2016 جىلدىڭ 13 قىركۇيەگىندە ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن ي. تاسماعامبەتوۆ وسىمەن ءۇشىنشى مارتە پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى لاۋازىمىنا تاعايىندالعان ەدى.
5 ايعا جەتپەس ۋاقىت ارالىعىندا ۆيسە-پرەمەر ي. تاسماعامبەتوۆ قانداي باستامالارىمەن كوزگە ءتۇستى؟ الەۋمەتتىك سالاعا قالاي ىقپال ەتتى؟ اڭگىمەنىڭ اعىسى وسى تۋرالى بولماق.
«تالعار» توڭىرەگىندەگى داۋعا توقتاۋ سالدى
پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى ي. تاسماعامبەتوۆ «تالعار» ورتا عاسىرلىق قالاشىعىنىڭ ماڭىنداعى كوپىر قۇرىلىسىن توقتاتۋعا پارمەن بەردى. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ الدىن-الا كەلىسىلمەگەن ءىس-قيمىلى نىساندى الەمدىك مۇرا تىزىمىنەن الىپ تاستاۋ ءقاۋپىن تۋدىرعانىن ايتقان ۆيسە-پرەمەر، الماتى وبلىسىنىڭ اكىمدىگىنە قورعاۋ ايماعىنان تىس جاڭا اينالما جول قۇرىلىسىن جوبالاۋدى، جەرگىلىكتى جەردىڭ بەدەرىن قالپىنا كەلتىرۋدى، سونداي-اق، قوسىمشا ارحەولوگيالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋدى تاپسىردى.
وسى داۋدى حالىقارالىق دارەجەدە ۋشىقتىرماۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى پاريج قالاسىندا ىس-ساپارمەن بولىپ، يۋنەسكو-نىڭ باس ديرەكتورى يرينا بوكوۆامەن كەزدەسۋ وتكىزدى. كەزدەسۋ اياسىندا جىبەك جولىنىڭ العاشقى چانان-تيانشان دالىزىندەگى 8 قازاقستاندىق ەسكەرتكىشتى يۋنەسكو-نىڭ بۇكىلالەمدىك مۇرالار تىزىمىندە ساقتاۋ جونىندە كەلىسىمگە قول جەتكىزدى.
كەيكى باتىردىڭ باس سۇيەگىن جەرلەۋ مەملەكەتتىك دەڭگەيدە وتەدى
ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى يمانعالي تاسماعامبەتوۆتىڭ باستاماسى بويىنشا 1916 جىلعى ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىسىنىڭ باتىرى – كەيكى باتىردىڭ سۇيەگىن جەرلەۋ ءراسىمى رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە وتەدى جانە ونىڭ اتىن دارىپتەۋگە ارنالعان شارالار ۇيىمداستىرىلادى.
مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنە قوستاناي وبلىسىنىڭ اكىمدىگىمەن بىرلەسىپ كەيكى باتىردىڭ كەسەنەسىن جوبالاۋ جانە ودان ءارى قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ ءۇشىن قاجەتتى بارلىق شارالاردى قابىلداۋ جونىندە تاپسىرما بەرىلدى.
ۆيسە-پرەمەر حالقىمىزدىڭ رۋحى مەن مارتەبەسىن كوتەرۋ تۇرعىسىندا وسىناۋ جوبانىڭ تاريحي ماڭىزىنا ەرەكشە توقتالىپ، ونى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قۇزىرلى مەكەمەلەر جانە قوعام وكىلدەرىمەن بىرلەسىپ ءىس-قيمىل جاساۋعا دايىن ەكەنىن مالىمدەدى.
بالا دارىگەرلەرى قايتا ورالادى
ي. تاسماعامبەتوۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا پەدياتر دارىگەرلەردى قايتارۋ ماسەلەسىن كوتەردى. ونىڭ ناتيجەسىندە 2017 جىلدان باستاپ ەلىمىزدەگى مەديسينالىق وقۋ ورىندارىندا پەدياتر دارىگەرلەردى دايىندايتىن فاكۋلتەتتەر قايتا جۇمىسىن باستاماق.
