جالپى الماتى قالاسى گەوگرافيالىق تۇرعىدان الىپ قاراعاندا ءبىرقاتار ەكولوگيالىق قولايسىز ورىن تەپكەن. ول نەگىزىنەن اۋا اينالىمىنىڭ جوقتىعىمەن تۇسىندىرىلەدى. بۇل قالاداعى جۇزدەگەن مىڭ ماشينانىڭ قالا اۋە ايماعىن ۋلى تۇتىنمەن لاستاۋعا مۇمكىندىك تۋعىزىپ وتىر. بۇل قالادا وكپە اۋرۋلارىنىڭ ءورشۋىنىڭ نەگىزگى فاكتورى بولىپ تابىلادى. قالادا اسىرەسى جەلسىز كۇندەرى دەمالۋ قيىن، مۇنداي قيىنشىلىقتارمەن كۇرەسۋ ءقازىر قالا بيلىگىنىڭ الدىندا تۇرعان باستى مىندەتتەردىڭ ءبىرى.
سونىمەن قاتار قالادا كوپتەگەن ءوندىرىس ورىندارىمەن جىلۋ قازاندىقتارى دا جاعدايدى قيىنداتا تۇسۋدە. وسىنداي جاعدايلاردى ەسكەرە وتىرىپ جاقىندا ءبىرقاتار شارالار بەلگىلەندى. سولارعا توقتالىپ وتسەك:
27 جەلتوقساندا الماتى قالالىق اكىمشىلىگى عيماراتىندا قالالىق قۇرىلىمدىق بولىمشەلەردىڭ باسشىلارى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى وكىلدەرىنە 2005 جىلدى قورىتىندىلاۋعا ارنالعان باسپا ءسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى. ولار ءوز سالالارى بويىنشا جىل بويى اتقارىلعان جۇمىستار جايىندا اڭگىمەلەپ، جۋرناليستەردىڭ قويعان ساۋالدارىنا جاۋاپ بەردى،- دەپ حابارلايدى KZ-today ءتىلشىسى قالالىق اكىمشىلىكتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.
2005 جىلدان باستاپ تۇرعىن ۇيلەر مەن مەكتەپ اۋلالارىن رەتكە كەلتىرىپ، جاقسارتۋعا، كولىكپەن تاسىمالداۋ قىزمەتىن جەتىلدىرۋگە، قالانى كوگالداندىرۋ مەن جارىقتاندىرۋعا، ارىقتار مەن فونتانداردى رەكونسترۋكسيالاۋعا، ەنەرگەتيكالىق كەشەندى جەتىلدىرۋگە، مادەنيەت پەن ءتۋريزمدى وركەندەتۋگە، قالانىڭ تازالىعىن ساقتاۋ قىزمەتتەرىنىڭ جۇمىسىن جاقسارتۋعا ارنالعان قالالىق 10 دامۋ باعدارلاماسى تابىستى ىسكە اسىرىلۋدا.
رايىمبەك داڭعىلى مەن سايىن كوشەسىنىڭ قيىلىسىندا اۆتوكوپىر قۇرىلىسى جۇرگىزىلىپ، ونىڭ تولىقتاي پايدالانۋعا بەرىلۋى قالاداعى كولىكتەردىڭ ءجۇرىپ-تۇرۋىن ايتارلىقتاي جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىك بەردى. ونىڭ ەل اۋماعىندا سالىنعان العاشقى ءىرى اۆتوكوپىر ەكەندىگىن اتاپ وتكەن ءجون.
الماتى قالاسىندا "ءبىر تەرەزە" قاعيداسى بويىنشا حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنىڭ اشىلۋى جەدەل قىزمەت كورسەتۋ بارىسىنداعى العاشقى قادامداردىڭ ءبىرى. بۇل ورتالىقتاردىڭ نەگىزگى ماقساتى - حالىققا كورسەتىلەتىن قىزمەت ساپاسىن ارتتىرۋ، قىزمەت كورسەتۋدى بارىنشا جەدەلدەتۋ، بيۋروكراتيالىق كەدەرگىلەردى ازايتۋ. الداعى ۋاقىتتا جوعارى تەحنولوگياعا نەگىزدەلگەن وسىنداي يگى جاڭالىقتار قاتارى كوبەيە بەرمەك.
