ەلىمىزدى تۇگەلدەي كوگىلدىر وتىنمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى كەزەڭ-كەزەڭىمەن جۇزەگە اسىپ كەلەدى. جۇيەلى تۇردە اتقارىلىپ كەلە جاتقان جۇمىس ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسى مەن ەكولوگيالىق احۋالدى جاقسارتىپ قانا قويماي، ەل ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا دا ەداۋىر سەپتىگىن تيگىزەدى.

ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە،  بىلتىر 1 700 شاقىرىمنان استام گاز قۇبىرى سالىنىپ، 300 مىڭنان استام ازامات كوگىلدىر وتىنعا قول جەتكىزگەن. ال بيىل تاعى 12 ملن 400 مىڭ ادامنىڭ گازبەن قامتىلماق. ياعني، مەملەكەت 7 ەلدى مەكەندى گازداندىرۋعا ارنالعان 45 جوبانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن 65،9 ملرد تەڭگە ءبولدى.
وسى ءىستىڭ ىلگەرىلەۋىنە اتسالىسىپ، الماتى جانە الماتى وبلىسىنداعى ەلدى مەكەندەردەگى ميلليونعا جۋىق تۇرعىندى تۇراقتى گازبەن قامتاماسىز ەتۋ جانە ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جوبالارىن مەملەكەتتىك ينۆەستيسيالارعا جۇگىنبەي-اق ءوز قاراجاتىمەن جۇزەگە اسىرىپ كەلە جاتقان «الماتى وبلىسى گاز شارۋاشىلىقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى» زتب قۇرامىنا كىرەتىن كومپانيالار توبىنىڭ اتقارعان ەڭبەگى مول. بۇگىندە قاۋىمداستىق  وڭىردەگى ەڭ ءىرى گاز تاراتۋ كەشەنىنە اينالىپ، ۋربانيزاسيا جانە ونەركاسىپتىك دامۋ ءۇشىن گازداندىرۋ جانە گاز ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋ بويىنشا مىندەتتەردى جەمىستى ورىنداپ كەلەدى. قاۋىمداستىق قۇرامىنا گاز جەتكىزۋ قىزمەتىن اتقاراتىن ءۇش گاز تاراتۋ ۇيىمى كىرەدى. ولار:
«تاۋەكەل-ن-العاباس» ج ش س،
«تاۋەكەل-گاز قۇبىرى» ج ش س،
«جەتىسۋ گاز قۇبىرى» ج ش س.
بۇل كومپانيالار 25 جىلدان استام ۋاقىت بويى 90 مىڭنان استام تۇرمىستىق جانە كوممۋنالدىق تۇتىنۋشىلارعا، سونداي-اق الەۋمەتتىك سالا نىساندارىنا تۇراقتى جانە ءۇزىلىسسىز گاز جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتىپ كەلەدى.
بۇگىنگە دەيىن اتقارىلعان ەڭ ماڭىزدى جوبالارعا كوز جۇگىرتسەك، 2013 جىلى الماتى قالاسىنىڭ الاتاۋ اۋدانىنداعى «وربيتا» گاز تاراتۋ ستانسياسىنىڭ اۋماعىندا قۋاتى 60 000 م³/ساع بولاتىن اۆتوماتتاندىرىلعان گاز تاراتۋ ستانسياسى قۇرىلىسى اياقتالىپ، ىسكە قوسىلسا، سونىمەن قاتار جوعارى قىسىمدى گاز قۇبىرىنىڭ ەكىنشى ساناتتاعى شىعارۋ جەلىسى العاباس ەلدى مەكەنىندەگى گاز رەتتەگىش پۋنكتىنە دەيىن تارتىلدى. ال 2018 جىلى الماتى وبلىسىنىڭ تالعار اۋدانىندا «تالعار» گاز تاراتۋ ستانسياسىنىڭ اۋماعىندا قۋاتى 30 000 م³/ساع بولاتىن گاز تاراتۋ ستانسياسى پايدالانۋعا بەرىلدى. بۇدان وزگە جامبىل اۋدانىنداعى قارعالى اۋىلىندا جوعارى قىسىمدى «گرس فابريچنىي» گاز تاراتۋ ستانسياسىنا جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى.

