وتكەن اپتادا باستالعان كادرلىق اۋىس-تۇيىستەر كەشە بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدەگى لوگيكالىق شەگىنە جەتتى دەپ ايتۋعا بولار. پرەمەر-مينيستردىڭ اۋىسۋى، جاڭا ۆيسە-پرەمەردىڭ تاعايىندالۋى، ۇكىمەت قۇرامىنداعى ءبىر مينيسترلىكتىڭ تاراتىلىپ، ەكىنشىسىنىڭ قۇرىلۋى – قوعامدا قىزۋ تالقىلانىپ جاتقان تاقىرىپتار. وسى كادرلىق تاعايىنداۋلار توڭىرەگىندە بەلگىلى ساياساتتانۋشى ايدوس سارىم Qamshy.kz پورتالىنا سۇحبات بەرگەن بولاتىن.

-ايدوس مىرزا، سوڭعى كادرلىق تاعايىنداۋلاردى الداعى ۋاقىتتاعى بيلىك ترانيزيتىنە دايىندىق دەپ باعالاپ جاتقاندار بار. ءسىز وسى اۋىس-تۇيىستەر تۋرالى قانداي ويداسىز؟

- «ترانزيت»، «مۇراگەر» دەگەن اڭگىمەلەر قوزعاۋ ءۇشىن بۇل جەردە ەلباسى دەمالىسقا كەتەدى، قىزمەتىن تاپسىرادى دەگەن پايىم بولۋ كەرەك. سوندىقتان، ازىرگە مۇراگەرلىك، كەلەسى پرەزيدەنت تۋرالى اڭگىمە قوزعاۋ ەرتە ءارى كۇلكىلى ەستىلەدى. پرەزيدەنت ازىرگە ەشكىمگە بيلىكتى بەرگىسى كەلىپ وتىرعان جوق.

مەنىڭ ويىمشا، بۇل اۋىس-تۇيىستەر قوعامداعى، ەكونوميكاداعى جاعدايعا بايلانىستى. اقوردا ءماسىموۆ ۇكىمەتىنىڭ بىلىكسىزدىگىن، دارمەنسىزدىگىن سەزگەن سياقتى. ۇكىمەت ناقتى باعدارلامالاردى، پرەزيدەنتتىڭ جەكە تاپسىرمالارىن ورىنداي الماي، بيۋدجەتتى يگەرە الماي جاتتى. سونى پرەزيدەنت تۇسىنگەن سياقتى.

ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن جيىنىندا ەكونوميكانىڭ ءوسىمى 0،3 پايىز ەكەنى ايتىلدى. ال، ەكونوميكانى تۇراقتى ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن كەمىندە 3-4 پايىز ءوسىم كەرەك. سوندا ءبىزدىڭ ۇكىمەتكە قالاي جۇمىس ىستەۋ كەرەكتىگىن تۇسىنە بەرىڭىز. ءقازىر مەملەكەتتىڭ، ەكونوميكانىڭ دامۋى ءۇشىن مۇناي دا، باسقا دا ەمەس، قوعامنىڭ ءوز ەنەرگياسى كەرەك. ەلدىڭ ءپاتريوتيزمى، جالىندى ەڭبەگى، باسقاسى. ودان كەيىن ماسىموۆتەن شارشاۋ، ونىڭ ءسوزىن ەلەمەۋ بولدى. ءتىپتى، پرەزيدەنتتىڭ ءوزى دە ماسىموۆكە سەنبەيتىن سياقتى.

