بۇگىننەن باستاپ، ۇلتتىق بانك 20 مىڭ تەڭگەلىك بانكنوتتاردى اينالىمعا ەنگىزدى. ۇلتتىق بانك باسشىلارىنىڭ ايتۋىنشا، اتالعان اقشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى مەملەكەتتىك مەرەكەسىنە وراي شىعارىلىپ وتىر. ەستەرىڭىزدە بولسا 20 مىڭ تەڭگەلىك بانكنوت 2013 جىلى دايىندالىپ، انى-مىنە اينالىمعا شىعادى دەگەن بولاتىن. ەندى، مىنە، سۋ جاڭا 20 مىڭ تەڭگەلىك اقشا اينالىمعا شىعىپ وتىر.
الەۋمەتتىك جەلىدە 20 مىڭ تەڭگەلىك بانكنوتتاردىڭ شىعۋىنا بايلانىستى قۇتتى بولسىن ايتىسىپ جاتقان ازاماتتار بارشىلىق. الايدا، ءىرى كولەمدە اقشانىڭ پايدا بولعانىنا قۋانۋدىڭ ورنىنا ءبىر ءسات ويلانعان ءجون-اۋ وسى. ويتكەنى، اقشا قۇنسىزدانعان سايىن نەعۇرلىم ءىرى كولەمدە شىعاتىن كۋپيۋرالار كوبەيە باستايدى. ماسەلەن، ءبىزدىڭ ەلدە قاعاز اقشالاردىڭ سانى 200 تەڭگەدەن باستاپ 20 مىڭ تەڭگەگە دەيىن 7-ەۋ بولسا، ال اعىلشىنداردا نەبارى 4-ەۋ ەكەن. ناقتىراق ايتساق، 5 فۋنت، 10 فۋنت، 20 فۋنت، 50 فۋنت.
بۇل دەگەن ءسوز، ءتول تەڭگەمەن سالىستىرعاندا اعىلشىن اقشاسىنىڭ قۇندى ەكەنىن بىلدىرەدى. سوندىقتان دا، ۇلتتىق بانكتىڭ 20 مىڭ تەڭگەلىك كۋپيۋرالاردى شىعارا باستاۋى جاقسىلىقتىڭ نىشانى ەمەس. بۇل تۋرالى بەلگىلى ەكونوميست جانكەلدى شىمشىقوۆ مالىمدەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ءتول تەڭگەنىڭ تاعدىرى تىكەلەي مۇناي باررەلىنىڭ باعاسىنا بايلانىستى بولىپ وتىر. ماسەلەن، قازىرگى تاڭدا 1 اقش دوللارى 300-306 دوللار بولىپ وتىر. ەگەر الداعى ۋاقىتتا 1 اقش دوللارى 350، ءتىپتى ودان دا جوعارى بولسا 25 مىڭ تەڭگەلىك كۋپيۋرا شىعۋى مۇمكىن. الايدا ەكونوميست الداعى 1 نەمەسە 1،5 جىلدىڭ ىشىندە مۇنداي جاعداي بولۋى مۇمكىن ەمەس دەگەن پىكىردە.
– 1990 جىلى كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ قارجى ءمينيسترى بولعان پاۆلوۆتىڭ كەزىندە ەڭ ءىرى اقشا 100 سوم بولاتىن. الايدا، ودان كەيىن 5 مىڭ، 50 مىڭ، 100 مىڭ سومدىق بانكنوتتار شىعا باستادى. كەزىندە ءبىز بۇدان ايتارلىقتاي زارداپ شەكتىك. ويتكەنى، اينالىمداعى اقشا ۇلعايىپ، ال اقشانىڭ ساتىپ الۋى بىرلىگى تومەندەپ كەتتى. سوندىقتان دا جۇرتشىلىقتىڭ 20 مىڭ تەڭگەلىك كۋپيۋرالاردىڭ شىققانىنا قۋانۋى دۇرىس ەمەس. ايتسە دە، ءبىر جاعىنان ۇلتتىق بانك 20 مىڭ تەڭگەلىك بانكنوتتاردى اينالىمعا شىعارۋعا ءماجبۇر بولىپ وتىر. ويتكەنى، 20 مىڭ تەڭگەلىك بانكنوت شىقپاسا، ەسەپ ايىرسۋ قيىنداپ كەتەدى. سوندىقتان دا، اتالعان بانكنوتتى ەنگىزۋ ىڭعايلىلىق تۇرعىسىنان، ارينە، دۇرىس. الايدا، وسى باعىتپەن كەتە بەرسەك، الداعى ۋاقىتتا 100 مىڭ تەڭگەلىك كۋپيۋرا شىعۋى مۇمكىن. ويتكەنى، ساراپشىلار بولاشاقتا مۇناي ارزانداماسا، قىمباتتامايدى دەگەن پىكىر ايتىپ وتىر، – دەيدى جانكەلدى شىمشىقوۆ.
ۇزىن ءسوزدىڭ قىسقاسى، ەكونوميست ءتول تەڭگەنىڭ تاعدىرى مۇنايدىڭ ارزانداپ نەمەسە قىمباتتايتىنا بايلانىستى دەپ وتىر. سوندىقتان دا، ول ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ بولاشاعىنا ۇكىمەتتەن باستاپ قاراپايىم حالىققا دەيىن جاۋاپتى دەگەن پىكىردە. ويتكەنى، تەڭگە قۇنسىزدانعاننان كەيىن ۇلتتىق ۆاليۋتاعا دەگەن سەنىم كۇرت تومەندەپ كەتتى. ال قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىز ەل بولىپ، ءوز تىزگىنى وزىندە بولۋى ءۇشىن تەڭگە تۇراقتى بولۋى كەرەك. سەبەبى سوڭعى كەزدەرى رەسەيلىك ساياساتكەرلەر ورتاق ۆاليۋتا ەنگىزۋگە قۇلشىنىپ وتىر. ەگەر حالىق جاپپاي ءتول تەڭگەدەن تەرىس اينالاتىن بولسا، ورتاق ۆاليۋتا ويقاستاپ ورتاعا شىعۋى مۇمكىن. بۇل دەگەن ءسوز تاۋەلسىزدىكتى قولدان بەرۋ دەگەندى بىلدىرەدى. سوندىقتان دا، بارشا قازاق يراننىڭ رۋحاني كوسەمى اياتوللا حومەيني سياقتى «اش ارىق ءومىر سۇرۋگە بارمىن. ءبىراق تاۋەلسىز، ەركىن بولسام بولدى» دەگەن ويعا كەلۋى كەرەك. ايتپەگەن جاعدايدا، تاۋەلسىزدىكتى قولدان بەرەمىز.
سەرىك جولداسباي.
پىكىر قالدىرۋ