Búgingi tańda medısına salasy qaryshtap damyp keledi. Álemde túrli zamanaýı  medısınalyq qurylǵylar shyǵarylyp, adamzat balasy tehnıkanyń arqasynda kúrdeli ota jasatyp, ómir súrýde. Alaıda, keıbir syrqattyń naqty emi áli kúnge deıin tabylmaı otyr. Sonyń biri — qaterli isik.

Batys Qazaqstan oblystyq Densaýlyq saqtaý basqarma basshysynyń orynbasary Nurdanat Berkinǵalıdyń málimetinshe,  sút bezi obyryn aldyn ala anyqtaýǵa arnalǵan skrınıngten 50-60 jas aralyǵyndaǵy áıelderdiń 78,2%-y, asqazan-óńesh obyry boıynsha 50-60 jas aralyǵyndaǵy turǵyndardyń 86,6%–y, toq jáne tik ishek obyry boıynsha 50-70 jas aralyǵyndaǵy turǵyndardyń 79,8%-y, tórt jyl saıyn ótetin qýyqasty bezi obyry boıynsha 50-66 jas aralyǵyndaǵy er adamdardyń 99,2%-y, al bes jylda bir ótetin jatyr moıyny obyry boıynsha 30-60 jas aralyǵyndaǵy áıelderdiń 76%-y  tekserilgen.

– Búgingi kúni onkologıalyq syrqattar tek densaýlyq saqtaý salasynyń emes, sonymen qatar qoǵamnyń áleýmettik jáne ekonomıkalyq máselesine aınalyp otyr. Batys Qazaqstan oblysynda jyl saıyn 1200-1300 turǵyn qaterli isik dertine shaldyǵady. Qaterli isiktiń qaýiptiligi alǵashqy birinshi, ekinshi satylarynda aýyryp mazalamaıdy, al qasyndaǵy basqa aǵza múshelerine zaqym keltirip, dert asqynǵanda ǵana bilinedi. Onkologıalyq aýrýdyń alǵashqy satysynda anyqtaý úshin tekseristen jıi ótip turý kerek.  Qazaqstanda onkologıalyq aýrýlardyń birinshi ornynda sút bezi qaterli isigi tur. Odan keıin ókpe, jatyr jáne asqazan qaterli isigi alyp otyr. Qaterli isikti skrınıng arqyly  alǵashqy satysynda anyqtaý oń nátıje beredi. Aýrýdy kesh anyqtaý derttiń asqynýyna alyp keledi. Qaterli isik kólemi kishkentaı bolsa, onyń emdeý joly da jeńil bolady. Obyrdy keshendi túrde, atap aıtqanda, hırýrgıalyq tásil, sáýleni qoldaný men hımıalyq terapıa, sondaı-aq ımmýnoterapıa arqyly emdeıdi. Onkologıalyq dertke shaldyǵýdyń  naqty sebebi bolmaǵanymen, birneshe faktorlar áser etedi. Alǵashqy faktor – psıhologıalyq  kúızelis.  Uzaq merzimdi ýaıym men kúızelistiń áserinen adam aǵzasyndaǵy ımýndyq júıe álsirep, sozylmaly dert asqynady. Mysaly, áıel adamdarda jatyr moınynyń erozıasy ne jatyrda papıloma vırýsy jıi kezdesedi. Mundaı kezde keıbireýi emdelse, kóbi mán bermeı júre beredi. Sodan asqynýlar jalǵasyp, onkologıalyq dıagnoz qoıylady.  Sonymen qosa jaman aýrýǵa qorshaǵan ortanyń da áseri zor. Ómir boıy munaı-gaz salasynda ne turatyn mekeniniń atmosferasynda ýly toksınder kóp bolsa, adam aǵzasyndaǵy sozylmaly dert qozady. Shylym shegý de, ishimdik ishý de onkologıalyq dertke aparatyn faktorlardyń biri, – dedi oblystyq onkologıalyq dıspanserdiń emdeý bólimi boıynsha dırektordyń orynbasary Nurlan Tólemisov.

Gúlim AQAP,

Batys Qazaqstan oblysy