ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان كەيىن دۇركىرەپ تۇرعان جاپون مەملەكەتى ءسوزسىز جەڭىلگەنىن مويىنداپ، اسكەر-قارۋ-جاراقتان ايىرىلىپ، ءجۇنى جىعىلىپ، حالقى دا رۋحاني كۇيزەلىسكە ۇشىراعان جاعداي بولدى. سول كەزدەردە ەسىن اۋەلى جىيا باستعان زيالى قاۋىم وكىلدەرى: «قايتەمىز؟ نە ىستەۋ كەرەك؟» دەپ، ساۋالعا جاۋاپ ىزدەي باستادى. ءتۇرلى ويلار ورتاعا سالىندى. سايىپ كەلگەندە، «ءبىزدىڭ تۇبىمىزگە جەتكەن جاپوندىق – ءتىلىمىز، ءدىلىمىز» دەگەنگە تىرەلدى. كەيبىرەۋلەرى «جاپون ءتىلىن تاستاپ، جەڭگەن ەلدىڭ ءتىلى – اعىلشىن تىلىنە كوشەيىك» دەگەنگە دەيىن باردى. ۇكىمەت كوميسسياسى قۇرىلىپ، ماسەلە جان-جاقتى زەرتتەلىپ، «جاپون تىلىنەن باس تارتۋدىڭ قاجەتى جوق. ءبىلىم-عىلىم، تەحنيكا، تەحنولوگيا جەتىستىكتەرىن قاي تىلدە شىقسا دا، جاپون تىلىنە اۋدارىپ، يگەرۋ كەرەك» دەگەن تۇجىرىم جاسالدى. مۇنىڭ ناتيجەسى كوپ ۇزاماي جاپون ەلىن العا شىعاردى.

ال، ەل امان، جۇرت تىنىشتا اۋپىرىمدەپ اياعىن قالت-قۇلت باسىپ، مەملەكەتتىك ءتىل دارەجەسىنە جەتە الماي كەلە جاتقان قازاق ءتىلىن نەگە قۇرتامىز؟ ءۇش تىلدىلىك دەگەن – اۆانتيۋرا، قيال. ۇكىمەتتە جۇرگەن داريعا، ەرلانعا «شامالى-اۋ، بالام، تۇيسىگىڭ»،- دەپ، اقىن ايتقان ءسوزدى ايتۋعا تۋرا كەلەدى.

ماقسۇت ورازايدىڭ فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىنان الىندى