى دە قورەكتەندىرەمىز (ريزىق بەرەمىز). راسىندا، ولاردى ءولتىرۋ ۇلكەن كۇنا» («يسرا» سۇرەسى، 17-ايات). دەسە، باقارا سۇرەسىنىڭ 233-اياتىندا: «ەمىزۋدى ءتامامداعىسى كەلگەن كىسى ءۇشىن انالار بالالارىن تولىق ەكى جىل ەمىزەدى» -دەلىنگەن. ءارى پايعامبارىمىز (س.ع.س.) كوپتەگەن حاديستەرى بار. مىسالى: "بالاعا جاقسى تاربيە بەرۋ، بالانىڭ اكەسىندەگى اقىلارىنان"؛ «ءبىر ادامنىڭ قايىر جولىندا جۇمساعان اقشاسىنىڭ ەڭ جاقسىسى – وتباسىنا جۇمساعان اقشاسى» جانە "بالاعا مەيىرىمدىلىك تانىتپاعان، مەيىرىمدىلىك كورە الامايدى" سونداي-اق "بالالارىڭدى كوپ سۇيىڭدەر، ولاردى سۇيگەندەرىڭ ءۇشىن ءجانناتتاعى دارەجەلەرىڭ وسەدى" ت.ب..  بۇل تۇردەگى اياتتار مەن حاديستەردەن كوپتەپ مىسال كەلتىرۋگە بولادى. بارلىعىنىڭ دا ايتار ويى سول - ۇرپاق الدىنداعى اتا-انالىق مىندەتتى ادال جانە جەتكىلىكتى ورىنداۋ بولماق.

         ەكىنشى سىر،  جىلان باس  بالىق -  بالا ماحابباتىنىڭ اسقارى

         جىلان بالىقتىڭ ءبىر ءتۇرى سانالاتىن، جىلان باس بالىق دەپ اتالاتىن مىنا بالىق قىتايدىڭ شاندوڭ پروۆينسياسىنىڭ ۋي شانحۋ تۋريستىك بازاسىندا كوپتەپ مەكەندەيدى. سول جەردىڭ قۇرمەتىنە ول بالىقتاردى  ۋي شانحۋ جىلان بالىعى دەپ اتاپ كەتكەن. بۇل بالىقتىڭ قاسيەتى سول ۋىلدىرىق شاشقان سوڭ ەكى كوزى مۇلدە كورمەي قالادى ەكەن. كورەر كوزىنەن ايىرىلعان انا بالىق ەشبىر ازىقتىق ۇستاي الماعاندىقتان كۇن ساناپ جاعدايى ناشارلاپ ءجۇرىپ-تۇرۋدان قالا باستايدى. اناسىنىڭ جاعدايىن تۇسىنگەن شاباق بالىقتار ونى قۇتقارىپ قالۋ ءۇشىن ەندى ادام ايتسا نانعىسىز عاجايىپ ەرلىككە بارىپ، بىر-بىرىمەن قۇيرىق تىستەسە قاتارلاسىپ، اناسىنىڭ اۋزىنا قاراي بىرىنەن سوڭ ءبىرى جۇتىلىپ كەتە بارادى. ءوز بالالارىن جۇتىپ جاتقاننان حابارسىز انا بالىق ەپتەپ قايتا قالپىنا كەلە باستايدى. ول قاشان قالپىنا كەلگەنشە شاباق بالىقتار قۇرباندىقتارىن توقتاتپاي جالعاستىرا بەرەدى ەكەن.

 547

   2-سۋرەت. جىلان باس  بالىق

     اتا-اناعا بولعان ماحابباتتىڭ ەڭ ۇزدىك،  ەڭ بيىك ۇلگىسىن كورسەتكەن وسى بالا بالىقتاردىڭ اسقان جانقيارلىعىن كورگەندە،  اتا-اناسىن سىيلامايتىن،  قارتايعان شاعىندا ولاردىڭ جاعدايىمەن ساناسپايتىن،  ۇرسىپ جابىرلەيتىن، قارتتار ۇيىنە وتكىزۋگە دايىن تۇراتىن،  ءتىپتى،  قول جۇمساپ، ولاردىڭ  جۇرەكتەرىن ماڭگىلىك جارالايتىن ادامداردى  ادام دەپ اتاۋدان ۇيالاسىڭ.

