ساپاربايەۆ شىعىستىڭ باعى ما، الدە، سورى ما؟

/uploads/thumbnail/20170708151015928_small.jpg

شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى بەردىبەك ساپاربايەۆ - ءبىر قاراعان ادامعا ۇلتجاندى (ۇلتشىل ەمەس) ازامات بولىپ كورىنۋى عاجاپ ەمەس. بۇل ەلگە اكىم بولىپ كەلگەندە العاشقى جۇمىس ساپارىن دانىشپان اباي جەرىنەن باستاعانىنىن ۇمىتا قويعامىز جوق. «مىناۋ ءتىلسىز، ءدىنسىز، تەكسىز بيلىكتىڭ ىشىندە دە ءيمانجۇزدى ءبىر جان بار ەكەن عوي» دەپ ەل اقساقالدارى باسىندا قاۋقىلداسىپ-اق قالىسقان بولاتىن. ءبىراق، كەيدە «وسى بىزدە اقساقال دەيتىندەي جاندار قالدى ما ەكەن اۋەلى»، دەگەن جامان ويعا دا ەرىكسىز قالادى ەكەنسىڭ.

ءبىراق، شىعىس وڭىرىندەگى بۇل «قاۋقىلداسۋدىڭ» اياعى كوپ ۇزاماي، «جەرشىلدىك»، «رۋشىلدىق» بوياۋ الا باستاعاندا، الگى ەل اقساقالدارى ءىشىن جيىپ الا قويعان. قاسيەتتى شىعىستا ەل باسقاراتىنداي ءبىر ادامنىڭ جوق ەكەنىن دالەلدەۋ ءۇشىن شقو اكىمى ب.ساپاربايەۆ كوپ ۇزاماي، ءوزى تۋىپ-وسكەن وڭتۇستىكتەن شىققان ەت جاقىندارى مەن سىبايلاستارىنىڭ شۇبىرعان قالىڭ توبى بىردەن «جاڭا باسشىلار» اتانىپ، قارا قوڭىزداي قاپتاپ بەردى دەرسىز. سوندا دەيمىن-اۋ، ابايداي دانىشپاندى، مۇحتار اۋەزوۆتاي قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيگىن جانە كەشىرىمحان بوزتايەۆتاي ساياسي تۇلعانى، جۇزدەگەن، مىڭداعان دارا تۇلعالاردى ومىرگە اكەلگەن قاسيەتتى شىعىس جەرى ەندى ەل تىزگىنىن ۇستايتىنداي ءبىر ازاماتتى دۇنيەگە اكەلمەگەن بە دەپ كۇيىنەدى ەكەنسىڭ. ب.ساپاربايەۆتىڭ جازىلماس، ەم قونباس دەرتىنىڭ ەڭ باستىسى – وسى «جەرشىلدىك»، «رۋشىلدىق» ەكەنىن شىعىس ءوڭىرىنىڭ تۇرعىندارى تىم كەش ءبىلىپ، ساندارىن سوعىپ قالعان بولاتىن. ءيا، بۇرىن بىلگەندە دە، قاراپايىم حالىقتىڭ قولىنان نە كەلەر دەرسىز. ءبىر عانا ادامعا قۇلدىق ۇراتىن ەلدەگى ساياسي جۇيەگە ەسى دۇرىس ادام قالاي قارسى شىقسىن؟

ءيا، بۇل دەرت – سەمەيدەي وبلىس ورتالىعىنان ايرىلىپ قالعان قالىڭ ەلگە ىندەت بولىپ تيگەن. نەبىر قولىنان ءىس كەلەتىن، بىلىكتى دە ءبىلىمدى، سارابدال ساياساتكەر ازاماتتار بەردىبەك ساپاربايەۆتىڭ قاھارىنا ۇشىراپ، اي مەن كۇننىڭ امانىندا ورىندارىنان ايرىلىپ، تەنتىرەپ، تەزەك تەرىپ كەتكەن.

بۇل - شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى ب.ساپاربايەۆتىڭ ءبىرىنشى كەمشىلىگى. ەندى ونىڭ ەكىنشى كەمشىلىگىنە توقتالايىق.

وسى شىعىس قازاقستان وبلىسى اياگوز اۋدانى «تاڭسىق» اۋىلىنىڭ تۇلەگى، ەلىمىزدەگى ەڭ اۋقاتتىلاردىڭ قاتارىنا جاتاتىن توقتارحان قوجاعاپانوۆ دەگەن «پىسىقتىڭ» قالاي عانا وسى كەلىمسەك اكىمگە جاعىپ قالعانىن، اياگوزدىكتەر تۇسىنبەي دال. «اكىمگە جاقپاي ەمەي، نەمەنە»، بۇكىل اياگوز، سەمەي، قازاقستان، تۇرىك دۇنيەسى ەلدەرى وسى قوجاعاپانوۆتىڭ «تاڭسىق» اۋىلىن ءبىر كەزدە بولىمشە باسقارعان، مارقۇم اكەسى جۇمان قوجاقاپانوۆ ەسىمىمەن اتاتۋعا بار كۇشىن سالىپ، جانتالاسىپ جۇرگەنىنەن جۇرتشىلىق جاقسى حاباردار.

باسقالارىن ايتپاعاننىڭ وزىندە، بۇكىل شىعىس قازاقستان وبلىسى تۇرعىندارى بۇل ادىلەتسىزدىككە قارسى ورىندارىنان ورە تۇرەگەلگەندە، وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپاربايەۆتىڭ سەلت ەتپەگەنى ەلدى قاتتى تاڭقالدىردى. «بۇل نەتكەن بەتون-بەت باسشى» دەستى ولار جاعالارىن ۇستاپ.

سوندا دەيمىز-اۋ، انا قالتاسى قالىڭ ت.قوجاعاپانوۆ مىنا ب.ساپاربايەۆتان باستاپ، بارلىق اكىم-قارالاردىڭ اۋزىن مايلاپ جىبەرگەن-اۋ، ايتپەسە، وعان نە بولىپتى قاسيەتتى قوزى مەن بايان جەرىن قايداعى ءبىر كەلىمسەكتىڭ ەسىمىمەن اتاپ جىبەرۋشى اياگوزدىك ءماسليحاتتىڭ شەشىمىنە قارسى كەلمەي، ءمىز باقپاي ءۇنسىز وتىرىپ قالعانى ەلگە تۇسىنىكسىز بولىپ قالۋدا.

شقو اكىمى ب.ساپاربايەۆتىڭ -بارشا ءيىسى تۇرىك جۇرتىنىڭ ورتاق اسىل مۇراسى سانالاتىن، 2،5 مىڭ جىلدىق تاريحى بار، عاشىقتىق سيمۆولى -  «قوزى-كورپەش-بايانسۇلۋ» كەسەنەسى تۇرعان جەردى قايداعى ءبىر فەرما مەڭگەرۋشىسى، مارقۇم جۇمان قوجاعاپانوۆتىڭ ەسىمىمەن اتاۋدى قولداعان سىڭاي تانتۋى - ءبىزدى ەرىكسىز وسىنداي ويلارعا جەتەلەلەگەن. اياگوز ءوڭىرىنىڭ اۋزى دۋال اقساقالدارى:

-ە، مىنا جەمقورلىق دەرت تۇتاستاي مەملكەتتى جاۋلاپ العاندا، وبلىس اكىمى ب.ساپاربايەۆ تا اۋىز، كەڭىردەك جوق دەپ كىم ايتتى؟- دەسىپ، جەرگە قاراعان. ولاردى جەرگە قاراتقان – اكىمنىڭ ت.قوجاعاپانوۆتى قولداعان سىڭاي تانىتۋى ەدى. وسى اكىمگە ەلدىڭ  «قوزى مەن بايان» ءجرىنىڭ اتىن وزگەرتۋگە بايلانىستى ارىزدانعاندارىنا دا كوپ بولدى. ال، ب.ساپاربايەۆ: «ءبىرىڭ - ءولىپ، ءبىرىڭ - قال» دەگەن ادامشا، بۇگىنگە دەيىن سول سىزدانىپ، جارىلارداي بولىپ، سازارىپ وتىر.

مىنە، شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى بەردىبەك ساپاربايەۆتىڭ ەڭ باستى ەكى كەمشىلىگى دەگەندە، ءبىزدىڭ ايتارىمىز وسى، اعايىن...

ج.كوكبورى،

22.05.2013 جىل

 

 

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار