«Aýyl» Halyqtyq-demokratıalyq patrıottyq partıasy «El Amanaty» jalpyulttyq saýalnamasynyń qorytyndysyn shyǵardy. «Aýyl» partıa tóraǵasynyń birinshi orynbasary Tóleýtaı Raqymbekov Ortalyq komýnıkasıalar kyzmetinde ótken brıfıń barysynda, saýalnamaǵa eldiń túkpir-túkpirinen 212 658 qazaqstandyq qatysqanyn jarıalady. Partıa ókilderi «saýalnama qortyndysy boıynsha azamattardy tolǵandyratyn asa ótkir áleýmettik-ekonomıkalyq, qoǵamdyq mańyzy bar problemalar anyqtaldy» dep málimdedi.

Onlaın jáne oflaın formattarda júrgizilgen saýalnama barysynda partıa músheleri júzdegen aýyldy aralaǵan.

«El Amanaty» jalpyulttyq saýalnama barysynda anyqtalǵan asa mańyzdy qoǵamdyq problemalardyń qataryna mynalar kirdi:

– tıimsiz baǵdarlamalarǵa memlekettik búdjet qarajatyn jumsaýdy toqtatý;

– jańa áleýmettik saıasatty ázirleý, onyń ishinde ár balaǵa járdemaqy tóleýdi qamtamasyz etý;

– shetel azamattaryna jerdi satýǵa jáne jalǵa berýge tyıym salý;

– jastar úshin bilimge, jumysqa jáne turǵyn úıge qoljetimdilikti qamtamasyz etý;

– turaqty jumys oryndaryn qurý. Eńbekti ádil baǵalaý jáne jumysshylardyń múddelerin qorǵaý;

– joldar men áleýmettik mańyzy bar obektilerdi salý kezinde qoǵamdyq baqylaýdy kúsheıtý;

– «qandastar» úshin QR azamattyǵyn alýdy jeńildetý;

– jemqorlardy jazalaý sharalaryn qatańdatý jáne taǵy basqalar.

«Aýyl» partıasy osy jáne ózge de ózekti máselelerdi aldaǵy májilis saılaýy nátıjesi boıynsha parlamentke ótip jatsa, joǵary minberden kórýge nıetti.

26 qazanda ótken saıası keńes otyrysynda partıa 2021 jyly 10 qańtarda ótetin májilisi men máslıhat depýtattarynyń kezekti saılaýyna qatysatynyn málim etken.

– Bul – biz úshin úlken saıası oqıǵa. Biz Qazaqstanda jumys istep kele jatqan saıası partıanyń biri retinde osy saıası naýqanǵa qatysýǵa tolyq quqylymyz. Partıamyz qurylǵaly jıyrma jylda maqsatymyz, jumysymyzdyń mazmuny, saıası platformamyz ózgergen joq. Sońǵy bes jylda 52 myńnan astam Qazaqstan azamaty partıa qatarynan kórindi. Partıamyzdyń ıdeıasyn qoldaýshylar jyldan jylǵa ósip kele jatyr. Aldaǵy saılaýǵa «Aýyl» halyqtyq-demokratıalyq patrıottyq partıasynyń qatysýy týraly usynys engizemin, – degen «Aýyl» Halyqtyq-demokratıalyq patrıottyq partıasynyń tóraǵasy Álı Bektaev.

Al partıanyń saıası keńes rrezıdıýmy májilis jáne máslıhattarǵa kezekti saılaýdyń jarıalanýy týraly «Bul – qazirgi kezeńdegi koronavırýs pandemıasyna qaramastan elimizdiń barlyq azamattaryna Konstıtýsıada kórsetilgen saılaý quqyn paıdalanýǵa múmkindik beretin durys sheshim. Saılaý – kez kelgen memlekettiń demokratıalyq damýynyń ajyramas bóligi.

