Qurmetti qazaqstandyqtar!
Biz táýelsizdik jyldary kóp jumys atqardyq.
Ekonomıkasy qarqyndy damyp kele jatqan zamanaýı progresıvti memleket quryp, beıbitshilik pen qoǵamdyq kelisimdi qamtamasyz ettik.
Sapaly ári tarıhı mańyzy zor qurylymdyq, konstıtýsıalyq jáne saıası reformalar júrgizdik.
Qazaqstannyń halyqaralyq bedeliniń artýyna jáne onyń aımaqtaǵy geosaıası róliniń kúsheıýine qol jetkizdik.
Biz óńirlik jáne jahandyq problemalardy sheshý isine zor jaýapkershilikpen qaraıtyn jaýapty ári qalaýly halyqaralyq seriktes retinde tanyldyq.
Qazaqstan TMD jáne Ortalyq Azıa elderi arasynan «EKSPO-2017» halyqaralyq kórmesin ótkizý úshin álemdik qoǵamdastyq tańdap alǵan birinshi memleket boldy.
Biz Eýrazıa óńiriniń qarjylyq, iskerlik, ınovasıalyq jáne mádenı ortalyǵy retinde qalyptasýyn qamtamasyz etip, jańa elordamyz – Astanany saldyq.
Halyq sany 18 mıllıonnan asyp, ómir súrý uzaqtyǵy 72,5 jasqa jetti.
Biz berik ekonomıkalyq negiz qalyptastyrdyq.
Sońǵy 20 jyl ishinde elimizge 300 mıllıard AQSH dollary kóleminde tikeleı shetel ınvestısıasy tartyldy.
Ekonomıkany órkendetýdiń negizi sanalatyn shaǵyn jáne orta bıznes nyǵaıyp keledi.
Dúnıejúzilik Banktiń bıznes júrgizý jeńildigi reıtıńinde Qazaqstan 190 eldiń ishinde 36-shy orynǵa kóterildi.
Biz árdaıym syrtqy syn-qaterlerge der kezinde nazar aýdaryp, olarǵa daıyn bola bildik.
Soǵan baılanysty, men elimizdi jańǵyrtý jóninde qajetti baǵdarlamalyq bastamalar jasadym.
Olardyń júzege asyrylýy tabysty damýymyzdyń negizgi faktoryna aınaldy.
Bizdiń strategıalyq maqsatymyz – 2050 jylǵa qaraı álemdegi ozyq damyǵan 30 eldiń qataryna qosylý.
2014 jyly elimizdiń ınfraqurylymyn jańartatyn «Nurly jol» keshendi baǵdarlamasyn iske asyrýdy bastadyq.
Úsh jyl buryn «100 naqty qadam» – Ult josparyn jarıaladyq.
Sodan keıin elimizdiń Úshinshi jańǵyrýyna kiristik.
Onyń basty mindeti – Qazaqstannyń jahandyq básekege qabilettiligin qamtamasyz etetin ekonomıkalyq ósimniń jańa modelin qurý.
Elimizdiń ornyqty damýy ómir súrý deńgeıin odan ári arttyrýǵa degen zor senim uıalatady.
Biz jańa mindetterdi atqarýǵa daıynbyz.
Qurmetti otandastar!
Sońǵy kezderi álemdik saıası jáne ekonomıkalyq transformasıa úderisteri kúsheıe tústi.
Álem qarqyndy túrde ózgerip keledi.
Myzǵymastaı kóringen jahandyq qaýipsizdik júıesiniń tuǵyry men halyqaralyq saýda erejeleri buzylýda.
Jańa tehnologıalar, robottandyrý men avtomattandyrý eńbek resýrstaryna jáne adam kapıtalynyń sapasyna qatysty talaptardy kúrdelendirýde.
Qarjy júıeleriniń múlde jańa arhıtektýrasy túzilýde.
Bul oraıda qor naryqtary kezekti qarjy daǵdarysyna alyp kelýi múmkin jańa «sabyn kóbigin» úrleýde.
Búginde jahandyq jáne jergilikti problemalar toǵysa túsýde.
Mundaı jaǵdaıda syn-qaterlerge tótep berýdiń jáne memlekettiń tabysqa jetýiniń kepili eldiń basty baılyǵy – adamnyń damý máselesi bolyp otyr.
Úkimet, árbir memlekettik organnyń, memlekettik kompanıanyń basshysy jumys tásilderin ózgertýi qajet.
Qazaqstandyqtardyń ál-aýqatynyń ósýi basty basymdyqqa aınalýǵa tıis.
Men laýazymdy tulǵanyń jeke tıimdiligin jáne qyzmetke laıyqtylyǵyn dál osy ólshemge sáıkes baǵalaıtyn bolamyn.
* * *
Qazaqstandyqtardyń ál-aýqaty, eń aldymen, tabystarynyń turaqty ósimi men turmys sapasyna baılanysty.
İ. HALYQ TABYSYNYŃ ÓSÝİ
Adam eńbekqor bolyp, óz kásibin jaqsy meńgergende jáne laıyqty jalaqy alýǵa nemese jeke kásip ashyp, ony damytýǵa múmkindik bolǵan kezde tabys artady.
Memleket pen adamdardyń kúsh biriktirýiniń arqasynda ǵana biz Jalpyǵa ortaq eńbek qoǵamyn qura alamyz.
Birinshiden, Úkimetke 2019 jyldyń 1 qańtarynan bastap eń tómengi jalaqyny 1,5 ese, ıaǵnı 28 myńnan 42 myńǵa deıin ósirýdi tapsyramyn.
Bul barlyq sala boıynsha túrli menshik nysandaryndaǵy kásiporyndarda jumys isteıtin 1 mıllıon 300 myń adamnyń eńbekaqysyn tikeleı qamtıdy.
Búdjettik mekemelerde jumys isteıtin 275 myń qyzmetkerdiń eńbekaqysy kóbeıip, orta eseppen 35 paıyzǵa ósedi.
Osy maqsattarǵa 2019-2021 jyldarda respýblıkalyq búdjetten jyl saıyn 96 mıllıard teńge bólý kerek.
Osyǵan oraı, endi, eń tómengi jalaqy eń tómengi kúnkóris shegine baılanysty bolmaıdy. Eń tómengi jalaqynyń jańa mólsheri búkil ekonomıka aýqymyndaǵy eńbekaqy ósiminiń katalızatoryna aınalady.
Tómen jalaqy alatyn qyzmetkerlerdiń eńbekaqysyn kóterýge qatysty bul bastamany iri kompanıalar qoldaıdy dep senemin.
