Astana LRT jobasynyń qurylysy aıaqtalatyn boldy. Biraq dál qazir oǵan aqsha joq. Anyǵy ony tabyńdar dep, pármen berdi prezıdent. Amalsyzdan. Sebebi Toqaev myrza LRT-ny urandatyp, jalaýlatyp qoldaýshylar qatarynan emes. Jazdaǵy bir málimdemesinde atalmysh joba  tym kúmándi ekenin eskertken edi. Osy aptada da qalanyń kórkin buzyp, ázirge balbal tas sıaqty soraıyp turǵan nysandarǵa taǵy da shúılikti. Bul týraly Eýrazıa birinshi arnasy habarlaıdy.

Memleket basshysy osy qurylysqa ruqsat bergender men jobalaý jumystarynyń qalaı jasalǵanyn qaıta tekserýdi talap etti. Al bul ýaqytta Tashkentte jańa jerústi metrosy synaqtan ótip úlgerdi.

Qamtıtyn aýmaǵy Astana LRT-dan anaǵurlym uzyn bolǵanymen, quny 4 ese arzan jobaǵa ózbek aǵaıyndar bar joǵy 422 mln dollar jumsapty.Sonda ár shaqyrymyna 68 mln dollar emes, nebári 8 mln ketken bolyp tur ǵoı!  

BAÝYRJAN YSQAQ, EKONOMIS:

– Mundaǵy jumys kúshi ózderinen.Bizdegi myna úsh myń adamnyń eki myńnan astamy Qytaı memleketinen kelgenniń ózi, bizdegi jumys kúshiniń sapasyn kórsetpeıdi. LRT-ny qaı jaǵynan alyp qarasań da halyqtyń qamy emes, basqa bir múddelerdiń toptasqany dep aıtýǵa bolady.

Álbette ákimdiktegiler muny klımattyq jaǵdaımen baılanystyrýy bek múmkin. Biraq jeńil relsti tasymaldyń ereksheligi sol, ol  klımatqa táýeldi emes.  Aıdana Úsenbaı taqyrypty tarqatsyn.

Astana LRT.  O basta bul jeńil reısti  jolaýshylar tasymaly  Nurly -Jol vokzaly men Áýejaıdy baılanystyrýy tıis edi. Joba turaly usynys sonaý 2011 jyly qabyldanǵan! Alaıda, odan beri 8 jyl ótti. Al, qurylystyń túri mynaý.

Ózge memleketter segiz jyl turmaq, 4-5 jylda aspanmen talasqan ǵımarattar turǵyzyp jatyr. Al, bizde ázirge jumystyń 15-paıyzy atqaryldy! Ia, jylaıtyndaı jaǵdaı, biraq jylaýǵa da ýaqyt joq! Saqaldy qurylysty qalaı da bolsa aıaqtaý qajet. Óıtkeni..

Memleket basshysynyń bulaı deýine sebepte joq emes. «Astana LRT» ekonomıkalyq turǵysynda óte tıimsiz joba! Biz emes, mamandar solaı dep otyr. Máselen,  onyń  salyný aýmaǵyn alsaq, aqylǵa qonymsyz kórinedi.

Sebebi, 146 myń jolaýshyny tasýǵa arnalǵan. Alaıda, elordada  Áýejaıdan Nurly-jol  vokzalyna kúnige  bar joǵy 2 myń adam qatynaıdy. Sáıkesinshe suraq! Ákimdik qalǵan jolaýshylardy qaıdan almaq?

146 myń jolaýshy kúnige
Jańa vokzal   Áýejaı
2000 adam

 BAÝYRJAN YSQAQ, EKONOMIS
«Bul jobany oń jaǵalaýmen sol jaǵalaýdy baılanystyryp qurǵan tıimdi bolar edi. Óıtkeni, bizde tańǵy ýaqyttarda , keshki ýaqyttarda myna memlekettik qyzmetkerler jumystan qaıtatyn ýaqytta ıaǵnı qatty shoǵyrlanǵan eki oń men sol jaǵalaý arasynda bolǵan jaǵdaıda munyń qaıtarymdylyǵy kóp edi».

Mamandar bas qatyryp otyrǵan taǵy bir másele nysandy kútip ustaý jumystary. Oǵan qyrýar qarajat qajet bolaıyn dep tur.  Bul sommalardy Nur-Sultannyń  jeli kótergenimen, qazynasy kótere alar ma eken?
Tilshi: Biletinder «búı», - deıdi.