2007 جىلدان بەرى مەديسينالىق وقۋ ورىندارىنداعى پەدياترلاردى دايارلاۋ جالپى مەديسينالىق باعىتقا قوسىلعان ەدى. ونىڭ ناتيجەسىندە بالالار دارىگەرى بولۋ ءۇشىن ستۋدەنتتەر رەزيدەنتۋرانى اياقتاۋى قاجەت بولاتىن. سوندىقتان، بۇل جاعداي اتالعان ماماندىققا دەگەن قىزىعۋشىلىقتى ازايتتى.
ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر بويىنشا، 2012 جىلى «پەدياتريا» ماماندىعى بويىنشا 742 ادام، 2013 جىلى – 423 ادام ءبىتىرىپ شىقسا، ال، 2014 جىلى تەك 7 مامان ءبىتىرىپ شىققان. بۇل بالالار دەنساۋلىعىن قارايتىن ماماندار تاپشىلىعىنا اكەپ سوقتىردى.
مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ
2017 جىلدان باستاپ ەلىمىزدە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى ەنگىزىلەدى. ءقازىردىڭ وزىندە «الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورى» اق قۇرىلىپ، ونىڭ باسشىلىعى تاعايىندالدى.
اتالعان باعدارلاما اياسىندا مەديسينالىق كومەك كۇندىزگى بولىمدە وقيتىن بارلىق ستۋدەنتتەرگە قول جەتىمدى بولادى. ولار ءۇشىن سالىمداردى مەملەكەت تولەيدى. ال، سىرتتاي بولىمدە وقيتىن ستۋدەنتتەر سالىمداردى وزدەرى نەمەسە اتا-انالارى تولەيدى. ەگەر اتا-انالارى جۇمىسسىز رەتىندە ارنايى ورتالىقتاردا تىركەلسە، تولەمدى مەملەكەت جۇزەگە اسىرادى.
بۇعان قاراماستان، سىرتتاي بولىمدەگى ستۋدەنتتىڭ اتىنان سالىمدار تۇسپەسە، ولاردى ەمدەۋ تەگىن مەديسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدەندىرىلگەن كولەمىندە ورىندالادى.
جەتىم بالالار وتباسىندا تاربيەلەنەدى
بالالاردى اسىراپ الۋعا، پاتروناتتىق تاربيەگە جانە وتباسىلارىنا بەرۋ ارقىلى جەتىم بالالار ۇيلەرىندەگى تاربيەلەنۋشىلەردىڭ سانىن قىسقارتۋ ءۇشىن بەلسەندى جۇمىس جۇرگىزىلەدى.
2017 جىلدان باستاپ بالالاردى وتباسىنا ورنالاستىرۋدىڭ بالامالى فورمالارى كوبەيىپ، اسىراپ الۋ، قامقورلىققا الۋ، پاتروناتتان وزگە، قابىلداۋ جانە قوناقجاي وتباسىلارىن قۇرۋ فورماسى ەنەدى. بۇلاردىڭ بارلىعى مەملەكەت تاراپىنان ماتەريالدىق قولداۋعا يە بولادى. بۇل جۇمىسقا ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم وكىلدەرى تارتىلماق.
سوڭعى مالىمەتتەر بويىنشا جىل سايىن التى مىڭنان اسا بالا جاسوسپىرىمدەردى بەيىمدەۋ ورتالىقتارى ارقىلى اسىراپ الۋعا، قامقورلىققا جانە پاتروناتتىق تاربيەگە بەرىلەدى. سونىمەن قاتار، تۋعان اتا-انالارىنا قايتارىلادى نەمەسە جەتىمدەر مەن اتا-اناسىنىڭ قورعاۋىسىز قالعان بالالارعا ارنالعان مەكەمەلەرگە جىبەرىلەدى.