 6546

3-سۋرەت.  جىلان باس  بالىق مەكەنى ۋي شانحۋ تۋريستىك بازاسى

 (جۇڭگو، شاندوڭ پراۆينسسياسى)

اتا-اناعا قۇرمەت، تۋىسقاندىق قارىم-­قاتىناستى ۇستانۋ تۋرالى قۇران كارiمدە: «راببىڭ  ءوزiنە عانا  قۇلشىلىق ەتۋلەرiڭدi جانە اكە-شەشەگە جاقسىلىق قىلۋلارىڭدى بۇيىردى» – دەيدi (ءال-يسرا، 23-ايات). سونداي-اق اللاھ تاعالا: «ەكەۋiنiڭ بiرەۋى نەمەسە ەكەۋi دە كارiلiككە جەتكەن  بولسا، ولارعا «تۋف» دەگەن  ءسوزدi دە ايتۋشى  بولما.  ءارi ولارعا ايعايلاۋشى بولما، ول ەكەۋiنە سىپايى ءسوز سويلە»، – دەپ  ەسكەرتەدi. (ءال-يسرا، 23-ايات). پايعامبارىمىز (س.ع.س): «اللاھتىڭ ريزالىعى اتا-انانىڭ ريزالىعىندا، ال اللاھتىڭ اشۋى اتا-انانىڭ اشۋىڭدا»،– دەگەن. جانە ءبىر حاديسىندە «كiمدە-كiم ءوزiنiڭ كۇنiن ۇزارتىپ، نەسiبەسiن مولايتقىسى كەلسە، وندا ءوز اتا-اناسىن قۇرمەتتەسiن، ءارi تۋعان-تۋىسقاندارىمەن قارىم-قاتىناسىن ۇزبەسiن»، – دەگەن.  اتا-انانى قۇرمەتتەۋ جانە بويۇسىنۋ مەن وعان كىرشىكسىز قىزمەت كورسەتۋ تۋرالى اللاھ تاعالا قۇراندا الدە نەشە مارتە انىق، اشىق تۇردە ايتادى. ءاسiرەسە ولار قارتايعان، جان-جاقتى قامقورلىققا ءزارۋ شاقتا بالالارىنىڭ اتا-اناسىنىڭ قاس-قاباعىنا قاراپ، كوڭiلدەرiنەن شىعا بiلۋدiڭ اسا ماڭىزدى ماسەلە ەكەندىگىن اللاھتىڭ ەلشiسi دە سان مارتە ايتىپ، كەيىنگىلەرگە وشپەستەي ەتىپ جەتكىزىپ كەتكەن. ءارى اتا-اناعا ءتىل تيگىزۋدىڭ، كۇنا ەكەندىگى دە ەسكەرتىلگەن. سونداي اياتتار مەن حاديستەردەن ماقۇرىم ادامداردىڭ قولدارىندا بار اسا ۇلى بايلىقتى، ءجانناتتىڭ كىلتىن باعالاي بىلمەۋ قانداي وكىنىشتى دەسەڭىزشى.