قالا اكىمى جانىنان قالا قۇرىلىسى جونىندەگى كەڭەستىڭ قۇرىلۋى قالاداعى قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ بارىسىن باعدارلاپ، قىزمەتىن ۇيلەستىرىپ، ساپاسىن قاداعالاپ وتىرۋعا مول مۇمكىندىكتەر اشتى. قالا اكىمىنىڭ ءال-فارابي داڭعىلىنىڭ جوعارعى جاعىنا، تاۋ باۋرايىنا التى قاباتتان اساتىن ۇيلەر سالۋعا شەكتەۋ قويعان شەشىمى قالا ەكولوگياسى مەن قاۋىپسىزدىگىن ساقتاۋعا باعىتتالعان يگى قادام بولدى.
170 كيلومەتردەن استام جول كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزىلىپ، 600-دەن استام اۋلا، 9 پارك پەن 67 گۇلزار، 30 سۋ بۇرقاق رەتكە كەلتىرىلىپ، رەكونسترۋكسيالاندى.
سونىمەن بىرگە الماتى قالاسىنىڭ 2014 جىلعى قىسقى وليمپيادانى وتكىزۋگە ۇمىتكەر قالا رەتىندە تىركەلۋى ەلىمىزدىڭ، ونىڭ ىشىندە الماتىنىڭ زور الەۋەتى مەن مول مۇمكىندىگىن كورسەتسە كەرەك، دەپ باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ حابارلاماسىندا ايتىلعان
الماتى قالاسىن كوركەيتۋ شارالارى
الماتى قلاسىنا ەلباسىنىڭ كەلۋى كوپتەگەن ماسەلەلەرگە جاڭاشا قاراۋعا سەپتىگىن تيگىزدى.
ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ الماتىداعى جاروكوۆ پەن رايىمبەك كوشەلەرىن جالعايتىن مەتروپوليتەندە بولىپ، ونداعى جۇمىسشىلارمەن كەزدەسۋ وتكىزدى.
مەترو جەلىسىنىڭ جوبالارىمەن تانىسقاننان كەيىن، جۇمىسشىلارمەن بولعان كەزدەسۋ بارىسىندا ءسوز العان مەملەكەت باسشىسى: “مەترو سالۋ ءىسى وڭاي جۇمىس ەمەس. قالاداعى مەترو كەشەنىن تولىقتاي ىسكە قوسۋ ءۇشىن جالپى كولەمى 101 ملرد. تەڭگە قاجەت ەكەن. ۇكىمەتتىڭ باعدارلاماسىنا سايكەس بۇدان بىلاي ءتيىستى قارجى جىل سايىن ۋاقىتىندا ءبولىنىپ وتىراتىن بولادى. جالپى مەتروپوليتەن سالۋ جۇمىسى - ەل ەكونوميكاسىنىڭ كوتەرىلگەنىن بىلدىرەدى.
