مەملەكەت باسشىسى وڭتۇستىك استاناعا جۇمىس ساپارى بارىسىندا الماتىنىڭ دامۋ ستراتەگياسىمەن، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايىمەن تانىستى، دەپ جازادى قالالىق اكىمدىكتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.
الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆ وڭتۇستىك مەگاپوليستى دامىتۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى كەڭەستە مەملەكەت باسشىسىنا الماتىنىڭ دامۋ ستراتەگياسىنىڭ جوباسىن تانىستىردى. باعدارلاما الماتىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى، ينۆەستيسيالار تارتۋ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ، حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋدى قامتاماسىز ەتۋ، قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قولداۋ، قالا شەتتەرىنىڭ ينفراقۇرىلىمىن جاقسارتۋ جونىندەگى جۇمىستىڭ نەگىزگى باعىتتارىن ايقىندايدى. سونداي-اق باعدارلامادا الماتى اگلومەراسياسىن دامىتۋ پەرسپەكتيۆالارى بەلگىلەنگەن.
كەڭەستە ءسوز العان ق ر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ الماتىنىڭ بۇكىل ەل ەكونوميكاسىن دامىتۋداعى ءرولىن اتاپ ءوتتى. مەملەكەت باسشىسى اكىمدەردىڭ قىزمەتىندەگى نەگىزگى كورسەتكىشتەر ينۆەستيسيا تارتۋ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ، ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ، شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە قولداۋ كورسەتۋ، سونداي-اق ەكولوگيانى قورعاۋ بولىپ تابىلاتىنىن ەسكە سالدى.
– قالادا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار باسقا وڭىرلەر ءۇشىن ۇلگى بولا الادى. الايدا قالانىڭ ودان ءارى دامۋى، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ارتۋى، ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىنىڭ جاقسارۋى ماسەلەلەرى كۇن تارتىبىندە ءاردايىم تۇرۋى ءتيىس ەكەندىگىن ۇمىتپاعان ءجون، – دەپ اتاپ ءوتتى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ وڭتۇستىك استانانى دامىتۋ بويىنشا ءبىرقاتار ناقتى مىندەتتەر قويدى.
ءبىرىنشى مىندەت رەتىندە پرەزيدەنت بيزنەس پەن يننوۆاسيانى دامىتۋ ەسەبىنەن الماتى ەكونوميكاسى ءوسىمىنىڭ جوعارى قارقىنىن قامتاماسىز ەتۋدى اتادى. ول قالانىڭ يندۋستريالدى ايماعىن مىسالعا كەلتىردى، مۇندا 33 كومپانيا تىركەلگەن جانە تارتىلعان ينۆەستيسيا كولەمى 156 ملرد. تەڭگەنى قۇرايدى. مەملەكەت باسشىسى وسى ايماق قۇرىلعان ساتتەن باستاپ 7 جىل ىشىندە 6 جاڭا كاسىپورىن عانا پايدالانۋعا بەرىلگەنىنە، ال اعىمداعى جىلى 1 شاعىن زاۋىت قانا ىسكە قوسىلعانىنا نازار اۋداردى.
وسىعان بايلانىستى قاسىم-جومارت توقايەۆ قالا اكىمىنە يندۋستريالىق ايماققا جاڭا جوبالاردى، ەڭ الدىمەن جوعارى تەحنولوگيالىق جانە ەكسپورتقا باعدارلانعان جوبالاردى تارتۋدى ۇسىندى.
پرەزيدەنت قالادا ەلىمىزدىڭ جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەتتەرى شوعىرلانعاندىقتان ءارى مۇندا جاقسى عىلىمي جانە كادرلىق الەۋەت بار ەكەنىن ەسكەرسەك، يننوۆاسيالاردى دامىتۋ مەن جاڭا ازىرلەمەلەردى ەنگىزۋدىڭ بولاشاعى زور دەپ سانايدى. دەگەنمەن، وسى سالادا ماڭىزدى ازىرلەمەلەر جاسالماعانىن ايتقان ول «يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالار پاركى» اەا الەۋەتىن پايدالانۋدى تاپسىردى.
مەملەكەت باسشىسى سونداي-اق بيزنەس-احۋالدى جاقسارتۋ جانە قالانىڭ ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىعىن ارتتىرۋ جونىندەگى قىزمەتتى جانداندىرۋعا شاقىردى.