Konstıtýsıalyq merzimde ótkiziletin bul saılaý áıelder men jastarǵa 30 paıyzdyq kvota qarastyrylýy, parlamenttik opozısıa ınstıtýtynyń engizilýi, sondaı – aq máslıhat depýtattarynyń partıalyq tizimmen saılanýy sıaqty belgili bir jańashyldyqtarymen erekshelenbek. Biz, el turǵyndarynyń aýqymdy bóliginiń múddesin arqalaǵan partıa retinde, atalmysh ózgerister halqymyzdyń saıası partıalar ıstıtýtyna degen senimin arttyra túsedi dep esepteımiz» dep málimdeme jasaǵan.

Uzamaı partıa Pavlodar, Qyzylorda, Qostanaı, Mańǵystaý, Atyraý, Almaty, Túrkistan, Shyǵys Qazaqstan oblystyq fılıaldarynyń kezekten tys konferensıalaryn ótkizip, oblystyq, qalalyq, aýdandyq máslıhat depýtattaryna usynylatyn kandıdattardyń partıalyq tizimi qaralyp, bekitildi. Sonymen qatar, partıa baǵdarlamasynyń jobasy talqylandy.

– Men úshin bıylǵy saılaýdyń basty ereksheligi jastarǵa oblystyq, aýdandyq máslıhattarǵa, bastysy Parlament májilisine depýtat retinde saılanýǵa zańdyq turǵyda múmkindik berilýi. Ol degenimiz eldiń damýyna, bolashaǵynyń jarqyn bolýy azda bolsa úles qossam degen jastarǵa berilgen joǵary senim dep bilemin, – dedi Beknur Muratov Qostanaı oblystyq fılıaly jastar qanatynyń tóraǵasy.

Partıalyq tizimde úmitkerlerdiń zańǵa sáıkes jastar men áıelderdiń 30 paıyzdyq kvotasy saqtalǵan. Bekitilgen kandıdattardyń kópshiligi – aýyl sharýashylyǵy salasynyń ókilderi. Odan bólek, bilim, medısına salalarynyń, shaǵyn jáne orta bıznes, úkimettik emes uıym ókilderi bar.

«Aýyl» partıasy aýyldyń tynys-tirshiligi men bolashaǵyna baılanysty mańyzdy máselelerdi udaıy kóterip keledi. Aıtalyq 15 qarashada partıa tóraǵasy Álı Bektaev Shymkent qalasy boıynsha óńirlik fılıalynyń kezekten tys konferensıasynda partıa baǵdarlamasynyń jobasy bes tarmaqtan turatynyn atap ótti.

– Olar elimizdiń eń ózekti máselelerin qamtıdy. Mysaly, qazirgi ýaqytta balalar kapıtaly birde-bir zańda kórsetilmegen. Biz balalarǵa tek járdemaqy bermeýimiz kerek. Biz balalarǵa shyn máninde olardyń bolashaǵyn aıqyndaıtyn aqshalaı qarajat berýimiz kerek, – dep atap ótti Álı Ábdikárimuly.

Partıa tóraǵasy sondaı-aq aýyldyq jerlerdegi jaǵdaı týraly egjeı-tegjeıli aıtyp berdi.

– Bizdiń aýyldar qazir óte qıyn jaǵdaıda. Olardyń kópshiliginde mektepter men medısınalyq pýnktter jabylýda. Aýyl halqy qalaǵa kóship keledi jáne úlken qarjylyq qıyndyqtarǵa tap bolady. Bizdiń aýyldar eshqashan kómek suraǵan emes. Biraq olar búkil eldiń azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etýde. Bizdiń aýyl sharýashylyǵy eńbekkerleriniń qajyrly eńbegimen ústelimizge et pen nan keletinin umytpaýymyz kerek, – dedi partıa tóraǵasy.

Partıa tóraǵasynyń birinshi orynbasary Tóleýtaı Rahymbekov «Aýyl» partıasy Qazaqstan áıelderiniń agrarlyq odaǵymen yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qoıǵan sátte azamattardy azyq-túlik baǵasynyń qubylmalylyǵy qatty alańdatanynyna nazar aýdardy.