ودان كەيىن ۇكىمەتكە الداعى ۋاقىتتا كوپتەگەن رەفورمالار جۇزەگە اسىرۋ كەرەك. كۇنى كەشەگە دەيىن ۇكىمەت، ونىڭ باسشىلىعى نە ىستەپ كەلدى؟ حالىققا رەفورمالاردى ءتۇسىندىرۋ، تۇسىنىكتى رەفورما جۇرگىزۋ ورنىنا ەلدىڭ قازاق تىلىنە قاتىستى، حالىقتىڭ وسىمىنە، بالا تۋۋعا قاتىستى ەلدىڭ زىعىردانىن قايناتاتىن مالىمدەمەلەر ايتىپ كەلدى. مىنە، سول ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن يمانعالي تاسماعامبەتوۆ، اسقار مامين سىندى ازاماتتار ۇكىمەت جەتەكشىلىگىنە قويىلۋدا. يمانعالي – 90-جىلدارداعى قيىن كەزەڭدە قىزمەت ىستەگەن، ەلدىڭ احۋالىن جاقسى تۇسىنەتىن شەنەۋنىك. ال، اسقار ءماميندى قاتال جەتەكشىلەردىڭ ءبىرى دەپ بىلەمىز. ءوزى دە دەمالماي جۇمىس ىستەيتىنىن، اپپاراتىن دا دامىلداتپايتىنىن ايتىپ ءجۇر. ءقازىر باستى ماقسات ۇكىمەتتە ەڭبەك ءتارتىبىن، جيناقىلىقتى، ۇقىپتىلىقتى قالپىنا كەلتىرۋ بولدى. ەڭ بولماعاندا ۇكىمەت ۇلكەن يدەيالارعا باستاماشى بولماسا دا، العا قويىلعان تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا قابىلەتتى بولسا ەكەن دەگەن ءۇمىت تە بولار. سوندىقتان، مۇنىڭ بارلىعىن بيلىك ترانيزيتىنە دايىندىق ەمەس، قالىپتاسقان ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك احۋالعا بايلانىستى شەشىم دەۋ كەرەك. مىنە، ءماسىموۆ قانشا پيار جاساپ، ۆەلوسيپەدكە مىنسە دە، كەنەسارى مەن كەيكىنىڭ باسى تۋرالى ماسەلە كوتەرسە دە ويلاعانى ىسكە اسپادى.

ء-بىراق، ءماسىموۆتى «وتستاۆكاعا كەتتى» دەي الامىز با؟ ەلباسى تاراپىنان ونىڭ قىزمەتىنە باعا بەرىلىپ، قانداي دا ءبىر سىن ايتىلعانىن بايقامادىق قوي...

-بۇنى بىرىنشىدەن، ءبىزدىڭ قوعامدا بەلگىلى ءبىر ساياسي مادەنيەتتىڭ جوقتىعىمەن نەمەسە تومەندىگىمەن تۇسىندىرۋگە بولادى. ءيا، ادام قىزمەتتەن كەتكەندە نە وعان العىس ايتىلادى، نە سىن، ەسكەرتپە جاسالىپ، كەمشىلىكتەرى كورسەتىلەدى. ناقتى باعا بەرىلەدى. مەنىڭ ويىمشا، ونداي باعانى ماسىموۆكە قوعامنىڭ ءوزى دە بەرىپ تاستاعان سياقتى. سەبەبى، سوڭعى كەزدەرى ول نە ىستەسە دە بارلىق باستاماسىنا حالىق پىسقىرىپ قارامادى. ەكى ءتۇرلى شۇلىق كيگەنىن، استانا مەن كوكشەتاۋ اراسىندا ۆەلوسيپەدپەن جۇرگەنىن، كەيكى، كەنەسارىنىڭ باسىن ءسوز ەتكەندە بوركىن اسپانعا اتىپ قۋانعان ەشكىم بولمادى. ەشكىم يلانبادى. ءماسىموۆتىڭ سوڭعى ءۇش-تورت ايداعى پوپۋليزمىنەن ەشتەڭە شىقپادى. بۇل دا وعان دەگەن سەنىمنىڭ جوقتىعىن، ونىڭ ىسىنە قوعام تۇگىلى مەملەكەتتىك اپپارات ىشىندە ەشكىمنىڭ بىلق ەتپەگەنىن كورسەتتى. ءبارىمىز ەل ىشىندە ءجۇرمىز، توي تومالاققا بارامىز، جيىندارعا قاتىسامىز، سونداي جەرلەردە ءماسىموۆتىڭ ول پوپۋليستىك ارەكەتتەرى كەرىسىنشە ونىڭ پايداسىنا باعىتتالماعان داۋرىقپا اڭگىمەلەرگە ۇلاسىپ كەتكەنىن كورىپ ءجۇرمىز.