– ەگەر ءبىز ءىرى قالالاردىڭ، جالپى ەلىمىزدىڭ ينۆەستيسيالىق جانە تۋريستىك تارتىمدىلىعىن شىن مانىندە نىعايتقىمىز كەلسە، شەتەلدىكتەردى كوشى-قون پوليسياسى ورگاندارىندا مىندەتتى تۇردە تىركەۋ سياقتى اناحرونيزمنەن قىسقا مەرزىمدە ارىلۋ كەرەك، – دەپ مالىمدەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
ول ءوز سوزىندە شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرەتىن پروبلەمالاردى شەشۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.
– كاسىپكەرلەر اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزۋ ناتيجەلەرى كورسەتكەندەي، قالا ءبىرقاتار كورسەتكىشتەر بويىنشا، ونىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگى، سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ ەتەك الۋى، تەكسەرۋلەردىڭ نەگىزدىلىگى بويىنشا ارتتا قالعانىن كورسەتەدى. شوب-تى جان-جاقتى قولداۋ، ءتۇرلى كەدەرگىلەردى الىپ تاستاۋ مىندەتتەرى – قالا اكىمدىگى ءۇشىن باستى باسىمدىق بولىپ قالا بەرەدى. الماتى ەلىمىزدىڭ باستى ىسكەرلىك ورتالىعى مارتەبەسىنە لايىق بولۋى ءتيىس، – دەپ ەسەپتەيدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى تاماق ونىمدەرىنە، ەڭ الدىمەن، نان مەن ەت ونىمدەرىنە باعانىڭ كۇرت قىمباتتاۋىنا جول بەرىلمەۋى تيىستىگىن اتاپ ءوتتى.
– ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ ارتۋى ءبىزدىڭ ەكونوميكامىزدىڭ وسالدىعىنىڭ ايقىن كورسەتكىشى بولىپ تابىلاتىنىن مويىنداۋ كەرەك. مىسالى، سىرتقى نارىقتاردا كونيۋنكتۋرانىڭ ناشارلاۋىنا سىلتەمە جاساۋ مۇلدەم ورىنسىز. ۇكىمەت ەكونوميكا ءوسۋىنىڭ جاڭا نۇكتەلەرىن قۇرۋ ءۇشىن قوسىمشا شارالار ازىرلەدى. ارنايى كەڭەستە مەن بۇل شارالاردى قولدادىم. ەندى ولاردى شۇعىل تۇردە جۇزەگە اسىرۋ قاجەت، – دەپ تاپسىردى قاسىم-جومارت توقايەۆ. «ەندىگى ءبىر باستى مىندەت – قالا تۇرعىندارىنىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتۋ»، – دەپ اتاپ ءوتتى پرەزيدەنت. ول جۇمىسسىزدىق پروبلەماسىن جويۋ، مەديسينالىق قىزمەت كورسەتۋدى جاقسارتۋ قاجەتتىگىن، سونداي-اق جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەر مەن بالاباقشالارداعى ورىن تاپشىلىعىن شەشۋ كەرەكتىگىن ەرەكشە قاداپ ايتتى.
قالادا ءومىر ءسۇرۋ ساپاسى مەن ينفراقۇرىلىمدىق دامۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى دە مەملەكەت باسشىسىنىڭ نازارىنان تىس قالعان جوق.
– ءبىز الماتىنى حالىقارالىق بيزنەس جانە تۋريزم ورتالىعى رەتىندە قاراستىرامىز، سوندىقتان قالالىقتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ جونىندەگى بارلىق جۇمىس حالىقارالىق ستاندارتتارعا باعىتتالۋى ءتيىس. ەڭ باستىسى، ازاماتتارىمىز ءۇشىن قالادا ءومىر ءسۇرۋ جايلى بولۋى كەرەك. بۇعان ءبىرقاتار ماسەلەلەر – ۇيگە باراتىن جولدىڭ بولۋى، الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمنىڭ قادامدىق قولجەتىمدىلىگى، ساپالى اۋىز سۋمەن، گازبەن، ۇزدىكسىز ەلەكترمەن جابدىقتاۋ جانە جىلۋمەن قامتاماسىز ەتۋ فاكتورلارى اسەر ەتەدى، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت سونداي-اق اكىمدىككە كوشەلەردى جارىقتاندىرۋ، اۋلالاردىڭ جاعدايىن جاقسارتۋ، ارىق جۇيەسىنىڭ جۇمىس ىستەۋى ماسەلەلەرىن شەشۋدى تاپسىردى.
