"باياعى سۇمدىقتار ءالى جالعاسۋدا...". جۋرناليست مەملەكەتتىك ارنادا تالاي بىلىقتى كورگەنىن ايتتى

/image/2020/09/07/crop-72_14_1046x1395_080931927600.jpg

جۋرناليست سالتانات ءاشىرباي ءوزىنىڭ facebook پاراقشاسىندا ۇلتتىق ارنادان كەتىپ، مەملەكەتتىك ب ا ق توڭىرەگىندە بىرنەشە ماسەلەنى اشىپ ايتقان ارىپتەسى ەربول ماندىبەكتى قولدايتىنىن مالىمدەدى. سونداي-اق ول ارىپتەستەرىن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆقا "بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى تۋرالى" زاڭدى قايتا قاراۋ تۋرالى ۇندەۋ تاستاپ، پەتيسيا جازۋعا شاقىردى. جۋرناليست "قامشى" تىلشىسىنە سۇحبات بەردى.

– مەملەكەتتىك ارناعا 2012 جىلدىڭ باسىندا جۇمىس ىستەۋگە كەلگەنمىن. باس پروديۋسەر كەلىسىم شارتپەن قابىلدادى. قاراپايىم رەداكتور رەتىندە جۇمىسقا كىردىم. ارمان-ماقساتىم تەلەارنادا ىستەۋ بولدى. ول جەردىڭ ساياسي كوزقاراسى بەلگىلى عوي. بىردەن-بىر مەملەكەتتىك تەلەارنا بولعاندىقتان، ارنانىڭ ساياسي پرينسيپتەرىنەن شىقپايتىن ەدىك. مەن سول ارنانىڭ ساياسي كوزقاراسىن ۇستاۋعا تىرىستىم، ءۇنسىز ءجۇردىم. الايدا مەنىڭ ارنادان كەتۋىمە باسقا ماسەلە ىقپال ەتتى. مەن ونى سول ارنا ىشىندە ءجۇرىپ تە باسشىلارعا ايتتىم، ءبىراق سەڭ قوزعالمادى. وزگەرىس بولماعان سوڭ، مەن قىزمەتتەن كەتىپ قالدىم. مەنى ەشكىم قۋعان جوق. ەشكىمگە ءۇي بەر، جەر بەر، نان بەر دەپ قول جايعان جوقپىن. ادال ەڭبەگىمدى اتقاردىم، بارى سول، – دەيدى ول.

جۋرناليست مەملەكەتتىك ارنادا قىزمەتتە جۇرسە دە، وپپوزيسيالىق گازەتكە لاقاپ اتپەن ماقالالار جازعانىن ايتتى.

– مەن ارناعا العاش كەلگەندە، مۇنداي سۇمدىقتىڭ بار ەكەنىنە تاڭ قالدىم. سەبەبى ارناعا دەيىن قازاقستان قورعانىس مينيسترلىگىنە قاراستى "قازاقستان ساربازى" گازەتىندە ىستەدىم. اسكەري قىزمەتتە بولعاندىقتان، ماعان بۇل سوراقىلىقتى كورۋ وتە قورقىنىشتى ەدى. سودان كەلىسىم-شارتپەن ىستەپ كەلدىم. الايدا "ارىپتەستەرگە" مىنا سۇمدىقتى قويىڭدار، ارتى جامان بولادى" دەپ ەسكەرتتىم. مەن شتاتتا قىزمەتتە بولماعاندىقتان، قوسىمشا سول كەزدە ءوزىن وپپوزيسيا اتايتىن "Central Asia Monitor" گازەتىنە لاقاپ اتپەن ماقالا جازىپ ءجۇردىم. استانادا "ازبۋكا جيليا" جانە تاعى ءبىر ريەلتورلىق كومپانيادان زارداپ شەككەن ۇلەسكەرلەردىڭ ماسەلەسىن كوتەردىم. لاقاپ اتپەن جازعاندىقتان، ءقازىر سول گازەت بەتىنەن مەنىڭ اتىمدى كورمەيسىز. 2014 جىلى مەن دەكرەتتىك دەمالىسقا كەتتىم.

