مەدياسيا بۇكىل الەمدە كەڭىنەن قولدانىلاتىن، داۋلاردى سوتتان تىس شەشۋدىڭ وڭتايلى جولى دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى. 

سوتتا نەمەسە اربيتراجدى تورەلىك كەزىندە داۋعا قاتىسپايتىن، بەيتاراپ ءۇشىنشى جاق  (اربيتر، سوت) ەكى تاراپ ۇسىنعان اقپاراتتى جيناپ، تىڭداپ، تاراپتاردىڭ ورىنداۋى ءۇشىن مىندەتتى شەشىم شىعارادى. ال مەدياسيادا بەيتاراپ ءۇشىنشى جاق (مەدياتور) تاراپتارعا ماسەلەنى تالقىلاۋ بارىسىندا وزدەرىنە ورتاق شەشىم قابىلداۋعا كومەكتەسەدى. مەدياتور داۋلاسۋشى تاراپتاردىڭ وڭ قارىم-قاتىناس ورناتۋىنا، ولاردىڭ ۇستانىمدارىنىڭ تۇسىنىكتى بولۋىنا اسەر ەتىپ، باستى كۇشتى ولاردىڭ مۇددەلەرىنىڭ نەگىزىندە جەمىستى شەشىمگە كەلۋگە قاجەتتى شەشىم قابىلداۋعا، ورتاق شەشىمگە كەلۋگە جۇمسايدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مەدياسيانى ۇيىمداستىرۋداعى قوعامدىق قاتىناستار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2011 جىلعى 28 قاڭتارداعى «مەدياسيا تۋرالى» زاڭىمەن رەتتەلەدى.

بۇل زاڭمەن قازاقستانداعى مەدياسيانىڭ قالىپتاسۋىنىڭ نەگىزى قالاندى. «مەدياسيا ماسەلەلەرى جونىندە ق ر كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» ق ر زاڭىمەن ق ر ازاماتتىق كودەكسىنە، ق ر قىلمىستىق كودەكسىنە، ق ر قىلمىستىق-پروسەستىك كودەكسىنە، ق ر اكىمشىلىك كودەكسىنە جانە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك باسقارۋ جانە ءوزىن-وزى باسقارۋ تۋرالى» زاڭىنا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. بۇل وزگەرىستەر قولدانىستاعى زاڭناما جۇيەسىن جانە جاڭا قۇقىقتىق ينستيتۋتتى بايلانىستىردى.

مەدياسيانىڭ جانە بىتىمگەرشىلىكتىڭ «مەدياسيا» ءبىرىڭعاي ورتالىعى» رقب دايىنداعان مەدياتورلاردى دايارلاۋ باعدارلاماسى بويىنشا وقىتۋدان وتكىزۋ قاعيداسى  2011 جىلدىڭ 3 شىلدەسىندەگى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىمەن بەكىتىلدى. بۇل قاعيدادا كاسىبي مەدياتورلاردى وقىتۋ ءتارتىبى رەتتەلىپ، ۇشدەڭگەيلى وقىتۋ جۇيەسى بەكىتىلدى.

2012 جىلدىڭ اقپانىندا ق ر ازاماتتىق پروسەستىك كودەكسىنە جانە ق ر سالىق كودەكسىنە، سونىمەن قاتار ق ر «مەدياسيا تۋرالى» زاڭىنا وزگەرىستەر ەنگىزىلىپ، مەدياسيا تۋرالى زاڭنامامەن ق ر سالىق كودەكسىنىڭ اراسىنداعى مىندەتتى مەملەكەتتىك تولەمدەردى قايتارۋ بويىنشا قاراما-قايشىلىق جويىلدى (ەندىگى جەردە ق ر سالىق كودەكسىنىڭ 108 بابىنا سايكەس داۋلاردى مەدياسيا تارتىبىندە رەتتەگەندە مىندەتتى مەملەكەتتىك تولەمدەر قايتارىلادى).

«مەدياسيا تۋرالى» زاڭعا سايكەس مەدياسيا ازاماتتىق، ەڭبەك، وتباسىلىق جانە وزگە دە قۇقىقتىق قاتىناستاردان تۋىندايتىن، سونداي-اق ونشا اۋىر ەمەس جانە اۋىرلىعى ورتاشا قىلمىستار تۋرالى (ق ر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 68 بابى)، قىلمىستىق تەرىس قىلىقتار تۋرالى ىستەر بويىنشا قىلمىستىق سوت ءىسىن جۇرگىزۋ بارىسىندا قارالاتىن داۋلار (جانجالدار) جانە اتقارۋشىلىق ءىس جۇرگىزۋدى ورىنداۋ كەزىندە تۋىندايتىن قاتىناستار كەزىندە قولدانىلادى. مەدياسيا ءراسىمى تاراپتاردىڭ ءبىرى مەملەكەتتىك ورگان بولىپ تابىلاتىن كەزدە، جەكە جانە (نەمەسە) زاڭدى تۇلعالار قاتىساتىن ازاماتتىق، ەڭبەك، وتباسىلىق جانە وزگە دە قۇقىق قاتىناستارىنان تۋىندايتىن داۋلارعا (داۋ-شارلارعا)، سونىمەن قاتار سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىستار جانە مەملەكەتتىك قىزمەت پەن مەملەكەتتىك باسقارۋ مۇددەلەرىنە قارسى وزگە دە قىلمىستار تۋرالى قىلمىستىق ىستەر بويىنشا قولدانىلمايدى.

وسىلايشا مەدياسيانى قۇقىقتىق ينسيتۋت رەتىندە بارىنشا رەتتەيتىن جانە ونىڭ ءتيىمدى قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ءبىرىڭاعاي زاڭنامالىق نەگىز قالىپتاسقان.

بۇگىنگى تاڭدا مەدياسيا جۇيەسىنىڭ بارلىق بۋىندارىنىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرەتىن مەملەكەتتىك ورگان رەتىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ انىقتالعانى كوڭىلگە قۋانىش ۇيالاتادى. مينيسترلىك تاراپىنان مەدياسيانىڭ جاعدايىن زەردەلەپ، ونى دامىتۋدىڭ باستى باعىتتارى انىقتالدى. اعىمداعى جىلدىڭ قاراشاسىندا ق ر قدم ازاماتتىق قوعام كوميتەتىنىڭ ءتورايىمى ءاليا عالىموۆانىڭ باسشىلىعىمەن دوڭگەلەك ۇستەل وتىرىسى ءوتىپ، وندا الدىڭعى قاتارلى ساراپشىلار ق ر «مەدياسيا تۋرالى» زاڭىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ بويىنشا ءوز ۇسىنىستارىن جەتكىزدى.

ماماندار مەدياسيا جۇيەسىن جەتىلدىرە ءتۇسۋ جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردىڭ قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىن قامتاماسىز ەتۋگە ءوز سەپتىگىن تيگىزەدى دەپ ەسەپتەيدى.

رومانوۆسكايا سۆەتلانا يۋريەۆنا
«ۇلتتىق مەدياتورلار پالاتاسىنىڭ» باسقارما ءتورايىمى، 
V شاقىرىلىمداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى