كەشە، ياعني، 24 ماۋسىمدا تۇركىستان وبلىسى ارىس قالاسىنداعى اسكەري بولىمشە قويماسىندا جارىلىس بولدى. بۇل تۋرالى اقپارات الدىمەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە پايدا بولدى. 

جارىلىس قاشان، قالاي باستالدى؟

جارىلىس بولعانى تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ توتەنشە جاعدايلار كوميتەتىنە  تاڭعى ساعات 9.20-دا  حابار تۇسكەن. كوميتەتتىڭ مالىمەتىنشە، اسكەري بولىمشەدەگى ءورت سالدارىنان جارىلىس باستالعان.

شامامەن كۇندىزگى 12.00 شاماسىندا ارىس قالاسىنىڭ اكىمدىگى قالادا بولىپ جاتقان جارىلىسقا بايلانىستى رەسمي مالىمدەمە جاسادى. 

"24 ماۋسىم ساعات 09:20-دا ءورت ءسوندىرۋ قىزمەتىنە №44856 اسكەري ءبولىمنىڭ قويماسىندا جارىلىس بولىپ، ءورت شىققانى تۋرالى حابارلاما كەلىپ ءتۇستى. وقيعا ورنىنا وبلىستىق تجد جەكە قۇرامىنىڭ 52 ادامى مەن 12 تەحنيكاسى جۇمىلدىرىلدى. سونداي-اق شىمكەنتتەگى كينولوگيالىق قىزمەتتىڭ 23 ادامى اتتاندىرىلدى. قازىرگى تاڭدا وقيعا ورنىندا ءورت ءسوندىرۋ شارالارى مەن ەۆاكۋاسيالىق جۇمىستار جۇرگىزىلىپ جاتىر. توتەنشە جاعدايدان زارداپ شەككەندەر تۋرالى اقپارات انىقتالۋدا"، - دەلىنگەن ارىس قالاسى اكىمدىگىنىڭ رەسمي مالىمەتىندە.

تۇرعىندار قالانى تاستاپ قاشتى

ارىستاعى جويقىن جارىلىستان تۇرعىندار قالانى تاستاپ قاشقان. ولار وزدەرىنىڭ كولىكتەرىمەن جانە جاياۋ كەتكەن. تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى ءومىرزاق شوكەيەۆتىڭ سوزىنشە، "1616 ادام بيلىك ۇسىنعان كولىكتەرمەن ەۆاكۋاسيالانعان. ال ونداعان مىڭ تۇرعىن وزدەرى ءارتۇرلى جولمەن قالانى تاستاپ كەتكەن".

رەسمي مالىمەت بويىنشا، ءقازىر قالادا تۇرعىندار قالمادى، ءبارى ەۆاكۋاسيالاندى. سونىمەن قاتار، ارىس قالاسىنىڭ ماڭىنداعى اۋىلداردىڭ تۇرعىندارى دا ەۆاكۋسيالانىپ جاتىر.

قازا تاپقاندار بار 

ارىس قالاسىنداعى جارىلىستان ءبىر ادام قازا تاپتى. بۇل تۋرالى تۇركىستان وبلىسى ورداباسى اۋدانى اقجول اۋىلى جامبىل مەكتەبىندە وتكەن بريفينگىدە تۇركىستان وبلىسى اكىمى ءومىرزاق شوكەيەۆ ايتتى. اكىمنىڭ سوزىنشە، تۇرعىننىڭ كولىگىنە سنارياد تۇسكەن.

تۇركىستان وبلىستىق اكىمدىگىنىڭ ەسەبىنشە، جارىلىستان كەيىن كەم دەگەندە 31 ادام اۋرۋحاناعا جەتكىزىلگەن. Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى جارىلىستان زارداپ شەككەن ونداعان ادام جەتكىزىلگەن شىمكەنتتەگى №1 قالالىق اۋرۋحاناعا باردى. اۋرۋحانا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا، ءحالى اۋىر ءۇش ادام جان ساقتاۋ بولىمىندە جاتىر. قالعاندارىنىڭ جاعداي قالىپتى.