سوڭعى 15 جىلدان بەرى بىتپەي كەلە جاتقان مەترو قۇرىلىسىن ءبىز الداعى 3 جىلدىڭ ىشىندە تولىقتاي ىسكە قوسامىز دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز. بۇل جوبا ىسكە قوسىلسا، قالانىڭ ەكولوگياسى جاقسارماق. الماتى جاقىن بولاشاقتا ايماقتاعى قارجى ورتالىعى بولعالى وتىرعاندىقتان مۇنداي ستراتەگيالىق جوبالار بىزگە اۋاداي قاجەت”، دەدى. قازىرگى تاڭدا الماتىداعى جەر استى مەتروپوليتەن جەلىسىنىڭ جالپى ۇزىندىعى 21 شاقىرىمدى قۇرايدى، ونىڭ 12 شاقىرىمىندا قازۋ جۇمىستارى اياقتالعان بولسا، ال قالعان 9 شاقىرىمدى بۇرعىلاپ تەسۋ ءىسى الداعى 1،5 جىل ىشىندە بىتەدى دەپ كۇتىلۋدە. مەترو جەلىسى 2008 جىلى 7 ستانساسىمەن قوسا تولىقتاي پايدالانۋعا بەرىلەتىن بولادى
مىسالى، 2004 جىلى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتىڭ 42 پايىز تابىسى رەسپۋبليكالىك بيۋدجەتكە الىنعان. ال بۇل 76،8 ملرد. تەڭگە قالا تابىسىنىڭ 32،1 ملرد. تەڭگەسىن كۇرايدى. ال 2005 جىلى قالا تابىسى 86،4 ملرد. تەڭگە بولادى دەپ بولجانسا، ورتالىك ونىن، 52،3 پايىزىن نەمەسە 45،4 ملرد. تەڭگەسىن الىپ قويۋدى كوزدەپ وتىر. سونداي-اق كەلەر جىلى، تىپتەن، مەجەلەنگەن 91 ملرد. تەڭگەنىڭ 56 ملرد. تەڭگەسىن، ياعني، كالا تابىسىنىڭ 62 پايىزىن الۋدى جوسپارلاپ قويعان. ءسويتىپ وتكەن ءۇش جىلدا قالا بيۋدجەتىنىن تابىسى 20 پايىزعا وسسە، رەسپۋبليكالىك بيۋدجەت-كە الىپ كويۋ 76 پايىزعا وسكەن. وسى ورايدا كالاعا قالدىرىلعان تابىس كولەمى 44،7 ملرد. تەڭگەدەن 35،3 ملرد. تەڭگەگە نەمەسە 21 پايىزعا تەمەندەگەن. ەگەر ينفلياسيانى ەس-كەرسەك، بۇل ودان دا جوعارى. بيۋدجەتتى جوس-پارلاۋدىن. مۇنداي تاجىريبەسى جەرگىلىكتى بيلىكتىن كالا تابىسىن كوبەيتۋگە دەگەن ىن-تاسىن تومەندەتىپ، رەسپۋبليكالىك بيۋدجەتتەن دوتاسيا سۇراۋشىلاردىڭ جاعدايىنا قويۋدا.
• قالاعا رەسپۋبليكالىق ترانسفەرتتەر دە تىم جەتكىلىكسىز بولىنۋدە. مىسالى، 2006 جىلعا ترانسفەرتتەر اۋقىمى 26،6 ملرد. تەنگە دەپ بولجانىپتى. ونىڭ ىشىندە كەبىسى رەسپۋبليكالىك باعدارلامالاردى جۇزەگە اسىرۋعا اۋدارىلعان. اتاپ ايتقان-دا، 18 ملرد. تەڭگە (67،7 پايىز) مەترو كۇرىلىسىن جالعاستىرۋعا، 6 ملرد. تەنگە (23،3 پايىز) يپوتەكالىك تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا نەسيە رەتىندەبولىنبەك. سوندا كالاعا بار بولعانى 2،4 ملرد. تەڭگە عانا كالادى. ال قالانىڭ كاجست ەتەتىنى 42 ملرد. تەڭگە.
• قالاداعى كوپتەگەن عيماراتتار مەن قۇرىلىستاردى سەيسميكالىك، جاعىنان كۇشەيتۋگە، كوشكىن جۇرۋ جانە تاۋ ەتەگىنىڭ تەمەن سىرعۋىنا كارسى شارالار جۇرگىزۋگە، كولىك وتكەلدەرىن، كوسىمشا نىساندار، اينالما جول، 30 پايىزى باسقا جايلاردا وتىرعان دەنساۋلىك ساقتاۋ سالاسىنا جاڭا نىساندار سالۋعا كەلەسى جىلدىڭ بيۋدجەتىنەن ءبىر تيىن دا بولىنبەگەن. مۇنى كالاي تۇسىنۋگە بولادى؟
ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا وكۋشى ورنىنشش جەتىسپەۋشىلىگى 33 مىڭدى كۇرايدى. 12جىل-دىكقا كوشكەننەن كەيىن ول تاعى 15 مىن. ورىنعا كوبەيەدى. بىزگە ءقازىردىن وزىندە ال-داعى ەكى-ۇش جىلدا اركايسىسى 1200 ورىن-دىك 18 مەكتەپ سالۋ وتە كاجەت. بۇگىنگى تاڭ-دا-اق سالىنىپ جاتكان نىساندارعا كانداي كارجىنىڭبولىنەتىندىگى بەلگىلى بولۋدا. مى-سالى، 2006 جىلى ەكى مەكتەپ سالۋعا بولىنگەڭ ترانسفەرىتەردى ءبىز العاشكى جارتى جىلدا-اك يگەرىپ تاستايمىز. ءسويتىپ ەكىنشى جارتى-جىلدىكتا ءبۇل كۇرىلىستار توكتاپ كالادى. ودان ارى نە بولاتىنى بەلگىلى، ول كۇرىلى-ستى جالعاستىرۋ كىمباتكا ءتۇسىپ كەتەدى.
• قالادا بالاباكشا سالۋعا اقشا تىپتەن كاراستىرىلماعان. ال قالادا كازىر دەموگرافيادىك جاعداي وتە جاقسى. كازىر كۇن ءسايىن الماتىدا ومىرگە 90-عا جۋىك بالا كەلۋدە. وسى ورايدا. بىزگەكازىردىڭ وزىندە 360 بالالار باكشاسى وتە كاجەت بولىپ تۇر.
• مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي كۇرىلىسىندامىتۋ باعدارلاماسى شەڭبەرىندە يپوتەكالىك نەسيە بويىنشا سالىنىپ جاتكان ۇيلەردىڭ پايدالانۋعا بەرىلۋىنە بايلانىستى دا اۋىر جاعداي كالىپتاستى. مىسالى، بيىل 457 مىڭ شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي ايدالانۋعا بەرىلەدى. وسى ورايدا ءبىز ءقازىردىڭ وزىندە سالىنعان ۇيلەردى ينجەنەرلىك ينفراكۇرىلىمدارمەن كامتاماسىز ەتە الماي وتىرمىز. ويتكەنى قارجى تاپشىلىعى ۇستىمىزدەگى جىلى وسى ماقساتكا بولىنگەن ترانسفەرتتەردەن ءۇش ەسەگە اسىپ كەتتى. ال 2006 جىلى بۇل ماسەلەنى قارجىلاندىرۋ تىپتەن ويلاستىرىلماعان.
• بۇگىندە قالاداعى ينجەنەرلىك كوممۋنيكاسيالار ورتا ەسەپپەن 50 پايىزعا توزعان. اسىرەسە قالانىن. وڭتۇستىك بەلىگىن جىلۋ-كۋاتپەن كامتاماسىز ەتۋ اسا كيىن جاعدايدا. ال جالپى كالاداعى بارلىق ينجەنەرلىك جەلىلەردى تەك كالىپكا كەلتىرۋ ءۇشىن عانا 57 ملرد. تەنگە كاجەت. وسى ورايدا ەلەكتركۋاتىنىن. جەتىسپەۋشىلىگىنىن ءوزى بۇگىندە 300 مەگاۆاتتى كۇراپ وتىر. ءبۇلاي سوزىلا بەرسە، كەلەسى جىلى قالانىن ونتۇستىك بەلىگىندە پايدالانۋعا بەرىلەتىن بارلىك نىسانداردى توقتاتۋعا ءماجبۋر بولامىز. ويتكەنى ءبىز ولاردى تيەسىلى كۋات كوزدەرىمەن كامتاماسىز ەتە المايمىز.
• سونداي-اك كونسەسسيالار تۋرالى زاڭ دا ءالى جاسالىپ بىتپەي كويدى. ال ول بىزگە ينفراكۇرىلىمدى جانە الەۋمەتتىك سالانى دامىتۋعا، جەكە ينۆەستيسيا تارتۋعا مۇمكىندىك بەرەر ەدى. ينۆەستورلارعا كوسىم-شا كەپىلدىكتەر بەرۋگە جول اشار ەدى.