مەملەكەتتىك جوو-نىڭ رەكتورلارىن كونكۋرستىق تاعايىنداۋ جاندانادى
قازاقستان ۆيسە-پرەمەرى يمانعالي تاسماعامبەتوۆتىڭ توراعالىعىمەن جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ رەكتورى لاۋازىمىنا ۇمىتكەرلەردى انىقتاۋ جونىندەگى رەسپۋبليكالىق كونكۋرستىق كوميسسيانىڭ العاشقى وتىرىسى ءوتتى.
جاڭا تالاپتارعا سايكەس رەكتورلاردىڭ تاعايىندالۋى اشىق كونكۋرس نەگىزىندە جۇرگىزىلەدى. رەسپۋبليكالىق كوميسسيا قاراۋىنا جوعارعى وقۋ ورنىنىڭ باقىلاۋشى كەڭەسى ۇشتەن كەم ەمەس كانديداتتى ۇسىنادى. كوميسسيا قاتىسۋشىلاردىڭ وقۋ ورنىن دامىتۋ باعدارلاماسىن تىڭداپ، سۇقبات جۇرگىزەدى. سونىڭ ناتيجەسىندە جوو-نىڭ رەكتورى لاۋازىمىنا كانديداتتى انىقتايدى.
بۇل جاڭاشىلدىق قازاقستاندىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ باسقارۋ قۇرامىن ساپالى تولتىرۋ جانە باسقارۋ دەربەستىگىن ۇلعايتۋ، سونداي-اق، قوعام الدىنداعى ەسەپتىلىكتى كۇشەيتۋ قاجەتتىگىنەن تۋىنداپ وتىر.
بۇعان دەيىن مەملەكەتتىك جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ رەكتورلارى ق ر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ جەكە شەشىمىمەن تاعايىندالىپ كەلدى. سوندىقتان، رەكتورلار كورپۋسىنىڭ ءبىراز بولىگى اتالعان لاۋازىمدا 3 جىل سايىن 2 مەرزىمنەن اسا ۋاقىت يەلەنىپ كەلدى. ناتيجەسىندە بۇگىنگى تاڭدا رەكتورلاردىڭ 40 پايىزى زەينەت جاسىندا نەمەسە زەينەتكە دەيىنگى جاستا، بۇل ءوز كەزەگىندە باسقارۋ ۇتقىرلىعىن تومەندەتەدى.
ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى جاڭعىرتۋ
ءبىلىم ساپاسى تۋرالى اڭگىمە قوزعاعاندا الدىمەن ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋ جۇيەسى تىلگە كەلەدى. وسى جۇيەنىڭ ەنگەنىنە 10 جىلدان استى. الايدا، جىل سايىن ءبارىمىز جارىسا وسىنى تالقىلايمىز.
ۇبت ناتيجەلەرىن تالداۋ بويىنشا مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ جالپى سانىنا العاندا جىلدان جىلعا تەستكە قاتىسۋشىلار سانى ازايىپ بارادى. 2011 جىلى تۇلەكتەردىڭ 79 پايىزى قاتىسسا، 2016 جىلى بۇل كورسەتكىش 69 پايىزدى قۇرادى. ياعني، مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ 30 پايىزى وسى جۇيەگە سەنبەيتىنىن كورسەتەدى.
سوندىقتان، ۇبت جۇيەسىنە وزگەرىس ەنگىزىلىپ، ول مەكتەپتى ءبىتىرۋ جانە وقۋعا ءتۇسۋ ەمتيحاندارى بولىپ ەكىگە بولىنەدى. بۇل وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەرەڭ باعالاۋعا، ولاردىڭ تالداۋ، جۇيەلەۋ قابلەتىن شىڭداۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. ودان قالسا، جان-جاقتى جەتىلگەن سانالى ۇرپاق تاربيەلەۋ جانە سول ۇرپاق ارقىلى ۇلتىمىزدىڭ مادەني-رۋحاني قۇندىلىعىن ساقتاۋ، جالعاستىرۋ مىندەتى بار.
كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا مامانداردى تەوريالىق جانە پراكتيكالىق وقىتۋدى ۇيلەستىرەتىن دۋالدى جۇيە ودان ءارى جەتىلدىرىلەدى.
