Reseıde  halyqtyń týý kórsetkishi kúrt  azaıyp ketken.  Ásirese sońǵy on jylda demografıalyq kórsetkishke kóńil tolmaıdy. Otbasyndaǵy kórsetkish bir nemese eki baladan aspaıdy. Osyny túsingen bolýy kerek,  prezıdent Vladımır Pýtın 3 bala týǵan anaǵa barlyq jaǵdaı jasaýdy tapsyrdy.

Qazir orys demograftaryn bir-aq nárse tolǵandyryp otyr: «ult retinde joıylyp ketemiz be, joq pa» degen másele. Árıne, joıylmaıtyny anyq. Degenmen, halyqtyń ósýi alańdatarlyqtaı ekeni ras.

2018 jyly eldegi orys ultynyń sany 87 myńǵa azaıǵan. Reseı statısıka komıtetiniń málimetine nazar aýdarsaq, 2018 jyldyń 1 qańtarynda  elde 146 mıllıon 880 myń adam turǵan. 2019 jyldyń 1 qańtaryndaǵy kórsetkish tómendegen, 146 mıllıon 793 myń adam. Demek, halyqtyń sany bir jylda 87 myńǵa azaıǵan.

Reseıdiń árbir úshinshi aýmaǵynda adamdardyń ólýi 1,5-2  esege artqan. Týý azaıdy. Munyń sebebi nede? Orys sarapshylary muny toqsanynshy jyldaǵy eń qıyn kezeńnen kóredi. Ol jyldary turmystyń aýyrtpalyǵynan áıelderdiń ómirge urpaq ákelýi azaıdy. Reseı qoǵamy qazir sonyń zardabyn tartyp otyr. Sarapshylardyń baǵalaýynsha, tek 2031 jyldardan keıin ǵana baryp Reseıde týý kórsetkishi kóbeıe bastaýy múmkin. Reseı tarıhynda demografıalyq kórsetkishtiń eń tómengi  nátıjesi 1999 jyly oryn alǵan. 1990-2000 jyldardaǵy tómen nátıjeniń zardaby qazir anyq kórinip tur. Tek prezıdent Pýtınniń ana kapıtaly baǵdarlamasynan  keıin ǵana baryp, dúnıege kelgen balalardyń ósimi bolashaqta kórine bastaıdy.

Qazir Reseıde kóp balaly otbasylardyń sany shamamen 7-8 paıyz shamasynda ǵana. Vladımır Pýtın 2050 jyldary kóp balaly analardyń sanyn 50 paıyzǵa jetkizý týraly mindetteme qoıdy. Ol úshin barlyq jaǵdaıdy jasaýdy tapsyrdy. Pýtın halyqqa arnaǵan Joldaýynda «ár otbasynda úshinshi sábıdiń bolýy qalypty úrdiske aınalýy kerek»,– dedi. Al tórtinshi sábı dúnıege kelse, memleket barlyq jaǵdaıdy jasaıdy.

Orys demograftarynyń zertteýine qaraǵanda, qazir Reseıde týý koffısenti 1,7 kórsetkishti quraıdy. Qazir memleket bul kórsetkishti aldaǵy 15-20 jylda 2,4 nemese 2,5 -ke jetkizýdi kózdep otyr. Al damyǵan Fransıa men Shvesıada týý koffısenti -2, Taıaý Shyǵysta - 2, al Qazaqstanda -2,3 shamasynda.  

Sondaı-aq  orystardy alańdatyp otyrǵan taǵy bir nárse bar. jaqyn ýaqyttarda eldegi musylmandardyń sany shamamen 30 paıyzǵa jetýi múmkin. Qazir Reseıdiń kóptegen buqaralyq aqparat quraldary musylman máselesin únemi basty taqyryp etip shyǵarady. Rasynda da orystar elde musylmandardyń kóbeıýinen qorqady. Óıtkeni , musylmandar otbasynda týý kórsetkishi óte joǵary Jaqynda Reseı musylmandary keńesiniń tóraǵasy, bas múftı Ravıl Gaınýtdın «aldaǵy 15 jylda eldegi musylmandardyń sany halyqtyń 30 paıyzyn quraıdy» dep málimdeme jasady. Rasynda da qazirgi ýaqytta Daǵystan, Ingýshetıa, Kavkaz aımaǵynyń  týý kórsetkishi óte joǵary. Onyń ústine Ózbekstan men Qyrǵyzstannan barǵan gastarbaıterler  Reseıde turaqtap qalyp, musylmandardyń sanyn kóbeıtýde. Tipti Máskeý mańyndaǵy orys derevnıalary qyrǵyz qalashyǵyna aınalyp bara jatyr. Musylmandardyń Reseıdegi demografıalyq tasqyny kóńil qýantady. Biraq orystar eldiń ıslamdaný prosesinen qorqyp otyr. Olardy alańdatatyn da osy másele.

...Al biz 1 sáýirden bastap, alty balasy bar bolsa da, aılyǵy 150 myń teńgeden asqan kóp balaly anaǵa eshteńe bermeıtin boldyq. Qazaq otbasyna da  demografıalyq tasqyndy kúsheıtý úshin ana kapıtaly kerek.