• وتكەن جىلى قالا بيۋدجەتى جوسپار بويىنشا 32 ملرد. تەڭگە بولدى. ونىن. 10،5 ملرد. تەڭگەسى — ءبىلىم بەرۋگە، 11،5 ملرد. تەڭگەسى — دەنساۋلىق ساكتاۋ سالاسىنا ءبولىندى. سوندا قالعان جۇمىستىڭ بارىنە 10 ملرد. تەڭگە كالۋى ءتيىس ەدى. ارينە، رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنگەن ترانسفەرتتەرمەن، ءوزىمىزدىڭ جۇمىستارىمىزبەن ونى 69 ملرد. تەڭگەگە جەتكىزدىك. ال ەگەر جوسپارلانعان كورسەتكىش شەڭبەرىندە قالساك نە بولار ەدى. ءقازىردىڭ وزىندە كالانىڭ دۇرىس دامۋىنا قاجەتتى كارجىنى تابا الماي وتىرعاندا شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى قالاي دامىتامىز؟ قالاي جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشامىز؟
• وتكەن جىلى الماتىدا بار بولعانى 15 شاكىرىم عانا جول جوندەلگەن بولاتىن. ال كالاداعى كاتتىقاباتتى جولداردىڭ جالپى ۇزىندىعى 1،5 مىڭ شاكىرىم. وسى ورايدا نورماتيۆكە ىلەسۋ ءۇشىن جىلىنا 150-170 شاكىرىم جولدى جوندەپ وتىرۋ كاجەت. وعان اكشانى كايدان الامىز؟ بۇگىندە ءبىر عانا كولىك ايىرىمىنىڭ ءوزى 6 ملرد. 200 ملن. تەڭگە ءتۇرادى. ال بىزگە ءبىرىنشى كەزەكتە، الداعى بەس جىلدا 18 ايىرما جول سالۋ كەرەك. ويتكەنى ءقازىر كالا كوشەلەرىنە كۇنىنە 450-500 مىنداي كولىك شىعادى. جانە ول بارعان سايىن كوبەيۋ ۇستىندە. بۇيتە بەرسە، كالا بەكىتىلىپ قالادى عوي. سوندىكتان دا جىلىنا ەن بولماسا ءبىر ايىرما جول سالىپ وتىرۋعا مۇمكىندىك اشۋ كەرەك شىعار.
• مەترو كۇرىلىسىنا بولىنەتىن 18 ملرد. تەنگەنى يگەرە المايدى دەيدى. پرەزيدەنت مەترو كۇرىلىسشىلارىمەن كەزدەسكەندە الدىمىزعا ناكتى مىندەت قويدى، ول 2008 جىلعا مەتروپوليتەننىن ءبىرىنشى كەزەگىن (8،3 شاقىرىم) پايدالانۋعا بەرۋ. وسى ورايدا ەلباسى كەلەر.جىلى مەترو كۇرىلىسىنا 18 ملرد. تەنگە، ال -2007 جىلى تاعى 18 ملرد. تونگە بولىنەدى دەپ ايتتى. ءبىز بۇل مەترونى 1988 جىلدان بەرى سالىپ كەلەمىز..ءبىز ەندى ونى تاعى سوزساق، ول قىرۋار اقشانى جەلگە شاشقانداي بولار ەدى. سوندىقتان بۇل مەتروپوليتەننىن ءجۇرىپ تۇرعان قان تامىرىن توقتاتۋعا استە بولمايدى.
قورىتىندى
قورىتىندى رەتىندە باسقا تۇلعالاردىڭ سوزدەرىنە ۇڭىلگەندى ءجون كوردىم.