بۇل ءبىر. ەكىنشىدەن، ادامدى قىزمەتكە تاعايىنداعاندا «سەن انا جەرگە بارىپ وتىرا تۇر» دەپ تاعايىندامايدى. مىنا ءماسىموۆ بارعان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى ادام كۇنى-تۇنى جۇمىس ىستەيتىن، باس قاتىراتىن مەكەمە. سوندىقتان، ءماسىموۆ جاقىن ارادا وسى لاۋازىمدا ەندى اتقاراتىن جۇمىسى تۋرالى مالىمدەمە جاساپ، جوسپارلارىن ورتاعا تاستاۋى كەرەك. ارينە، ارنايى ورگان، بارلىق مالىمەتتەر اشىق جاريالانبايدى. سوندا دا، «مىناداي ويىم بار، مىناداي جوسپارىم بار. تەرروريزممەن بىلاي كۇرەسەم، سالافيزم اعىمىن جويام» دەگەن سياقتى ناقتى جۇمىس باعىتتارىنىڭ دەكلاراسيالىق جوسپارىن ايتۋى كەرەك. بۇل ۇكىمەتكە دە قاتىستى اڭگىمە. ساعىنتايەۆ تا «ءبىزدىڭ امبيسيامىز مىناداي: وسىنشا ۋاقىتتا ەكونوميكالىق ءوسىمدى وسىنشا پايىزعا وسىرەمىز» دەگەن سياقتى مىندەتتەمە كەرەك. قوعام دا بۇل ۇكىمەتتى موينىنا جاۋاپكەرشىلىك العان، جاۋاپكەرشىلىكتەن قورىقپايتىن، حالىققا جاقىن، بىلىكتى ۇكىمەت دەپ سەنۋى كەرەك. كەشەگى شەتەلدىك ءىس-ساپارلاردى ازايتۋ تۋرالى پرەمەردىڭ ايتقانى كوڭىلگە قونىمدى. ەندى وسى باستامانى اياقسىز قالدىرماي، مەملەكەتتىك ورگاندارداعى اپپاراتتىق شىعىنداردى، ماشينالار مەن توي-تومالاقتى دا ازايتۋ قاجەت. ۆەلوسيپەد ءمىنىپ، جۇگىرىپ، ءماسىموۆ سياقتى پيارلاتۋدىڭ قاجەتى جوق. مينيسترلەر مەن اكىمدەردى ءبىر شىبىقپەن ايداعانداي جۇمىسقا جۇمىلدىرۋ قاجەت. كەرەمەت جاڭالىق اشپاي-اق، مەملەكەتتىك ورگانداردا ءتارتىپ ورناتسا دا ساعىنتايەۆ قازاقستان تاريحىندا جاقسى پرەمەر رەتىندە اتىن قالدىرا الادى.

-داريعا نازاربايەۆانىڭ سەناتقا بارۋىنا قاتىستى قانداي پىكىردەسىز؟ ونىڭ ودان ارعى ساياسي مانسابى تۋرالى نە ويداسىز؟

-ەرتەڭ قۇداي قالاسا سەناتتىڭ وتىرىسى بولادى. سەناتورلار داريعا اپامىزدى قاتارىنا قابىلدايدى. ءبىراق، مەن مىنانى ايتقىم كەلەدى. وسىعان دەيىن پرەزيدەنت داريعا نازاربايەۆاعا ۇلكەن ساياساتقا ارالاسۋىنا ءۇش رەت مۇمكىندىك بەردى. «بيلىككە ارالاس. امبيسياڭ بار ەكەن، كورەيىك» دەگەندەي يشارا جاسادى. 90-جىلداردىڭ اياعىن، 2000-جىلداردىڭ ورتاسىن جانە كەشەگى ۆيسە-پرەمەرلىك كەزەڭدى ەسكە ءتۇسىرىڭىز. ءبىراق، مەنىڭ ويىمشا داريعا سول ءۇش مۇمكىندىكتى دە پايدالانا المادى. قايتا پرەزيدەنتتىڭ ءوزىن ماسقارا قىلا جازدادى. سونىڭ بارىنە شىداپ، ۆيسە-پرەمەرلىككە قويدى. ول ورىندا نە ىستەدى؟ ۇسىنعان رەفورمالارىن حالىق قولداعان جوق، قوعام نارازى بولدى. وسىنىڭ ءبارىن پرەزيدەنت ءوزى دە سەزگەن سياقتى. جانىنداعىلار دا ايتقان شىعار. «مىنا كىسى باسشى بولىپ جارىتپادى» دەگەن سوزدەر جەتكەن شىعار. سوندىقتان، ۇكىمەتتەگى جەتەكشى لاۋازىمنىڭ بىرىنەن الىنىپ، دەپۋتاتتىققا جىبەرىلۋى مۇمكىن.