ءبىر ايتا كەتەرلىگى، «الماتى وبلىسى گاز شارۋاشىلىقتارىنىڭ قاۋىمداستىعىنا» كىرەتىن تۇرعىن ۇيلەردى گازداندىرۋمەن اينالىساتىن كومپانيالار الەۋسەتتىك جاعىنان وسال توپتارعا تۇراقتى تۇردە جەڭىلدىك ۇسىنادى. قاۋىمداستىق ءتوراعاسى مولديار نۇربايەۆتىڭ ايتۋىنشا، بىرلەستىككە كىرەتىن كومپانيالار الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك قاعيداسىن قاتاڭ ۇستانادى. «ياعني، ابونەنتتەر ءۇشىن ىڭعايلى تاريفتىك ساياسات بەكىتىلگەن. كومپانيا ۇسىنعان جەڭىلدىك جالپى سانى 13 مىڭ ابونەنتكە بەرىلسە، ولاردىڭ ىشىندە مىڭنان استامى گاز جەلىسىنە تەگىن قوسىلعان. تاعى 5 مىڭنان استام ابونەنت 50 جانە 7 مىڭعا جۋىعى 30 پايىزدىق جەڭىلدىكتى پايدالاندى»، – دەيدى مولديار نۇربايەۆ.  
اتاپ ايتقاندا، ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرىنە تەگىن، ال «التىن القا» يەگەرى اتانعان انانىڭ بالالارىنا  50% جەڭىلدىك قاراستىرىلعان. سونداي-اق، اۋعان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرى، 1-2 توپ مۇگەدەكتەرى، «كۇمىس القا» اناسىنىڭ بالالارى 30% جەڭىلدىكپەن كوگىلدىر وتىن قوسا الادى. بۇعان دالەل گاز جەتكىزۋ كومپانياسى 25 جىل ىشىندە تۇرعىن ۇيلەردى گازداندىرۋعا مىنانداي جەڭىلدىك ۇسىندى:
تەگىن – 1050 بىرلىك؛
50%  –  5280 بىرلىك؛
30% – 6840 بىرلىك.
سونداي-اق، گاز ءتاريفى بويىنشا تابيعي مونوپوليا سۋبەكتىسى سانالاتىن «تاۋەكەل-ن-العاباس» ج ش س تاريف باعاسىن ۇزاق مەرزىمگە بەكىتكەن. سوڭعى  وزگەرىس 2021-2026 جىلدارعا، ياعني بەس جىلعا ءبىر-اق ەنگىزىلگەن. دەمەك،  كومپانيا نارىقتاعى باعا قالىپتاستىرۋ ەرەجەسىنە سۇيەنىپ، تابيعي مونوپوليالار دەپارتامەنتىمەن كەڭەسە كەلە شەكتى باعانى بەلگىلەيدى. قازىرگى ۋاقىتتا فيزيكالىق تۇلعالار ءۇشىن 1 م³ گاز ءتاريفى – 42،24 تەڭگە، زاڭدى تۇلعالار ءۇشىن – 42،85 تەڭگە. ال الەۋمەتتىك جانە تۇرعىن ءۇي كومەگىن الاتىن ازاماتتار جەڭىلدىك تاريفىمەن، ياعني 31،29 تەڭگەمەن تولەيدى. 
بۇل تۇرعىدا «الماتى وبلىسى گاز شارۋاشىلىقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى» ديرەكتورى مولديار نۇربايەۆ: «قاۋىمداستىق بيۋدجەتتى تۇراقتى تولتىرىپ وتىر. جىل سايىن قاۋىمداستىق قۇرامىنداعى كومپانيالار ەل قازىناسىنا 228 ميلليون تەڭگەدەن استام سالىق تولەيدى»، – دەپ اتاپ ءوتتى. 

مۇندا جۇمىس ىستەيتىن ماماندار دا بىلىكتى. قاۋىمداستىق قۇرامىنداعى 900-گە جۋىق جوعارى بىلىكتى مامان 70-كە جۋىق ارنايى تەحنيكالىق قۇرال-جابدىقتىڭ قۇلاعىندا وينايدى. دەمەك، كومپانيا ماماندارى ەلىمىزدىڭ ەلدى مەكەندەرىن كوگىلدىر وتىنمەن قامتاماسىز ەتۋ جوسپارى اياسىندا جوبالاۋدان باستاپ، گاز قۇبىرلارىن سالۋعا، گازدى تاسىمالداۋ مەن جەتكىزۋگە دەيىنگى قىزمەتتىڭ ءبارىن جۇزەگە اسىرۋعا الەۋەتى دە، مۇمكىندىگى دە جەتەدى. سوندىقتان قاۋىمداستىق گاز جەلىسىنە قوسىلا الماي وتىرعان الماتى وبلىسىنداعى جۇزدەگەن تۇرعىندى كوگىلدىر وتىنمەن قامتۋ ءىسىن جەدەلدەتە تۇسۋگە بىلەك سىبانا كىرىسپەك.