Qazirgi ýaqytta elektr qýatyn únemdeý jahandyq máselege aınaldy. Elektr qýatyn kóp tutyný ony óndirýge jumsalatyn shıkizat kózderin kóp paıdalanýǵa ǵana emes, jahandyq ekologıaǵa da kóp zalal keltirýde. Sondyqtan adamzat bolashaǵy úshin alańdaıtyn árbir azamat elektr qýatyn kúndelikti turmysta únemdeı alýdyń alǵysharttaryn bilýi qajet, - dep jazady QazAqparat.

Búginde elektr únemdeıtin shamdar kóp kezdesedi. Qazaqstanda qýat kózin únemdeıtin shamdardyń paıdalanýyn arttyrý úshin  qyzýmen jaryq shyǵaratyn shamdardy paıdalaný jáne ózge elderden ımporttaýǵa tyıym salynǵan. Alaıda osy shamdar qoldanystan áli yǵystyrylyp shyǵarǵan joq. Al elektr togyn az tutynatyn shamdarǵa kelsek, olar qyzý lampasynan 5-6 ese az energıa jumsaıdy. Taǵy bir paıdalysy ol shamdardyń ǵumyry kádimgi lampadan qaraǵanda 8 ese uzaq.

Bir shamnyń baǵasy qazir satý oryndarynda 400-800 teńge aralyǵynda. Bul qymbat degenmen paıdalanýshylar oǵan jaqsy baǵa berýde. Alaıda keıbir tutynýshylar «sham tez kúıip ketedi» dep shaǵymdanýda. Sebebi, kóp saýda ortalyqtary osyndaı shamnyń qytaıda jasalǵan sapasyz túrin satýda. Sondyqtan shamdy tek mamandandyrylǵan dúkenderden satyp alǵan abzal.

Biz habarlasqan mamandandyrylǵan tehnıka dúkenderi «bir lampa keminde 8 myń saǵat jumys isteýi tıis» deıdi. Osyndaı bir lampa aıyna 200 teńge tok qýatyn únemdeıdi. Úsh aıda sham óziniń satyp alynǵan qunyn tolyq aqtaıdy. Mamandar lampanyń keıbir kemshilikteri barlyǵyn jasyrmaıdy. Shamdy kúnine 2, 5  saǵattan artyq qosýǵa bolmaıdy. Eger siz turatyn aýdanda nemese turǵyn úıde tok turaqty bolmaı, kerneý aýytqyp tursa shamnyń ǵumyry uzaqqa barmaıdy. Ol tek turaqty kerneýge arnalǵan. Taǵy da bir eskere keter jaıt, eger sizdiń qosqyshyńyz jaryqty kúsheıtip, azaıtatyn rettegishi bolsa da shamǵa zıandy.

Tokty únemdegende uıaly telefon, noýtbýk sekildi qurylǵylardyń zarádtaǵyshyn toktan únemi ajyratyp otyryńyz. Rozetkaǵa qosylyp turǵan qurylǵy energıa tutynady. Basqa jaqqa birer kúnge keter bolsańyz shamdy óshirip qana qoımaı, rozetkadan televızor, mýzykalyq ortalyq, DVD-oınatqyshtardy da aǵytyp ketińiz. Olar tokqa qosylyp tursa az da bolsyn energıa shyǵyndap otyrady.

Taǵy da bir keńes, shańsorǵyshtyń qoqys qapshyǵyn jáne fıltrin der kezinde aýystyrý qajet. Óıtkeni, bitelip qalǵan nemese shańǵa bókken qoqys qapshyqtan shańsorǵyshtyń jumysy aýyrlap, qalypty normadan kóp qýat jumsaıdy. 

Avtomatty kir jýǵyshqa mólsherden artyq kir salyp jýýǵa bolmaıdy. Bul jaǵdaıda onyń motoryna kúsh túsip, ol 10-15 paıyz mólsherden artyq qýat jumsaıdy. Jáne kıimderdiń túrliligine baılanysty jýýdyń baǵdarlamalary belgilengen. Eger qate baǵdarlama tańdaǵan jaǵdaıda energıa shyǵyny 30 paıyzǵa artady.

Tońazytqysh as ázirleıtin plıtkaǵa jaqyn turmaǵany abzal. Eger tońazytqysh turǵan jyly bólmede tursa nemese onyń mańaıyndaǵy jylý 30 gradýsqa jetse, tońazytqysh ishen qoıylǵan taǵamdy salqyndatýǵa kóbirek qýat jumsap, tokty eki ese artyq tutynady.

Der kezinde muzdatqysh kameradaǵy qatyp qalǵan muzdy jibitip, tazalap otyrǵannyń paıdasy bar. Sebebi, qalyń muz qabaty azyq-túlikti salqyndatýǵa kedergi jasaıdy. Ári tońazytqyshtyń elektr qýatyn kóp tutynýyna ákelip soǵady.

Eger tokty eseptep jumsaý qajettilig týsa, tómende turmysta kóp qoldanylatyn qural-jabdyqtardyń negizgi qýat jumsaý shyǵynyn este saqtaý kerek. Aıtalyq, elektr sháınek 5 mınýtta - 0,18 kVts, qysqa tolqyndy pesh  5 mınýtta - 0,125 kVts, tońazytqysh táýligine - 2,4 kVts, útik 15 mınýtta - 0,55 kVts, kompúter 1 saǵatta -  0,35 kVts, televızor saǵatyn - 0,07 kVts, avtomatty kir jýǵysh mashına 1,5 saǵatta - 3 kVts tok jumsaıdy.