      ءۇشىنشى سىر،  مۇحيت البىرتتارى - تۋعان جەرگە دەگەن ماحابباتتىڭ  داستانى

 اتلانت مۇحيتىنىڭ تەرەڭدەرىندە ءومىر سۇرەتىن البىرت بالىقتارى وزدەرىنىڭ العاش ومىرگە كەلگەن وزەندەرىنە قاراي تۇقىم شاشار كەزىندە جولعا شىعادى. ولار مۇحيتتىڭ ءبىر بەتىنەن كەلەسى بەتىنە ءوتىپ، ودان ارى قۇرلىق جاعالاۋلارى مەن وزەندەردىڭ قۇيار ساعاسىنا جەتىپ، وزدەرى تۋىلعان وزەننىڭ جوعارى اعاسىنا قاراي ساپارىن جالعاستىرادى. وسى اسا ۇزاق ءارى قاۋىپ-قاتەرگە تولى  ساپارى بارىسىندا ولاردىڭ  كوپشىلىگى مەرت بولادى. الايدا العان بەتىنەن قايتپايتىن تاۋەكەلشىل دە، تۋعان جەرىن شەكسىز سۇيگەن البىرتتار ەڭ سوڭىندا وزدەرى ومىرگە كەلگەن وزەننىڭ ەڭ تازا جوعارى اعىسىنا كەلىپ ۋىلدىرىقتارىن شاشادى. شاشىلعان ۋىلدىرىقتار شاباق بالىققا ايلانىپ، سودان قايتا ۇلى مۇحيتتارعا قاراي  كەرى ساپار شەگەدى.  ەندى ولار ءوز كەزەگىندە اتا-انالارىنداي سان الۋان قيىندىقتى جەڭە وتىرىپ اۋەلگى وزەننىڭ باس اعىسىنا جەتۋگە ساپارلايدى. وسىلايشا  تۋعان جەرىنە دەگەن ماحابباتتارىن ماڭگىلىك ەستەرىنە ساقتاعان بالىقتار بۇل ۇردىستەرىن ۇرپاقتان-ۇرپاققا ميراس ەتكەندەي ساقتاپ وتىرادى. بۇل تۇردەگى "اعىسقا قارسى اتىلعاندار"-دەپ اتىلاتىن بالىق تۇرلەرى الەمنىڭ باسقا جەرلەرىندە دە، باسقا بالىق تۇرلەرىنەن دە كەزدەسىپ وتىرادى.

2546

4 - سۋرەت مۇحيت البىرتى

 حالقىمىزدا "تۋعان ەلدەي ەل بولماس، تۋعان جەردەي جەر بولماس"-دەگەن اتالى ءسوز بار. بۇل تۋىپ وسكەن ەل مەن جەردىڭ باعا جەتپەس قىمبات ەكەندىگىن تۇسىندىرەدى. ءبىزدىڭ حالىقتا تۋعان جەر مەن تۋعان ەل تۋرالى ماقال-ماتەلدەر مەن ءان-جىرلار وتە كوپ. سونداي قاناتتى ءسوزدىڭ ءبىرى «وتان وتباسىنان باستالادى»-دەگەن قاسيەتتى ۇعىم. وسى ءبىر اۋىز ءسوز وتاندى ءسۇيۋدى، تۋعان ەلگە دەگەن قۇرمەت سەزىمدى جانۇيادان، بالا كۇننەن باستاۋدى ءار ءبىر اتا-انا مەن اقىل جاسىنداعى ۇرپاق ساناسىنا  سالادى. بۇنىڭ بارلىعى دا  حالقىمىزدىڭ كىسىلىك پايىمى مەن پاراساتىنىڭ اسقاق دەڭگەيىن كورسەتەدى. اسىل دىنىمىزدە دە "وتاندى ءسۇيۋ يماننىڭ جارتىسى"-دەگەن پايعامابارىمىزدىڭ حاديسىدە بار. ءماديناعا ھيجرات جاساردا مۇحاممەد (س.ع.س.) كىندىك قانى تامعان مەككەگە جابىرقاعان كوڭىلمەن قيماي ۇزاق قاراپ تۇرىپ: – ۋاللاھي، سەن جەر بەتىندەگى ەڭ كورىكتى، ەڭ سۇيىكتى مەكەنسىڭ. مەن ءۇشىن سەنەن ارتىق جەر جوق. ەگەر تاعدىر تاۋقىمەتىنە ۇشىراماعانىمدا، وزىڭنەن ءبىر ساتكە دە الىستاماس ەدىم، – دەگەن. بۇنىڭ ءوزى كۇللى ادام بالاسىنا دۇرىس جول كورسەتۋشى بولىپ كەلگەن پايعامباردىڭ دا ءوز ەلى مەن جەرىنە دەگەن شەكسىز سۇيىسپەنشىلىگىن كورسەتەدى.