ەندى داريعا نۇرسۇلتان قىزىنىڭ سەنات دەپۋتاتتىعىنا بارۋى ءبىراز اڭگىمەگە وزەك بولۋدا. «ويباي، ەرتەڭ سەناتتى باسقارادى ەكەن. پرەزيدەنت بولۋعا مۇمكىندىك الادى ەكەن» دەگەن سوزدەر شىعۋدا. ءبىراق، ونداي مۇمكىندىكتىڭ ۋاقىتى ءوتىپ كەتتى. مەنىڭ ويىمشا، پرەزيدەنت ءوزى قانشا جەردەن قالاسا دا ءوزىنىڭ بالالارىن، تىكەلەي تۋىستارىن مۇراگەر ەتىپ ورنىنا قويا المايدى. ويتكەنى، زاماننىڭ تالابى وزگەرىپ كەتتى. قوعام وزگەردى. مەنىڭشە، مۇندا ءترانيزيتتىڭ باسقاشا ءبىر سەنارييى جۇزەگە اساتىن سياقتى.

ال، ەندى سەناتتا داريعا نازاربايەۆا قانداي قىزمەت اتقارۋى مۇمكىن دەگەنگە كەلسەك، كەزىندە ماجىلىستە وتىرعان كەزدە الەۋمەتتىك ماسەلەلەر جونىندەگى كوميتەتتى باسقاردى، ۆيسە-سپيكەر بولدى. مۇندا دا ءارى كەتسە سول سەناتتاعى كوميتەت ءتوراعاسى نەمەسە سپيكەردىڭ ورىنباسارى بولۋى مۇمكىن. ايتەۋىر، مەملەكەتتىك باسقارۋ ىسىنە ارالاسۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن، ءبىراق، ەشقانداي جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەمەيتىن جانە قوعاممەن قارىم-قاتىناسى ازداۋ ءبىر لاۋازىم بۇيىرادى.

- تاسماعامبەتوۆتىڭ ۆيسە-پرەمەرلىككە تاعايىندالۋىنان نە كۇتەسىز؟ اقپاراتتىق قورعانىس، ازاماتتىق قوعام، ءبىلىم، مادەنيەت سالاسىندا قانداي دا ءبىر جاڭارۋ بولا ما؟ 

-بىرىنشىدەن، يمەكەڭ – يدەولوگ ادام. مەنىڭ ويىمشا، ەندى يدەولوگيا ماسەلەسى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنەن ۇكىمەتكە قاراي ويىسۋى مۇمكىن. ويتكەنى، سوڭعى كەزدەرى كوپتەگەن اڭگىمەلەر ايتىلۋدا. بيلىك پەن قوعامنىڭ، مەملەكەت باسشىلىعى مەن زيالى قاۋىمنىڭ اراسى الشاقتاپ كەتكەن سياقتى. بالكىم، سول ماسەلەنىڭ جىگىن جاتقىزۋ، يدەولوگيالىق جۇمىستاردى ۇكىمەت ارقىلى اتقارۋ ويلاستىرىلۋى مۇمكىن.

ەكىنشىدەن، وزدەرىڭىز دە كورىپ، بايقاپ وتىرسىزدار، كوپتەگەن الەۋمەتتىك رەفورمالاردى جۇزەگە اسىرۋ جۇكتەلىپ وتىر. «ءۇش ءتىلدى وقىتۋدى» الايىق، ءبىلىم باعدارلاماسىنىڭ باسقا تاراپتارىن الايىق، قارسىلىق كوپ، زيالى قاۋىم شۋلاپ جاتىر. مۇنىمەن جۇمىس ىستەۋ كەرەك، بەلگىلى ءبىر جولعا قويۋ قاجەت. مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ دەگەن ۇلكەن رەفورما باستالدى. بۇل دا ءبىر ىزدىلىكتى، قاجەت بولسا، قاتتىلىقتى قاجەت ەتەدى. ونى قوعامعا وتكىزۋ، كەم-كەتىك جەرلەرىن تۇزەۋ سياقتى ماسەلەلەر بار. وسىنداي ماسەلەلەردە مينيستردەن بولەك، تاجىريبەلى ۆيسە-پرەمەردىڭ بولعانى دۇرىس شىعار. مۇعالىمدەر، دارىگەرلەر اراسىندا بەدەلى بار باسشى كەرەك. شىنىن ايتساق، ەرلان ساعادييەۆتىڭ دە، تامارا دۇيسەنوۆانىڭ دا مۇعالىمدەر مەن دارىگەرلەر اراسىندا يمەكەڭدىكىندەي بەدەلى جوق.

