Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى قازاقتىڭ ماڭدايىن بىتكەن دارا تۇلعاسى، قازاق اتىن كۇللى الەمگە تانىتقان كۇمىس كومەي ءانشى ديماش قۇدايبەرگەنگە ارناپ جازعان قازاق اقىندارىنىڭ جىرلارىن ۇسىنادى.

دارا

بەرە مە بىردەن نارىقتىڭ پارقى باعاسىن،

شالقاردىڭ كولىك سەكىلدى شالقىپ اعاسىڭ.

ميللياردتار ەلى جۇلدىز دەپ قول سوقتى، ديماش،

جۇلدىزىڭ سەنىڭ دودادا جارقىراعاسىن.

 .

ۇرىمدە جولىڭ اشىلسىن، قىرىمدا باعىڭ،

بايعازى دەسەم وسى ولەڭ

ىرىمداعانىم...

جۇرەككە جەتتى بۇلبۇلداي قۇيقىلجىتقانىڭ،

بوزتورعاي سىندى كوگىمدە شىرىلداعانىڭ.

.

جۇلدىزدى ءانسىز بۇل قازاق جامىراتا ما،

اۋەنسىز كۇنىم باتا ما، تاڭىم اتا ما؟!

قول سوقتى ساعان جۇڭگو مەن ورمانداي ورىس،

قول سوقتى سىندى پاريجدە امىرە اتاڭا.

.

قۋات اپ ەسكەن دالانىڭ سامالى كۇننەن،

جاڭالىعىڭنان جانىمنىڭ جانارى كۇلگەن.

سيرەك ءۇن، دارا داۋىس دەپ دابىرلاپ قالدىق،

كىم ءتۇسىنۋشى ەدى ءبىراق تا دارانى بىردەن؟!

.

شۋاعىن توكسىن باۋىرىڭ،

جۇرتىڭ ارايىن،

باسىڭا قونعان ب ا ق شىعار بۇل كۇن، اعايىن!

الەم قول سوعىپ جاتقاندا، ديماش، جارىعىم،

ماڭداي تەرىڭدى جىرىممەن ءسۇرتىپ الايىن!

ماقپال مىسا

***

ديماش، العا!

جارايسىڭ، ديماش، ايگىلى بولدىڭ الەمگە، 
تالانتتى سەندەي ءانشى تۋماعان ءار ەلدە.
قازاقتىڭ قانداي ەل ەكەندىگىن جۇرت ءبىلدى،
دالەلدەدىڭ سەن، دالەلدە، تاعى دالەلدە.
.
قازاعىم، العا، ديماشىم، سامعا قىرانداي،
شارىقتا شارلا، ونەرىڭ باردا مىناڭداي!
تالايدى تاڭداي قاقتىرعان سەنىڭ - داۋىسىڭ، 
جەتى قات ءتىپتى اسپاندى تەسىپ شىعارداي.
.
جىلجي بەرسىنشى جەتىستىگىڭنىڭ كەرۋەنى،
اقتالدى مىنە اتا-اناڭنىڭ دا ەڭبەگى.
"قۇدايبەرگەندەي" تەگىڭىز تەگىن ەمەس-اۋ،
وزىڭدەي ۇلدى قازاققا قۇداي بەرگەنى.
.
امىرە اتاڭ - الەمدى انمەن تەربەسە،
سول سالعان جولدى جالعاشى سەن دە، ەندەشە.
ساتتىلىك ساعان سەرىك بولسىنشى، ديماشجان،
جانىمىز ءبىزدىڭ الىپ-ۇشادى "سەن" دەسە!
.
ەستىسەك، شىركىن، "سايىستان تاعى جەڭدى" - دەپ،
جاس تولىپ كوزگە كەتەدى جۇرەك ەلجىرەپ.
قازاقتىڭ سەندەي تالانتتى ۇلى تۇرعاندا،
كوك تۋىم كوكتە تۇرادى جەلسىز جەلبىرەپ!
.
سايات ابەنوۆ

***

سەن قازاقتىڭ بايراعىن جەلبىرەتتىڭ

اۋەن قالقىپ بارادى عارىشتارعا،
عارىشتارمەن حاقىم جوق قاۋىشپاۋعا.
قاناتتارىن سابالاپ ايدىن كولدە،
«اققۋىڭسىز» مۇمكىن بە تاعى ۇشپاۋعا؟!

ماسكەۋ جايدى قۇشاعىن، قىرىم جايدى،
قۇلىن داۋسىڭ لوندوندا شىرىلدايدى.
وزا شاپقان بايگەدەن قۇلاگەر-ۇل،
اردا ۇنىڭنەن ءجان-تانىم شىمىرلايدى.