      قازىرگى تاڭدا، ەلىمىزدە، تۋعان جەر، تۋعان ەل، وتان، مەملەكەت دەگەن ۇعىمداردىڭ قادىر-قاسيەتىن ءبىلىپ، شىنايى باعالاپ، تانىعان ازاماتتار كوپ-اق، الايدا، قارا باسىنىڭ قامى ءۇشىن، باس پايدا مۇددەسى ءۇشىن ەلى مەن جەرىن ساتاتىن، مۇمكىن بولسا جامباسىنا باسقان بايلىقتى الىپ شەتەل اسۋعا دايىن وتىرعان ازاماتتار دا بارشىلىق. بۇلاردان باسقا، جەمقورلار دا، پاراقورلار دا، ءوز قىزمەت مۇمكىندىگىن اسىرا پايدالانعاندار دا، وزىنە جاۋاپتى ەتىلگەن كەز-كەلگەن جۇمىس پەن قىزمەتتى ادال اتقارمايتىن كەز-كەلگەن ازاماتتى وتانىن، ەلى مەن جەرىن سۇيمەيتىن ادام رەتىندە باعالاۋعا بولادى. وندايلار وزدەرىن وتانىن سۇيمەيتىن ادامدار قاتارىنا جاتقىزباۋى مۇمكىن. الايدا، ەلدىڭ وركەندەپ دامۋى ءار ازاماتتىڭ ءوز جۇمىسىنا دەگەن ادال دا، قۇشتار كوڭىلىمەن بىرگە كوركەيىپ-وسەتىنىن ەسكەرگەندە، وندا، ولاردىڭ بارلىعى دا،  ءوز كولەمىندە، مەيلى ۇلكەن، مەيلى كىشى دەڭگەيدە وتانىنا وپاسىزدىق تانىتقانمەن بىردەي بولادى. ولار بەينە، مۇراتىما جەتسەم دەپ ورگە جۇزگەن سان مىڭ ۇمىتتەر مەن اراماندار، تاعدىرلار سياقتى البىرتتاردى قىلعىپ جۇتىپ، تويماس قارىندارىنا تاستاپ جاتقان مىنا قوڭىر ايۋداي سەزىمسىز، قاتىگەز ءارى اقىماق.

 5462

5 - سۋرەت مۇحيت البىرتارىن اۋلاپ تۇرعان ايۋ

وسى ورايدا، كوپتەگەن ادامدار بىلەتىن مىنا ءبىر اسا جان تەبىرەنتەرلىك وقيعانى قايتالاپ كەتكىم كەلەدى.  حازىرەت ومار (ر.ا.) بىردە سىرتتان ءبىر كىسى كەلگەندە، دەرەۋ بارىپ الدىندا تۇرعان ماي شامدى ءوشىرىپ، ورنىنا باسقا ماي شام اكەلىپ جاعىپتى. الگى كىسى ءمانىسىن سۇراعاندا، ول "مەن باعانا مەملەكەت ءىسىن قاراپ وتىر ەدىم، ەندى سىزبەن جەكە ءىس بويىنشا سويلەسەتىندىكتەن  ءوز  شامىمدى جاقتىم"-دەپ جاۋاپ بەرىپتى. قانداي ادالدىق، قانداي جاۋاپكەرشىلىك دەسەڭىزشى، ءبىزدىڭ ازاماتتارىمىزدىڭ بويىندا ءدال وسىلاي دەمەيىك، وسىنىڭ ءبىر شەرىگىندەي يماندىلىق بولسا، ءبىزدىڭ جاعدايىمىز مۇلدە باسقاشا بولار ەدى-اۋ. وسى ورايدا، اقش-تىڭ 16 پرەزيدەنتى اۆراام لينكولننىڭ بالالارىنا: "كەيىن وسكەندە ەتىكشى نەمەسە اۋلا سىپىرۋشى بولساڭدار دا، ىسىنە ۇقىپتى، جاۋاپتى جۇمىسكەر بولۋلارىڭ كەرەك"- دەپ ايتىپ وتىراتىن كەڭەسىن ءار ءبىر اتا-انا ءوز ۇرپاقتارىنا ۇنەمى ەسكەرتىپ وتىرۋى كەرەك-اۋ دەپ ويلايمىن. سەبەبى، ول ۇرپاق ءۇشىن دە، ۇلت ءۇشىن دە ماڭىزدى بولماق. بۇل ويىمدى