جوعارى ءبىلىم سالاسىندا جوو-نىڭ اكادەميالىق جانە قارجىلىق باسقارۋداعى وكىلەتتىگىن كەڭەيتىلەدى.
ءبىرقاتار مەملەكەتتىك فۋنكسيالاردى بيزنەسكە بەرىلەدى
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ ءبىرقاتار مەملەكەتتىك فۋنكسيالاردى باسەكەلەستىك ورتاعا جانە ءوزىن-وزى رەتتەۋ ۇيىمدارىنا بەرۋدى ۇقىپتى جۇرگىزۋ قاجەتتىگىن اتادى.
ۆيسە-پرەمەردىڭ توراعالىعىمەن وتكەن باسەكەلەستىك ورتاعا جانە ءوزىن-وزى رەتتەۋ ۇيىمدارىنا بەرۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك فۋنكسيالار ءتىزىمىن انىقتاۋ جونىندەگى تۇراقتى كوميسسيانىڭ وتىرىسىندا جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ جانە ءوزىن-وزى رەتتەۋدى دامىتۋ ارقىلى ازاماتتاردىڭ شەشىم قابىلداۋ ۇردىسىنە قاتىسۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتۋ ماسەلەسى قارادى.
ەسكە سالا كەتسەك، كەيبىر مەملەكەتتىك فۋنكسيالاردى باسەكەلەستىك ورتاعا بەرۋ ماسەلەسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن. نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن جۇرگىزىلىپ وتىرعان «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارىنىڭ 97ء-شى قادامىندا كورسەتىلگەن. ونى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن اعىمداعى جىلدىڭ قاڭتار ايىندا ارنايى كوميسسيا قۇرىلعان ەدى. جالپى، اتالعان شارالاردى ورىنداۋ مەملەكەتتىك فۋنكسيالاردى قىسقارتۋعا، ازاماتتاردىڭ شەشىم قابىلداۋ ۇردىسىنە قاتىسۋىن كەڭەيتۋگە، جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ جانە ءوزىن-وزى رەتتەۋدى دامىتۋعا، سونىمەن قاتار، مەملەكەتتىڭ شىعىندارىن ازايتۋعا باعىتتالعان.
ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارعا سىياقى بەرىلەدى
2017 جىلدان باستاپ قازاقستاندا ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارعا سىياقى بەرىلەدى. سىياقى ۇيىمداردىڭ جارعىلىق ماقساتتارىنا، ينتيتۋتسيونالدى دامۋىنا، قىزمەتكەرلەردىڭ بىلىكتىلىگىن كوتەرۋگە، بىرلەستىكتىڭ ماتەريالدىق بازاسىن نىعايتۋعا جۇمسالادى.
ۇكىمەتتىڭ اتىنان بەرىلەتىن سىياقى قوعامدىق ۇسىنىستار مەن ولاردىڭ قىزمەتىن باعالاۋدى ەسكەرە وتىرىپ، الەۋمەتتىك جوبانى ءساتتى جۇزەگە اسىرعان ۇيىمدارعا بەرىلەدى. ۇمىتكەرلەردى ىرىكتەۋ قۇزىرەتتى ورگان جانىنداعى ۇەۇ-مەن ءىس-قيمىل جونىندەگى ۇيلەستىرۋ كەڭەسىندە جۇرگىزىلەدى. سىياقى الۋعا ءوتىنىم جولداعان ءاربىر ۇيىم كەڭەس مۇشەلەرى مەن تاۋەلسىز ساراپشىلاردان قۇرالعان ساراپتاۋ كوميسسياسىنىڭ باعالاۋىنان وتەدى.
تاسماعامبەتوۆكە ارتىلعان سەنىم
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ جەتەكشىلىك ەتەتىن الەۋمەتتىك سالادا تياناقتى شەشىمدى قاجەت ەتەتىن ءتۇيىندى ماسەلەلەر از ەمەس. اتاپ ايتقاندا، حالىقتىڭ تابىس دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋىنە جول بەرمەۋ، جۇمىسسىزدىقپەن كۇرەس، الەۋمەتتىك سالاداعى قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن ارتتىرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن جاڭعىرتۋ ت.ب. ماسەلەلەر بار.