تۇراربەك اسانوۆ، الماتى قالاسىنان سايلانعان ءماجىلىس دەپۋتاتى:
• ءبىزدىڭ العاش رەت دەپۋتات بولعانىمىزعا ونشا كوپ بولا قويعان جوك. باستاپكىدا بيۋدجەتتىڭ كالاي قابىلداناتىنىن ايىرا المايتىن ەدىك. بيىل ءبىز بيۋدجەتتى بولشەكتەي قاراۋدامىز. سويتسەك، بىزدەر، دەپۋتاتتار بيۋدجەتتى قۇرۋعا تىپتەن كاتىسپايدى ەكەنبىز عوي. سونىڭ سالدارىنان جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەر ول وڭىردەن سايلانعان دەپۋتاتتاردىڭ كەلىسىمىنسىز ءوتىپ كەتىپ جاتىر ەكەن. ءتىپتى ول ءۇشىن جەرگىلىكتى اكىمدەردىڭدە كەلىسىمى الىنبايدى ەكەن. سوندا ءبىز رەسپۋبليكالىك بيۋدجەتتى بەكىتۋدەن باسكا، جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردى قاراۋدان سىرت كالاتىن بولعانبىز عوي. مەن مۇنى تۇبىرىمەن كايتا كاراۋ كەرەك دەپ ويلايمىن.
• الماتى كالاسى اكىمىنىڭ جانايكايى بارىمىزگە تۇسىنىكتى بولۋى كەرەك. بۇل بارىمىزگە قىمبات قالا. بۇل كالادا ءبارىمىزدىن تۋىستارىمىز، بالالارىمىز تۇرادى. ءبىر جارىم ميلليون ادامى بار كالا. ال شەشىلمەگەن ماسەلەسى تولىپ جاتىر. سونىڭ ءبىرى — جول ايىرىمى. ونىڭ سالدارىنان قالا ەكولوگياسى ادام توزگىسىز جاعدايعا جەتتى. ءتىپتى، ول كازىر شىعىستان جوعارى كاراي اۋىز سالدى. ال وندا 1-جەو، 2-جەو جانە گرەس ورنالاسقان. مۇنىڭ ءبارىن قالانىڭ بۇگىنگى ەكولوگياسى كوتەرمەيدى. سوندىقتاڭ پايدالانار وتىندى مازۋتتان گازعا اۋىستىرۋ كەرەك. ەندەشە كازىرگى ماسەلە قالاڭى دامىتۋدا ەمەس، قامتاماسىز ەتۋدە تۇر. وسى ورايدا ۇكىمەتتىن تىرىسۋى ماعان تۇسىنىكسىز. ال ەگەر جەر سىلكىنە كالسا شە؟ نە قالادى؟ بۇگىندە قالانىن تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعىنىن 30 پايىزى ابدەن توزعان. ونىن جارتىسىن بۇزۋ كەرەك، جارتىسىن — سەيسميكالىق كۇشەيتۋ كەرەك. ايتپەسە ءبىز الماتى قالاسىنىڭ بارلىك حالكىن تاعتىر تالكەگىنە ءتاسىايمىز.
راۆيل شىردابايەۆ، «وتان» پارتياسىنىڭ پارتيالىق ءتىزىمى بويىنشا سايلانعان ءماجىلىس دەپۋتاتى:
• حالىقتا «اۋىردى كەتەرگەن بىلەدى» دەگەن ءسوز بار. ءقازىر مەن يمانعالي نۇرگاليۇلىنىن قانداي كۇيدە وتىرعانىن جاكسى تۇسىنەمىن. ويتكەنى ءوزىم دە كەزىندە اتىراۋ وبلىسىنىڭاكىمى بولعانمىن. ال ايتپاعىم مىناۋ. 1994-1995 جىلدارى ەلدەگى جاعداي
تىپتەن قيىن بولدى. ءتىپتى ونى حالىققا «تۇسىنىنىزدەرشى، ءقازىر مەملەكەت اۋىر جاعدايدا تۇر» دەپ تۇسىندىردىك. ال كازىر ولارعا نە دەيمىز؟.. 2006 جىلعا جوسپارلانعان 92 ملرد. تەنگەنىڭ 62 ملرد. تەڭگەسىن الىپ كويعانىمىزدى الماتى تۇرعىندارىنا كالاي ايتپاقپىز. بۇل جاعداي وسىدان 10 جىلداي بۇرىن ورىن السا، تۇسىندىرەر ەدىك. ال كازىر نە دەيمىز. الماتىدا دا ءبىلىمدى جاندار كوپ قوي.