پايعامبارىمىزدىڭ (س.ع.س.): "بارلىعىڭ جاۋاپتىسىڭدار. ەلباسى ەلىنە جاۋاپتى. وتاعاسى جانۇياسىنا جاۋاپتى. ايەل جانۇياداعى دۇنيەگە جاۋاپتى. مالشى مالىنا جاۋاپتى. اركىم ءوز قاراماعىنداعىلاردان جاۋاپقا تارتىلادى"- دەگەن ۇلاعاتتى سوزىمەن بەكىتە تۇسكىم كەلەدى.

      قورىتا ايتقاندا، ادامزات ەڭ سوڭعى ءبىر پاراعىنداي بولعان مىناۋ الەم دەپ اتالاتىن تىلسىم مەن سىرعا تولى الىپ كىتاپتا  قۇدىرەتى كۇشتى اللا تاعالانىڭ سيپاتتارى مەن سىرلارى،  ءبىلىمى مەن مۋحجيزالارى توعىستىرىلعان. ولار  اۋەلدە بەلگىلەنگەن يللاحي زاڭدىلىقتار مەن تارتىپتەر نەگىزىندە زاماننىڭ سوڭىنا دەيىن جۇمىسىن ىستەيدى. كەز-كەلگەن اقىل يەسى اينالاسىنداعى قورشاعان ورتانى قۇراپ تۇرعان تابيعي قۇبىلىستارى مەن زاتتار جانە كۇشتەردىڭ قاسيەتتەرىن تەرەڭ تولعانىس، ىزدەنىس ارقىلى باقىلاعاندا عانا، ونىڭ ءار جاعىنان ۇلى جاراتۋشى يەمىزدىڭ ءبىلىمى مەن قۇدىرەتى جاتقانىن   سەزە الادى. ال وسى زاڭدىلىقتار مەن قۇندىلىقتاردىڭ ءتۇپ ءمانىن دە ادام بالاسىنىڭ ەكى دۇنيەلىك باقىتى مەن مۇراتىنىڭ قۇپياسى جاسىرىنعان. ءبىراق ادام بالاسى ونى تانۋدان، تانىسا دا، مويىنداۋدان  ات-تونىن الا قاشۋدا. بۇگىنگى بارلىق ەكونوميكالىق-ەكولوگيالىق، ساياسي-الەۋمەتتىك جانە تاريحي شيەلەنىستەر مەن قاۋىپ-قاتەرلەردىڭ، قايعى-قاسىرەتتەردىڭ ءتۇپ سەبەبى وسىندا جاتىر. ادام بالاسى يماندىلىق جولىنا كەلۋ ارقىلى عانا وسىناۋ ناۋبەتتەردەن ارىلا الادى. بولماسا، عىلىم دا، تەحنيكا دا، ديپلوماتيالىق بايلانىستاردا، باسقوسۋلار مەن كەلىسىمدەردىڭ دە پايداسى شامالى بولماق.

"كوك پەن جەردىڭ جاراتىلۋىندا، كۇن مەن ءتۇننىڭ اۋىسۋىندا، ادامداردىڭ پايداسى ءۇشىن تەڭىزدە جۇزگەن كەمەلەردە، اللانىڭ كوكتەن جاڭبىر جاۋدىرىپ، سول ارقىلى ولگەن جەردى جانداندىرۋىندا، سونداي-اق وندا، ءار الۋان جان-جانۋارلاردى تاراتۋىندا، ( باعىت وزگەرتىپ) سوعاتىن جەلدەردى جانە جەر مەن كوكتىڭ ارالىعىنداعى باعىنىشتى بۇلتتاردى باسقارۋىندا اقىل يەلەرى ءۇشىن داۋسىز دالەلدەر بار." قۇران كارىم، باحارا سۇرەسى، 164 ايات.

 2897

قاستەر سارقىتقان   

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار