"Jahandyq jylyný" dep jar salyp, "aqyrzaman ornaıdy" dep aıqaılap, Marsqa bet alǵan "jerlikter" máseleni jerden emes kókten izdep júrgendeı. Ózge planetany qolaıly etýge jumsalatyn trıllıon dollarlyq qarjyǵa ózimiz búldirgen óz "úıimizdi" nege qalpyna keltirmeske? Sebebi, ǵalymdar álemdi gúldendirgen adamzattyń aqyly álemdi joıýǵa baǵyttalyp ketkenin kesh baıqaǵanǵa uqsaıdy. Adamzattyń aqyryna aqyl jetýi múmkin. Qamshy.kz aqparat agenttigi sózimizge dálel bolatyn ǵalamdyq apatqa ákep soqtyrýy múmkin tabıǵı kúshter men adam aqyl-oıynyń teńdessiz týyndylaryn usynady.

Janartaý kúnniń janaryn jalmaıdy

Alǵashqy senarı stıhıalyq túrde órbıdi. Qoıýshy - rejıseri: Jer-Ana.

Búginde ǵalamsharymyzda 500-den astam qýaty kúshti sónbegen janartaýlar bar. Bar kúshin ishinde búgip jatqan taýlar oıanǵanda ǵalamǵa qater tóndiretin ýly gazdar men myńdaǵan tonna lavanyń kúli týra maǵynasynda kókke ushady. Qoıý tuman paıda bolyp, kúnniń betin uzaq jyldar jaýyp qalady. Osylaısha, janartaýlyq jer silkinisi, lavadan paıda bolǵan órtten aman qalǵan tiri organızmderdiń túbine aýa-raıynyń kúrt tómendeýi — jańa  muz dáýiri jetýi múmkin. AQSH, Jańa Zelandıa, Indonezıa, Japonıa syndy memleketter aýmaǵynda ornalasqan sýper-janartaýdyń kúshi bir sátte búkil planetany ornynan qozǵaıtyn kúshke ıe. 2016 jyldan beri ataqty Ieloýston sýper-janartaýy óz kúshin aıqyn sezdire bastady. Degenmen, ǵalymdar mundaı janartaýlar myńjyldyqta bir iske qosylady dep boljaýda.

"Qus jolyndaǵy" qaqpan

Bul senarı boıynsha jer planetasy tipti, kún júıesi ǵana emes, bútin bir galaktıka qara qurdymnyń (chernaıa dyra) qaqpanyna túsedi. Bizdiń ǵalamshar kún júıesinde al, kún júıesi "Qus joly" galaktıkasynda ornalasqanyn biletin bolarsyz?! Al galaktıkanyń qas jaýy qara energıaǵa toly ǵylym tilinde tanys — qara qurdym. Osyndaı keń kólemdi apattyń oryn alý yqtımaldyǵy týraly ataqty Stıven Hokıng zerttegen bolatyn. Apattyń aldyn alý múmkin emes. Alaıda, aqyrzamannyń mundaı senarıi de áli kóp kúttiredi.

"Temirdiń" tuzaǵy

Mine, osy sátte adamnyń túbine aqyl jetetindigin ashyp kórsetýge bolady. Árıne, álemdik blokbasterdiń mazmunyna uqsas bolýy yqtımal, alaıda, mundaı senarı joǵaryda atalǵandardan áldeqaıda jaqyn bolýy múmkin. Iaǵnı, adamnyń kómekshi qural bolyp kelgen qultemir robottyń qulyna aınalýy ǵajap emes. Adamzat kez kelgen senarı boıynsha zardap shegýshiniń rólin oınaıdy.

Mýtasıalyq másele

Bul senarı boıynsha bıologıalyq túrlerdiń túbine bıologıanyń jetistigi jetedi. Áńgime bıotehnologıalyq nemese gendik ınjenerıa jaıynda. Qazirgi kúni bul salada maman tapshy, suranysqa ıe kásip dep arqamyzdy keńge salyp otyrmyz. Erteń osy salanyń "sańlaqtary" adamzattyń qas jaýyna aınalýy ábden múmkin. Kartop geni bar qurbaqa men tózimdi vırýstyq ımýnıteti bar gorılanyń, taǵy sol sıaqty mýtagendi aǵzalardyń kúshi men sanasy adamdardyń aqyryna jetýi múmkin.

Adamdar iriktemesi.

Álemdegi adamdardyń sany artyp keledi. Nátıjesinde ashtyq, tabıǵı resýrstardyń jetispeýshiligi týyndaıdy. Qazirdiń ózinde bul faktor anyq baıqalady. Darvınniń tirshilik úshin kúres teorıasy janýarlar áleminen adamzatqa aýysýy múmkin. Iaǵnı, bul senarı boıynsha, kúshti jeńedi, álsiz oıynnan shyǵarylady. Biraq, bul joly oıynnyń quny - adamnyń ómirimen ólshenedi.

Soǵystyń sońy — aq týmen ǵana aıaqtalmas...

Búginde bir-birimizge beıbitshilik tilegenimiz eń durys sheshim bolmaq. Qazirdiń ózinde Qıyr Shyǵysta qaýyrt "qyrǵı qabaq" soǵys júrip, alpaýyt Amerıka Qytaı aıdaharymen qarýsyz maıdan ótkizip, úshtikke orys aıýy aralasyp jatyr. Dál osy derjavalardyń áreketi búgingi álemdik naryqpen qosa, adamzattyń keleshegin sheshpek. Soǵystyń sońy kınodaǵydaı aq tý kóterýmen emes, atom bombasynyń áreketin ólsheýmen aıaqtalýy ǵajap emes.

Aqyrzaman bolmasa, aýrýdyń artýy múmkin

Bul senarı boıynsha adamzattyń aqyly asyp tursa da álemdi taǵy da ózimiz oılap tapqan vırýstar men bakterıanyń arqasynda ártúrli aýrýlar jaılaýy múmkin. Tek tumaýdyń ózinen jylyna júzdegen, raktan myńdaǵan, júrek aýyrlarynan onmyńdaǵan adam kóz jumýda. Biraq, bul senarı adamdar iriktemesiniń bastamasy bolýy múmkin. Árıne, apattyń aýyly alys, beti aýlaq bolsa deımiz. Degenmen, oılanatyn jaǵdaı...