سونىمەن قاتار، ۇكىمەتتىڭ الدىندا ەلباسىنىڭ الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋ تۋرالى تاپسىرمالارىن، «بولاشاققا 100 ناقتى قادام» باعدارلاماسىن ءساتتى جۇزەگە اسىرۋ مىندەتى تۇر.
يمانعالي تاسماعامبەتوۆ اعىمداعى جىلعى قازان ايىندا جۇرگىزىلگەن ەكسپەرتتىك ساۋالناما ناتيجەسىندە ازىرلەنگەن ساياسي كوشباسشىلار رەيتينگىن باستاسا، قاراشا ايىندا ۇكىمەت قۇرامىنىڭ جۇمىسىنا جۇرگىزىلگەن رەيتينگتە دە ول العاشقى ورىندى يەلەندى.
«ساياسات-monitoring» توبىمەن جۇرگىزىلگەن ساۋالناما بارىسىندا ساراپشىلار يمانعالي نۇرعالي ۇلىنىڭ قازىرگى ۇكىمەتتەگى ەڭ تاجىريبەلى ساياساتكەر ەكەنىن اتادى. مەملەكەت باسشىسى كۇردەلى رەفورمالار جۇرگىزۋدى قاجەت ەتەتىن داعدارىستى كەزەڭدە ي. تاسماعامبەتوۆكە الەۋمەتتىك سالاعا جەتەكشىلىك ەتۋدى سەنىپ تاپسىرىپ وتىر.
ساراپشىلار يمانعالي تاسماعامبەتوۆتىڭ تاعايىندالۋىمەن الەۋمەتتىك سالادا جۇيەلىلىك پايدا بولعانىن ەرەكشە ايتۋدا. ال، وسى سالاعا جاۋاپتى باسشىلاردىڭ ىس-ارەكەتىندە جيناقىلىق پەن تياناقتىلىق بايقالعان. بۇل تاسماعامبەتوۆ تاراپىنان قويىلىپ وتىرعان قاتاڭ تالاپ پەن تالعامنىڭ ناتيجەسى بولسا كەرەك.
«الاش» قوزعالىسىنىڭ 100 جىلدىعى
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ الاشوردا قوزعالىسىنىڭ قۇرىلعانىنا 100 جىل تولۋىنا وراي الاش زيالىلارىنىڭ شىعارماشىلىق مۇرالارىن زەردەلەۋ جانە ونى جانداندىرۋ ماسەلەلەرىن كوتەردى.
ۆيسە-پرەمەر ەلىمىزدەگى الاشتانۋشى تاريحشىلار مەن ادەبيەتشىلەر، وتاندىق كينو جانە تەليەۆيزيا سالاسىنىڭ ماماندارىمەن بىرلەسە وتىرىپ، تىڭ باستامالاردى – كىتاپ شىعارۋ، كينو ءتۇسىرۋ ماسەلەسىن قولعا الۋ قاجەتتىگىنە توقتالدى.
«الاشتىڭ 100 جىلدىعىنا دۇرىستاپ دايىندالۋىمىز كەرەك. ءقازىر ەڭ باستىسى، جاقسى جوسپار قۇرۋىمىز قاجەت. وعان بىر-ەكى اپتاداي ۋاقىت الىپ، دۇرىس جوسپار قۇرىپ، ونى ەلباسىمەن كەلىسىپ، ۋاقىتىن بەلگىلەگەن ءجون. الاشتىڭ 100 جىلدىعى سول زامانمەن قالىپ قويماي، بۇگىنگى تاۋەلسىز مەملەكەتپەن بايلانىستىرۋ ورىندى بولادى. الاش زيالىلارىنىڭ ارمانى، ونىڭ ورىندالعانى، تاۋەلسىز ەل بولعانىمىز، وسىنىڭ بارلىعى ۇلتتىق جانە تاريحي سانانى كوتەرەتىن جاقسى دۇنيە بولۋى كەرەك»، - دەدى ۆيسە-پرەمەر يمانعالي تاسماعامبەتوۆ.
