فالماتانى 13 جاسىندا تۋىستارىنىڭ ۇيىنە قوناققا بارا جاتقاندا كامەرۋنمەن شەكارادا ورنالاسقان اۋىلدا ۇرلاپ كەتتى. ەكى ەر ادام فالماتانى موتوسيكلمەن الىپ قاشقان. ولار بىرنەشە ساعات جول جۇرگەن. ودان كەيىن ورمانعا بۇرىلىپ كەتكەن. وندا لاگەر بولدى. فالماتا قايدا كەلگەنىنەن مۇلدە حابارسىز ەدى.

«اينالانىڭ بارلىعى قامىستى شاتىرى بار كىشكەنتاي ۇيلەر. قىزداردى ءبىر جەرگە ورنالاستىردى. ءبىر شاتىردا 9 قىز تۇردىق. جەردە ۇيىقتايتىنبىز» دەپ ەسكە الادى فالماتا.

لاگەردى «بوكو حارام» توبىنىڭ سودىرلارى باسقاراتىن.

«باسىندا قاشۋدى جوسپارلاپ ءجۇردىم. الايدا مۇمكىندىك مۇلدە بولمادى» دەيدى ول.

كوپ ۇزاماي فالماتاعا سودىرعا تۇرمىس شىعۋعا نەمەسە ءوز «ميسسياسىن» ورىنداۋ تاڭداۋى تۇردى.

فالماتا جاسى كىشكەنتاي بولعاندىقتان تۇرمىسقا شىعۋدان باس تارتتى. سوندىقتان ءوزىن ولىمگە تىگىپ، وزگەلەردىڭ دە ءومىرىن جالماۋى كەرەك بولدى.

ايەلدەر مەن بالالار لاگەرگە ارميا شابۋىل جاساعان جاعدايدا ولاردى سودىرلاردىڭ ايەلدەرى رەتىندە جازالايدى دەپ قورىقتى.

تىكۇشاقتىڭ داۋسى شىعا قالسا لاگەردەگى ادامداردىڭ زارە-قۇتى قاشاتىن.

لاگەردەگى ءومىر

تاڭ ەرتەڭ تۇراسىڭ. تاڭعى اس. تازالىق جۇمىستارى. ناماز وقۋ. تاماق ءىشۋ، قايتا تازالىق جۇمىستارى. ءار كۇن وسىلاي وتەتىن.

قىزدار كۇنىنە بىرنەشە ساعات قۇران اياتتارىن جاتتايتىن. فالماتا ءۇشىن ءدىني ساباقتار لاگەردەگى سۇرىقسىز ومىردە جالعىز جۇبانىش بولدى.

ءبىر كۇنى قارۋلى ەكى ەر ادام لاگەرگە كەلىپ، لاگەردەگى كۇندەلىكتى ءومىر باعىتىن باسقا ارناعا بۇردى.

فالماتاعا تەزىرەك جينالىپ، ماڭىزدى وقيعاعا دايىندالۋدى بۇيىردى.

فالماتانىڭ شاشىن تىكتەپ، اياعىنا قىنا جاقتى. فالماتا باستاپقى كەزدە تويعا دايىندىق دەپ ويلادى.

«مەنىڭ حۋۆا ەسىمدى قۇرداسىم بولدى. ول تۇرمىسقا شىعۋعا ءوز كەلىسىمىن بەردى. تۇرمىسقا شىعىپ قاشىپ كەتۋ وڭايعا سوعادى دەپ ويلادى. ونى وسى شەشىمى ءۇشىن بارلىعى جەككورگەن ەدى. ولاردىڭ اراسىندا مەن دە بارمىن. الايدا ۋاقىت وتە كەلە قۇربىما تۇسىنىستىكپەن قارادىم. ونى ايايتىنمىن. حۋۆا وتە باقىتسىز ەدى» دەيدى فالماتا.