2017 جىلى قايتا جۇمىسقا شىقسام، باياعى سۇمدىقتار ءالى جالعاسىپ جاتىر ەكەن. مەن ءۇنسىز وتىرا المادىم. قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ قىزمەتكەرىن تاۋىپ الدىم دا، بىردەن نە بولىپ جاتقانىن ايتىپ، جازىپ جانە سىزىپ تا كورسەتتىم. ول كىسىمەن ءبىر ەمەس، بىرنەشە رەت كەزدەسىپ، مۇنداي نارسەنى توقتاتۋدى كەسىپ ايتتىم. قاۋىپسىزدىك قىزمەتكەرى بارلىق دۇنيە باقىلاۋدا ەكەنىن ايتىپ، مەنى شىعارىپ سالدى. الايدا ونىڭ ۋادەسى بوس ءسوز ەكەنىنە بۇگىندە كوزىم جەتتى، – دەيدى جۋرناليست.

سالتانات ءاشىرباي مەملەكەتتىك ارنادا جۇمىس ىستەگەن كەزىندە ءار باسشى ءوز كومانداسىمەن كەلگەنىن، كوتەرگەن ماسەلەلەردى تۇبەگەيلى شەشپەگەنىن جەتكىزدى.

– سول كەزدەن ءبىر وقيعا ەسىمە ءتۇسىپ وتىر. شاعىن عيماراتتا جۇمىس ىستەيتىنبىز. باسشىنىڭ ورىنباسارى "قانداي ماسەلەلەرىڭىز بار؟" دەپ سۇراعاندا، مەن كابينەتتەن تارشىلىق كورىپ جۇرگەنىمىزدى ايتتىم. ول بىردەن تاپسىرما بەرىپ، ماسەلەنى شەشىپ بەردى. كىشكەنتاي ماسەلە، ارينە. ودان كەيىن تالاي باسشىلار اۋىستى. قوسىلعىشتاردىڭ ورنى وزگەرگەنىمەن، قوسىندى وزگەرمەدى. ءبىزدىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىمىز وتە جاقسى بولىپ كەتتى دەپ ايتا المايمىن. ودان كەيىن اۋىسقان باس پروديۋسەرىمىز ماسەلەلەرىمىزدى تۇبەگەيلى شەشپەدى. سەبەبى بەلگىلى ەدى. بۇكىل جەردە اركىم ءوزىنىڭ كومانداسىمەن جۇمىس ىستەيدى. ەگەر سەن كومانداعا لايىق بولساڭ، ءارى قاراي جۇمىس ىستەي الاسىڭ. ولاردىڭ ايتقانىمەن جۇرمەسەڭ، كوماندادا ەمەسسىڭ. ال مەن ەشقانداي كوماندادا بولمادىم. ءوز ويىم، ءوز پىكىرىم بولدى، ەشكىمنىڭ قول جاۋلىعى ەمەس ەدىم، – دەيدى ول.

ونىڭ پىكىرىنشە، ءسوز بوستاندىعىن شەكتەۋ – مەملەكەتتىك ارنالارعا ءتان جاعداي.

– مەن قوعامدىق-ساياسي، الەۋمەتتىك توك-شوۋلاردا ىستەدىم. الەۋمەتتىك جاعدايى ناشار انالاردىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن تىڭدادىم. ولارعا كومەكتەسۋ ءۇشىن دەمەۋشىلەر تاۋىپ، كومەك بەرىپ ءجۇردىم. قاراپايىم حالىققا كومەگىم ءتيىپ جۇرگەن سوڭ، ءۇنسىز ءجۇردىم.

"ءسوز بوستاندىعى شەكتەدى" دەگەن تاقىرىپتى قوزعاۋدىڭ ءوزى اقىلعا سىيمايدى. كەز كەلگەن جۋرناليست مەملەكەتتىك ارناعا كەلگەندە، قايدا كەلدى، ماقساتى قانداي، نە ءۇشىن كەلگەنىن جاقسى بىلەدى. جازاتىن نارسەڭ دە، ۇستانىمىڭ دا سول ارنامەن پارا-پار بولۋى كەرەك. ارتىق نارسە جازبادىق، تەك جۇمىسقا قاتىستى نارسەنى Facebook-تە ءبولىسىپ وتىراتىنبىز. ال پىكىرىمىزدى ءبىلدىرۋ مۇمكىن بولمادى.

ءسوز بوستاندىعىن شەكتەۋ – ءبىزدىڭ مەملەكەتتىك ارنالارعا ءتان نارسە. ءبىز ەشقاشان دا بيلىكتى سىناپ ايتا المايمىز. ونى مەن جاقسى ءتۇسىندىم. ەگەر سول كەزدە ەلباسى، ءمينيستردى سىناپ، ەلدىڭ احۋالىن جازعانىمدا، مىندەتتى تۇردە جۇمىستان كەتەتىن ەدىم. ءبىراق ىستەپ جۇرگەن جۇمىسىما قاناعاتتانىپ، ۇندەمەي تىنىش ءجۇردىم.

ءقازىر كەلىسىم شارتپەن جۇمىس ىستەيمىن. ەشكىم ازاماتتىق ءپرينسيپىمدى شەكتەمەيدى. ءوزىمدى ەركىن جۋرناليست، ءوز پوزيسياسى بار ازامات رەتىندە سەزىنەمىن. ەگەر باسشىلىق تاراپىنان "جۇمىستان شىعىڭىز، ءسىزدىڭ ازاماتتىق پوزيسياڭىز دۇرىس ەمەس، مەملەكەتتى سىنادىڭىز" دەسە، "ساۋ بولىڭىز" دەپ ەسىكتى جاۋىپ كەتە سالامىن. ەشكىمگە رەنىشىم جوق، – دەيدى ول.

جۋرناليست "تالاي بىلىعىن كورگەن" مەملەكەتتىك ارنانىڭ، بۇرىنعى باسشىلاردىڭ اتىن نە سەبەپتى ايتا المايتىنىن جەتكىزدى.

– جىلدار بويى جيناقتالىپ، قوردالانعان ماسەلەنىڭ، سىزداۋىقتىڭ اۋزى جارىلعان كۇن بولدى. بۇل نارسە ءبىر-اق كۇندە بولا سالمادى.  ويلانىپ، بىرنەشە قادام جاساپ كەلدىم. ءوزىم ارىپتەس زاڭگەرلەرمەن بايلانىستامىن، ولار قولداپ جاتىر. بيلىك تاراپىنان ەشكىم ماعان حابارلاسپادى. جوعارى جاقتاعى تانىس اعالار مەنىڭ جازىپ جاتقان نارسەمنىڭ دۇرىس ەكەنىن بىلەدى. "سالتانات" دەپ جىميىپ قويا سالادى. ءقازىر ولاردىڭ اتىن جازىپ، شۋلاتپاي-اق قويايىن. قارىنداسىم دەپ سىيلاپ تۇرعانى ءۇشىن ولارعا ارقا سۇيەيمىن.

ءدال ءقازىر مەن سىزگە ارنانىڭ اتى مەن ءتۇرلى فاميليالاردى ايتا المايمىن. سەبەبى مەن ادۆوكاتپەن اقىلداسىپ، نەنى ايتىپ، نەنى ايتپاۋ كەرەگىن باعامداپ وتىرمىن، – دەدى ول.

ءسوز سوڭىندا ۇلتتىق ارنادان كەتىپ، مەملەكەتتىك ب ا ق توڭىرەگىندە بىرنەشە ماسەلەنى اشىق جەتكىزىپ جۇرگەن ارىپتەسى ەربول ماندىبەكتى قولدايتىنىن  ايتتى.

– ەربول ماندىبەكتىڭ ازاماتتىق پوزيسياسىن قولدايمىن. وسى جاسقا كەلىپ، ونىڭ شاشى اعارىپ، ءجۇزى جۇدەپ جۇرگەنى جاقسى ومىردەن ەمەس. الداعى ۋاقىتتا دينا ەلگەزەك ارىپتەس اپكەمىز باستاعان جۇمىس توبى قۇرىلىپ، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنا ۇندەۋ جولدايمىز. "بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى تۋرالى" زاڭدى قايتا قاراۋ تۋرالى ماسەلەنى كوتەرەمىز. ال ارناداعى بولىپ جاتقان مەن ايتقان سوراقىلىق ءبىر كۇنى توقتايدى. ادامنىڭ سوتىنان قورىقپاعان كەي پەندەلەر اللانىڭ سوتى بار ەكەنىن ۇمىتىپ كەتپەسە ەكەن، – دەيدى سالتانات ءاشىرباي.

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار