Keshegi kópbalaly analarmen kezdeskennen keıingi túıgen oıym. 
Tıpologıasy.
Negizinen úsh aýdan ókilderi: Áýezov, Alataý, Túrksib.
96-97 paıyzy óz qandastarymyz.
Probemalary.
1. Analardyń birazy zańdardan beıhabar, aqparaty az. 
Árıne bala baǵý, ósirý ońaı dúnıe emes. Ár balaǵa ýaqyt bólý, tamaǵyn berý, kirin jýý, sabaǵyn qaraý - ýaqyt. Sondyqtan bolar, olardyń gazet oqyp, ınternet qaraýǵa ýaqyty da bolmaýy bek múmkin. 
2. Analardyń birazy joǵaryda aıtylǵan sebepke baılanysty ózderine tıesili kómek pen járdem túrlerin almaıdy, ol týraly estimegen de.
Qarapaıym áńgimede ana kómekti aldyńyz ba - joq, bilmeppin, balańyz mektepte ystyq tamaq ishe me - joq, kitap-dápter aqshasyn ala ma - joq... taǵysyn taǵy. 
3. Eń qıyn kezeń - balalardyń kishkentaı kezi. Otaǵasy jumyssyz qalyp jatsa, jaraqat alsa - naǵyz tragedıa. 
Ókinishtisi, qabyldaýǵa kelgenderdiń arasynda jesir de, ajyrasqandar da bar. Tórt balasyn tastap ketken erkekter de bolady eken. Solardyń alımentin ala almaı, dal bop júrgen otbasylar da jeterlik.
4. Almatyǵa jańadan qosylǵan, esh tizimde joq, áleýmettik baǵdarlamadan ada talaı otbasy bar. Solardy zańdastyrý, tizimge alý máselesi.
5. Kelgen analardyń birazy - eshteńeniń keregi joq, baspana máselesi sheshilse boldy dep te jatyr. Qansha jyldan beri tizimde, kezekte turmyz dep alańdaýda. 
Tizimdegi 1276 otbasy bólek shyǵarylyp, ortaq kezekten tys qamtylady dep, jónin aıtyp jatyrmyz. 
Taǵy bir másele - mektep pen sadık kezegi. 
...
Máseleni sheshý joldary:
1. Bizge ondaǵan memlekettik emes áleýmettik uıymdar, analar klýby men volonterler kerek. Úıinde balamen otyryp, shyǵa almaıtyn analar bar. Solarmen jumys isteý, jón silteý, zańdy túsindirý, qaǵazyn jınaýǵa qol ushyn berip, tıisti kómek-járdem túrlerine iliktirý úshin bundaı uıymdar aýadaı qajet. Senimsizdik te joq emes. Analar ózderi qatarly, óz ómirin túsinetin adamdarǵa kóbirek senetini anyq. Ómir kórgen, tájirıbesi men qaıraty bar adamdardy osyǵan kóptep tartsa.
2. Ortaq bazalar men derek kózderi. Durys aqparat alý qıyn. Bári jan-jaqta shashyrap jatyr. Kópbalaly otbasylardyń árqaısysyn pasporttap, ortaq baza jasaý aýadaı qajet. Balanyń ósýi onyń memlekettik, qoǵamdyq kómek pen izgilikter satysymen qamtamasyz etilýi tıis. 
Qalada kópbalaly analar páter kezeginen bólek alynyp, arnaıy kezekpen qamtylady dep jatyr. Bálkim, kópbalaly otbasylar úshin mektep, balabaqsha, t.b. qatysty bólek kezek pen tizim jasaý kerek pe dep qaldym. 
3. Aqparat alý, taratý júıesi múldem álsiz. Aqparat tek aıaǵymen júrip, dikildep esik qaqqandarda ǵana bolmaýy shart. Kerisinshe, aqparat analardyń sońynan ilesip júrýi mindet. Balabaqsha, mektep, áleýmet, aýrýhana júıeleri tek óz mindetin atqarýshy ǵana emes, ortaq júıeniń, ortaq jumystyń bólshegi bolsa durys. Analarǵa qamqorlyq ortaq jumys pen paryz. Barlyq júıe men memorgan bir maqsatqa, bir baǵytqa qyzmet etse quba-qup. 
Árbir analarǵa bir ortaq elektrondy servıs kerek sıaqty. Sonymen qatar sol elektrondy qyzmetterdi tıimdi qoldanýǵa úıretý de qajet. Keshe bir-eki analar sonnyń qaǵazyn alý úshin ol jaqqa barmaı aq, uıaly telefon arqyly alýdy úırenip jatyr, mysaly. 
...
Basty másele, árıne, adam faktory. Áleýmettik máselemen aınalysatyn organdar men qyzmetterge aqjúrek, meıirimdi, ómir kórgen, shapaǵaty mol adamdar kelgeni durys. Kóptegen másele minezge de baılanysty eken. Anany bizge nege aıtpaǵan, mynany nege kórsetpedi, túsindirmedi degen áńgime kóp.
Jaqynda VSHE degen Reseı ǵylymı ortalyǵynyń bul eldegi mekteptegi muǵalimderdiń birazy oqýshy úshin qaýipti degen deregin oqydym. Iaǵnı, kásibı aýrýǵa - jumysta kúıip ketý (vygoranıe) - shaldyqqan dep jatyr. Áleýmet salasynda mundaılardyń sany biraz bar. Osyny da oılastyrý qajet. Jaqsy zertteýler aýadaı qajet dep uqtym.

Aıdos Sarymnyń Facebook-tegi paraqshasynan alyndy

Usynǵan: Gúlim Jaqan