Ekinshiden, bıznesti órkendetýdiń turaqty kózderin qalyptastyryp, jeke ınvestısıany yntalandyrý jáne naryq erkindigin qoldaý kerek.
Dál osy bıznes arqyly jańa jumys oryndary ashylyp, qazaqstandyqtardyń basym bóligi tabyspen qamtamasyz etiledi.
BİRİNSHİ. Biz 2010 jyldyń ózinde «Bıznestiń jol kartasy – 2020» baǵdarlamasyn iske qostyq.
Óńirlerge jumys saparym barysynda munyń tıimdiligine kóz jetkizdim.
Baǵdarlamanyń qoldanylý merzimin 2025 jylǵa deıin uzartý kerek.
Osy baǵdarlamany júzege asyrý úshin jyl saıyn qosymsha keminde 30 mıllıard teńge bólýdi qarastyrý qajet.
Bul 3 jyl ishinde qosymsha keminde 22 myń jańa jumys ornyn ashýǵa, 224 mıllıard teńge salyq túsirýge jáne 3 trıllıon teńgeniń ónimin óndirýge múmkindik beredi.
EKİNSHİ. Ekonomıkada básekelestikti damytý jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵy men tabıǵı monopolıalardyń qyzmeti úshin belgilenetin tarıfter salasynda tártip ornatý maqsatymen batyl sharalar qabyldaý kerek.
Komýnaldyq qyzmet pen tabıǵı monopolıalardy retteý salalarynda tarıftiń jasalýy jáne tutynýshylardan jınalǵan qarjynyń jumsalýy áli kúnge deıin ashyq emes.
Monopolıserdiń ınvestısıalyq mindettemelerine tıimdi monıtorıń pen baqylaý júrgizilmeı otyr.
Úkimet 3 aı merzim ishinde osy máselemen aınalysyp, básekelestikti qorǵaý fýnksıasyn eleýli túrde kúsheıte otyryp, monopolıaǵa qarsy vedomstvonyń jumysyn reformalaýy kerek.
Bul – mańyzdy másele, ol bıznes úshin ketetin shyǵynnyń artýyna, adamdardyń naqty tabysyn azaıtýǵa ákep soqtyrady.
ÚSHİNSHİ. Bıznesti zańsyz ákimshilik qysymnan jáne qylmystyq qýdalaý qaýpinen qorǵaýdy arttyra túsý kerek.
2019 jyldyń 1 qańtarynan bastap salyq zańnamasynyń buzylýy jónindegi qylmystyq jaýapkershiliktiń qoldanylý shegin, aıyppuldy ósire otyryp, 50 myń aılyq eseptik kórsetkishke deıin arttyrýdy tapsyramyn.
Sondaı-aq, negizgi mindeti kóleńkeli ekonomıkamen kúres bolýǵa tıis Qarjy monıtorıńi komıtetine fýnksıalaryn bere otyryp, Ekonomıkalyq tergeý qyzmetin qaıta qurý qajet.
Biz «qolma-qol aqshasyz ekonomıkaǵa» bet burýymyz kerek.
Munda jazalaýshy ǵana emes, sondaı-aq bıznestiń qolma-qol aqshasyz esep aıyrysýyn qoldaý sıaqty yntalandyrýshy quraldarǵa da súıengen jón.
Salyq jáne keden salasyndaǵy aqparattyq júıeler ıntegrasıasynyń aıaqtalýy ákimshilendirýdiń ashyqtyǵyn arttyrady.
Úkimet úsh jyl ishinde ekonomıkadaǵy kóleńkeli aınalymdy kem degende 40 paıyzǵa qysqartý úshin naqty sharalar qabyldaýǵa tıis.
Bıznes óz jumysyn jańadan bastaý úshin 2019 jyldyń 1 qańtarynan bastap salyqtyń negizgi somasy tólengen jaǵdaıda, ósim men aıyppuldy alyp tastaı otyryp, shaǵyn jáne orta bıznes úshin «salyq amnıstıasyn» júrgizýge kirisýdi tapsyramyn.
TÓRTİNSHİ. Eksportqa baǵyttalǵan ındýstrıalandyrý máselesi ekonomıkalyq saıasattyń negizgi elementi bolýǵa tıis.
Úkimet óńdeý sektoryndaǵy eksporttaýshylarǵa qoldaý kórsetýge basa mán berýi qajet.
Bizdiń saýda saıasatymyzda selqostyq bolmaýǵa tıis.
Oǵan bizdiń taýarlarymyzdy óńirlik jáne álemdik naryqta ilgeriletetin belsendi sıpat darytý kerek.
Sonymen birge, halyq tutynatyn taýarlardyń aýqymdy nomenklatýrasyn ıgerip, «qarapaıym zattar ekonomıkasyn» damytý úshin kásiporyndarymyzǵa kómektesý qajet.
Bul eksporttyq áleýetimizdi júzege asyrý turǵysynan ǵana emes, sondaı-aq ishki naryqty otandyq taýarlarmen toltyrý úshin de mańyzdy.
Úkimetke óńdeý ónerkásibi men shıkizattyq emes eksportty qoldaý maqsatymen aldaǵy 3 jylda qosymsha 500 mıllıard teńge bólýdi tapsyramyn.
Basymdyǵy bar jobalarǵa qoljetimdi nesıe berý mindetin sheshý úshin Ulttyq bankke keminde 600 mıllıard teńge kóleminde uzaq merzimge qarjy bólýdi tapsyramyn.
Úkimet Ulttyq bankpen birlesip, osy qarajattyń kózdelgen maqsatqa jumsalýyn qatań baqylaýdy qamtamasyz etýi kerek.
İri ári serpindi jobalardy júzege asyrý úshin sheteldik ınvestorlarmen birlesip ınvestısıa salý qaǵıdaty boıynsha jumys isteıtin Shıkizattyq emes sektorǵa bólinetin tikeleı ınvestısıa qoryn qurý máselesin qarastyrý qajet.
Sondaı-aq, kólik-logıstıka jáne basqa da qyzmet kórsetý sektorlaryn ilgeriletý jónindegi jumystardy jandandyrý kerek.
Baı tabıǵatymyz ben mádenı áleýetimizdi paıdalaný úshin syrttan keletin jáne ishki týrızmdi damytýǵa erekshe kóńil bólý qajet. Úkimet qysqa merzimde salalyq memlekettik baǵdarlama qabyldaýǵa tıis.
BESİNSHİ. Agroónerkásip kesheniniń áleýetin tolyq iske asyrý kerek.