احمەت بايتۇرسىن ۇلى مۋزەي-ۇيىن مەملەكەتتىك مەنشىككە بەرىلەدى
احمەت بايتۇرسىن ۇلى مۋزەي-ۇيىن مەملەكەتتىك مەنشىككە بەرىپ، ونىڭ مارتەبەسىن رەسپۋبليكالىق دەڭگەيگە كوتەرۋ، عالىمنىڭ عىلىمي ەڭبەكتەرىنىڭ 10 تومدىعىن جارىققا شىعارۋ تۋرالى تاپسىرما بەردى.
احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ مۋزەي ءۇيىنىڭ عيماراتى رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار تاريح جانە مادەنيەت ەسكەرتكىشتەرىنىڭ مەملەكەتتىك تىزىمىنە ەنگىزىلەتىن بولادى.
قازاقستانداعى كىتاپحانا قورى ساندىق جۇيەگە وتەدى
قازاقستاندا 2020 جىلعا قاراي بارلىق كىتاپحانا قورى ساندىق جۇيەگە وتەدى. اتالعان ساندىق جۇيە كىتاپحانا قىزمەتىنىڭ دامۋىنا وڭ ىقپال ەتىپ، كىتاپحانا قورىن قۇرۋ، ساقتاۋ جانە ودان ءارى دامىتۋعا جاڭا مۇمكىندىكتەر بەرەدى.
«بۇل قازاقستانداعى بارلىق كىتاپحانالاردىڭ ءبىرىڭعاي ەلەكتروندى كاتالوگىن قۇرۋعا كومەكتەسەدى. مۇنىڭ ءىزىن الا قازاقستان «تمد ەلدەرىنىڭ ەلەكتروندى كىتاپحاناسى» جوباسىنا قوسىلادى. بۇل جاعدايدا رەسەيلىك قورلاردا ساقتاۋلى تۇرعان ەرەكشە كىتاپتار ءبىزدىڭ ازاماتتار ءۇشىن دە قولجەتىمدى بولماق. سونىمەن ءبىر ۋاقىتتا رەسپۋبليكادا العاش رەت سيرەك ءارى ەرەكشە كىتاپتار مەن قولجازبالاردىڭ ورتالىعى اشىلادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ.
سونىمەن قاتار، وقۋشىلار ءۇشىن ادەبيەت ءپانى بويىنشا مەكتەپ باعدارلاماسىنا ۇزدىك زاماناۋي اۆتورلاردىڭ شىعارمالارى ەنگىزىلەدى. ال، ەلىمىزدىڭ جاس تۇرعىندارىنا ارنالعان ادەبي شىعارمالاردى تەگىن جارنامالاۋعا مۇمكىندىك بەرۋ قاراستىرىلعان. قازاقستاندىقتاردىڭ كىتاپ وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا كىتاپ وقۋدى قولداۋ جونىندە ۆەدومستۆوارالىق كەڭەس قۇرىلادى.
قازاقتىڭ ايتىسى مەن كۇيى، كيىز ءۇيى يۋنەسكو-نىڭ مۇرالار تىزىمىنە قوسىلدى
«قازاقتىڭ قاسيەتتى كيىز ءۇيى»، «سۋىرىپ سالما ايتىسى» مەن «كۇمبىرلەگەن كيەلى كۇيى» يۋنەسكو-نىڭ ادامزاتتىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرالارىنىڭ رەپرەزەنتاتيۆتىك تىزىمىنە قوسىلدى.
ەندىگى جەردە بۇل قازاقتىڭ عانا ەمەس، بۇكىل ادامزاتتىڭ رۋحاني مۇراسى سانالادى. وسىعان وراي، ۆيسە-پرەمەر يمانعالي تاسماعامبەتوۆ يۋنەسكو سەرتيفيكاتتارىن ەتنوگرافيالىق زالعا ۇنەمى قويۋ ءۇشىن ۇلتتىق مۋزەيگە سالتاناتتى تۇردە تاپسىردى.
