9 mamyr prezıdenttik saılaý kúni jaqyndaǵan saıyn saıası doda qyza túsýde. Kim alda, kim básekeniń sońynda qalady? Saıası jaýyrynshylar barǵan saıyn kósilip saraptama jasaýda. Olardyń aıtqanyna sensek, ózge jeti kandaıdattan góri «Nur Otan» partıasy usynǵan Qasym-Jomart Toqaev pen «Ult taǵdyry» atynan synǵa túsip jatqan Ámirjan Qosanovtyń arasynda qyzý báseke bolýy múmkin. Árıne, «bul ózge kandıdattar jumys istemeı jatyr, úgit-nasıhatty nashar júrgizýde» degen sóz emes. 20 jyldan beri ózin «opozısıadamyn» dep aıtyp júrgen Qosanovty opozısıadaǵylardyń ózi qoldaı ma? Kúmándi nárse. Óıtkeni onyń aınalasynda qazirgi ýaqytta sonshalyqty uıymdasqan komanda joq. Óıtkeni opozısıanyń ózi ydyrańqy. «Baıkot» dep baıbalam salyp júrgender bar. Olardy qoldaý qıyn. Buǵan deıin de 1 mamyr, 9 mamyr kúni aınalasyna kóńili tolmaı júretinderdiń bir-eki narazylyǵy ótken. Olardiki durys emes. Bul ruqsat etilmegen mıtıń. Olar bir nárseni túsinýi tıis: zańnyń aıasynda ǵana áreket etýi tıis. El taǵdyry sheshiler aldynda bul týraly Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstri Dáýren Abaev aıtqandaı, «kompromıstik dıalogqa» daıyn bolýy kerek. Buǵan bılik daıyn bolǵanmen, qoǵam daıyn ba? Másele sonda.

Qalaı aıtqanda da, aldaǵy saılaý burynǵylardan ózgerek bolady. Nege? Birinshiden, 9 maýsym kúngi prezıdenttik saılaýda burynǵydaı 97,75 paıyzdy eshkim de ala almaıdy. Óıtkeni bul 2015 jylǵy prezıdenttik saılaý emes.

Al bul joly prezıdenttikke úmitker retinde ártúrli partıalar men qoǵamdyq uıymdardan usynylyp jatqan Danıa Espaeva, Jambyl Ahmetbekov, Sádibek Túgel, Tóleýtaı Rahymbekovter  halyqtyń senimine kirip, qanshalyqty tolyqqandy daýys jınaı alady? Kúmán kóp. Bir ǵana mysal, «Aqjol» partıasy seziniń ózinde «prezıdent bolǵysy» kelgender kóp boldy. Aqyrynda bári jabylyp, kandıdat retinde áıel adamdy usyndy. Demek, budan shyǵatyn qorytyndy ne? «Aqjoldyń» áıeli kóp daýys ala almaıdy. «Aqjoldyń» ózinde Espaevaǵa qarsylar joq emes, bar. Sońǵy kezeńge deıin «aqjoldyqtar» 3-4 adamyn usyndy. Demek, partıanyń ózinde kózqarastar ártúrli degen sóz.

Al dáýreni ótip, kúni ótip bara jatqan Qazaqstan halyqtyq komýnıstik partıasynyń kandıdatyna halyq tolyqqandy senim artady dep aıtý qıyn. Óıtkeni onyń birqatar sebebi bar. Óıtkeni komýnıstik qoǵamnyń ýaqyty ótken. Muny halyq tolyq sezinedi jáne túsinedi.  Sondyqtan Jambyl Ahmetbekovke prezıdenttik kreslodan dámelenbeı-aq qoıýyna bolady. Al Aq ordaǵa kirip shyqqysy kelgen Álıev ekilik baǵa aldy.  Amangeldi Taspıhov pen Sádibek Túgel, Tóleýtaı Rahymbekovter aıdy aspanǵa shyǵarady deý qate. Demek,Toqaevtan ózge kandıdattar 9 maýsym kúni ary ketse, 50 myń men 300   myńnyń aralyǵynda ǵana daýys alýy múmkin. Keıbireýine meıli 1 mıllıon adam daýys berer.  Tipti odan tómen bolýy da yqtımal. Óıtkeni olardyń saılaýaldy baǵdarlamasynan halyq habarsyz. Habardar bolǵannyń ózinde atalǵan partıalar usynyp jatqan kandıdattardy halyq tanymaıdy. Mundaı jaǵdaıda olar «Nur Otan» usynǵan, Elbasy Nazarbaev qalaǵan úmitker Toqaevpen básekeles bola alady dep aıtý qıyn. Demek, osy jerde halyq aıtyp otyrǵan boljamdar aqıqatqa aınalýy múmkin. Nege?  Óıtkeni...

1. Toqaevty memleket qoldap otyr. Onyń artynda qýatty kúsh bar.

Sondyqtan saılaýshylar qalaı aıtqanda da, Qasym-Jomartty qoldap daýys berýge múddeli.

2. Onyń kandıdatýrasyn elimizdegi jetekshi partıa Nazarbaev tóraǵalyq etetin «Nur Otan» usyndy.

3. Toqaev –taza adam. Ony joqqa shyǵarýǵa bolmaıdy. Qasym-Jomart Kemelulynyń eshqandaı qarjylyq-óndiristik toptarǵa qatysy joq.

4. Toqaevtyń esimi jer jahanǵa belgili.

5. Ol uzaq ýaqyt boıy elimizdiń syrtqy saıasatyna basshylyq etti, halyqaralyq saıasatty tereń meńgergen.

6. Ol elimizdiń Tuńǵysh Prezıdenti, Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń nurly jolyn jalǵastyrýshy.

Atalǵan krıterııler prezıdenttikke kandıdat retinde usynylyp otyrǵan Toqaevtyń basqa qarsylastaryna qaraǵanda basymdylyǵyn aıqyn kórsetetini ras.

"Qosanovtyń áleýeti zor,  halyqty sońynan ertedi, oǵan saılaýshylardyń basym kópshiligi daýys beredi» dep aıtý qıyn. Óıtkeni opozısıadaǵy úmitkerdiń baǵdarlamasy birjaqty jáne ony júzege asyratyn tetigi de túsiniksiz. Mundaı jaǵdaıda oǵan senim artýǵa bolmaıdy. Sondyqtan halyq máseleniń ara-jigin ajyratady, kimge basym daýys beretinin qazirden  tarazyǵa salyp baǵamdap otyr deýge bolady. .Al ózge úmitkerler she?

Al prezıdenttikke usynylyp otyrǵan basqa kandıdattardyń esimin halyq erteń-aq umytady dep oılaımyn. Óıtkeni olar saılaýǵa deıin saıası turǵydan belsendi bolǵan joq. Saılaýdan keıin de olar burynǵy buıyǵy ómirine, qalypty turmys-tirshiligine kóshedi.

Árıne, biz  9 maýsym kúni ótetin prezıdenttik saılaýda prezıdenttikke basty úmitkerdi atadyq. Rasynda elimizdegi jetekshi partıa   «Nur Otan» partıasynyń atynan usynylyp otyrǵan kandıdat Qasym-Jomart Toqaevtyń múmkindigi óte joǵary. Ol álem moıyndaǵan saıası qaıratker, BUU bas hatshysynyń orynbasary bolǵan saıasatker. Qazaqstannyń ishki-syrtqy saıasatynda Elbasy Nazarbaevtyń  jolyn jalǵastyrýshy tulǵanyń bul saılaýda shoqtyǵy bıik bolatynyna esh  kúmán joq. Bul bir. Ekinshiden, Qasym-Jomart Toqaevtyń saılaýaldy daıyndyǵy basqalarǵa qaraǵanda «Nur Otan» partıasynyń jetekshiligimen óte kúshti, qýatty qarqyn aldy.

 «Nur Otan» partıasynyń uıymdastyrýymen Toqaevtyń saılaýaldy shtabyna Qazaqstannyń tanymal, belgili qaıratkerleri  kirdi. 200-ge jýyq adam. Qasym-Jomarttyń artynda  halyq pen «Nur Otan» partıasy tur. Toqaev twitter-di  óte  tıimdi paıdalanýda. Endeshe, bul saılaýda  saıasatker Qasym-Jomart Toqaevtyń bási joǵary bolatynyna esh kúmán joq.