Negizgi mindet – eńbek ónimdiligin jáne qaıta óńdelgen aýyl sharýashylyǵy óniminiń eksportyn 2022 jylǵa qaraı 2,5 ese kóbeıtý.
Memlekettik qoldaýdyń barlyq sharalaryn elimizge zamanaýı agrotehnologıalardy aýqymdy túrde tartýǵa baǵyttaý qajet.
Biz ıkemdi ári yńǵaıly standarttardy engizý jáne aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy bedeldi sheteldik mamandardy – «aqyldy adamdardy» tartý arqyly salany basqarýdyń úzdik tájirıbesin paıdalanýymyz kerek.
Aýyl kásipkerlerine sharýashylyq júrgizýdiń jańa daǵdylaryn úıretý úshin jappaı oqytý júıesin qalyptastyrǵan jón.
Úkimetke aldaǵy 3 jyl ishinde osy maqsattarǵa jyl saıyn qosymsha keminde 100 mıllıard teńge qarastyrýdy tapsyramyn.
ALTYNSHY. Inovasıalyq jáne servıstik sektorlardy damytýǵa erekshe kóńil bólgen jón.
Eń aldymen, «bolashaqtyń ekonomıkasynyń» balamaly energetıka, jańa materıaldar, bıomedısına, úlken derekter, zattar ınterneti, jasandy ıntellekt, blokcheın jáne basqa da baǵyttaryn ilgeriletýdi qamtamasyz etý qajet.
Elimizdiń jahandyq álemdegi orny men róli keleshekte naq osylarǵa baılanysty bolady.
Úkimetke Nazarbaev Ýnıversıtetimen birlesip, naqty jobalardy anyqtaı otyryp, árbir baǵyt boıynsha arnaıy baǵdarlamalar ázirleýdi tapsyramyn.
Ýnıversıtet bazasynda jasandy ıntellekt tehnologıasyn ázirleýmen aınalysatyn ǵylymı-zertteý ınstıtýtyn qurý sondaı jobalardyń biri bola alady.
JETİNSHİ. Naqty ekonomıkany órkendetý úshin qarjy sektorynyń rólin kúsheıtip, uzaq merzimdi makroekonomıkalyq turaqtylyqty qamtamasyz etý qajet.
Baǵanyń ósýi, qarjylandyrýǵa qoljetimdilik, bankterdiń ornyqtylyǵy – mine, osy máseleler kóbine qazir jurttyń qyzyǵýshylyǵyn týdyryp otyr.
Ulttyq bank Úkimetpen birlesip, qarjy sektoryn jáne naqty sektorlardy saýyqtyrý, ınflásıaǵa qarsy keshendi saıasat júrgizý máselelerin júıeli túrde sheshýdi bastaýy kerek.
Qalyptasqan jaǵdaıda ekonomıkany, ásirese, óńdeý sektory men shaǵyn jáne orta bıznesti nesıelendirýdi ulǵaıtý óte mańyzdy.
Sondaı-aq, zeınetaqy aktıvteri men áleýmettik saqtandyrý júıesiniń resýrstaryn basqarý tıimdiligin arttyryp, balamaly qarjy quraldaryn – qundy qaǵaz naryǵy, saqtandyrý jáne basqa da salalardy naqty damytý kerek.
Bıznesti shetel ınvestısıasymen, kapıtalǵa qoljetimdilikpen qamtamasyz etý isinde «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵy mańyzdy ról atqarýǵa tıis.
Biz jeke sotty, qarjy retteýishin, bırjany arnaıy qurdyq.
Barlyq memlekettik organdar men ulttyq kompanıalar osy alańdy belsendi paıdalanyp, onyń tez qalyptasýyna jáne damýyna atsalysýy kerek.
* * *
Atalǵan sharalardyń tıimdi júzege asyrylýy jalaqynyń ósýi men jańa jumys oryndarynyń ashylýy esebinen qazaqstandyqtardyń tabysyn arttyrady.
Bul úderister árdaıym Úkimettiń basty nazarynda bolýǵa tıis.
- TURMYS SAPASYN ARTTYRÝ
Ál-aýqatymyzdyń ekinshi bir sıpaty – ómir súrý deńgeıiniń artýy.
Bilim berýdiń, densaýlyq saqtaý salasynyń, turǵyn úıdiń sapasy men qoljetimdiligi, jaıly jáne qaýipsiz jaǵdaıda ómir súrý máseleleri árbir qazaqstandyq otbasyna qatysty.
Osyǵan oraı, Úkimet áleýmettik sektorǵa, qaýipsizdik pen ınfraqurylymǵa mán bere otyryp, búdjet shyǵystarynyń basymdyqtaryn qaıta qaraýǵa tıis.
BİRİNSHİ. 5 jyl ishinde bilim, ǵylym, densaýlyq saqtaý salalaryna barlyq kózderden jumsalatyn qarajatty ishki jalpy ónimniń 10 paıyzyna deıin jetkizý qajet.
Qarjylandyrýdy halyqqa qyzmet kórsetý sapasyn eleýli túrde arttyrýdy qamtamasyz etetin tıisti reformalardy júzege asyrý úshin baǵyttaý kerek.
EKİNSHİ. Mektepke deıingi bilim berý sapasyn túbegeıli jaqsartý kerek.
Oılaý negizderi, aqyl-oı men shyǵarmashylyq qabiletter, jańa daǵdylar sonaý bala kezden qalyptasady.
Bilim berý isinde 4K modeline: kreatıvtilikti, synı oılaýdy, komýnıkatıvtilikti damytýǵa jáne komandada jumys isteı bilýge basty nazar aýdarylýda.
Bul salada biliktilik talaptaryn, oqytý ádisin, tárbıeshilerdiń jáne balabaqshadaǵy basqa da qyzmetkerlerdiń eńbegine aqy tóleý júıesin qaıta qaraý qajet.
Bilim jáne ǵylym mınıstrligi ákimdiktermen birlesip, bıyl tıisti «Jol kartasyn» ázirleýi kerek.
ÚSHİNSHİ. Orta bilim berý júıesinde negizgi tásilder belgilengen, qazirgi kezeńde solardyń oryndalýyna basa nazar aýdarǵan jón.
Nazarbaev zıatkerlik mektepteriniń oqytý júıesi men ádistemesi memlekettik mektepter úshin biryńǵaı standart bolýǵa tıis. Bul mektep bilimin reformalaýdyń qorytyndy kezeńi bolady.