AIDYN RAHYMBAEV, QURYLYSSHY:
«Jobanyń quny 1,5 mlrd dollar.Bul degeniń shamamen 300-400 mekteptiń baǵasy. Qazir respýblıkaǵa dál osynshama bilim ordasy jetispeıdi. Al, endi ony kútip ustaýdyń shyǵynyna kelsek, ol astanaǵa júkteletini sózsiz.  Meniń aldyn-ala esepteýim boıynsha nysanǵa jyl saıyn shamamen 50 mln dollar ketedi. Bul degeniń aldaǵy 20 jylda bizge taǵy 1 mlrd dollar qajet bolady degen sóz. Oǵan qosa negizgi qaryzdan qutylý kerek. Ústemaqysy taǵy bar».

«Qysqasy bul joba bekigen kezde ekonomısiń bar, sáýletshiń, qurylysshyń taǵysy taǵy eshqaısysynyń pikiri eskerilmegen»,- dedi Prezıdent! Oǵan taǵy bir dálel...

Jobaǵa saı ár stansıanyń araqashyqtyǵy bar joǵy 1 jarym shaqyrym.  Iaǵnı myń jarym  metr. Adam kúndelikti jáı ǵana serýenge shyqqanyń ózinde osynshama qashyqtyqty júrip tastaıdy emes pe?

Tipti LRT-nyń jalpy uzyndyǵyn alǵan kúnniń ózinde, 22 shaqyrym degen ne táıiri? Jurt marafon barysynda  budan da  artyq qashyqtyqtardy eńserip júr, - ǵoı degen memleket basshysy, jobanyń bekýine qalaı jol berilgendigin áli kúnge deıin túsinbeıtindigin aıtyp, jemqorlyqty júgendep júrgenderge  tergeýdi jandandyrýdy tapsyrdy.

QASYM-JOMART TOQAEV, QR PREZIDENTİ
«Ia popýtno hotel by obratıtsá k agentstvý po borbe s... ıh podpısı navernáka est».

Alaıda qoǵam belsendileri bul istiń ádiletti nátıjesi men  osyǵan jol bergenderdiń rasymende tıisti jazasyn alatynyna kúmán keltirip otyr.

ARMAN SHORAEV, QOǴAM BELSENDİSİ:
«Endi bul kisiniń qoıǵan talaby óti durys.Biraq ta sol tergeýmen aınalysyp jatqan adamdardyń osy kúnge deıin mine qanshama ýaqyt ótti,eki aıǵa jýyq. Birde bir famılıa aıtylǵan joq! Qanshama uryn jasaldy, qanshama aqsha jymqyryldy degen birde-bir aqparat joq ókinishke oraı, sondyqtan men oılaımyn, tergeý organdary óz jumystaryn jaman atqarýda».

Qalaı bolǵan kúnde de endi jiptiń ushyn tabý agenttik ókilderi úshin ońaıǵa soqpasy anyq! Saqaldy qurylys bastalǵaly bes ákim aýysyp úlgeripti bas qalada. LRT týrasynda alǵashqy usynys qalany qazirgi Qazaqstannyń Reseıdegi elshisi  Imanǵalı Tasmaǵanbetov basqaryp turǵanda tastaldy. Odan keıingi ákim Ádilbek Jaqsybekov boldy. Sosyn Isekeshev keldi. Al, 2019 jyly Baqyt Sultanov top etip, qurylysty toqtatyp tastady. Endigi úmit Altaı Kólginovte!

Biraq, ázirge ol qurylysqa qajetti 1,5 mlrd dollar aqshany qaıdan tabatyny belgisiz. Al, anyǵy mynaý. Qurylys qalaıda aıaqtalýy tıis.  Óıtkeni bizge dál qazir, «Qarynnyń ashqanynan, qadirdiń qashpaǵany mańyzdy bolyp tur»,- deıdi mamandar.

BAÝYRJAN YSQAQ, EKONOMIS:

– Bul endi bizdiń osy syrtqy ınvestısıalardyń toqtap qalýyna múmkindik bermeıtindeı ıaǵnı biz osy jobany tolyqqandy aıaqtap shyǵýymyz kerek. Ol qansha ekonomıkalyq tıimsiz bolsa da, búdjetke qansha shyǵyn ákeletin bolsa da biz bul jobadan bas tarta almaımyz.

Qysqasy Qazaqstandaǵy ınvestısıalyq ahýalǵa kádimgideı áser etkeli tur bul joba. Óıtkeni, aptaldaı myna betondardy ne  Astanaǵa kelgen týrıserden de tyǵyp qoıa almaısyń. Beton demekshi bul soraıǵandarǵa halyq qazir atta berip úlgerdi. Ázirge ol el arasynda «Jemqorlyq eskertkishi» dep aıdarlanyp júr!