سونىمەن بىرگە، ەلىمىز 2017 جىلى يۋنەسكو-نىڭ اتالعان تىزىمىنە «اسىق ۇلتتىق ويىنى» نوميناسياسىن ەنگىزۋدى جانە «قورقىت مۇرالارى» كوپۇلتتىق نوميناسياسىن ۇيلەستىرۋدى جوسپارلاپ وتىر.
يۋنەسكو-نىڭ تىزىمىنە مۇرالاردى تىركەۋ قازاقستاننىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرالارىن ەلىمىزدە جانە حالىقارالىق دەڭگەيدە كەڭىنەن ناسيحاتتاۋعا، سونداي-اق ولاردى قورعاۋ بويىنشا ۇلتتىق دەڭگەيدە جۇيەلى شارالار قابىلداۋعا ىقپال ەتەدى.
قازاقستاندىق كينونى دامىتۋ ءۇشىن زاڭناما نىعايتىلادى
ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ ۇلتتىق كينو ءوندىرىسىنىڭ باستى جەتىستىكتەرىن اتاي كەلە، ونى دامىتۋدا زاڭنامانى نىعايتۋ قاجەتتىگىن اتادى.
ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت ازىرلەنىپ وتىرعان «كينوماتوگرافيا تۋرالى» زاڭ جوباسى قابىلدانادى. ول ناۋرىز ايىندا ۇكiمەت قاراۋىنا ۇسىنىلىپ، مامىردا پارلامەنتتە قارالادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر.
سونىمەن قاتار، وتاندىق كينەماتوگرافيانى 2050 جىلعا دەيىنگى دامىتۋ تۇجىرىمداماسىنىڭ جوباسى دايىندالادى. قۇجات وسى سالانىڭ دامۋىنداعى نەگىزگى تاسىلدەردى قۇقىقتىق تۇرعىدا بەكىتۋگە باعىتتالعان.
«ەكسپو-2017» كورمەسى الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان جاندار ءۇشىن قول جەتىمدى بولادى
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ «ەكسپو-2017» حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسى اياسىندا وتەتىن مادەني باعدارلامالار تۇرعىندار ءۇشىن قول جەتىمدى بولۋ قاجەتتىگىن اتادى.
«ەڭ ماڭىزدىسى، ءبىز مىندەتتى تۇردە تۇرعىنداردىڭ الەۋمەتتىك از قامتىلعان توبىنا تەگىن بيلەت تاراتۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋىمىز قاجەت. ولار وسىناۋ اۋقىمدى شاراعا دايىندالعان كولەمدى ءارى قىزىقتى رەپەرتۋاردى تىكەلەي وزدەرى تاماشالاپ، كورۋ مۇمكىندىگىنە يە بولۋى ءتيىس. مىنە، وسى سۇراقتى ەرەكشە باقىلاۋعا الۋىمىز شارت. اسىرەسە، بۇل قالانىڭ جانە مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ اياسىندا وتەتىن شارالاردا ەسكەرىلۋى كەرەك»، - دەدى ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ.
2017 جىلى بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى، دەنساۋلىعى مەن ءال-اۋقاتىنا قاتىستى ستاندارتتار مەن ەرەجەلەر قايتا قارالادى
اعىمداعى جىلى مەكتەپتەگى تاماقتانۋ، قۇرال-جابدىق، كيىم ۇلگىسى، سپورت جانە باسقا دا بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى، دەنساۋلىعى مەن ءال-اۋقاتىنا قاتىستى ستاندارتتار مەن ەرەجەلەر قايتا قارالادى.
سونداي-اق، ورتا ءبىلىم بەرۋگە قاتىستى اپاتتى جانە ءۇش اۋىسىمداعى مەكتەپتەردىڭ ورنىنا 56 نىسان قۇرىلىسى سالىنادى، 2،5،7 سىنىپتاردا جاڭارتىلعان باعدارلامامەن بەس كۇندىك وقۋ اپتاسىنا كوشىپ، ءبىتىرۋ جانە وقۋعا ءتۇسۋ ەمتيحاندارىن ءبولۋ ارقىلى جاڭا فورماتتا ۇبت وتكىزىلەدى.
كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم سالاسىندا «جالپىعا بىردەي تەگىن كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم» جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ قاراستىرىلۋدا. الدىن-الا مالىمەت بويىنشا ول 47،3 مىڭ ادامدى قامتيدى، 67 جۇمىسشى ماماندىعى بويىنشا جاڭا مودۋلدىك باعدارلاما ازىرلەنىپ، جاڭا باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن 5200 وقىتۋشى مەن وندىرىستىك وقىتۋ شەبەرلەرى وقىتىلدى.
جوعارى جانە جوعارعى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىم سالاسىندا كورپوراتيۆتى باسقارۋ قاعيداسى ەنگىزىلىپ، ىشكى اۋديت قىزمەتى قۇرىلادى. جوو-نىڭ ۇيىمداستىرۋ-قۇقىقتىق فورماسى وزگەرىپ، كوممەرسيالىق ەمەس اكسيونەرلىك قوعامدارعا وتەدى. جوو-نا مەملەكەتتىك اتتەستاسيا حالىقارالىق اتتەستاسيامەن اۋىستىرىلادى.
***
جيناقتاپ كەلگەندە، بۇل يمانعالي نۇرعالي ۇلىنىڭ ۇكىمەت باسشىلىعىنا كەلگەن 5 ايعا جەتپەس ۋاقىتتا عانا اتقارعان ەڭبەگى. الماتى اكىمى كەزىندە اڭىزعا اينالعان، استانانى گۇلدەندىرگەن يمانعالي تاسماعامبەتوۆ سوناۋ 1995 جىلى-اق ۇكىمەتتە ماڭىزدى قىزمەتكە جەتىپ ۇلگەرگەن اسا تاجىريبەلى، حالىق اراسىندا وتە بەدەلدى، ساياسي تۇلعالاردىڭ اراسىنداعى تىم ىقپالدى ساياساتكەر.
قاشان دا مەملەكەتشىلدىگىمەن كورىنىپ جۇرگەن تاسماعامبەتوۆتىڭ الاش ارىستارىن ارداقتاۋعا تاعى دا ات سالىسقانى حالىق اراسىندا جوعارى قولداۋعا يە بولىپ ۇلگەرگەن ەلى.
قازاق زيالىلارىن دارىپتەۋگە، قازاق ونەرى مەن مادەنيەتىن جانداندىرۋعا، ءسالت-داستۇرىن ناسيحاتتاۋعا باياعىدان قامقور بولىپ كەلە جاتىر. وعان يۋنەسكو قامقورلىعىمەن قازاققا تانىمال مادەنيەت جانە عىلىم سالاسىنىڭ ادامدارىنىڭ مەرەيتويىن وتكىزگەنى؛ اباي قۇنانبايەۆ پەن جامبىل جابايەۆتىڭ — 150 جىلدىعىن، مۇحتار اۋەزوۆ، قانىش ساتبايەۆ، عابيت مۇسىرەپوۆ، الكەي مارعۇلاننىڭ عاسىر تويلارىن وتكىزگەنى دالەل. ول، پاريجدەگى مۇستافا شوقاي تۇرعان ۇيگە دە ارناۋلى بارىپ ەسكەرتكىش تاقتا ورناتقان.
ءسوز سوڭىندا، ماسكەۋ قازاققا بوتەن جەر ەمەس. قازاقتىڭ ۇلى كوسەمى ءاليحان بوكەيحاننىڭ سۇيەگى جاتقان جەر. يمانعالي نۇرعالي ۇلى رەسەيدەگى ديپلوماتيالىق قىزمەتىندە دە تۋعان حالقىنا، قازاقستانعا قالتقىسىز ەڭبەك ەتەتىنى انىق. جاڭا قىزمەتتە تاسماعامبەتوۆكە قىزمەتتىك تابىس پەن ساياسي جەڭىس تىلەيمىز!
دايىنداعان نۇرعالي نۇرتاي
پىكىر قالدىرۋ