Bilim sapasyn baǵalaý júıesi halyqaralyq standarttarǵa negizdelýge tıis.
Orta mektepterdiń ózinde balalardy meılinshe suranysqa ıe mamandyqtarǵa beıimdep, kásibı dıagnostıka júrgizý mańyzdy.
Bul oqytýdyń jeke baǵdaryn jasaýǵa jáne oqýshy men muǵalimniń oqý júktemesin azaıtýǵa múmkindik beredi.
Balalar qaýipsizdiginiń mańyzdylyǵyn eskerip, búkil mektepter men balabaqshalardy beınebaqylaý júıesimen qamtamasyz etýdi, mektep psıhologtarynyń jumysyn kúsheıtýdi jáne basqa da dáıekti sharalardy júzege asyrýdy tapsyramyn.
Bilim alýdyń qoljetimdiligin arttyrý maqsatymen oqýshylarǵa oryn jetispeıtini, mektepterdiń úsh aýysymda oqytý jáne apat jaǵdaıynda bolý problemalary meılinshe sezilip otyrǵan óńirler úshin Úkimetke 2019-2021 jyldarǵa arnalǵan búdjetten qosymsha 50 mıllıard teńge qarastyrýdy tapsyramyn.
TÓRTİNSHİ. Kelesi jyly «Pedagog mártebesi týraly» zańdy ázirlep, qabyldaý qajet dep sanaımyn.
Bul qujat muǵalimder men mektepke deıingi mekemeler qyzmetkerleri úshin barlyq ıgilikti qarastyryp, júktemeni azaıtýǵa, jónsiz tekserister men mindetten tys fýnksıalardan arashalaýǵa tıis.
BESİNSHİ. Joǵary bilim berý isinde oqý oryndarynyń maman daıyndaý sapasyna qatysty talaptar kúsheıtiledi.
Biz granttardyń sanyn kóbeıttik, endi jaýapkershiliktiń kezeńi keldi.
Joǵary oqý ornynyń tabystylyǵyn baǵalaýdyń basty krıterııi – oqý bitirgen stýdentterdiń jumyspen qamtylýy, jalaqysy joǵary jumysqa ornalasýy.
Joǵary oqý oryndaryn irilendirý saıasatyn júrgizý qajet.
Naryqta joǵary sapaly bilim berýdi qamtamasyz etetinderi ǵana qalýǵa tıis. Nazarbaev Ýnıversıtetiniń tájirıbesine súıenip, úzdik sheteldik top-menedjerlerdi jumysqa tartý arqyly álemniń jetekshi ýnıversıtetterimen áriptestik ornatý mańyzdy.
Qazirgi bilim ınfraqurylymynyń bazasynda Nazarbaev Ýnıversıtetiniń úlgisimen óńirlik jańa joǵary oqý ornyn qurý qajet dep sanaımyn.
ALTYNSHY. Medısınalyq qyzmet sapasy halyqtyń áleýmettik kóńil-kúıiniń asa mańyzdy komponenti bolyp sanalady.
Eń aldymen, ásirese aýyldyq jerlerde alǵashqy medısınalyq-sanıtarlyq kómektiń qoljetimdi bolýyn qamtamasyz etý qajet.
Alǵashqy medısınalyq-sanıtarlyq kómek kórsetetin qyzmetkerlerdi yntalandyrý úshin 2019 jyldyń 1 qańtarynan bastap aýrýlardy emdeý isin basqarýdyń jańa tásilderin engizgen ýchaskelik medısına qyzmetkerleriniń jalaqysyn kezeń-kezeńmen 20 paıyzǵa kóbeıtýdi tapsyramyn.
Osy maqsattarǵa kelesi jyly 5 mıllıard teńge bólinedi.
2019 jyldyń 1 qańtarynan bastap barlyq emhanalar men aýrýhanalar medısınalyq qujattardy qaǵazsyz, sıfrlyq nusqada júrgizýge kóshýge tıis.
Bul 2020 jylǵa qaraı búkil turǵyndardyń elektrondy densaýlyq pasporttaryn jasaýǵa, kezekterdi, búrokratıany joıýǵa, qyzmet kórsetý sapasyn arttyrýǵa múmkindik beredi.
Osyǵan deıin jasalǵan kardıologıalyq jáne neırohırýrgıalyq klasterlerdiń tájirıbesin paıdalanyp, 2019 jyly Astanada Ulttyq ǵylymı onkologıalyq ortalyqtyń qurylysyn bastaý kerek.
Osylaısha biz kóptegen adam ómirin saqtap qalamyz.
JETİNSHİ. Óńirlik deńgeıdegi rezervterdi taýyp, buqaralyq sport pen dene shynyqtyrýdyń qoljetimdiligin arttyrý qajet.
Úkimetke jáne ákimderge kem degende 100 dene shynyqtyrý-saýyqtyrý keshenin salýdy tapsyramyn.
Sondaı-aq, qoldanystaǵy, ásirese mektepterdegi sport ǵımarattaryn tıimdi paıdalanyp, dene shynyqtyrýmen aınalysý úshin aýlalardy, parkterdi, saıabaqtardy jabdyqtaý qajet.
SEGİZİNSHİ. Ult saýlyǵy – memlekettiń basty basymdyǵy. Bul – qazaqstandyqtar sapaly azyq-túlikti paıdalanýǵa tıis degen sóz.
Búginde halyqty sapasyz ári densaýlyqqa jáne ómirge qaýip tóndiretin taýarlar men kórsetiletin qyzmetterden qorǵaıtyn tutas saıasat joq.
Úkimetke sharalar qabyldaýdy jáne osy jumysty retke keltirýdi tapsyramyn.
Kelesi jyldan bastap Taýarlar men kórsetiletin qyzmet sapasyn jáne qaýipsizdigin baqylaý komıteti jumysyn bastaýǵa tıis.
Onyń qyzmeti, eń bastysy, azyq-túlikke, dári-dármekke, aýyz sýǵa, balalar taýaryna, medısınalyq qyzmet kórsetýge saraptama júrgizýdi qamtıtyn bolady.
Bul úshin zamanaýı zerthanalyq bazany qamtamasyz etip, bilikti mamandar shtatyn qalyptastyrý qajet.
Bul oraıda, tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaıtyn qoǵamdyq uıymdardy ınstıtýsıonaldy turǵydan kúsheıtip, olardy belsendi paıdalanǵan jón.
Biz árdaıym bızneske kómek kórsetemiz, biraq adam, onyń quqyqtary men densaýlyǵy mańyzdyraq.
Memleket ákimshilik kedergilerdi azaıtý barysynda kóptegen tekseristen, ruqsat berý jáne basqa da rásimderden bas tartty.
Sondyqtan, usynylatyn taýarlardyń, kórsetiletin qyzmetterdiń sapasy men qaýipsizdigi úshin bıznes qoǵamdastyǵy da jaýap beredi.
Jalpy, bıznes paıda tabýdy ǵana emes, sondaı-aq, memleketpen birlesip azamattarymyzdyń qaýipsizdigi men jaıly turmysyn qamtamasyz etýdi de oılaýy kerek.
* * *
Halyqqa sapaly áleýmettik qyzmet kórsetý isi turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartý, elimizdegi kez kelgen eldi mekende jaıly ári qaýipsiz ómir súrý sıpatyndaǵy mol múmkindiktermen úılesimdi túrde tolyǵa túsýge tıis.
III. ÓMİR SÚRÝGE JAILY ORTA QALYPTASTYRÝ
Jaılylyq degenimiz – eń aldymen, turǵyn úıdiń qoljetimdiligi, aýlanyń ádemiligi men qaýipsizdigi, tirshilikke jáne jumys isteýge qolaıly eldi mekenniń jáne sapaly ınfraqurylymnyń bolýy.
BİRİNSHİ. Sapaly ári qoljetimdi turǵyn úı.
Búginde biz turǵyn úı qurylysyna zor serpin berip otyrǵan «Nurly jer» baǵdarlamasyn tabysty iske asyrýdamyz.
Turǵyn úı ıpotekasynyń qoljetimdiligin arttyratyn jańa aýqymdaǵy «7-20-25» baǵdarlamasy qolǵa alyndy.
Ákimderge jergilikti búdjet esebinen jeńildetilgen ıpoteka boıynsha alǵashqy jarnany ishinara sýbsıdıalaý máselesin pysyqtaýdy tapsyramyn.
Mundaı turǵyn úı sertıfıkattaryn berý biliktiligi joǵary pedagogter, medısına qyzmetkerleri, polıseıler jáne óńirge qajetti basqa da mamandar úshin ıpotekanyń qol jetimdiligin arttyrady.
Sondaı-aq, halyqtyń áleýmettik turǵydan álsiz toptary úshin iri qalalarda jaldamaly turǵyn úı qurylysyn ulǵaıtý qajet.
Bul sharalar 250 myńnan astam otbasy úshin turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartýǵa múmkindik beredi.
Búdjet esebinen salynatyn jappaı qurylys alańdaryna arnalǵan ınjenerlik ınfraqurylym júrgizýdi qosa alǵanda, memleket bes jyl ishinde 650 myń otbasyǵa nemese 2 mıllıonnan astam azamattarymyzǵa qoldaý kórsetedi.
EKİNSHİ. Elimizdiń aýmaqtyq damýyna jańa tásilder engizýdi qamtamasyz etý qajet.
Búginde jetekshi elderdiń ekonomıkasy, kóbine, jahandyq qalalar nemese megapolıster arqyly tanylady.
Álemdik ishki jalpy ónimniń 70 paıyzdan astamy qalalarda túziledi.
Bizdiń óz turmys saltymyz tarıhı qalyptasty, monoqalalary men shaǵyn oblys ortalyqtary bar agrarly ekonomıka basymdyqqa ıe boldy.
Sondyqtan 18 mıllıon halqy bar el úshin mıllıonnan astam turǵyny bar 3 qalanyń bolýy, sonyń ishinde 2 qalanyń táýelsiz Qazaqstan dáýirinde osy qatarǵa qosylýy – úlken jetistik.
Astana men Almaty elimizdegi ishki jalpy ónimniń 30 paıyzdan astamyn qazirdiń ózinde qamtamasyz etip otyr.
Biraq, qalalardyń ınfraqurylymy kásiporyndar men turǵyndardyń jedel ósip kele jatqan qajettilikterine saı bola bermeıdi.
Sońǵy jyldary biz «Nurly jol» baǵdarlamasy boıynsha respýblıkalyq mańyzy bar ınfraqurylym qalyptastyrdyq.
2015 jyldan bastap 2400 shaqyrym avtomobıl joly salyndy jáne qaıta jóndeldi. Bul jumystar jalǵasýda jáne 2020 jylǵa deıin qosymsha 4600 shaqyrym jol paıdalanýǵa beriledi.
Endi óńirlik jáne qalalyq ınfraqurylymdy júıeli túrde damytqan jón.
Osy maqsatqa oraı bıyl qarjylandyrý kólemi arty: jergilikti mańyzy bar joldarǵa 150 mıllıard teńgege deıin, aýyldyq jerlerdi sýmen qamtýǵa 100 mıllıard teńgege deıin qarajat bólindi.
Ákimder osy qarajattyń esebinen óńirlerdegi meılinshe ótkir problemalardy sheshýge kúsh jumyldyrýy kerek.
Úkimet bul mindetti júıeli qolǵa alyp, qosymsha ınfraqurylymdyq máseleler tizimin jasap, jobalardy baǵalap, olardy qarjylandyrý kózderin izdep tabýy qajet.
Jańa mektepter, balabaqshalar, aýrýhanalar qurylysyn eldi mekenderdi damytý josparlarymen ushtastyrý qajet, sondaı-aq, bul sektorǵa jeke ınvestorlardy tartý úshin jaǵdaı jasaǵan jón.
Sonymen qatar, «ınfraqurylym adamdarǵa» modelinen «adamdar ınfraqurylymǵa» modeline birte-birte kóshý qajet.
Bul eldi mekenderdi irilendirý isin yntalandyryp, bólinetin qarajatty paıdalaný tıimdiligin arttyratyn bolady.
Árbir óńir men iri qala básekege qabilettiliktiń qolda bar basymdyqtaryn eskerip, ózindik ornyqty ekonomıkalyq ósý jáne jumyspen qamtý modeline súıene otyryp damýǵa tıis.
Osyǵan oraı, tirek sanalatyn aýyldardan bastap respýblıkalyq mańyzy bar qalalarǵa deıingi túrli eldi mekender úshin óńirlik standarttar júıesin ázirleý kerek.
Bul standart áleýmettik ıgilikter men kórsetiletin memlekettik qyzmetterdiń tizimi men qoljetimdiliginiń, kólik, mádenı-sporttyq, iskerlik, óndiristik, sıfrlyq ınfraqurylymmen qamtamasyz etilýdiń naqty kórsetkishterin jáne basqa da máselelerdi qamtýǵa tıis.
Ekologıalyq ahýaldy jaqsartý, sonyń ishinde zıandy zattardyń taralýy, topyraqtyń, jerdiń, aýanyń jaǵdaıy, qaldyqtardy joıý, sondaı-aq onlaın túrinde erkin qoljetimdi ekologıalyq monıtorıń júrgizý júıesin damytý jónindegi jumystardy kúsheıtý qajet.
Múmkindigi shekteýli tulǵalarǵa arnalǵan «kedergisiz orta» qalyptastyrýǵa zor mán berilýge tıis.
2019 jyldyń 1 qyrkúıegine deıin Elimizdiń basqarylatyn ýrbanızasıasynyń jańa kartasyna aınalatyn Elimizdiń 2030 jylǵa deıingi aýmaqtyq-keńistiktik damýynyń boljamdy sqemasyn ázirleýdi tapsyramyn.
Praktıkalyq sharalardy júzege asyrý úshin naqty is-sharalardy, jobalardy jáne qarjylandyrý kólemin kórsete otyryp, Óńirlerdi damytýdyń 2025 jylǵa deıingi pragmatıkalyq baǵdarlamasyn ázirleýdi tapsyramyn.
Óńirlik damýdyń atalǵan aspektileri iske asyrylý merzimderi 2025 jylǵa deıin uzartylýǵa tıis «Nurly jol» jáne «Nurly jer» memlekettik baǵdarlamalarynda eskerilýi kerek.
Birinshisi kólik ınfraqurylymyn damytýǵa, ekinshisi – komýnaldy jáne turǵyn úı qurylysyndaǵy mindetterdi sheshýge baǵyttalýǵa tıis.
Bul baǵdarlamalardyń «ekinshi tynysyn» ashý kerek.
ÚSHİNSHİ. Quqyq qorǵaý organdarynyń jumysyna tereń jáne sapaly ózgerister qajet.
Qaýipsizdik turmys sapasynyń ajyramas bóligi bolyp sanalady.
İshki ister organdarynyń qyzmetkerleri qylmyspen kúreste «aldyńǵy shepte» júriedi, kóbine óz basyn qaterge tigip, azamattardy qorǵaıdy.
Sonymen qatar, qoǵam quqyq qorǵaý organdarynyń, eń aldymen, polısıa jumysynyń túbegeıli jaqsarýyn kútip otyr.
Úkimetke Prezıdent Ákimshiligimen birlesip, «İshki ister organdaryn jańǵyrtý jónindegi jol kartasyn» qabyldaýdy tapsyramyn.
Reformalar 2019 jyldyń 1 qańtarynan bastap júzege asyryla bastaýǵa tıis.
Birinshiden, İshki ister mınıstrliginiń shtattyq sanyn ońtaılandyryp, polısıany ózine tıesili emes fýnksıalardan aryltý qajet.
Únemdelgen qarajatty polıseılerdiń jalaqysyn kóbeıtýge, olardyń turǵyn úı jáne ózge de áleýmettik máselelerin sheshýge baǵyttaǵan jón.
Ekinshiden, polısıa qyzmetkeriniń jańa standartyn bekitip, mansaptyq ilgerileý, sondaı-aq, polısıa akademıalary arqyly kadrlardy daıarlaý men irikteý júıesin ózgertý kerek.
Qyzmetkerlerdiń bári qaıta attestasıalaýdan ótýge tıis. Tek úzdikteri ǵana qyzmetin jalǵastyrady.
Úshinshiden, halyqpen jumys isteýdiń jańa zamanaýı formattaryn engizip, polısıany baǵalaýdyń krıterıılerin túbegeıli ózgertken jón.
Polısıanyń jumysyn servıstik modelge kóshirý qajet.
Azamattar sanasynda polıseıler jazalaýshy emes, kerisinshe, qıyn jaǵdaıda kómek kórsetýshi degen túsinik ornyǵýy kerek.
Qalalyq jáne aýdandyq ishki ister organdary janynda Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyqtarynyń qaǵıdaty boıynsha azamattardy qabyldaý úshin qolaıly jaǵdaı jasaý qajet.
Qazaqstannyń búkil qalalaryn qoǵamdyq qaýipsizdikke monıtorıń júrgizý júıelerimen jabdyqtaý kerek.
Qoǵam tarapynan bildirilgen senim deńgeıi jáne halyqtyń ózin qaýipsiz sezinýi polısıa jumysyn baǵalaýdyń negizgi ólshemderi bolýǵa tıis.
TÓRTİNSHİ. Sot júıesin odan ári jańǵyrtý.
Sońǵy jyldary kóp jumys atqaryldy, degenmen, basty mindet – sottarǵa degen senimniń joǵary deńgeıin qamtamasyz etý sheshimin tappaı otyr.
Sonymen qatar, quqyq ústemdigi – bizdiń reformalarymyzdyń tabysty bolýynyń negizgi faktory.
Birinshiden, sot jumysynyń zamanaýı formattaryn jáne ozyq elektrondy servıster engizýdi jalǵastyrǵan jón.
Jyl saıyn 4 mıllıon azamatymyz sotta qaralatyn iske qatysady.
Buǵan qanshama kúsh pen qarajat jumsalady!
Ýaqyt pen resýrstardyń orynsyz shyǵynyn talap etetin artyq sot rásimderi qysqarýǵa tıis. Buryn adamdardyń jeke ózderiniń kelýi talap etilse, qazir ony alystan júzege asyrýǵa bolady.
Ekinshiden, sot júıesiniń sapaly damýyn jáne kadrlarynyń jańarýyn qamtamasyz etip, úzdik zańgerler sýdıa bolýǵa umtylatyndaı jaǵdaı jasaý kerek.
Úshinshiden, ásirese bıznes pen memlekettik qurylymdar arasyndaǵy sot arqyly sheshiletin daý-damaıdy qaraý kezinde túsinikti ári boljamdy sot tájirıbesi kerek, sondaı-aq sýdıalarǵa zańsyz yqpal etý múmkindikterin joıý qajet.
Joǵarǵy sotqa Úkimetpen birlesip, jyl sońyna deıin tıisti sharalar keshenin ázirleýdi tapsyramyn.
* * *
Kez kelgen reformalardy iske asyrý barysynda óziniń barlyq is-qımylyn halyqtyń ál-aýqatyn arttyrýǵa arnaıtyn jınaqy ári tıimdi memlekettik apparat mańyzdy ról atqaratyn bolady.