قالانىڭ كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋداعى جەتىستىكتەرىنە توقتالعان مەملەكەت باسشىسى وسى سالاداعى ءبىرقاتار پروبلەمالىق ماسەلەلەردى دە اتاپ ءوتتى.
– كۇن سايىن قاسكەلەڭ، قاپشاعاي، تالعار جاعىنان جانە قۇلجا تراكتىسى ارقىلى قالاعا 200 مىڭنان استام اۆتوكولىك كەلەدى. بۇل الماتىعا كىرە بەرىستە، اسىرەسە «پيك ساعاتتاردا» كەپتەلىس تۋدىرادى. ماسەلەنى جولداردى قايتا قۇرۋ جانە كەڭەيتۋ ارقىلى عانا ەمەس، مەترو جەلىلەرىنىڭ سانىن ارتتىرۋ جانە قالا مەن ىرگەلەس اۋدانداردى قوساتىن قوعامدىق كولىكتى دامىتۋ ارقىلى شەشۋ قاجەت، – دەپ اتاپ ءوتتى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت الماتى سەيسميكالىق بەلسەندى ايماقتا تۇرعانىن ەسكە سالدى.
– سوڭعى بولعان سەل قالا تۇرعىندارىنىڭ ەسىندە قالدى. جانە ولاردىڭ الاڭداۋشىلىعى دا ورىندى. «اقساي» جانە «ايۋساي» شاتقالدارىندا بوگەتتەر قۇرىلىسىن باستاۋ قاجەت، ول سەل تاسقىنىنان قالا قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەدى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
كەڭەس بارىسىندا قاسىم-جومارت توقايەۆ قالا ەكولوگياسىنا جانە اۋا ساپاسىنا ەرەكشە نازار اۋداردى. ول قوعامدىق كولىكتى گازعا جانە وزگە دە ەكولوگيالىق وتىن تۇرلەرىنە اۋىستىرۋدى اياقتاۋدى، قالانىڭ جانە قالا ماڭى ايماعىنىڭ جەكە سەكتورىن گازداندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋدى، اعاشتاردى، الما باقتارىن زاڭسىز كەسۋدى باقىلاۋعا الۋدى، سونداي-اق قالانى كوگالداندىرۋ جانە الماتى اپورتىن جاڭعىرتۋ جونىندەگى جۇمىستاردى جانداندىرۋدى تاپسىردى.
پرەزيدەنت ءوز سوزىندە كوكجايلاۋ تاۋ شاڭعىسى كۋرورتىن سالۋ ماسەلەسىنە نۇكتە قويدى.
– وسى ماسەلەنى قايتا-قايتا قوزعاي بەرمەس ءۇشىن مەن بۇل جوبامەن اينالىسۋعا تىيىم سالامىن. ونىڭ ۇستىنە بۇل جوباعا بارلىق كاسىبي ەكولوگتار قارسى بولىپ وتىر، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
مەگاپوليستىڭ تۋريستىك الەۋەتى تۋرالى ايتا كەلە، قاسىم-جومارت توقايەۆ ەڭ جوعارى دەڭگەيدەگى تۋريستىك ونىمدەردى دامىتۋ ءۇشىن الماتىنىڭ الەۋەتى ۇلكەن ەكەنىن اتاپ ءوتتى. بۇل تاۋ تۋريزمىنە دە، مادەني، ەتنوگرافيالىق تۋريزمگە دە جانە ىسكەرلىك تۋريزمگە دە قاتىستى. ول تۋريستىك سالانى دامىتۋدىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى مەملەكەتتىك باعدارلاماسىندا الماتى ءوڭىرىنىڭ تاۋ كلاستەرىنە باسىمدىق بەرىلگەنىن ەسكە سالدى.
– ۇكىمەت پەن قالا اكىمدىگىنە تاۋ لوكاسيالارىنىڭ شەبەرلىك-جوسپارىن ىسكە اسىرا باستاۋدى تاپسىرامىن. بۇل جوبا ارقىلى 2 ميلليارد دوللاردان استام ينۆەستيسيا تارتۋعا، كەمىندە 30 مىڭ جۇمىس ورنىن اشۋعا بولادى. بۇل رەتتە بارلىق شەشىمدەردى حالىقتىڭ پىكىرىن ەسكەرە وتىرىپ قابىلداۋ قاجەتتىگىنە نازارلارىڭىزدى اۋدارامىن، – دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىنە دە توقتالدى.
– وكىنىشكە وراي، الماتى قىلمىس دەڭگەيى بويىنشا ەلىمىز بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا تۇر. نەگىزىنەن ۇساق قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ – ۇرلىق پەن بۇزاقىلىقتىڭ ۇلەسى كوپ. ولاردىڭ جيىلەپ كەتكەنى سونشالىق، قالا تۇرعىندارى بۇل جاعدايدى جۇگەنسىزدىك، كريمينالدىڭ ءورشۋى دەپ باعالايدى. بۇل قالا تۇرعىندارىن تولعاندىراتىن باستى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت ءوز ءسوزىن تۇيىندەي كەلە، ەلباسى قولداۋىنىڭ ارقاسىندا الماتى ءوزىنىڭ دامۋىندا جوعارى كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزگەنىن اتاپ ءوتىپ، العا قويىلعان ماقساتتارعا جەتۋ ءۇشىن كۇش-جىگەردى جۇمىلدىرۋعا شاقىردى.
كەڭەستە سونداي-اق پرەمەر-مينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ءاليحان سمايىلوۆ، الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆ، ق ر پرەزيدەنتىنىڭ كومەكشىسى ايدا بالايەۆا، سونداي-اق يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ ءمينيسترى بەيبىت اتامقۇلوۆ ءسوز سويلەدى.
الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆ پرەزيدەنتتىڭ جۇمىس ورىندارىن جۇيەلى قۇرۋ جانە ازاماتتاردىڭ تابىس دەڭگەيىن ارتتىرۋ جونىندەگى باعدارلامالىق تاپسىرماسى اياسىندا اكىمدىك جاڭا ەكونوميكا سالالارىن قالىپتاستىرۋعا باسا نازار اۋدارعانىن باياندادى.
– ءبىلىم ەكونوميكاسى، سيفرلاندىرۋ، كرەاتيۆتى يندۋستريا، تۋريزم سالاسى، قىزمەت كورسەتۋ سالاسى جانە باسقالار – ءبىز ءۇشىن پەرسپەكتيۆالى باعىتتار. بۇلار جاڭا ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ درايۆەرى بولماق، – دەپ اتاپ ءوتتى ب. ساعىنتايەۆ.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىندا تۇجىرىمدالعان ەلىمىزدىڭ مەگاپوليستەرى ءۇشىن دامۋدىڭ باستى پرينسيپتەرى – «شەتى جوق قالا» جانە قالا تۇرعىندارى ءۇشىن بازالىق قىزمەتتەردىڭ «قادامدىق قول جەتىمدىلىگى» – اكىمدىك جۇمىسىنىڭ نەگىزگى باعدارى بولىپ تابىلادى.
وسى باعىتتا ەڭ الدىمەن، قالانىڭ بارلىق اۋداندارىنىڭ تۇرعىندارىمەن كەزدەسۋلەر وتكىزىلىپ، زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلدى. ونىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قالا تۇرعىندارى ءۇشىن وزەكتى جانە رەزونانستىق ماسەلەلەردىڭ ءتىزىمى انىقتالدى، اكىمدىك ءبىرىنشى كەزەكتە سولاردى شەشۋمەن اينالىستى.
الداعى 3 جىلدا اكىمدىك شەشەتىن مىندەتتەردىڭ ءبىرى – تۇرعىنداردى ءجۇز پايىز اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ. ءقازىر قالا شەتىندەگى 23 شاعىناۋدان ورتالىق سۋ جۇيەسىمەن جابدىقتالماعان (سۋ كولىكپەن تاسىمالدانادى). 11 شاعىن اۋدانداردا وسى باعىتتا قۇرىلىس-مونتاج جۇمىستارى باستالىپ كەتتى. قالعان 12 شاعىن اۋدان 2020 جىلى قامتىلاتىن بولادى، – دەپ حابارلادى شاھار باسشىسى.
ازاماتتاردىڭ وتىنىشتەرى بويىنشا بيۋدجەت قايتا قارالىپ، قالا شەتتەرىندەگى كوشەلەردى جارىقتاندىرۋعا قارجى بولىنگەن. ءقازىردىڭ وزىندە بۇدان بۇرىن جارىقتاندىرىلماعان 208 كوشەدە سىرتقى جارىقتاندىرۋ جۇمىستارى اياقتالعان. كەلەسى جىلى قالعان 1176 كوشەنى جارىقتاندىرۋ كەرەك دەگەن ءورشىل تالاپ قويىلىپ وتىر.
جىل سوڭىنا دەيىن ءسۇيىنباي، سەيفۋللين، رىسقۇلوۆ، رايىمبەك داڭعىلدارىن، مايلين جانە حمەلنيسكيي كوشەلەرىن جارىقتاندىرۋدى جاڭعىرتۋعا قوسىمشا قارجى ءبولىندى.
ۇزىندىعى 139 شاقىرىم بولاتىن 147 كوشەدە جول جوندەۋ جۇمىستارى اياقتالدى.شەتتەگى120 كوشەدە 33 شاقىرىم جاڭا جول سالىندى. ءقازىر 10 شاعىن اۋداندا تاعى 85 شاقىرىمدىق جول قۇرىلىسى جۇرگىزىلۋدە. كەلەسى جىلى شەت جاقتاردا قوسىمشا تاعى 120 شاقىرىم جول قۇرىلىسى باستالادى.
اۋلالاردى اباتتاندىرۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىستار قولعا الىندى. قالادا بارلىعى 4،5 مىڭ اۋلا بار. جىل سوڭىنا دەيىن 653 جاڭا اۋلالار اۋماعى اباتتاندىرىلادى جانە كورىكتەندىرىلگەن اۋلالاردىڭ مولشەرى 53 پايىزدى قۇرايتىن بولادى. الداعى ءۇش جىلدا بارلىق اۋلالار اباتتاندىرىلماق.
قوعامدىق كولىكتى دامىتۋ ماقساتىندا جىلجىمالى قۇرامدى جاڭارتۋ قولعا الىندى. جەكە ينۆەستورلار 202 اۆتوبۋس ساتىپ الدى. اكىمدىكتىڭ قاراجاتى ەسەبىنەن گازبەن جۇرەتىن 230 ەكولوگيالىق اۆتوبۋستىڭ جاڭا پارتياسىن جەتكىزۋ باستالدى،ولار جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن مارشرۋتتىق جەلىلەرگە شىعادى.
الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم نىساندارىنىڭ قۇرىلىسىنا قاتىستى ب. ساعىنتايەۆ 900 ورىندى ەكى مەكتەپ، 560 ورىندى ءۇش بالاباقشا پايدالانۋعا بەرىلگەنىن حابارلادى.
كەلەسى جىلدىڭ باسىندا 790 ورىندى 5 بالاباقشا جانە جاڭا وقۋ جىلىنىڭ باسىندا – 3 مەكتەپ، ولاردىڭ بىرەۋى جەكە ينۆەستيسيا ەسەبىنەن، پايدالانۋعا بەرىلەدى. 2 مەكتەپ پەن 5 قوسالقى قۇرىلىس، ولاردىڭ ءبىرى بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى اياسىندا، سالىنۋدا.
2020 جىلدان باستاپ 17 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى باستالادى. بۇعان قوسا الداعى 4 جىلدا 11 مەكتەپكە، 12 بالاباقشاعا قوسىمشا قۇرىلىس الاڭدارىن سالۋ باستالادى. سونداي-اق، 400 جەكەمەنشىك بالاباقشا اشىلادى.
– مۇنداي اۋقىمدى قۇرىلىس تاياۋداعى بەس جىلدا 51 مىڭ وقۋشى ورنىن، بالاباقشالاردا 23 مىڭ ورىن اشۋ مىندەتىن شەشۋى ءتيىس. بۇل مەكتەپتەر مەن بالاباقشالارداعى قازىرگى ورىن تاپشىلىعىن جويادى، الايدا، ءبىزدىڭ بولجامىمىز بويىنشا، بۇل جوعارى كوشى-قون وسىمىنە جانە بالا تۋۋ كورسەتكىشىنىڭ كوپتىگىنە بايلانىستى جەتكىلىكسىز بولماق، – دەپ اتاپ ءوتتى قالا اكىمى.
اكىمدىك تاراپىنان مەديسينالىق مەكەمەلەرگە اۋديت جۇرگىزۋ بارىسىندا قولدانىستاعى 30 مىڭ مەديسينالىق جابدىقتىڭ 10 مىڭعا جۋىعى مورالدىق جانە فيزيكالىق تۇرعىدا ەسكىرگەنى انىقتالدى. وسىعان بايلانىستى ءاربىر ەمحانا مەن اۋدان بويىنشا بەلگىلەنگەن جابدىقتاردى جاڭارتۋدىڭ ءۇش جىلدىق جوسپارى دايىندالدى. قاجەتتى شىعىنداردىڭ جالپى سوماسى – شامامەن 60 ملرد. تەڭگە.
بۇدان باسقا، «قادامدىق قولجەتىمدىلىك» قاعيداتىن نەگىزگە الا وتىرىپ، دارىگەرلىك امبۋلاتوريالارعا دەگەن قاجەتتىلىكتى قاناعاتتاندىرۋدىڭ ءۇش جىلدىق جوسپارى ازىرلەندى. بارلىعى 35 امبۋلاتوريا اشىلاتىن بولادى. ءبىر اۋىسىمدا 100 كەلۋشىگە قىزمەت كورسەتەتىن 7 امبۋلاتوريا ىسكە قوسىلدى. جىل سوڭىنا دەيىن ولاردىڭ تاعى ۇشەۋى اشىلماق.
شوب دامۋىن جانداندىرۋ ماقساتىندا «Almaty Business – 2025» وڭىرلىك باعدارلاماسى ازىرلەندى. وڭىرلىك دامۋ ينستيتۋتتارىن وڭتايلاندىرۋ ەسەبىنەن «الماتى قارجى»، «الماتى - ميكروقارجى ۇيىمى»، سونداي-اق «Qoldaý» كاسىپكەرلىك ورتالىعى قۇرىلدى.
باعدارلاما اياسىندا «شاعىن ونەركاسىپ پاركتەرى» جوباسىن ىسكە اسىرۋ باستالدى. بۇل – شاعىن بيزنەسكە ارنالعان دايىن وندىرىستىك ورىندار. بيىلعى جىلى ناۋرىزباي اۋدانىندا 3 ونەركاسىپ پاركى ىسكە قوسىلادى.
– بۇگىنگى تاڭدا شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە قارجىلىق جانە قارجىلىق ەمەس قولداۋدىڭ ءتيىمدى جۇيەسى قۇرىلدى. بۇل بىزگە جىل سايىن 30 مىڭعا جۋىق جاڭا تۇراقتى جۇمىس ورىندارىن اشۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، – دەدى الماتى قالاسىنىڭ اكىمى. ول بيزنەس-كليماتتى جاقسارتۋ بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار ناتيجەسىندە جىل باسىنان بەرى جۇمىس ىستەپ تۇرعان شوب سۋبەكتىلەرىنىڭ سانى 8%-عا وسكەنىن ايتتى.
قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىنە ەرەكشە كوڭىل بولىنۋدە. قالا كوشەلەرى مەن جولدارىندا جكو الدىن الۋ پروفيلاكتيكاسى كۇشەيتىلدى. قوسىمشا «سەرگەك» بەينەتىركەۋ جۇيەسىنىڭ 707 بەينە بەكەتى ورناتىلۋدا.
1 مىڭ كامەرالار ورنالاستىرۋ ارقىلى ازاماتتاردىڭ جاپپاي جينالاتىن ورىندارىنا بەينەمونيتورينگ جاساۋ جۇيەسى كۇشەيتىلۋدە. ونىڭ 600ء-ى بيىل، قالعان 400ء-ى كەلەسى جىلدىڭ باسىندا ورناتىلادى.
شىلدە ايىنان باستاپ تالداۋ نەگىزىندە قالانىڭ ەڭ كريمينوگەندىك اۋداندارى انىقتالدى. ءدال سول جەرلەردە 32 جاڭا مودۋلدىك جانە ءموبيلدى پوليسيا پۋنكتتەرى ۇيىمداستىرىلدى. جاياۋ جانە اتپەن پاترۋلدەۋ كۇشەيتىلىپ، اۋلالارعا باسىمدىق بەرىلەتىن 550 جاڭا باعىت بەلگىلەندى. قالانىڭ بارلىق اۋداندارىندا پوليسيانىڭ 14 فرونت-كەڭسەسى اشىلادى. بۇل كەڭسەلەردە قالا تۇرعىندارىنا «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا قىزمەتتەر كورسەتىلەدى.
باقىتجان ساعىنتايەۆ شەشۋدى تالاپ ەتەتىن ءبىرقاتار ماسەلەلەردى، سولاردىڭ ىشىندە ۇكىمەتتە 2020-2024 جىلدارعا ارنالعان «جاڭا الماتى» اتتى دامۋدىڭ كەشەندى جوسپارىن قاراۋ جانە بەكىتۋ قاجەتتىگىن قاداپ ايتتى.
– مەگاپوليس ورتالىعى مەن شەتتەرىن دامىتۋ دەڭگەيىندەگى سايكەسسىزدىكتەردى جويۋ، ماياتنيكتى كوشى-قون جۇكتەمەسىن ءتيىمدى تومەندەتۋ جانە مەگاپوليستىڭ بارلىق اۋداندارىندا الماتىلىقتاردىڭ جوعارى ءومىر ءسۇرۋ ستاندارتتارىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن الماتى اگلومەراسياسىن ءبىرىنشى كەزەكتە دامىتۋ – ستراتەگيالىق ماسەلە، – دەپ اتاپ ءوتتى ب. ساعىنتايەۆ.
سونىمەن قاتار، اكىم كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ مەن قالا ماڭىنا كولىك قاتىناسى، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى ءۇشىن جەر تاپشىلىعى جانە يندۋستريالىق ايماقتا جوبالاردى ىسكە اسىرۋ، ەكولوگيالىق بالانستى ساقتاۋ، جەو-2ء-نى گازعا اۋىستىرۋ، سونداي-اق ستۋدەنتتەر ءۇشىن جاتاقحانالار سالۋ ماسەلەلەرىن دە قوزعادى.
مەملەكەت باسشىسى جۇمىس ساپارى اياسىندا تۇرعىن ۇيگە مۇقتاج بالالار ءۇيىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەرىنە «كوكقاينار» شاعىن اۋدانىنداعى ءۇي پاتەرلەرىنىڭ كىلتىن تابىس ەتتى.
– بارشاڭىزدى جاڭا قونىستارىڭىزبەن قۇتتىقتايمىن! مەملەكەت ءاردايىم تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشۋگە ەرەكشە نازار اۋداراتىن بولادى. سىزدەرگە ساتتىلىك تىلەيمىن! – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
جالپى، «كوكقاينار» شاعىناۋدانىندا «نۇرلى جەر» باعدارلاماسى اياسىندا سالىنىپ جاتقان بۇل تۇرعىن ۇيگە بالالار ءۇيىنىڭ كەزەكتە تۇرعان تۇلەكتەرىنىڭ ىشىنەن 51 ادام يە بولدى.
سونداي-اق مەملەكەت باسشىسى الماتى قالاسىنداعى «Tech Garden» يننوۆاسيالىق كلاستەرىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى. قاسىم-جومارت توقايەۆقا ءتورت تەحنولوگيالىق زەرتحانا، 50-دەن استام IT-كومپانيالار، سونداي-اق يننوۆاسيالىق كلاستەر اۋماعىندا ورنالاسقان ءبىرقاتار ستارتاپ-جوبالار تۋرالى تولىق اقپاراتتار بەرىلدى.
يننوۆاسيالىق كلاستەر 284 ۇيىمدى بىرىكتىرەدى. ولاردىڭ ىشىندە 23 جوعارى وقۋ ورنى، 25 عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعى، 2 تەحنوپارك، 1 دامۋ ينستيتۋتى، «يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالار پاركى» اەا قۇرامىنا كىرەتىن 166 كومپانيا، بىرلەسكەن ينۆەستيسيالىق قور جانە 66 ۇيىم بار.
مەملەكەت باسشىسى «Tech Garden» ورتالىعىنىڭ جۇمىسىنا جوعارى باعا بەردى جانە ۇجىمعا الداعى ۋاقىتتا دا جەمىستى ەڭبەك تىلەدى.
مەملەكەت باسشىسى الماتى قالاسىنا جاساعان جۇمىس ساپارى اياسىندا «مۇگەدەك بالالار اتا-انالارىنىڭ اسسوسياسياسى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ بسسا بالالارعا ارنالعان بەلسەندى وڭالتۋ جانە ەرتە جاستان قولداۋ ورتالىعىنا باردى. ورتالىق مۇگەدەك بالالار مەن قيمىل-تىرەك اپپاراتىندا اقاۋى بار 18 جاستان اسقان ادامدار ءۇشىن ارنايى الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتەدى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ وڭالتۋ بولمەلەرىن ارالاپ كورىپ، قىزمەتكەرلەرمەن اڭگىمەلەستى. پرەزيدەنتكە بالالار مۇگەدەكتىگىنىڭ الدىن الۋعا، بسسا-مەن اۋىراتىن بالالاردى كوپجاقتى وڭالتۋعا جانە جان-جاقتى الەۋمەتتىك تۇرعىدان جەتىلدىرۋگە باعىتتالعان پيلوتتىق جوبانىڭ جۇزەگە اسىرىلۋ بارىسى تۋرالى باياندالدى. پرەزيدەنت اتالعان جوبانىڭ ىزگى ماقساتىن اتاپ ءوتىپ، ونى بۇكىل رەسپۋبليكا كولەمىندە تاراتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ايتتى. قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي مەكەمەلەردى مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك سەرىكتەستىك تەتىكتەرىنىڭ جانە دەمەۋشىلەردىڭ قارجىسىنا اشۋ قاجەت. سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى ورتالىققا ارنايى جابدىقتالعان شاعىن اۆتوبۋس تارتۋ ەتتى.
قازاقستان پرەزيدەنتى الماتى قالاسىنداعى «ينۆەستيسيا ۇيىنە» باردى، مەملەكەت باسشىسىنا «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا كاسىپكەرلەر مەن ينۆەستورلارعا كورسەتىلەتىن نەگىزگى قىزمەت تۇرلەرى تۋرالى اقپارات بەرىلدى. «Almaty Finance» كومپانياسى ارقىلى بيزنەستى اشۋ جانە كەڭەيتۋ ءۇشىن 300 ملن تەڭگەگە دەيىن، ال «MFO Almaty» ارقىلى 7 جىلعا 2-7% پايىزدىق مولشەرلەمە بويىنشا 20 ملن-عا دەيىن نەسيە بەرۋ قاراستىرىلعان. قاسىم-جومارت توقايەۆ ءشوب-تى دامىتۋ جانە ينۆەستيسيا تارتۋ جونىندەگى باستامالاردى جۇزەگە اسىرۋعا تابىس تىلەدى. قازاقستان پرەزيدەنتىنە كاسىپكەرلىكتى قولداۋعا ارنالعان «Qoldaý» ورتالىعىنىڭ، «Almaty Finance»، «Almaty» ميكروقارجى ۇيىمدارىنىڭ بيزنەستى وركەندەتۋ باعىتىندا اتقارىپ جاتقان جۇمىستارى تۋرالى باياندالدى. كاسىپكەرلىكتى دامىتۋعا باعىتتالعان ورتالىقتاردى ارالاپ كورگەن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ قولعا الىنعان باستامالاردىڭ تابىستى جۇزەگە اسىرىلۋىنا تىلەكتەستىك ءبىلدىردى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ ءال-فارابي قازۇۋ-نە بارعان كەزدە سيتۋاسيالىق باسقارۋ ورتالىعىنىڭ قىزمەتىمەن، جوو-نىڭ سيفرلىق تەحنولوگيانى ەنگىزۋ جانە بيزنەس-كومپەتەنسيانى دامىتۋ كلاستەرىمەن تانىستى. مەملەكەت باسشىسى ستۋدەنتتىك كامپۋس اۋماعىندا ورنالاسقان «كەرەمەت» قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىن قاراپ شىقتى. اتالمىش ورتالىق «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا ستۋدەنتتەر مەن وقىتۋشىلارعا 500-دەن استام ءتۇرلى قىزمەتتى كورسەتەدى.
پىكىر قالدىرۋ