مەن دە 1 ساۋىرگە ىڭعايلاپ بىردەڭە تۇرتە وتىرايىنشى... ساتيرانىڭ ساداعىن كەيبىر اۋەسقويلار سياقتى تىشتالاڭ-تىشتالاڭ ەتپەي، شىرەنە تارتقان سەيىت كەنجەاحمەت كوكەم: «كۇلدىرە ءبىلۋ – ونەر، كۇلە ءبىلۋ – ءومىر، كۇلكى بولۋ – ءولىم»، – دەپ ەدى-اۋ!.. «مەنەن بۇرىن ايتىپ قويعانىن قاراشى-ەي!» دەپ بەتكە كۇلىمدەي قاراپ، سىرتتاي جانىڭىزدى جەپ ايتاتىن وكىنىشىڭىز عانا بولماسا، بۇل ءتاۋىر تىركەستى تەرىسكە شىعارا المايسىز. ال ليەۆ تولستوي جارىقتىق كۇلكىنى «اسەمدىك» دەپ باعالاپتى دا، «انادايى بار، مىنادايى بار» دەگەن تۇسىنىكپەن ونىڭ 97 ءتۇرىن تۇگەندەپ شىعىپتى. بىزدىكى بولسا، ءتۇرپىسى ارالاس 11-اق تۇرىمەن باسقاشا سايراپ كورۋ. مارحابات!

قارق-قارق

اجەمنىڭ كەبىسى سىندى «داراقى كۇلكى» اتتى ەكىنشى سىڭارى بار بۇنى ەپتەپ ەرسى كورسەك تە قولدانامىز. كوبىنە جاڭبىر شاقىرعان قارعاشا ۇيمەلەپ، اۋىل كوشەسىندە انەكدوت ايتىپ وتىراتىن قۋلاردىڭ «رەپەرتۋارىندا» جۇرەدى. اۋەيى اقىندار ىشىمدىكتى «شابىت شاقىرادى» دەپ ىشسە، ول پالەڭىز شابىتتى ولەڭ جازۋ ءۇشىن ەمەس، «كۇلۋگە جاقسى» دەپ ەسەپتەلەتىن بۇرالقى سوزگە قارقىلداپ، اراسىندا بىر-بىرىنە بارقىلداپ الۋ ءۇشىن عانا تارتا الادى.

كەڭك-كەڭك

كومەيدەن شىعاتىن كەرەمەت كۇلكى بولعاندىقتان، ەڭكىلدەگەننەن كەڭكىلدەگەن جاقسى. سولاي كۇلەتىندەردىڭ ارامدىعى از سياقتى كورىنەدى. ءبىراق، كوبىمىزگە بۇيىرماعان عوي.

جىرق-جىرق

بىرەۋ ەرىكسىز ەزۋ تارتقىزاتىن اڭگىمەنىڭ تيەگىن اعىتسا، بالا-شاعا تاراپىنان ەستىلەتىن كۇلكى بۇل. ەرەسەكتەردى دە ەسكەرسەك، اسىرەسە، قىز-كەلىنشەكتەرگە ءتان بولىپ كەلەدى. بالانىڭ كەز كەلگەن كۇلكىسى كۇناسىز-اۋ، ال، ولاردىڭ اعا-اپكەلەرى مەن اتا-انالارىنىڭ قولدانىسىندا قابىلداۋ... قيىنداۋ ەندى!

تىرق-تىرق

ووو، «عاجاپ» قوي، «عاجاپ»! يەسى – بىرەۋگە ەرەكشە، بىرەۋگە – مازاق! جىرقىلداۋ مەن تىرقىلداۋ – قازاق پەن قىرعىز سىندى بىر-بىرىنە اعايىن سانالعانمەن، ەكى بولەك كۇلكى.

ىرق-ىرق

بايلاردىڭ مەنشىگىندەي، ءا؟.. ەتجەڭدى بولماساڭ، جاراسپايدى. جاراسقانداردىڭ ءوزى كەيدە ءجونسىز پايدالانا بەرەدى. تەرى ىشىندەگى مايلاردى جوعارى-تومەن ىركىلدەتۋ دەگەنىڭىز – كۇلگەنگە دە كۇلە قاراۋ ءۇشىن قىزىق.

سىلق-سىلق

ەر-ازاماتتاردى قايدام، ايەل زاتىنىڭ باستى «كوزىرى» بولارى ايقىن. سىلقىلداعان سىلقىمعا جىلقى اينالاسىنداعى بۇگەلەكشە ءۇيىرىلىپ سوقپاساڭ... مىگىتسىڭ بە، ءتۇبىتسىڭ بە، بىلمەيمىن!

شيق-شيق

كۇشەنشەك كۇلكى! كومەيدەن بە، مۇرىننان با... قايدان شىعىپ جاتقانى بەلگىسىز! بۇنىڭ قۇلاعىنا دەيىن قىزارىپ شىعا كەلگەن يەسى «ايتەۋىر كۇلە سالايىنشى...» دەپ ءوزىن-وزى زورلاپ وتىرعانعا ۇقسايدى.

ساق-ساق

الگى تولستويدىڭ جەرلەستەرىنشە «وت دۋشي» دەسەك، وسى كۇلكى – سوعان لايىق. ادام ساق-ساق ەتىپ كۇلگەن سايىن يەگى تومەن قاراي تارتىلا تۇسەدى، تارتىلا تۇسەدى. كومەيدەگى كىشكەنە ءتىلدىڭ قالاي قوزعالىپ تۇرعانىن انىق كورەسىڭ. ءتىستىڭ نەشەۋىن قۇرت جەگەنىن، نەشەۋى جۇلىنعانىن، اۋزىنداعىسى التىن با، تەمىر مە، ءبارى-بارىن اسىقپاي تۇگەندەپ شىعۋعا بولادى.

مىرس-مىرس

كىنامشىل ادامدار «ميىعىنان كۇلىپ وتىر» دەپ جاقتىرا قويمايتىن جاعىمسىزداۋ كۇلكى – وسى! كەكەسىنگە كەلىڭكىرەگەنمەن، مىندەتتى تۇردە بىرەۋدىڭ مىنىنە قارسى قولدانىلمايدى. تەرەڭ وي ۇستىندە وتىرىپ تا جۇرت قىران-توپان بولعان قىزىقتى اڭگىمەگە ءبىر مىرس ەتەسىڭ عوي. بۇل – سويتسەڭ دە پالە!

سىڭعىر-سىڭعىر

ءوزىم بىلەتىن 11 كۇلكىنىڭ ىشىندەگى ەڭ ءتاۋىرى! تىڭداي بەرگىڭ كەلەدى. بۇنىڭ دا رەتى ەر كىسىلەردىڭ كومەيىنەن الىس. جاراتىلىسىنا سىڭعىر كۇلكى ۇيلەسكەن ايەلدەر قوڭىراۋلى قۇلىنداي بولادى دا تۇرادى...

ىشەك-سىلە

اتى ايتىپ تۇرعانداي، ىشەگىڭ ءتۇيىلىپ، سىلەڭ قاتقانشا پايدالاناسىڭ. ەكى-اق جاعدايدا: بىرەۋ توقتاۋسىز قىتىقتاسا جانە قالجىڭباس قۋلار ءسوزىن «جارگوندارمەن» تۇزدىقتاي سايقىمازاقتانسا. قازىرگىلەر عالامتورداعى بەينەگە دە سويتەتىن بولىپتى عوي.

P.S.: كۇلكىنىڭ جىلى جىميىس، تەرىسى سىپىرىلعان تۇلكىدەي ىرسيا ىرجيۋ، بەتالدى ىرجالاڭداۋ دەگەن دە تۇرلەرى («ءىىى… ءىىى…» دەگەن دىبىس شىعارا ىرجالاڭداۋ مەن ءۇنسىز ىرجيۋدى شاتاستىرماۋ كەرەك) جوعارىداعى «اتاقتى» 11-مەن شامالاس. قالعان 83ء-تىڭ قاي كۇلكى ەكەنى تولستويلارعا ايان. تەك «ارىستاننىڭ ءتىسىن كورسەتكەنى – كۇلگەنى ەمەس» دەگەندى قاپەرىڭىزدەن شىعارماساڭىز بولعانى...

كورىنگەن ەزۋدەن كۇلكى تابىن ىزدەگەن – ەركەعالي بولات ۇلى