• مۇمكىن ءقازىر استانانى بارلىعى بىلە بەرمەيتىن شىعار. ال الماتى —الەمگە بەلگىلى كالا. ەلىمىزدىڭ مادەنيەت، عىلىم، كارجى، ورتالىعى. ءبىز وندا كوپتەگەن حالى-كارالىك فورۋمدار وتكىزىپ جاتامىز. بىراك ول جەر سىلكىنىسى ءقاۋىپتى اۋماك قوي. ەندەشە وسىنداي زىلزالالىك، كاۋىپتى ايماكتىڭ 50 پايىزعا توزعان ينجەنەرلىك جەلىلەرىن شەشە الماي جاتقانىمىز قالاي؟ ءمۇنىڭ زاردا-بىن ءومىرى جۋىپ كەتىرە المايمىز عوي. سون-دىقتان دا باسقا وبلىس ورتالىكتارىنىڭ ماسەلەسىن كەيىنگە كالدىرۋعا بولاتىن شىعار. ال الماتىمەن ويناۋعا بولمايدى...
«ەندى جاڭاشىل اكىم بولىپتى»
مۇحتار تىنىكەيەۆ، قاراعاندى وبلىسىنان سايلانعان ءماجىلىس دەپۋتاتى:
• يمانعالي نۇرعاليۇلىن مەن جيىرما جىلدان بەرى بىلەمىن. ءبۇرمن ول وركاشان دا جاناشىل-ادام بولاتىن. ەندى مىنە جاڭاشىل-اكىم بولىپتى. جاناعى قالا اكىمى ايتكان، دارىگەرلەردىڭ، مۇعالىمدەردىڭ 32 پايىزعا كوتەرىلگەن ەنبەكاقگسىنا تيەسىلى كارجشى جەتكىلىكسىز بەرۋ، ءبۇل ەندى بارلىق زامدى بۇزۋ. بل ءبىر. ەكىنشىدەن، وزدەرىڭىز ايتىي جاتىرسىزدار، الماتى ءزىلزالانى جىلىنا الدەنەشە مارتە باسىنان كەشىرەدى دەپ. سول ءۇشىن دە بۇل كالاعا كاراي ءبزرىمىز دە بۇرىلۋىمىز كەرەك.
P.S.
ىلە الاتاۋى قويناۋىندا ورنالاسقان الماتى قالاسى ۇلتتىق نىشانداردى ساقتاپ،جاڭا ساۋلەتتى عيماراتتارمەن قىزىقتىرادى.الماتى ماڭىندا 90مىڭ. گەكتار جەردى الىپ جاتقان عاجايىپ تابيعات قورىعى بار.
"مەدەۋ" مۇز الاڭى بارشا الەمگە ايگىلى. 1972 جىلى قۇرىلعان ول 1691،2 م.بيىكتىكتە ورنالاسقان.مۇز الاڭى (10،5 مىڭ. كۆ.م.)وندا كونكيمەن جىلدام جۇگىرۋ،دوپ حوككەيى سياقتى وزگە دە مۇز بەتىندە وينالاتىن سپورت تۇرلەرىنىڭ دامۋىنا قوسقان ۇلەسى زور."مەدەۋ"-دە 120-دان استام كوكي تەبۋ سپورتىنىڭ رەكوردتتارى ورناتىلعان.
الماتى ماڭىنداعى شىمبۇلاق الپينيستەردى، تۋريستەردى، تاۋ شاڭعىشىلارىن قىزىقتىرادى.جىلدام تومەن ءتۇسۋ جولىنىڭ ۇزىندىعى 3500 م.تەحنيكالىق جابدىقتالۋ جاعىنان شىمبۇلاق ەۋروپاداعى ەڭ كەرەمەت تاۋ ايلاقتارىنان كەم ەمەس،ال سىرعاناۋ مۇمكىندىگى ولاردان اسىپ تا تۇسەدى
ادەبيەت
سايتتار:
الماتى قالاسىنىڭ رەسمي سايتى
ايقىن.كز
ءماسساعان.كوم
دالا مەن قالا
ىزدەۋ قىزمەتى: http:\\www.google.kz
پىكىر قالدىرۋ