ءتۇرى جامان اڭگىمە

/uploads/thumbnail/20171027090839507_small.jpg

سۇيىكتىسىمەن 30 جىل وتاسقان ەرلى-زايىپتىلارعا ءبىر جاس جىگىت كەلەدى.
-اعا، سىزدەردىڭ وتباسى قۇرعاندارىڭىزعا كوپ جىل بولعان. ءتاتۋ-تاتتى عۇمىر كەشىپ جاتسىزدار. ۇرسىسپايسىزدار. قۇپياسى نەدە؟ مەنىڭ ۇيلەنگەنىمە 3 جىلدان ەندى استى، ايەلىممەن يت پەن مىسىقتاي ارازبىز، -دەپ مۇڭايادى جىگىت.
ەر ادام ءسال ويلانىپ وتىرادى دا، كەلىنشەگىن داۋىستاپ شاقىرادى.
-عاليا، بىزگە تەز-تەز باۋىرساق ءپىسىرىپ جىبەرشى،-دەيدى.
ء-قازىر،-دەيدى ايەلى.
ساناۋلى ۋاقىتتان سوڭ ەر ادام ايەلىن تاعى شاقىرادى.
-باۋىرساق ەمەس، ەت قوسىپ ءبالىش دايىنداي سالشى،-دەيدى.
-ا-ا، جاقسى،-دەپ ايەلى اس ۇيگە جۇگىرىپ كەتەدى. 
ايەلىنىڭ نان اشىتىپ، ەتتى ەت تارتتقىشتان وتكىزىپ جاتقانىن ەر ادام مەن جاس جىگىت كورىپ وتىرادى. قامىرعا ەندى ەت سالا بەرگەندە، ەر ادام ايەلىن تاعى شاقىرادى.
-عاليا.
ء-يا؟ تىڭداپ تۇرمىن.
-بالىشكە باقشادان توپىراق اكەپ قوسشى،-دەيدى.
-جارايدى،-دەپ ايەلى سىرتقا جۇگىرىپ شىعىپ كەتەدى.
جىگىت اڭ-تاڭ. "توپىراعى نەسى؟" بالىشكە سىرتتان توپىراق اكەپ قوسىپ جاتقانىن كوزىمەن كورىپ وتىر. بىردەمە دەيىن دەسە ىڭعايسىز. ىشىنەن "ەندى نە بولار ەكەن؟" دەپ وتىر.
ساناۋلى ۋاقىتتا ءبالىش تە پىسەدى. عاليا اپاي پەشتەن الىپ، ءبالىشتى تارەلكەگە سالادى دا، داستارxانعا قويادى. سوندا ءۇي يەسى:
-عاليا، مۇنى جەۋگە بولمايتىنىن جاقسى بىلەسىڭ. سوندىقتان يتكە بەر،-دەيدى.
-جارايدى،-دەپ ايەلى ءبالىشتى الىپ، تىسقا شىعىپ كەتەدى.
-سەن شىراعىم، ۇيىڭە بارعان سوڭ مەنىڭ ىستەگەنىمدى قايتالا. سوسىن قايتا كەل،-دەپ ەر ادام جاس جىگىتتى شىعارىپ سالادى.
***
-گۇلجانار! ماعان تەز-تەز باۋىرساق ءپىسىرىپ بەرشى!
-مەن نە، ەرىگىپ ءجۇرمىن بە؟ بار دا ساتىپ ال! باۋىرساق دەپ قويادى عوي!
ء-پىسىر دەگەن سوڭ ءپىسىر تەز! ءبىر باۋىرساق پىسىرە الماساڭ نەسىنە قاتىن بوپ ءجۇرسىڭ؟ ساتىپ الىپ جەسەم، اتاڭنىڭ باسىنا ۇيلەندىم بە ساعان؟ جالقاۋسىڭ سەن!
-بولدى، بولدى! ءبىر باستاسا قاتىن سياقتى كەتەدى ەكەن توقتاماي! پىسىرەم بولدى، ەجىرەيمە ماعان!
-گۇلجانار! باۋىرساق ەمەس، ەت قوسىپ ءبالىش ءپىسىرش!
-سەن نەمەنەگە ەرىگىپ وتىرسىڭ بۇگىن؟ بىرەسە باۋىرساق، بىرەسە ءبالىش دەپ! تاعى ەتپەن كەرەك ەكەن بۇعان! تولتىرىپ ەت اكەپ جاتقانداي. مۇمكىن قارا يكرا قوسارمىن؟ انادا "ەت از قالدى! ەكونومدا! تۋىسىڭا ءپىسىرىپ بەرەتىن ادەتىڭ بار ەدى عوي! مەنىڭ تۋىسىم كەلگەنگە قويىپ قوي!" دەپ زارلاپ جاتىر ەدىڭ عوي؟ بۇگىن نە بوپ قالدى؟
-سەن نەگە ءبىر ءسوزدى كوپ سوزگە اينالدىراسىڭ؟ ءپىسىر دەگەن سوڭ ءپىسىر دەدىم عوي. تەز! جانىڭدى شىعارام ايتپەسە!
ايەلى الا كوزبەن ءبىر قاراپ اسۇيگە كەتىپ بارادى. ءالى سويلەپ بارا جاتىر.
-گۇلجانار!
-نە تاعى؟
-دالادان توپىراق اكەل دە بالىشكە قوس.
-كەتشەي بار! بالىشىڭمەن قوسىپ قۇرى بار! مەنى مازاق قىلايىن دەدىڭ بە؟-دەپ كەلىنشەگى ىدىس-اياقتىڭ ءبارىن توڭكەرىپ، بولمەسىنە كەتىپ قالادى...
***
ء-سىزدىڭ جۇبايىڭىز ايتقانىڭىزدى ەكى ەتپەي ورىندادى. ال مەنىڭ كەلىنشەگىم "باۋىرساق ءپىسىر" دەگەننەن-اق ۇرىس شىعارىپ، ايتپاستى ايتتى...
-سەبەبى نەدە دەپ ويلايسىڭ؟
-سەبەبى مەنىڭ ايەلىم - بەتپاق، مىنەزى جامان. سىزدىكى مەيىرىمدى، جۋاس.
-جوق، ولاي ەمەس. سەن كىنانى وزىڭنەن ەمەس، ايەلىڭنەن ىزدەيسىڭ. ءبىرجاقتى ويلايسىڭ. ول-مىستان، سەن-پەرىشتە سياقتى... "نە ەكسەڭ، سونى وراسىڭ" قاراعىم، سەن ونىڭ "ايناسىسىڭ" ەسىڭدە بولسىن، سەنىڭ وعان دەگەن قارىم-قاتىناسىڭ قانداي، ول دا ساعان سولاي جاۋاپ بەرەدى. ەڭ ءبىرىنشى ايەلىڭدى سىيلاپ ۇيرەن. سىيلاستىق بولماعان جەردە بەرەكە دە بولمايدى، بەرەكە جوق جەردە ماxاببات تا وشەدى. سوندىقتان ايەلىڭنەن بۇرىن ءوزىڭدى تۇزەت،-دەپ شىعارىپ سالادى ەر ادام.
جىگىت شىققان سوڭ كوپ ويلانادى. راسىندا، ايەلىن سىيلامايدى ەكەن-اۋ بۇل، بىردەڭە سۇراسا دورەكى جاۋاپ بەرەدى، ول دا سولاي جاۋاپ قايىرسا، اۋىر ءسوز ايتادى. ۇرىستان قاشىپ ۇيىنە كەش ورالادى، ەرتە كەتىپ قالادى... سوڭعى رەت قاشان ەركەلەتىپ ەدى؟ سىيلىقتى تەك ۇيلەنبەي تۇرىپ بەردى ەمەس پە؟ گۇل شە؟ گۇلدى تويدان كەيىن ۇستاپ كورمەدى عوي ول...
جىگىت ۇيقىدان ويانعانداي سول بويدا گۇل ساتاتىن دۇكەننەن ءاپپاق راۋشان گۇلىن الىپ، ۇلىن قۇشاقتاپ ۇيىقتاپ جاتقان ايەلىنىڭ قاسىنا قويىپ، ماڭدايىنان سۇيەدى.
ال تاڭەرتەڭ ەرتە تۇرسا، ايەلى كەرەمەت تاڭعى اس دايىنداپ كۇتىپ وتىر ەكەن. بۇل سوڭعى ەكى جىلدا جۇمىسقا بارا جاتىپ العاش رەت تاڭعى اس ءىشتى...
****
ارادا كوپ جىل ءوتتى. بىردە بۇل وتباسىنىڭ دا ەسىگىن ءبىر جىگىت قاعادى. 
-اعا، ايەلىڭىزبەن ءتاتۋ-تاتتى ءومىر ءسۇرۋىڭىزدىڭ قۇپياسى نەدە؟ ماعان اقىل قوسا الاسىز با؟-دەيدى كەلگەن جىگىت...
بiردە سىرىم دات ۇلى ساپاردان قايتقاندا ءۇيiنە اسىعادى ەكەن، سوندا جانىنداعى جولداستارى ءازiلدەپ بىلاي دەيدi ەكەن. سەن قايدا اسىعاسىڭ؟ 
سەن اسىعاتىنداي ايەلiڭ سۇلۋ ەمەس قوي، بiز اسىقساق بولادى دەپتi. سوندا سىرىم سابىرلى كەيiپپەن، 
اركiمنiڭ مiنگەن اتى وزىنە تۇلپار، 
العان جارى وزىنە سۇڭقار.