- AZAMATTAR SURANYSYNA BEIİMDELGEN MEMLEKETTİK APPARAT
Jańa kezeń jaǵdaıynda memlekettik apparat qalaı ózgerýge tıis?
BİRİNSHİ. Memlekettik organdar qyzmetiniń tıimdiligin túbegeıli arttyrý.
«Sapa» – memlekettik qyzmetshi ómiriniń jańa stıli, al ózin-ózi jetildirý – onyń basty qaǵıdaty bolýǵa tıis.
Jańa formasıanyń memlekettik qyzmetshileri memleket pen qoǵam arasyndaǵy alshaqtyqty qysqartýǵa tıis.
Bul arqyly turaqty keri baılanys ornyǵyp, memlekettik saıasattyń naqty sharalary men nátıjeleri qyzý talqylanyp, jurtshylyqqa túsindiriledi.
Memlekettik basqarý akademıasy Nazarbaev Ýnıversıtetimen birlesip, «Jańa formasıanyń basshysy» baǵdarlamasyn jáne basshylyq qyzmetterge taǵaıyndaý kezinde arnaıy qaıta daıarlaýdan ótkizetin kýrstar ázirleý qajet.
Úzdik sheteldik kompanıalarda jumys tájirıbesi bar nemese álemniń jetekshi ýnıversıtetterinde bilim alǵan jeke sektordaǵy kásibı mamandardy tartý mańyzdy.
Bıyl biz 4 memlekettik organǵa jalaqy tóleýdiń jańa modelin engizdik.
Barlyq pılottyq jobalar jaqsy nátıjeler kórsetip otyr.
Memlekettik qyzmetke qyzyǵýshylyq artty, ásirese óńirlik deńgeıde onyń ózektiligi joǵary.
Tıimsiz shyǵyndardy ońtaılandyrý jáne basshylyq quramyn qysqartý esebinen tómengi jáne orta býyndaǵy qyzmetkerlerdiń jalaqysy 2 - 2,5 ese ósti.
Kadrlardyń jumystan ketýi 2 ese qysqardy.
Bedeldi joǵary oqý oryndaryn bitirgen túlekterdi qosa alǵanda, biliktiligi joǵary kadrlardyń jeke sektordan kelýi 3 ese artty.
Memlekettik qyzmet isteri agenttiginde ortalyq apparatqa arnalǵan konkýrs bir orynǵa 28 adamǵa deıin, al óńirlik qurylymdarda bir orynǵa 60 adamǵa deıin ósti.
Mańǵystaý oblysynyń ákimdigindegi 1 bos orynǵa endi 16 adam, al Ádilet mınıstrliginde orta eseppen 13 adam úmitker bolyp otyr.
Astanada memleket-jekemenshik áriptestik aıasynda iske asyrylyp jatqan jobalardy qarjylandyrýǵa qatysty jańa tásilder esebinen ǵana 30 mıllıardtan astam teńge únemdeldi.
Eńbekaqy tóleýdiń jańa modeline kóshý úshin memlekettik organdardyń basshylaryna «búdjettik-kadrlyq manevrdi» júzege asyrýǵa quqyq berdim.
Olar únemdelgen qarajatty qyzmetshilerdiń jalaqysyn arttyrýǵa baǵyttaý múmkindigin aldy.
Qazirgi ýaqytta kóptegen memlekettik organdar jańa modelge kóshýdi qalap otyr.
Eń bastysy – olar muny tek jalaqyny kóbeıtý ǵana emes, bárinen buryn, jumystarynyń tıimdiligin arttyrý dep túsinýi kerek.
Eńbekke tólenetin qarjynyń ósimi búdjet shyǵysyn, sonyń ishinde baǵynyshty mekemelerdiń shyǵystaryn ońtaılandyrý jáne únemdeý esebinen ótelýin baqylaýda ustaýdy tapsyramyn.
Bul jerde atalǵan jobanyń bedelin túsirmes úshin formalızm men teńgermeshilikke jol bermeý qajet.
EKİNSHİ. Osy kúrdeli kezeńde bólinetin árbir teńgeniń qaıtarymynyń mol bolýyna qol jetkizý kerek.
Tekserister nátıjeleri aıqyndap otyrǵandaı, qurylys quny keı jaǵdaıda jobalyq qujattar ázirleý kezeńinde-aq arttyrylyp kórsetiledi.
Sońyna deıin jetkizilmeıtin nemese perspektıvasy joq ekeni áýel bastan belgili bolǵan jobalar bar.
Eger júktelgen iske jaýapkershilik tanytatyn bolsaq, búdjettiń júzdegen mıllıard teńgesin únemdep, turǵyndardyń naqty qajetine baǵyttaýǵa bolady.
Úkimet tıimsiz ári ýaqtyly emes shyǵyndardy boldyrmaı, shyǵystardy ońtaılandyryp, qarajatty únemdeý úshin júıeli sharalar qabyldaýy qajet.
ÚSHİNSHİ. Sybaılas jemqorlyqpen belsendi kúres jalǵasatyn bolady.
Birinshiden, kórsetiletin memlekettik qyzmetter aıasynda memlekettik qyzmetshilerdiń turǵyndarmen tikeleı qarym-qatynasyn azaıtýǵa qol jetkizgen jón.
Jer qatynastary men qurylys salasyndaǵy búrokrattyq rásimder jurtshylyqty mazalaıtyn máselelerdiń biri bolyp sanalady.
Bul salada ashyqtyq joq, halyq pen bıznes aqparatqa tolyq qol jetkize almaı otyr.
Jer qory men jyljymaıtyn múlik nysandary týraly málimetterdiń biryńǵaı aqparattyq bazasyn jasaýdy tapsyramyn.
Osy másele boıynsha tártip ornatyp, jerdi naqty ınvestorlarǵa berý kerek!
Bul – bir ǵana mysal.
Jurttyń jáne bıznes qoǵamdastyǵynyń narazylyǵyn týǵyzatyn basqa da baǵyttar boıynsha tıisti jumystar júrgizý kerek.
Jalpy, 2019 jyly kórsetiletin memlekettik qyzmetterdiń 80 paıyzy, al 2020 jyly keminde 90 paıyzy elektrondy formatqa kóshirilýge tıis.
Sol úshin Memlekettik kórsetiletin qyzmetter týraly zańdy jedel jańartý kerek.
Ekinshiden, qaramaǵyndaǵy qyzmetkerler sybaılas jemqorlyqqa qatysty quqyqbuzýshylyq jasaǵan jaǵdaıda birinshi basshylardyń jeke tártiptik jaýapkershiligin kúsheıtý máselesin pysyqtaý qajet.
Sonymen qatar, adal jumys isteıtin qyzmetker tekserýshilerden qoryqpaýǵa tıis.
Úshinshiden, «Sybaılas jemqorlyqtan ada óńirler» jobalary aıasynda elordanyń jemqorlyqqa qarsy strategıany júzege asyrý jónindegi tájirıbesin taratý kerek.
TÓRTİNSHİ. Úkimet pen barlyq memlekettik organdardyń jumysynda formalızm men búrokratıany azaıtý qajet.
Sońǵy kezderi Úkimettegi, memlekettik organdardaǵy uzaq otyrystar men keńesterdiń sany eselep artyp, sondaı-aq qujat aınalymy eleýli túrde kóbeıdi.
Úkimet ákimderdiń jáne olardyń orynbasarlarynyń qatysýymen kúnine 7 keńes ótkizetin kezderi de bolady.
Olar qaı kezde jumys isteıdi?
Muny doǵaryp, bul máseleni retke keltirý kerek.
Ózderine naqty mindettemeler alýǵa jáne solar úshin jarıa túrde esep berýge tıis mınıstrler men ákimderge sheshim qabyldaý erkindigin usyný qajet.
Elimizdiń 2025 jylǵa deıingi damýynyń strategıalyq josparynyń ázirlengen kórsetkishter kartasy buǵan negiz bolýǵa tıis.
BESİNSHİ. Qoıylǵan mindetterdi tıimdi júzege asyrý úshin reformalardyń júrgizilýine baqylaý mehanızmderin kúsheıtý qajet.
Úkimet pen memlekettik organdar jyl sońyna deıin damýdyń atalǵan barlyq máselelerin qamtı otyryp, naqty ındıkatorlar men «jol kartalaryn» ázirleýge tıis, sondaı-aq reformalardy iske qosý úshin qajetti zań jobalarynyń bárin Parlamentke ýaqtyly engizýi kerek.
Óz kezeginde, Parlament olardy sapaly ári jedel qarastyryp, qabyldaýǵa tıis.
Reformalar men negizgi strategıalyq qujattardyń júzege asyrylý barysyna monıtorıń júrgizip, baǵalaý úshin qajetti ókilettikter bere otyryp, Prezıdent Ákimshiliginde Ulttyq jańǵyrý ofısin qurýdy tapsyramyn.
Bul ofıs statısıkalyq kórsetkishterge monıtorıń júrgizýden bólek, Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymynyń tájirıbesine sáıkes, turǵyndar úshin ózekti máseleler jóninde halyq pen bıznes ókilderi arasynda turaqty túrde saýalnama júrgizýdi qamtamasyz etedi.
Ofıs árbir baǵyt boıynsha qalyptasqan jaǵdaı jóninde maǵan únemi baıandap otyrady.
Úkimettiń árbir múshesi, memlekettik organdar men kompanıalardyń basshylary alǵa qoıylǵan mindetterdiń oryndalýyna derbes jaýap beretin bolady.
- TIİMDİ SYRTQY SAIASAT
Qazaqstannyń tabysty jańǵyrýyn qamtamasyz etý úshin bastamashyl belsendi syrtqy saıasatty odan ári júzege asyrý qajet.
Bizdiń beıbitsúıgish baǵytymyz ben osy saladaǵy naqty aıqyndalǵan qaǵıdattarymyz ózin-ózi tolyq aqtap otyr.
Qazaqstannyń Reseı Federasıasymen qarym-qatynasy memleketaralyq baılanystardyń etalony bolyp sanalady.
Tolyqqandy ıntegrasıalyq birlestik ári álemdik ekonomıkalyq qatynastardyń belsendi múshesi retinde qalyptasqan Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq tabysty jumys isteýde.
Ortalyq Azıa óńirinde ózara yqpaldastyqtyń jańa paraǵy ashyldy.
Qytaı Halyq Respýblıkasymen jan-jaqty strategıalyq seriktestigimiz dáıekti túrde damyp keledi.
«Bir beldeý – bir jol» baǵdarlamasy Qytaımen qarym-qatynasymyzǵa tyń serpin berdi.
Meniń qańtar aıyndaǵy Vashıngtonǵa resmı saparym jáne Prezıdent Donald Tramppen júrgizgen kelissózderim barysynda Qazaqstan men AQSH-tyń XXI ǵasyrdaǵy keńeıtilgen strategıalyq seriktestigi jónindegi ýaǵdalastyqqa qol jetkizildi.
Biz saýda jáne ınvestısıa salasyndaǵy iri seriktesimiz – Eýropa Odaǵymen qarqyndy yntymaqtastyǵymyzdy jalǵastyra beremiz.
TMD elderimen, Túrkıamen, Iranmen, Arab Shyǵysy jáne Azıa elderimen ózara tıimdi eki jaqty qatynastar damyp keledi.
Aqtaý qalasyndaǵy samıtte qabyldanǵan Kaspıı teńiziniń quqyqtyq mártebesi týraly konvensıa Kaspıı mańy elderimen yntymaqtastyqtyń jańa múmkindikterine jol ashady.
Qazaqstan Birikken Ulttar Uıymynyń Qaýipsizdik Keńesindegi mısıasyn abyroımen aıaqtap keledi.
Sırıa jónindegi Astana prosesi beıbit jolmen retteý jáne osy eldiń daǵdarystan shyǵýy jóninde tıimdi jumys júrgizip jatqan birden-bir kelissózder formatyna aınaldy.
Sonymen qatar, qazirgi kúrdeli jaǵdaıda Qazaqstan Respýblıkasynyń syrtqy saıasaty beıimdelýdi jáne ulttyq múddeni pragmatızm qaǵıdattaryna sáıkes ilgeriletýdi talap etedi.
* * *
Barlyq kezeńde de tabysqa degen nyq senim men halyqtyń birligi ǵana el taǵdyryn sheshken.
Birlesken kúsh-jigerimizdiń arqasynda ǵana biz uly asýlardy baǵyndyra alamyz.
Vİ. ÁRBİR QAZAQSTANDYQTYŃ ELİMİZDEGİ ÓZGERİSTER ÚDERİSTERİNE ATSALYSÝY
Árbir qazaqstandyq júrgizilip jatqan reformalardyń mánin jáne olardyń Otanymyzdy órkendetý jolyndaǵy mańyzyn jete túsinýge tıis.
Reformalardy tabysty júzege asyrý úshin qoǵamymyzdyń ortaq maqsatqa jumylýy asa mańyzdy.
«Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy
