باشقۇرت جازبا ادەبيەتى وكتيابر ريەۆوليۋسياسىنان كەيىن قالىپتاستى. ودان بۇرىنعىسى – نەگىزگىنەن حالىق پوەزياسى، فولكلور. اۋىز ادەبيەتىندە فورما جاعىنان ەرەكشە جەتىلگەن جانر – قوبايىر. ول قازاق پوەزياسىنداعى تولعاۋعا جاقىن.

قوبايىردىڭ وزەگى الەۋمەتتىك سارىن، ياعني ورال تاۋىن، اق ەدىلدى، تۋعان جەردى، حالقىن ماداقتاۋ. ال «اقبوزات»، «قوزى كورپەش – بايان سۇلۋ»، «كۇساك بەي» سەكىلدى ەپيكالىق پوەمالار – باشقۇرت تاريحىنىڭ ءتۇرلى كەزەڭدەرىن بەينەلەگەن كەسەك تۋىندىلار. XVI I-XIX عاسىردا اۋەزدى، سىرلى، شەرلى، انمەن ايتىلاتىن «سالاۋات»، «ازامات»، «ورال» سياقتى تاريحي جىرلار، «زۇلحيزا»، «شاۋرا» سەكىلدى اڭىزدار تۋدى. ريەۆوليۋسياعا دەيىن باشقۇرت پوەزياسىنىڭ كەيبىر نۇسقالارى قولجازبا تۇرىندە تاراعان. باشقۇرت ادەبيەتىنىڭ تاريحىندا سالاۋات يۋلايەۆتىڭ ەسىمى ايگىلى. جاۋىنگەر اقىننىڭ ەل اۋزىندا قالعان، كەزىندە ورىس تىلىنە اۋدارىلعان جىرلارىنا ءتان سيپات – ەرەۋىل رۋحى، الەۋمەتتىك يدەيا، ازاماتتىق پافوس.

ءدىني ۋاعىزعا ارناپ شىعارما جازعان. ت. يالسىگۋل (1787-1838)، ءا. قارعالى (1784-1825)، گ. ساليحوۆ (1794-1867)، ش. زاكي (1825-1865)، ع. سوكرىي (1826-1889) سەكىلدى اقىندار ميستيكا، سوفيزم شىرماۋىندا قالىپ قويدى. XIX عاسىردىڭ 2-جارتىسىندا باشقۇرت ادەبيەتىندە اعارتۋشىلىق باعىت ورلەي باستادى. بۇل كەزدىڭ كورنەكتى وكىلى كوپ قىرلى تالانتتى اقىن، ءتىلشى، فولكلوريست، ەتنوگراف، تاريحشى، پەداگوگ، اۋدارماشى، قوعام قايراتكەرى م. ۇمىتبايەۆ (1841-1907) بولدى. ونىڭ 1897 ج. شىققان «جادىگەر» جيناعىندا عىلىمي ەڭبەكتەرى، ولەڭدەرى توپتالعان.

قازاق، تاتار پوەزياسىندا ەلەۋلى ءىز قالدىرعان اقموللا اقىن – باشقۇرت دەموكراتتىق ادەبيەتتەگى ءىرى تۇلعا. باشقۇرت سوۆەت ادەبيەتىنىڭ ىرگەتاسىن قالاۋدا ءماجيت ءعافۋريدىڭ «قىزىل تۋ»، «انت»، «ەڭبەكشى»، «تاتار جىگىتىنە»، د. يۋلتىيدىڭ «وكتيابر»، «اتتان، جىگىت»، «مايسارا»، ش. ءبابيچتىڭ «حالىققا ارناۋ»، س. قۇداشتىڭ «قىزىل اسكەر»، «ايتشى» سەكىلدى ريەۆوليۋسيا جىرلارى اسا زور ءرول اتقاردى. 30-جىلداردا حالىق ءومىرىنىڭ ءار ءتۇرلى كەزەڭىن بەينەلەيتىن رەاليستىك پروزا تۋدى. ولار – س. قۇداشتىڭ «قوس قايىڭ»، س. اگيشتىڭ «جاعدايعا وراي» پوۆەستەرى، د. يۋلتىيدىڭ «قان»، ا. تاگيروۆتىڭ «سولداتتار»، «قىزىل گۆاردياشىلار»، «قىزىل اسكەرلەر»، ي. ناسىريدىڭ «كەدەي» روماندارى، ح. يبراگيموۆتىڭ «باشماقشى»، ك. داياننىڭ «تاڭشولپان»، ن. كاريپتىڭ «الما» پەسالارى، س. قۇرىشتىڭ «باقىت زاڭى» (1935)، «رەسپۋبليكا جىرلايدى» (1938)، ب. يشەمعۇلدىڭ «وتان» (1936)، ح. كاريمنىڭ «سالتانات»، ر. نيگماتيدىڭ «اق ەدىلدىڭ اسەم ايدىنى» (1940) ولەڭ-جىرلارى. وتان سوعىسىنىڭ قاھارلى شىندىعى ادەبيەتتە جان-جاقتى بەينەلەنەدى. ا. بەكچەنتايەۆتىڭ «اققۋلار ورالدا قالادىسى» (1956)، «ۇلكەن وركەسترى»، ح. داۋلەتشينانىڭ «ىرعىزى» – پروزاداعى؛ ر. نيگماتيدىڭ «بولشيەۆيگى»، ح. كاريمنىڭ «التىن ماساعى»، س. قۇداشتىڭ «وتانىم مەنىڭ» – پوەزياداعى ەلەۋلى شىعارمالار. ەجەلدەن ىرگەسى ءبىر، تىلىندە، تۇرمىسىندا، سالت-ساناسىندا ۇقساستىق كوپ، قازاق پەن باشقۇرت – تۋىسقان حالىقتار. باشقۇرت جازۋلارىنىڭ شىعارمالارى قازاق تىلىندە كوپ اۋدارىلادى. ۇلكەن اقىن ءارى دراماتۋرگ مۇستاي كارىمنىڭ «اي تۇتىلعان ءتۇن» پەساسى قازاق ساحناسىنان كوپ جىل بويى تۇسكەن جوق. م.اۋەزوۆتىڭ «اباي» ەپوپەياسى، ت.ب. كوپتەگەن قازاق شىعارمالارى باشقۇرت تىلىندە جارىق كوردى. س. قۇداش پەن ب. ءمايليننىڭ، س. مۇقانوۆتىڭ تۆورچەستۆولىق دوستىعى ۇزىلگەن ەمەس.