قويدى قوي دەپ قومسىنباڭدار، 
ايەلدى ءالسىز دەپ قورسىنباڭدار.

قويسىز ەلگە ءۇي بىتپەيدى، 
ايەلسىز ەرگە كۇي بىتپەيدى.

ايەلدى تەپپە اياقپەن،
بالانى ۇرما تاياقپەن.
ايەلدى تەپسەڭ باعى سىنار،
بالانى ۇرساڭ ساعى سىنار.
ايەل اشۋلانسا قاتتى ايتار،
بالا اشۋلانسا بەتىڭ قايتار.

ەركەك ءۇيدىڭ ەگەسى،
ايەل ءۇيدىڭ شەگەسى.
مىقتى بولسا ەگەسى،
مايىسپاس ونىڭ شەگەسى.
مايىسپاسا شەگەسى،
جامان بولماس ەگەسى.

التىن دا تاس،
تاس تا تاس.
التىنداي بولماس باسقا تاس، 
التىنعا التىن قوسىلسا،
التىندى التىن تاستاماس.

مىنە اعايىن-باۋىرلار،
سوندىقتان جۇبايلارىمىزدى تاستاماي، 
جۇپتارىمىزدى جازباي، بىر-بىرىمىزبەن ۇرسىسپاي،
قول ۇستاسىپ قولتىقتاپ، 
ايدىن كولدە جۇزگەن اققۋداي، 
بىرگە ءجۇرىپ جەگەنىمىز قوي، كورگەنىمىز توي بولسىن!
وسىنى ءتاڭىرىمىز بارشامىزعا بۇيىرسىن!

ادىلبەك امىرتايەۆتىڭ Facebook پاراقشاسىنان الىندى

قاتىستى ماقالالار