– Ásirese, aýyldaǵy genderlik jumyssyzdyq máselesi ótkir. Aýyl sharýashylyǵyndaǵy jaldamaly jumysshylardyń jalaqysy barlyq salalardyń eń tómengi deńgeıinde qalyp otyr. «Aýyl» partıasy aýyl halqynyń ǵana máselesin kóteredi degen paıym qate. Bizdiń maqsatymyz partıanyń ataýynda tur – Halyqtyq-demokratıalyq patrıottyq partıa. Biz qazaqstandyq patrıotızmge negizdelgen demokratıalyq kózqarastarǵa jetý úshin kúresetin jalpyulttyq partıamyz. Búgin «Aýyl» partıasy men Qazaqstan áıelder agrarlyq odaǵy arasynda memorandýmǵa qol qoıylady. Bul memorandým eldi mekenderdi jandandyryp, saıası, turaqty, ekonomıkalyq turǵydan myqty jáne áleýmettik turǵyda ádiletti Qazaqstandy qurýǵa qyzmet etetinine senimdimin, – dep atap ótti Tóleýtaı Raqymbekov.

Partıanyń Túrkistan oblysy boıynsha fılıaly mal sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý máseleleri boıynsha sharýa qojalyqtarynyń basshylarmen kezdesýde jer máselesin kóterdi.

– Bir bas qoıǵa norma boıynsha jaıylym eki gektardan kelýi kerek. Biz nebári 3000 gektar jerge 7000 bas qoıdy baǵyp otyrmyz. Jaıylymnyń tapshylyǵynan jyl on eki aı bir orynda maldy baǵýǵa májbúrmiz. Eger Úkimet paıdalanylmaı jatqan jerlerdi sharýashylyqtarǵa berse jaıylymdyq jerimiz degredasıaǵa ushyramaǵan bolar edi, – dedi «Seraly» sharýa qojalyǵynyń basshysy B.Orazalıev.

Odan bólek, sharýalar úkimet tarapynan tómengi paıyzdy nesıe men et ónimderin óńdeıtin qural-jabdyqtarǵa lızıńter qarastyrylsa degen oılaryn aıtty.

Ordabasy aýdanyndaǵy «Aýyl» partıasynyń ardageri Lesbek Aǵabekov sharýalarǵa eń birinshi sharýasyn ekonomıkalyq turǵydan damytý úshin túrli qarjy ınstıtýttaryn qysqartyp burynǵy Agrobankty qaıta qurý qajet dep esepteıdi.

Qojalyq ıelerin taǵy bir qynjyltatyn másele tórt túliktiń terisi men júnine suranystyń joqtyǵy. Olardyń aıtýynsha, qazirgi kúni jún men teri ekonomıkalyq paıda ákelýdiń ornyna shyǵyn ákep otyr.

– Bir qoıdy qyrqý úshin ár basqa 300 teńge tóleımiz. Bul tólengen 300 teńge jelge ushyp jatyr. Sebebi júnge degen suranys joq. Terileri de iske aspaı qaldy. Bulda sharýa úshin shyǵynnyń bir túri. Úkimet tarapynan, Aýyl sharýashylyǵy, Saýda jáne ıntegrasıa mınıstrligi arqyly teri, jún óńdeý men tereń aınalyssa sharýalar úshin tıimdi bolar edi, – deıdi B.Orazalıev.

Partıalyq monıtorıńtik toptar turaqty negizde aýyldarǵa baryp, ınfraqurylymnyń jaı-kúıi týraly bilip otyrady. Osy joly eriktiler toby Aqmola oblysyna qarasty aýyldardy aralap operatorlyq baılanys pen ınternettiń múmkindigin taldady.

– QR Sıfrlyq damý, ınovasıalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi Qazaqstanda 93,5% aýyldyq jerlerde ınternet bar, 7,5 mıllıon halyq ınternetti paıdalanyp otyr degen aqparat berdi. Monıtorıń nátıjesi boıynsha biz aýyldardy ınternetpen qamtý óte nashar degen qorytyndyǵa keldik. Mınıstrler bıik minberlerden aýyldarda ınternettiń qoljetimdiligi týraly ádemi sıflardy aıtqanmen, partıalyq monıtorıń top kerisinshe ekenine kóz jetkizdi! Múmkin jaýapty mınıstrlik qyzmetkerleri kabınetterinen shyǵyp, aýyldardy aralaýy kerek shyǵar?, – dedi partıa tóraǵasy Á.Bektaev.

Monıtorıńtik top Qorǵaljyn, Selınograd aýdandaryna qarasty Ekpindi, Aryqty, Keńbıdaıyq, Sabyndy jáne Aqmol aýylyndaryn aralap ondaǵy ınternet sapasymen tanysty.

– Osy jerde aýyldy sapaly, jyldamdyǵy joǵary ınternetpen qamtý máselesi ózekti tur. Bir ǵana mysal, Elordadan 50-60 shaqyrym jerdegi Orazaq aýylynyń eski ortalyǵyn Qazaqtelekom jáne bir operator jaqsy ınternetpen qamtamasyz etken. Biraq sý basqannan keıin salynǵan Jańaqurylys aımaǵy Qazaqtelekomnyń kabeldi ınternetin 5 jyl boıy ala almaı otyr. Al Ekpindi aýylynda ne baılanys, ne ınternet, ne mektep joq. Osyny qalaı túsinýge bolady. Árıne, osyndaı jaǵdaılardan soń «halyq aýyldan nege kóship jatyr» degen suraqty qalaı qoıamyz. «Aýyl» partıasy aýyl úshin laıyqty jaǵdaı jasalýy kerek dep esepteıdi, – dedi partıa tóraǵasy.

«Aýyl» Halyqtyq-demokratıalyq patrıottyq partıasy 2015 jyldyń 5 qyrkúıeginde «Aýyl» Qazaqstan sosıal-demokratıalyq partıasymen Qazaqstan patrıottar partıasynyń birigýi nátıjesinde qurylǵan. «Aýyl» HDPP Tóraǵasy Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Senatynyń depýtaty Álı Ábdikárimuly Bektaev bolyp tabylady. «Saıası partıalar týraly» Zańǵa sáıkes, partıanyń barlyq oblystarda jáne Respýblıkalyq mańyzy bar Núr-Sultan, Almaty men shymkent qalalarynda fılıaldary bar.

Birikkennen keıin partıa parlamenttik jáne máslıhat depýtattarynyń saılaýyna qatysty. 2016 jylǵy saılaý qorytyndysy boıynsha «Aýyl» HDPP-nan barlyq deńgeıdegi máslıhattarǵa 38 depýtat saılandy.

«Aýyl» partıasy aýyl sharýashylyǵy jáne agroónerkásip kesheni salasyndaǵy keń ǵylymı áleýetti biriktiredi. Sonyń ishinde 13 mamandandyrylǵan ǵylymı-zertteý ınstıtýttary jáne olardyń basshylary, ǵylym kandıdattary men doktorlary, ǵylymı qyzmetkerler bar. Sondyqtan, partıa, aýyl sharýashylyǵyn damytýǵa áreket jasaǵan memlekettik organdarǵa kómek kórsetýdi óziniń mindeti dep sanaıdy.

Aýyl turmys-tirshiligi, aýyl sharýashylyǵy, aýyl turǵyndarynyń áleýmettik ál-aýqaty máselelerin sheshý Partıa qyzmetiniń negizgi baǵyty boldy jáne bolyp qala bermek. Búgingi kúni shamamen 8 mln adam, nemese halyqtyń 45% aýyldyq jerlerde ómir súrýde. Sondyqtan aýyl jáne Agroónerkásiptik keshen, eldiń tolyq aýqymdy jańǵyrtýyn júzege asyrýda erekshe oryn alady.

Partıa azamattardyń ómir súrý deńgeıin jaqsartýdy, qoǵamdy odan ári demokratıalandyrýǵa baǵyttalǵan ekonomıkalyq jáne saıası reformalardy jáne ekonomıkanyń barlyq sektorlarynda aqylǵa qonymdy iskerlik qarym-qatynasty júzege asyrýǵa qoldaý kórsetýdi, aýyl eńbekkerleriniń múddelerin qorǵaýdy, memlekettik retteý jáne aýyl sharýashylyǵy sektoryn qoldaýdy, sondaı-aq halyqtyń patrıottyq tárbıesin qalyptastyrýdy óz jumysynyń basty baǵyttary retinde qarastyrady.