ول كەزدە فالماتانىڭ ءوز جاعدايى دا ءماز ەمەس ەدى. ونى ءبىر عانا وي مازالادى: سودىرلار فالماتانى تۇرمىسقا بەرمەكشى مە الدە باسقا ماقساتتا پايدالانباق پا؟

ەكىن كۇن وتكەننەن كەيىن ونى سودىرلار جانكەشتى بەلدىگىن كيۋدى بۇيىردى. ءوز ءومىرىن قۇربان ەتە وتىرىپ، جۇماققا تۇسەتىنىن ايتتى.

تاريحتاعى العاشقى جانكەشتى ايەل

1985 جىلى سانا'ا محايدلي ەسىمدى ليۆاندىق 16 جاستاعى قىز ەكى يزرايلدىك ساربازبەن بىرگە ءوزىن دە جارىپ جىبەرگەن.

سول ۋاقىتتان بەرى سودىرلار ايەلدەردى جانكەشتى رەتىندە پايدالانادى. ونىڭ ىشىندە “بوكو حارام” ەڭ قاتىگەزى بولىپ سانالادى. سوڭعى ءۇش جىلدا سودارلار 400 قىز بەن ايەلدى جەنكەشتى رەتىندە پايدالانعان.

2016 جىلى جەلتوقساندا سودىرلار نيگەريانىڭ سولتۇستىك-شىعىس ايماعىنداعى بازاردى جارىپ جىبەردى. جانكەشتىنىڭ ءبىرىنىڭ جاسى – جەتىدە بولسا، ەكىنشىسى – 8 ەدى.

فالماتا ءومىرى مەن ميسسيا

فالماتا مەن تاعى ءبىر قىزدى جانكەشتى رەتىندە دايىندادى. ولارعا ادام كوپ شوعىرلانعان جەرگە بارىپ ءوزىن جارۋدى بۇيىردى. ولاردى ءوز ادامدارى اڭديتىنىن ايتقان. ەكى قىز جولدا نە ىستەيتىندەرىن اقىلداسىپ، بۇيرىقتى ورىنداماي، قاشىپ كەتەمىز دەپ شەشكەن. الايدا ولاردى «بوكو حارامنىڭ» باسقا مۇشەلەرى ۇرلاپ كەتتى.

ءبىر ايدان كەيىن فالماتانىڭ الدىندا قايتا تاڭداۋ تۇردى. تۇرمىسقا شىعۋ نەمەسە جانكەشتى بولۋ.

فۆلماتا تۇرمىسقا شىعۋدان قايتا باس تارتتى. ال كەزەكتى «ميسسيادان» قۇتىلۋعا الدىڭعى تاجىريبە كومەكتەستى.

فالماتاعا قىنا جاعىپ، شاشىن جوندەدى. بەلىنە تانىس بەلدىك كيگىزدى. ءبىراق وسى جولى كوز جاسىنا ەرىك بەرمەدى. سودىرلار كوزدەن تاسا بولعاندا فالماتا ورمانعا قاشىپ كەتتى.

«ورماندا شارۋالارعا كەز بولدىم. ولارعا باستان وتكەرگەنىمدى ايتىپ، بەلىمدەگى جارىلعىش زاتتى شەشۋگە كومەكتەسۋىن سۇرادىم» دەيدى فالماتا.

بىرنەشە كۇن فالماتا قالاعا جول ىزدەپ ورماندا ءجۇردى. وندا اڭشىلاردى كەزىكتىردى. ولار فالماتانى وزىمەن بىرگە الىپ كەتتى. الايدا «بوكو حارام» سودىرلارى ولارعا شابۋىل جاسادى، تۇتقىنعا الدى. فالماتا ولاردان قاشىپ كەتە الدى.

«مەن ورماندا جۇرگەندە قاتتى قورىقتىم. كەز كەلگەن دىبىستان شوشىدىم. اعاشتا ۇيىقتادىم. ءبىر اپتا بويى ەشتەڭە جەمەدىم. شالشىق سۋ ءىشتىم. ناماز الدىندا دارەتتى شالشىق سۋمەن الدىم. قۇداي ماعان كومەكتەستى. مەن جولدى تاپتىم» دەيدى فالماتا.

فالماتا ۇيىنە ورالدى. ول بىرنەشە اي تىعىلىپ جۇرگەن. ونى تۇتقىندايدى دەپ قورىقتى.