شارلاپ كەتتى شارتاراپ بۇلبۇل ۇنگە،
جەر قوزعادىڭ ،،ادايدىڭ" كۇمبىرىنە.
،،ۇمىتىلماس كۇنىڭە" ماڭگى اينالسىن،
قامشى باسقىن سەن داعى دۇلدۇلىڭە.

ءموپ-مولدىر تۇنىعادى اق تاڭدا اۋەن،
سۇلۋ سازدىڭ سەن داعى اقتاڭگەرى ەڭ.
قازاعىمنىڭ باعىسىڭ ماڭدايداعى،
جارىق بولسىن جۇلدىزىڭ اتقان بەرەن.

تاڭداندىرىپ تالايدىڭ سال-قىرانىن،
اسپانىندا شانحايدىڭ شالقىدى ءانىڭ.
ميلليوننىڭ جۇرەگىن وتقا وراعان،
،،اداجيوڭ" جاھانعا سالدى ۇرانىن.

مەندە ەلىتتىم قايتەيىن، ەلجىرەتتىڭ،
سىيقىر ەمەس، پەندە ەدىك ەت-جۇرەكتىڭ.
شىرقىراعان قۇلىنىم، شىن قۋاندىم،
سەن قازاقتىڭ بايراعىن جەلبىرەتتىڭ.

ءاسەل وسپان

***

 ءدۇلدۇل

شىرقاي بىلگەن شىنايى سان عاسىرداي،

التى قىردان قازاق پا، ءاندى اسىرماي…

الەم بىتكەن انشىگە جالت قارادى،

امىرەنىڭ ادەمى جالعاسىنداي!

 .

قۇبىلىسسىڭ ەرەكشە، بىلەم مۇلدە،

اتىڭدى ايتىپ ءار جۇڭگو جۇرەر كۇندە.

اسپان استى ەلىندە اسقاق تۇردىڭ،

اسپان استىن شۋلاتىپ جىبەردىڭ دە…

 .

ءان شىرقاعان دالا مەن تاۋدا ماڭگى.

قازاق الەم نازارىن اۋدارار-دى.

قىردىڭ ءۇنى قىتايدى قىرىپ سالىپ،

دالا داۋسى دۇنيەنى جاۋلاپ الدى!

 .

اشىلاتىن الدىنان باعىن ءبىلىپ،

كەلدى جۇڭگو ەلىنە نار ۇل كىرىپ.

ميلليارد قارجى شىن دارىن شىعارماي-اق،

ميللياردتى الدى عوي باعىندىرىپ…

 .

اقىندارىم ارناۋدا جىرىن عاجاپ،

ەسى كەتتى ەستىپ ەل ءۇنىڭدى از-اق.

دۇلدۇلىمەن جاۋلاسا بۇرىن بابام،

بۇلبۇلىمەن جاۋلادى بۇگىن قازاق!

 .

ەڭ ۇزدىككە ارتادى ەل دە اۋىرىن،

كوركەم ۇلدىڭ شايقاعان كور داۋىلىن!..

جاپىرىلدى ءۇنىڭدى جاھان تىڭداپ،

جالعىز ءوزىڭ جەڭدىڭ عوي، سەن باۋىرىم!

 .

بيىك رۋح بار اناڭ، اكەڭدە دە،

ۇلتىم دەسە، ۇعىنباس قاپەر نەگە؟

شەكەسى تار شەنەۋنىك قازاق بىلمەس،

قازاق ءتىلىن ۇيرەتتىڭ جات ەلگە دە!..

 .

قالىڭ قاۋىم جىبەرمەي قارسى العاندا،

تاڭدايلارى ويىلدى تامسانعاندا.

قىتايلاردى قىبىرسىز تۇرمايتۇعىن،

قيمىلداتپاي قويدىڭ عوي ءان سالعاندا!..

 .

وسكەن ۇلتپىز ورلەگەن  ولەڭمەنەن،

و، قۇدىرەت!

وسى عوي ونەر دەگەن!

اۋەنىڭمەن اۋەلەپ جىلاپ تۇردى،

ميلليون قازاق ەلىنە ەلەڭدەگەن!

 .

 ءدۇلدى ۇلى سەن بايگەنىڭ دۇبىرلەگەن،

قانشاما ارۋ جىلادى كۇلىمدەگەن…

بايلىق پەنەن بيلىكتىڭ قولى جەتپەس،

جۇرەكتەردى جاۋلادىڭ ۇنىڭمەنەن!

 .

قالىڭ جۇڭگو ديماش دەپ قالدى ۇرانمەن،

شاقىرۋدا شارتاراپ بارلىعى الدەن.