وبلىس اكىمنىڭ ايتۋىنشا، وتىرار اۋدانىنداعى ورتالىق اۋرۋحاناسىندا ارىستاعى جارىلىستان جاپا شەككەن 34 ادامعا مەديسينالىق كومەك كورسەتىلگەن.

ءقاۋىپ ءالى سەيىلمەدى

جامبىل مەكتەبىندە وتكەن بريفينگىدە قازاقستان قورعانىس ءمينيسترى نۇرلان ەرمەكبايەۆ جارىلىس ءالى جالعاسىپ جاتقانىن، ءقاۋىپ سەيىلمەگەنىن ايتتى. ءمينيستردىڭ سوزىنشە، اسكەري قويماداعى جارىلىس بىرنەشە كۇنگە سوزىلۋى مۇمكىن.

"رادياسيالىق سناريادتار بولمادى. رادياسيا ءقاۋپى جوق"، - دەدى ەرمەكبايەۆ.

بريفينگىدە توتەنشە جاعداي كوميتەتىنىڭ وكىلدەرى تۇرعىنداردان ۇيلەرىنە بارماۋدى سۇرادى. كوميتەتتىڭ حابارلاۋىنشا، قويما ماڭى ءالى ورتەنىپ جاتىر. 

ارىسقا ارنايى بارعان Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى قالاعا باراتىن جول جابىق ەكەنىن انىقتادى. ول جاققا تەك اسكەري ادامدار مەن تەحنيكالار عانا جىبەرىلىپ جاتىر.

قىلمىستىق ءىس قوزعالدى 

قازاقستاننىڭ ىشكى ىستەر مينيسترلىگى ارىستاعى جارىلىسقا بايلانىستى قىلمىستىق كودەكستىڭ "قارۋ جانە ءقاۋىپتى زاتتاردى ساقتاۋ ەرەجەسىن بۇزۋ" بابى (462-باپ، 1-تارماق) بويىنشا ءىس قوزعادى. 

مينيسترلىكتىڭ مالىمەتىنشە، 800 سارباز مەن وبلىستىق پوليسيا دەپارتامەنتىنەن جۇزدەگەن پوليسەي ارىسقا جىبەرىلگەن. اسكەريلەر مەن پوليسەيلەر ارىس تۇرعىندارىنىڭ ءۇيىن كۇزەتىپ، قالانىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەدى. ​

توقايەۆ ارىسقا كەلدى

قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ شىمكەنتكە كەلىپ، ارىستاعى ءوق-دارى بازاسىندا ورىن العان جارىلىستىڭ سالدارىن انىقتاۋ ءۇشىن جەدەل شتابتىڭ وتىرىسىن وتكىزدى. ەۆاكۋاسيالانعان تۇرعىندارمەن كەزدەسىپ، جاعدايلارىن ءبىلدى. ول تۇرعىندارعا بۇل جارىلىس وقىس وقيعا ەكەنىن ايتىپ، مەملەكەت تۇرعىنداردىڭ بارلىق شىعىندارىن وتەپ بەرەتىنىن ايتتى.

توقايەۆ  وبلىس اكىمى ءومىرزاق شوكەيەۆتىڭ وقيعا ورنىندا بولعان جاعداي مەن قولدانىلعان شارالارى تۋرالى بايانداماسىن تىڭدادى.

سونىمەن قاتار، ءقاۋىپسىز جەرگە كوشىرىلگەن تۇرعىندارعا ەڭ الدىمەن بارىنشا كومەك پەن مەديسينالىق قولداۋ كورسەتۋدى تاپسىردى. پرەزيدەنت مەملەكەتتىك رەزەرۆ ەسەبىنەن قالانىڭ جاعدايىن قالپىنا كەلتىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قاجەتتى تاۋارلار مەن قاجەتتى زاتتاردى جەتكىزۋدى بۇيىردى.

ۇكىمەت پەن وبلىس اكىمدىگىنە قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىنىڭ قۇنىن ەسەپتەپ، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىن، ينجەنەرلىك جەلىلەردى، الەۋمەتتىك جانە باسقا ينفراقۇرىلىمداردى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن ۇكىمەت رەزەرۆىنەن قاجەتتى قاراجات ءبولۋدى تاپسىردى.

توقايەۆ وقيعا ورنىندا قۇتقارۋ جانە قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى كەزىندە ناقتى ۆەدومستۆوارالىق جۇمىستاردى باقىلاۋدى، سونداي-اق جارىلىستىڭ سەبەپتەرىن جان-جاقتى زەرتتەۋدى تالاپ ەتتى.

كۋاگەرلەر نە دەيدى؟

ارىستاعى جارىلىسقا بايلانىستى شىمكەنتتە جۇرگەن Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى قالاداعى جەكە مەديسينالىق ورتالىقتارعا جانە "اقمەشىت" مەشىتىنە جەتكىزىلگەن تۇرعىندارمەن تىلدەسىپ، جارىلىستىڭ قالاي بولعانى تۋرالى سۇرادى.

وسپانوۆا ايتولقىن ەسىمدى ارىس تۇرعىنى ارنايى كولىكپەن شىمكەنتكە جەتكەنىن ايتتى.

"جارىلىس بولعان كەزدە مەكتەپتىڭ سپورتزالىن سىرلاپ جاتقان ەدىك. ءبىر كەزدە سپورت زالدىڭ اينەگى جارىلدى. جارىلىستىڭ داۋىسىن ەستىگەن كەزدە جاقىن ماڭداعى زيراتقا قاشا جونەلدىك. وزىمىزبەن ەشنارسە الىپ ۇلگەرمەدىك، ءتىپتى اياق كيىمدى دە كيمەدىم. قاشىپ جۇرگەن كەزدە ءبىر جىگىت اياق كيىمىن بەردى. زيراتتا قايدا قاشارىمىزدى بىلمەي جۇرگەن كەزدە ارنايى كولىك كەلدى. سوعان ءمىنىپ شىمكەنتكە جەتىپ الدىق. بايلانىس بولعان جوق، تۋىستار مەن كورشىلەردىڭ قايدا جۇرگەنىن حابارسىزبىن"، - دەدى ارىس تۇرعىنى. 

قامشى تىلشىلەرىمەن تىلدەسكەن تاعى باسقا دا كۋاگەرلەر الدىمەن قالا سىرتىنداعى اسكەري بولىمشە جاقتا ءورت باستالعانىن، كەيىن ول جارىلىسقا ۇلاسقانىن ايتتى. 

ارىستا جارىلىس العاش رەت ەمەس

ون جىل بۇرىن، 2009 جىلى ناۋرىزدا ارىستاعى قويمادا جارىلعىش زاتتار جارىلىپ، ساقتاۋلى تۇرعان قارۋ-جاراق اتىلعان. وقيعا كەزىندە ءتورت ادام قازا تاۋىپ، جيىرماعا تارتا ادام جاپا شەككەن ەدى. رەسمي بيلىك جارىلىسقا قويماداعى قارۋدىڭ دۇرىس ساقتالماۋى مەن جارىلعىش زاتپەن دۇرىس جۇمىس ىستەمەۋ سەبەپ بولدى دەپ مالىمدەگەن.

2014 جىلى ارىس قالاسىنداعى "قازاقجارىلىسونەركاسىبى" اكسيونەرلىك قوعامى اۋماعىندا جارىلىس بولىپ، ەكى ادام قازا تاپتى. 

2015 جىلى قاراشادا قالاداعى پوليگون اۋماعىندا جارىلىس بولىپ، ءبىر ادام مەرت بولدى. رەسمي اقپارات بويىنشا، جارىلىس اسكەري وق-دارىلەر مەن ءوندىرىس قالدىقتارىن جويۋ كەزىندە بولعان.

نازارىڭىز قامشىدا بولسىن!

Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى ارىسقا ارنايى تىلشىلەرىن اتتاندىردى. الداعى ۋاقىتتا سايتىمىزدان ارىستاعى جارىلىسقا بايلانىستى بارلىق اقپاراتتى وقي الاسىزدار. نازارىڭىز قامشىدا بولسىن، وقىرمان!