قاپتاعان تەمىر تورلار مەن قىراعى كۇزەتشىلەردى قاپى قالدىرعان «ەپتىلەر» تۋرالى نە بىلەمىز؟

«بۋتىركا» – ماسكەۋدە ورنالاسقان، اتى اڭىزعا اينالعان تەرگەۋ يزولياتورى. تمد ەلدەرىنىڭ كوپشىلىگىنە بۇل تۇرمە «17 مگنوۆەنيي ۆەسنى» ءفيلمى ارقىلى تانىمال. كينوداعى تۇرمە كارتينالارى، ۇزىن دالىزدەر، قىراعى كۇزەتشىلەر، بىرنەشە قاباتتان تۇراتىن تەمىر تورلار بۇل جەردەن ەشكىمنىڭ قاشىپ شىعا المايتىنىنا كورەرمەنىن تولىق سەندىردى. ال انىعىندا، «بۋتىركا» تۇرمەسىندە بىرنەشە رەت قاشۋ وپەراسيالارى جوسپارلانىپ، ءبىرقاتارى جۇزەگە اسقان.

بۋتىركا تۇرمەسى

ايتۋلى 90 جىلدار...

«بۋتىركا» تۇرمەسىنەن قاشۋ وپەراسيالارىنىڭ ءساتتى جاسالعانى جانە العاش رەت جۇزەگە اسقانى 1992 جىلى ەدى. بۇل وپەراسيانى يزولياتور شاتىرىندا ورنالاسقان سەرۋەندەۋ الاڭىنان سىتىلىپ شىعىپ، قۇرىلىس الاڭى ارقىلى كوشەگە شىعىپ كەتكەن ەكى تۇتقىن ورىندادى. ەڭ قىزىعى، تۇتقىن كيىمىن كيگەن ەكەۋدىڭ كوشەگە نەگىزگى ەسىك ارقىلى ەمىن-ەركىن شىعىپ كەتۋى.

سوعان قاراعاندا، كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ ىدىراۋ كەزەڭىندەگى بىلىقتار مەن ءتارتىپتىڭ السىرەۋى اتى اڭىزعا اينالعان ايبىندى تۇرمەنى دە اينالىپ وتپەگەنگە ۇقسايدى. دەگەنمەن، تاڭ قالدىراتىن قاشۋ وپەراسياسىن ورىنداعان ەكى تۇتقىن بوستاندىق قىزىعىن كوپ سەزىنە المادى. اراعا ەكى كۇن سالىپ ءتارتىپ ساقشىلارى ولاردى قولعا تۇسىرگەن.

كەلەسى ءساتتى ورىندالعان وپەراسيالاردىڭ ءبىرى 1996 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا ورىن العان. ساراتوۆ وبلىسىنىڭ 26 جاستاعى تۇرعىنى ناتاليا سۋحوجەرديەۆا زاڭسىز ۆاليۋتا ساۋداسىمەن اينالىسقانى ءۇشىن جانە زاڭسىز قارۋ ساقتاعانى ءۇشىن بەس جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلادى. جازا مەرزىمىن وتەۋ ورىنى «بۋتىركا» تۇرمەسى ەكەنىن بىلگەندە ناتاليا ايلا-شارعىلارىن ويلاستىرا باستايدى. ويتكەنى، اپەللياسيادان ءۇمىت كۇتۋدىڭ ءوزى اقىماقتىق سەكىلدى كورىندى.

كامەراداعى تاعدىرلاسى – ناتاليانىڭ ايلاسىن جۇزەگە اسىرۋعا كومەكتەسەتىن جالعىز قۇرال ەدى. سەبەبى، ول ءبىر كۇننەن سوڭ جازا مەرزىمى تۇگەسىلىپ، بوستاندىققا شىقپاقشى. ونىڭ باسىن اينالدىرعان ناتاليا كامەرالاس قىزدى ىشتە قالۋعا، ال ءوزى ونىڭ ورىنىنا شىعۋعا كوندىرەدى. ەكىنشى تۇتقىننىڭ بۇل ۇسىنىستى قابىلداۋىنا ناتاليانىڭ سىرتقا شىققاسىن بۇنى نەگە بوساتپاي وتىرعانى تۋرالى داۋ كوتەرۋگە بەرگەن ۋادەسى مەن وزگە سىي-سياپاتتارى سەبەپ بولعان.

كامەرالاس قىزدىڭ ومىربايانىمەن تولىق تانىسقان ناتاليا شىعار ۋاقىتتا ەشقانداي كۇدىك تۋدىرماي، ايبىندى تۇرمەنىڭ اۋىر ەسىكتەرىنەن وپ-وڭاي شىعىپ كەتكەن-دى. ءبىراق ارتىنشا بوستاندىققا شىعۋى ءتيىس بولعان قىزدىڭ ءالى اباقتىدا وتىرعانى تۋرالى داۋ كوتەرىلە باستاعاندا عانا قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرىنە بارلىق ماسەلە تۇسىنىكتى بولدى.

جاپپاي ءىز كەسكەن ءتارتىپ ساقشىلارى ونى بىرنەشە كۇننەن كەيىن جەرگىلىكتى بازارلاردىڭ بىرىندە قولعا تۇسىرەدى. ءوز مۇمكىندىگىن وڭتايلى پايدالانا الماعان جاس قىزعا ەندىگى ۋاقىتتا مەرزىمدى تولىق وتەۋدەن وزگە ايلا جوق ەدى...

«نولدىكتەر» مەجەسىندە...

وسىنداي جاعدايدا 2000 جىلى ءتۇرلى قىلمىستارى ارقىلى تۇتقىندالعان گرۋزين ازاماتى  وپەراسيانى ءساتتى ورىنداعان. ول تەرگەۋ اكتىلەرى اياقتالۋىن كۇتىپ وتىرعان كامەرالاس ازاماتپەن كەلىسە وتىرىپ، ونىڭ ورىنىنا سوت زالىنا بارادى.

سول جەردە ونىڭ قولىنداعى كىسەن شەشىلىپ، بوستاندىققا شىققان. قىلمىسكەر اسىقپاي عانا اتىشۋلى اباقتىنى ارتقا تاستاپ كەتە بارعان. ءبىراق ونىڭ قۋانىشى ۇزاققا سوزىلمادى. ازاماتتان كۇدىكتەنگەن قۇقىق قورعاۋ ورگانىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ونى كوپ ۋاقىت وتپەي قايتا قولعا ءتۇسىردى.

اباقتى تاريحىنداعى ءىرى قاشۋ وپەراسيالارىنىڭ ءبىرى 2011 جىلى تىركەلدى. ءۇش قىلمىسكەر قاسىقتى پايدالانۋ ارقىلى سەمەنتتى ەدەندى تەسىپ، كارىز جۇيەسى جۇرگىزىلگەن جولعا جەتەدى. سول جول ارقىلى ولار ەمىن-ەركىن كامەرانى ارتقا تاستاعان. قاشىپ كەتكەن ءۇش قىلمىسكەردىڭ ەكەۋى تەز ارادا قۇرىقتالسا، بىرەۋىن قولعا تۇسىرۋگە ءبىر جارىم جىل ۋاقىت قاجەت بولدى.

«ورمەكشى ادام»

اتاقتى اباقتىدان ەرەكشە قاشىپ شىققان قىلمىسكەرلەردىڭ ءبىرى – بەلارۋس ازاماتى ۆيتاليي وستروۆسكيي. 2010 جىلدىڭ 22 ناۋرىزىندا وستروۆسكيي كامەرالاس قىلمىسكەرمەن بىرگە جۋىنۋعا جونەلتىلەدى. سول كەزدە ۆيتاليي كۇزەتشى مەن سانيتارلىق قىزمەتكەردى يتەرىپ، جان-تانىمەن كىرپىشتەن سوعىلعان دۋالعا قاراي جۇگىرەدى.

كۇزەتشى ونىڭ ارتىنان جۇگىرۋگە باتا المادى. سەبەبى، ارتىنان جۇگىرسە، جۋىنۋعا كەلگەن ەكىنشى قىلمىسكەردى قاراۋسىز قالدىراتىن ەدى. ال وستروۆسكيي اسا ۇلكەن جىلدامدىقپەن كەلىپ، بيىك دۋالعا ورمەلەپ شىعىپ، ارى قاراي اسىپ تۇسەدى. ەڭ قىزىعى، ونىڭ بۇل ارەكەتىن باقىلاۋشى قىزمەتكەرلەردىڭ ەشبىرى بايقاماعان.

وستروۆسكيي بيىك دۋالدان اسىپ تۇسە سالىسىمەن، بەتى اۋعان جاققا جۇگىرە جونەلەدى. كەيىن بەلگىلى بولعانىنداي، وستروۆسكيي ءتۇرلى تاسىلدە سەكىرۋدەن بەلورۋسسيا چەمپيونى ەكەن.

قىلمىسكەردى اراعا ەكى جىل سالىپ فينليانديادا قولعا تۇسىرەدى.

ادىلەت مادەنيەت