ۇلى دالا ۇلانى بولدىڭ ناعىز –

ۇلى جۇڭگو قورعانىن الدىڭ انمەن!

 .

شىن دارىندار شىعادى شىرايلى ەلدەن،

سىپىرىلا قۇلادى سىناي كەلگەن.

ءانىڭ عاجاپ بولماۋى مۇمكىن ەمەس –

سەنى ويتكەنى قازاققا قۇداي بەرگەن!

قازىبەك  يسا

 ***

داۋسىڭنان اينالدىم ديماش

ديماش دوسىم قۇلاق اس تىلەگىمە،

الەمگە دە تانىلدىڭ مىنە، مىنە.

اندەرىڭدى تىڭداپ ەم، كىشىگىرىم

ولەڭ كەلدى جۇدىرىق جۇرەگىمە.

.

ونەردىڭ ەسىگىنە ءبىلىپ كىرسەڭ،

ارالاپ بار الەمدى ءجۇرىپ بىلسەڭ.

قاس بولعان قىسىق كوزدى قىتايلاردىڭ،

 تاس بولعان جۇرەكتەرىن ءجىبىتتىڭ سەن.

.

كيەلى ساحنادا ءوزىڭ ءجۇردىڭ،

باقتىڭ ءبىر كۇن قوناتىن كەزىن ءبىلدىڭ.

ءانىڭدى تىڭداپ، ءسوزىن ۇقپاسام دا،

داۋسىڭمەن مۋزىكانى سەزىندىردىڭ...

.

تەك تىلەرىم كۇتپەسىن الدان قايعى،

بىلەسىڭ، اقىلدى ادام الدانبايدى.

كەي قازاق وكپەلەتسە كوڭىلگە الما،

وزىڭدە كورىپ ءجۇرسىڭ بولعان جايدى.

.

ال سەن ءوز قازاعىڭدى بىلەسىڭ عوي،

ونشا-مۇنشا ونەرگە تاڭ قالمايدى.

قىتايىڭ بىلاي تۇرسىن، بار جاس ءانشى،

 سەندەي جۇلدىز بولۋدى ارماندايدى...

.

ەرەكشە ءانشى بوپ قالدىڭ ەل ەسىندە،

توقتاماي ءجۇز ونەردىڭ كەمەسىندە.

دجەكي چانمەن كەزدەستى دەگەنىڭدى،

ەستىگەندە، جىلادىم سەنەسىڭ بە؟

.

تاعدىر جازعان سان ءتۇرلى جول بار ەدى،

باتا، تىلەك ادامعا قورعان ەدى.

كوزىمنەن كورەر بولساڭ شاتتىعىمدى،

قۇشاقتاپ الار ەدىڭ سوندا مەنى...

.

ءوزىڭدى جالعىز قۇداي قولداپ ەدى،

بىرەۋلەر ديماش دەگەن سول ما دەدى.

مەنىڭ بۇلاي جازعانىم سول دجەكي چان،

ەڭ ءبىرىنشى ارمانىم بولعان ەدى.

.

جۇڭگو قىزىن قۇلاتتىڭ ديدارىڭمەن،

ارى قاراي ونەردى ءسۇي جانىڭمەن.

ارمانىما سەن جەتتىڭ قازاق باۋىر،

سونىڭ ءۇشىن شىنايى ريزامىن مەن.

.

امان بول اكەڭ ءۇشىن، اناڭ ءۇشىن،

باسا بەر، دجاستيندەردەن قالامىسىڭ؟!

سەنىمەن تۇسكەن جالعىز سۋرەتىم بار،

كىم بىلگەن سول سۋرەتتىڭ باعالىسىن.

.

جۇرەگىڭە ولەڭ بوپ بايلانايىن،

اتاعىڭ جەتە بەرسىن ايعا ءدايىم.

كوڭىلىمە وي سالعان نەشە ءتۇرلى،

ديماش باۋىرىم داۋسىڭنان اينالايىن.

.

سۇيگەن قۇلىن ءبىر قۇداي قولداپ وتەر،

.كوپتەۋ ماقتاپ جىبەرسەم ولدا بەكەر.

جاساي بەر، ايتپاقشى ءبىر ءوتىنىشىم،

دجەكي چانعا سالەم ايت، سول دا جەتەر...

.

ديماش جان تىلەگىڭنەن اينالايىن،

ءان ايتقان جۇرەگىڭنەن اينالايىن،

تالانتىڭنان اينالدىم، داۋىسىڭنان،

تاعدىر ساعان ۋ ەمەس بال ۇسىنعان...

باقداۋلەت ارىستان

جيناقتاپ، ۇسىنعان: ماقپال سەمباي