Patologıalyq qumar oıyndar – nemese lýdomanıa-psıhologıalyq aýytqý retinde tanylady.

Mamandar lýdomanıany psıhıkalyq aýrýlardyń halyqaralyq klasıfıkatoryna engizilgen jalǵyz táýeldilik dep ataıdy. Onyń taralýy ortasha eseppen jerdiń barlyq eresek turǵyndarynyń 3% quraıdy.

Lýdomanıa otbasylardy buzady, adamdardy turaqty ekonomıkalyq jáne jeke daǵdarys jaǵdaıyna ákeledi, basqa táýeldilikterdi týdyrady (alkogolızm, esirtkini tutyný, selfharm) jáne sýısıdke ákelýi múmkin. Qazaqstanda bul aýrýdyń taralý aýqymy qandaı jáne oıynshylardyń sanyn azaıtý úshin ne isteý kerek? Muny anyqtaıyq.

Qumar oıyndarǵa kim táýeldi bola alady?

Kez kelgen adam. Bul jasyna, áleýmettik mártebesine, ekonomıkalyq jaǵdaıyna baılanysty emes. AQSH - tyń Ulttyq qumar oıyndar qaýymdastyǵynyń zertteýlerine sáıkes, kez – kelgen eldiń ortasha turǵyny 6% yqtımaldyǵy bar qylmysker, 32% nashaqor, 34% maskúnem jáne 48% yqtımaldyǵy bar oıynshy bola alady.

Nelikten qaýipti?

Lúdomanıanyń sıpattamalarynyń ishinde sarapshylar ómirdiń barlyq basqa salalaryna qyzyǵýshylyqtyń tolyq joǵalýyn, agressıvtilikti, ashýlanshaqtyqty, uıqynyń buzylýyn ataıdy. Ýaqyt óte kele adam oınaýǵa degen qushtarlyqqa qarsy turý múmkindigin joǵaltady. Sonymen qatar, statısıkaǵa sáıkes, lýdomanıanyń klınıkalyq krıterııleri bar adamdardyń tek 8% - y problemany moıyndaıdy jáne ózderin táýeldi dep sanaıdy.

Al eger Men jaı ǵana oınaǵandy unatsam jáne bul meniń ómirime áser etpese she?

Ázirge áser etpeıdi. Tek qumar adam men qumar oıynshy arasyndaǵy aıyrmashylyqtardy túsiný óte mańyzdy. Sońǵysy proseste tikeleı oıynnan basqa eshteńege qyzyǵýshylyq tanytpaıdy (kompúterlik, stavkalar nemese kazıno), keıde tipti aqsha tek qosymsha ról atqarady, táýeldiliktiń negizgi obektisi-jeńiske jetý múmkindigi. Qumar adam oıynǵa qansha ýaqyt pen resýrstardy jumsaýǵa daıyn ekenin túsinedi, nátıjege barabar jaýap beredi. Másele mynada, adamdar kóbinese qumarlyq pen táýeldilik arasyndaǵy shekara qashan ótetinin túsinbeıdi.

Jaraıdy, olar qumar oıynǵa táýeldi bolady?

Onlaın-kazıno men býkmekerlik keńselerdiń jarnamasy oıynǵa táýeldiliktiń kirý núktesi bolyp tabylady. Psıhologtar negizgi sebep jeńil paıda áserin ataıdy.

Bastapqyda oıyn tez aqsha tabýdyń qarapaıym jáne tıimdi ádisi bolyp kórinedi.

Sonymen qatar, oıynǵa táýeldiliktiń alǵysharttarynyń arasynda táýekel men ústemdikke degen qajettilik erekshelenedi, bul kóbinese otbasyndaǵy psıhologıalyq jaraqattardyń saldary, sheshilmeıtin bolyp kórinetin máselelerden qashýǵa degen umtylys, osaldyq, ashýlanshaqtyq, basqalardan synǵa tózbeýshilik, jeke tulǵanyń depressıalyq buzylystary jáne basqa táýeldilikter.

Lýdomanıamen qalaı kúresýge bolady?

Emdeýdiń tıimdi ádisi-geshtalt terapıasy, kognıtıvti minez-qulyq terapıasy, motıvasıalyq keńes qoldanylatyn oqshaýlanǵan stasıonarlyq emdeý.

Aldyn alý kúresiniń quraly retinde sarapshylar onlaın-kazıno men býkmekerlik keńselerdi jarnamalaýǵa tyıym salýdy ataıdy. Munda tikeleı jarnamaǵa tyıym salý jetkiliksiz ekenin eskerý qajet, óıtkeni mundaı uıymdardyń marketıńi olardyń "áleýmettik mindettemeleriniń" aınalasynda qurylady: olar sporttyq is-sharalardy qoldaıdy, úlken habarlarǵa demeýshilik jasaıdy, tanymal sportshylardy ákeledi, sport seksıalaryn qoldaıdy jáne damytady. Jol boıynda buqaralyq aqparat quraldarynda óziniń ataýyn arttyrý.

Buǵan qatysty ne isteýge bolady?

Múmkin, siz AQSH-tyń tájirıbesin qabyldaýyńyz kerek, onda kazınolarda jáne onlaın-kazıno men býkmekerlik keńselerdiń saıttarynda oıynǵa táýeldilik týraly aqparat ornalastyrýǵa jáne onyń saldary týraly eskertýge mindetti.

Bizdiń elde qansha lýdoman bar?

QR Densaýlyq saqtaý mınıstrligi matematıkalyq modeldeý arqyly alǵan málimetterge sáıkes, Qazaqstanda oıynǵa táýeldilikten 36 myńǵa jýyq adam zardap shegedi.

Memleket dabyl qaǵyp jatyr ma?

Iá, árıne. 2023 jyldyń qarasha aıynda QR Premer-mınıstri Álıhan Smaıylov lýdomanıany "ulttyq qaýipsizdikke qaýip"dep atady. Qazaqstandaǵy Otbasylyq odaqtardyń jartysyna jýyǵy, onyń aqparaty boıynsha, oıynǵa táýeldilikke baılanysty ydyraıdy.

Buǵan deıin Qaýipsizdik Keńesiniń otyrysynda sóz sóılegen Qazaqstan prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev azamattardyń jekelegen sanattary úshin qumar oıyndarǵa qatysty shekteýlerdi kúsheıtýdi tapsyrǵan bolatyn. Ol, basqalarmen qatar, quqyq qorǵaý organdarynyń nazaryn halyqtyń qumar oıyndarǵa táýeldiligimen baılanysty qylmystyń ósýine aýdardy.

Naqty qandaı shara is-shara iske asyryldy?

Densaýlyq saqtaý mınıstrligi Qaýipsizdik keńesiniń otyrysynan on kún ótken soń, olar táýeldiliktiń aldyn alýdyń ulttyq júıesiniń jobasyn daıyndaı bastaǵanyn habarlady.

Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha Úkimet ázirlegen lýdomanıamen kúreske baǵyttalǵan zańnamalyq normalardyń ishinde mynalardy atap ótýge bolady:

• býkmekerlik keńselerdi, totalızatorlardy jáne onlaın-kazınolardy jarnamalaýǵa tyıym salý;
• qumar oıyndarǵa qatysý úshin jas shegin 21 jastan 25 jasqa deıin arttyrý;
• boryshkerlerdiń, alıment tólemeıtinderdiń biryńǵaı tiziliminde turǵan jáne bankterde merzimi ótken tutynýshylyq kredıtteri bar adamdar úshin qumar oıyndarǵa qatysýǵa tyıym salý;
• qumar oıyndarǵa qatysatyn qaryz alýshylar úshin boryshtyq júkteme koefısıentterin qatańdatý (arttyrý).