ودان كەيىن داعدارىس كەلە جاتىر. داعدارىس مەملەكەتتىك شىعىندارىن، ونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك سالاداعى شىعىنداردى ازايتۋعا الىپ كەلەدى. سونداي جاعدايدا، وسى سالانى قىزعىشتاي قوريتىن، ۇكىمەتتە، پارلامەنتتە الەۋمەتتىك سالاعا قورعان بولاتىن ادام كەرەك. يمانعالي تاسماعامبەتوۆتىڭ تاعايىندالۋىندا وسىنداي سەبەپتەر ەسكەرىلۋى مۇمكىن.

2004 جىلى التىنبەك سارسەنباي ۇلى اقپارات مينيسترلىگىنە بارعاندا «مىنانى ىستەيمىن. مىناداي جوسپارلارىم بار. وسىلاردى ورىنداسام ءارى قاراي قىزمەت ەتەم. ورىنداماسام - كەتەم» دەگەن مىندەتتەمە العان وزىنە. مىنە، وسى مادەنيەتتى بۇگىنگى بيلىكتە قالىپتاستىرۋ كەرەك. باعانادان بەرى ايتىلىپ جاتقان ءجايتتىڭ ءبارى ءاربىر شەنەۋنىكتىڭ، باسشىنىڭ جەكە جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ بولماۋىنا قاتىستى بولىپ وتىر.

ء-دىن ىستەرى مەن ازاماتتىق قوعام مينيسترلىگى قۇرىلىپ جاتىر. بۇل قۇرىلىمنان نە كۇتەمىز؟

ەندى ءمينيستردىڭ تاعايىندالعانى، مينيسترلىكتىڭ قۇرىلعانى كەشە. بالەن دەپ ايتۋعا ءالى ەرتە. ەستىپ، ءبىلىپ جاتىرمىز نۇرلان ەرمەكبايەۆ ارنايى ورگانداردا تاجىريبەسى مول، بىلىكتى مامان. اناليتيك دەپ جاتىر. وسىنىڭ ءبارىن ەسكەرە كەلە، ءدىني سالاداعى عىلىمي-زەرتتەۋ، تالداۋ جۇمىسى، بۇل سالاداعى ماسەلەلەردى ءتۇسىنۋ، بايىبىنى بارۋ دەگەن ۇعىمدار ءبىرشاما بيىكتەيدى دەپ ۇمىتتەنەمىن.

ەكىنشىدەن، ءقازىردىڭ وزىندە نەگىزگى جۇمىس باستالىپ كەتكەن سياقتى. پارلامەنتتە ءدىني ەكسترەميزم، راديكاليزم، تەرروريزمگە قاتىستى زاڭنامالارعا بايلانىستى قۇجاتتار ءتۇسىپ جاتىر. ولار قوعام مۇشەلەرىنىڭ ارالاسۋىمەن تالقىلانىپ جاتىر. بۇل ۇلكەن ءىستىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى دەيىك. مەنىڭ ەندىگى تەولوگتارمەن، باسقا دا ماماندارمەن اقىلداسا كەلە تۇيگەن جەكە ويىم، بىزگە مىناداي زاڭ كەرەك سياقتى. مەن مىسال رەتىندە تۇسىندىرەيىن، كەزىندە ءبىز بيزنەس وكىلدەرىن بىرىكتىرەتىن، ولاردىڭ پروبلەمالارىن زەرتتەيتىن «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى دەگەن ۇيىم قۇردىق. ول – قوعامدىق ۇيىم. ءبىراق، قوعامدىق ۇيىم بولا تۇرا مەملەكەتتىك ورگاننىڭ جۇمىسىن اتقارىپ وتىر. زاڭ ازىرلەۋ، ساراپشىلىق، باسقا دا جۇمىستارعا ارالاسىپ، بيلىكپەن قويان-قولتىق جۇمىس ىستەۋدە. ەندى ءدىن ماسەلەسى دە وتە ماڭىزدى ماسەلە. ول دا قوعامدى تاربيەلەۋ، اتا ءداستۇردى ناسيحاتتاۋ سياقتى الەۋمەتتىك فۋنكسيانى اتقارىپ وتىر. وسىنى ەسكەرە كەلە، بىزگە الداعى كوكتەمدە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءدىني باسقارماسى تۋرالى» ارنايى زاڭ قابىلداۋ كەرەك. وندا بۇرىنعى زاڭدارعا كىرمەگەن ءبىراز جايتتەر قامتىلۋى قاجەت. يمامدار مەن مولدالار مەملەكەتتىك قىزمەتشى نەمەسە ازاماتتىق قىزمەتشىلەرگە تەڭەستىرىلۋى قاجەت.

قازاقستان اۋماعىندا تارالعان امال مەن سەنىمدەگى مازھابتار، ءدىني قۇندىلىقتار، ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەر زاڭمەن بەلگىلەنىپ، قازاقستان وسى مازھابتىڭ، وسى ءدىني باعىتتىڭ كانوندىق جاۋاپكەرشىلىك ايماعى دەپ تانىلۋى ءتيىس. ءدىني ۋاعىز جۇرگىزۋ جۇمىستارى ليسەنزيالانۋى، سىرتتان كەلگەن كەز-كەلگەن ادام ەمىن-ەركىن ۋاعىز جۇرگىزبەۋى ءتيىس. يسلامعا قاتىستى ءدىني ۋاعىزدار تەك ءمۇفتيات تاراپىنان جۇرگىزىلۋى كەرەك. بىزدە، ميسسيونەر دەسە ويعا بىردەن وزگە ءدىننىڭ ۋاعىزشىلارى ورالادى. باسقا ەلدەردەن كەلىپ، مۇسىلمانبىز دەپ، يسلام ءدىنىن ناسيحاتتايمىز دەپ جۇرگەن ءتۇرلى توپتار بار. مىنا ايتىلىپ جاتقان سالافيزم اعىمىنىڭ دا ارتىندا ەشقانداي ءدىني قۇندىلىقتار ەمەس، تازا ساياسي ماقساتتار تۇر. ولار قالاي دا قوعامدا كەڭ تاراپ، بيلىككە جەتۋدى كوزدەيدى. مەديسينادا ناۋقاستى اينالاعا اۋرۋ تۋراتپاۋ ءۇشىن وقشاۋلايدى عوي. قوعامدا دا زياندى يدەولوگيا دا سولاي وقشاۋلانۋى قاجەت. ونداي ءدىني باعىتتاردىڭ ارتىندا كىم تۇر، كىم اكەلىپ ءجۇر، كىم قارجىلاندىرىپ وتىر دەگەن سۇراقتار تۇگەل زەرتتەلۋى قاجەت.

قانشا جەردەن زايىرلى ەلمىز دەسەك تە ءبىز مەملەكەتتى دىننەن بولە المايمىز. زايىرلى مەملەكەتتىڭ دىنگە ارالاسۋىنا قاتىستى حالىقارالىق تاجىريبەدە 16-17  مىسال بار. ءبىز دە وزىمىزگە قاجەتتى جولىمىزدى تابۋىمىز كەرەك. سەبەبى بۇل ايتىلىپ جاتقان جاعدايلار «ەرتەڭ سايلاۋدا كىم جەڭەدى؟ كىم مۇراگەر بولادى؟» دەگەن سۇراقتاردان دا ماڭىزدى ماسەلە. ۇلت رەتىندە ساقتالامىز با، جوق، جويىلىپ كەتەمىز بە دەگەن ماسەلە. الداعى ەلۋ، ءجۇز جىلدا قانداي ەل بولامىز دەگەن ماسەلە. سوندىقتان، قاجەت بولسا قاتىپ قالعان بارلىق نورمالاردى، ءتىپتى كونستيتۋسيالىق قاعيدالاردى عىلىمي-فيلوسوفيالىق تۇرعىدان قايتا قاراپ شىعۋ كەرەك شىعار.

جاڭا مينيسترلىك ءمان بەرۋى ءتيىس ءۇشىنشى ماسەلە – جاستار ماسەلەسى. تولەرانتتىق، تاعى باسقا دەگەن ۇعىمدارمەن قوعامدى الىسقا اپارا المايمىز. قالاي دەگەندە دە ءبىز قازاقپىز، قازاق پاتريوتتارىمىز، ۇلتتىق مۇددەلەرىمىز بار. وسىنىڭ ءبارىن ايقىندايتىن، ۇلتتىق باعىتتا، تاريحىمىزدى، ونەرىمىز بەن مادەنيەتىمىزدى ناسيحاتتاپ جۇرگەن جاستاردى قولدايتىن، ولاردىڭ ەنەرگياسىن دۇرىس جولعا باعىتتايتىن قادامدار كەرەك.  

-اڭگىمەڭىزگە راقمەت.

سۇحباتتاسقان: دارحان مۇقانتەگى