بۇل ماقالا ەرتەلى-كەش ءبىر جازىلار ەدى. اسىقتىرعان، بۇدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن ءبىر اقىنىمىزدىڭ «بوستاندىقتىڭ اۋزىن ۇرۋى» مەن جاقىندا تالدىقورعان وڭىرىندە جەر شولىپ، ەل شالىپ جۇرگەندە تاعى ءبىر جازۋشىمىزدىڭ (دۇنيە كۇءيىپ كەتسە دە ايتايىق، عابباس قابىشيەۆ اعامىزدىڭ) «سوۆەت وكىمەتىن اڭسايتىندىعىن» ايتۋى بولدى. وعان سو تالدىقورعاندا بەيتانىس ءبىر جاننىڭ «ءبىز تاعدىرىمىزدى نازاربايەۆقا تاپسىرعانبىز. كوتەرگەن ماسەلەڭىزدى سول شەشەدى. ءبىزءدىڭ وندا شارۋامىز جوققا» سايادىمەن جاۋاپكەرشىلىكتەن باس تارتۋىن قوسساق، شىنىندا دا وسى قازاققا پاتريوتيزم كەرەك پە ءوزى دەگەن ويعا ەرىكسىز قالاسىڭ. ونىڭ ۇستىنە ورىس گازەتىندە ىستەيتىن قازاق ءجۋرناليستىڭ قازاقتىڭ كەزىندە ءشولدى دە شولەيتتى جەرلەرگە كۇشپەن كوشىرىلىپ، وتارشىلدىق ساياساتىنان تەپكى كورگەن ۇلتىمىز تۋرالى ماقالانى باسۋدان باس تارتۋىن قوسساق، ءبىز اڭگىمە ەتكەلى وتىرعان ماسەلە، ءتىپتى، كۇردەلەنە تۇسەدى. شىنىندا دا، وسى قازاققا پاتريوتيزم كەرەك پە؟
ءيا، ءبىزدىڭ ەشقايسىمىز دا سوۆەتتىك كەزەڭدە قازىرگىدەي قيىندىق كورگەن جوقپىز. سوعان قاراماي، ونى اڭسايتىندار كەمدە-كەم دەسەم، ارتىق ايتقاندىق بولماس. ال، «بوستاندىقتىڭ اۋزىن ۇرۋ» ەشكىمنىڭ دە ويىنا كىرىپ شىقپايدى. سوسىن، قازاق تاعدىرى تۋرالى ماقالانى باسپاۋعا اشەيىندە ءسوز بوستاندىعى مەن دەموكراتيانى بەتىنەن تۇسىرمەيتىن گازەتكە كىم قۇقىق بەردى؟ مەن كەڭەستىك كەزەڭنىڭ جەتىستىگى قانشالىقتى بولسا، كەمشىلىگى دە سونشالىقتى بولعانىن بىلەمىن. اسىرەسە، ۇلت ماسەلەسىندە. ول ۇلتتى بىرتىندەپ، باياۋ عانا «ىستىق» باۋىرلاستىق قۇشاعىندا ءولءتىرۋ ەدى. سوندىقتان، ونى اقتامايمىن دا، ماقتامايمىن دا. ەلىءرىپ جامانداۋعا دا جوقپىن. سونىمەن، قازاققا پاتريوتيزم كەرەك پە؟ وسىناۋ كەلتىرىلگەن سوزدەر مەن ىس-ارەكەتتەردى ەستىپ، كورگەندە سونىڭ كەرەكتىگىنە كۇدىكتەنەسىڭ. كۇدىكتەنبەسەك، وسىناۋ ءبىر قاسيەتتى ءسوزدى ءبىز ءۇش جاقتا ايتا الامىز با؟ سوڭعى تاۋەلسىزدىك العان، وتكەنگە ەسەپ بەرەرلىكتەي كەزەڭ-كەزدە «مەن – پاتريوتپىن، سەن – پاتريوتسىڭ، ول – پاتريوت» دەيتىندەي دارەجەگە كوتەرىلىپ، اسا قۇرمەتءتى مارتەبەگە يە بولا الدىق پا؟ بولماساق، نەگە؟ جوعارىداعى ءۇش جايعا قاراعاندا، ءبىز ءالى ۇلت رەتىندە وسىناۋ قۇدىرەتتى ءسوزدى ايدارلاندىرا، اسقاقتاتا كوتەرۋگە ءالى دايىن ەمەس ەكەنبىز. ال، ءحىح عاسىرداعى ورىس پەرزەنتى، دەكابريست رايەۆسكيي «ەcلي پاتريوتيزم – ەتو پرەستۋپلەنيە، يا – پرەستۋپنيك، ي پۋست سۋد ۆىنەسەت منە سامىي ۋجاسنىي پريگوۆور، يا پودپيشۋ پريگوۆور» دەسە، نەگە تاڭقالماسقا؟ مىنە، وسىعان قاراعاندا پاتريوتيزمگە قۇقىق تا، زاڭ دا جۇرمەيدى. ول مەنىڭ، سەنىڭ، ونىڭ، جالپى قازاقتىڭ مىندەتى ءھام بورىشى. ادام دا، ادامدى توپتاستىرىپ، تۇتاستىراتىن ۇلت تا، سوسىن ەكەۋى جيىلىپ قۇرايتىن مەملەكەت تە تابيعي-تاريحي كاتەگوريا. ادام پاتريوت بولىپ تۋمايدى، وسە، جۇرە كەلە قالىپتاسادى. و باستا ونى ءتاڭىر سولاي جاراتقان. سو ءبىر تۇتاس قۇبىلىستى كۇيرەتۋ – بۇكىلالەمدىك داعدارىسقا باستار جول. ياعني، ونى قورعاپ-قولداماي، «جالپى الەمدىك تارتىپتە» تۇزەپ، «جالپىحالىقتىق» كوسموپوليتتىك نيەت-قۇلىقتىڭ جەتەگىندە كورۋ ءوزىن قازاق سانايتىن ءاربىر ادامنىڭ ازاماتتىعىنا سىن. ەندى، ەستەرىڭىزگە 20-جىلداردى سالايىن. سول كەزدەردەگى ءوزىءنىڭ ەلىن، جەرىن ءسۇيىپ پاتريوت بولعاندار «الاشورداشى» – كەرتارتپالار اتانىپ، اقتىڭ قۇيىرشىعى سانالدى. ءسويتىپ، «پاتريوت» ءسوزى «الاشتىڭ» بالاماسىنا اينالدى. ونى ايتاسىز، مۇستافا شوقاي ءپاتريوتيزمىن فاشيزممەن جاڭىلىستىرىپ، ارتىنان توپىراق شاشپادىق پا؟ ال، 1941-1945 جىلعى قازاق ءپاتريوتيزمى بولسا جالپىحالىقتىق ينتەرناسيوناليزمءنىڭ بالاماسى بولدى. ونىڭ بۇكىل اتاق-داڭقى، دارەجەسى ورىس حالقىنا تەلىنىپ، «رەسەي كەڭ بايتاق» ۇعىمىمەن الماستىرىلدى. ەندەشە، مەن دە، سەن دە، ول دا ءوزىمىزدىڭ اكە-شەشەمىزدى، ولاردىڭ بۇكىل جەتىستىك-كەمشىلىگىنە قاراماي، مەنىڭ اكەم-شەشەم دەۋدەن قالاي ۇيالماي، قورىقپاساق، قازاقتى، ونىڭ جەرىن بۇكىل جەتىستىك-كەمشىلىگىنە قاراماي بۇل ءبىز، ءبىزدىڭ اتا-جۇرتىمىز دەۋدەن سولاي ۇيالماي، قورىقپاۋىمىز كەرەك. ياعني، جازۋشى، ورىس ۆالەنتين راسپۋتينءنىڭ «ۆ كاجدوم يز ناس، نە ۋتەرياۆشەم ناسيونالنىە كورني، نەزاۆيسيمو وت توگو، ك كاكوي بى ناسيي مى نە پرينادلەجالي، ەتو چۋۆستۆو ستول جە جيۆو ي زريمو، كاك چۋۆستۆو ك دەتيام» دەۋى وتە ورىندى ءسوز. ورىس ۇلتجاندىلارىنىڭ قۇرمەتتەپ، سىيلايتىن دا قاسيەتتەرى سوندا. مەن رەسەيدەگى ورىس ۇلتشىلدارىنان قورىقپايمىن، قورىقسام، سول تىلدە ءسويلەيءتىن از ۇلتتان، سونان سوڭ رەسەيلىكتەرءدىڭ قازاقستانداعى قازاقتى مويىنداماي، قازاق مەملەكەتءتىءلىگىنە كۇدىك كەلتىرەتىن قانداستارىنان قورقامىن. ءبىزدى ولارعا قۇبىجىق كورسەتەتىن دە سولار. وعان ءوزىمىزدىڭ ورىستانىپ، اسسيميلياسياعا تۇسكەن «سۇيىق قان» وتانداستارىمىزدى قوسىڭىزدار. مىنە، بۇلار تۇرعاندا جالپىقازاقستاندىق پاتريوتيزم قالىپتاستىرۋ ۋتوپيالىق (قيال-عاجايىپ) جاي. وعان 1986 جىلدىڭ جەلتوقسانى مەن كەشەگى وسكەمەندەگى پۋگاچيەۆ-كازيمەرچۋكتەرءدىڭ ىس-ارەكەتتەرى كۋا. سوندىقتان، الدىمەن قازاقستاندا قازاق پاتريوتيزءمى قالىپتاسىپ، سوسىن ءاربىر باسقا ۇلت وكىلى ادامىنىڭ ازاماتتىعىنا سىن قازاقستان ءپاتريوتيزمى قالىپتاسۋى ءتيىس. قاءزىر، قازاقستان اتتى ۇلكەن ۇيدە وسى ءبىر ماسەلەگە كەلگەندە، وعان كىندىك بولارلىق – قازاقستان حالقىنىڭ اسسامبلەياسىنان باسقا ەشتەڭە جوق. سىرتقا قاراپ «ۇلۋشى» اقپارات كەءڭىسءتىگىندەگى كەيبىر باسىلىمدار تۇرعاندا، جالپىقازاقستاندىق پاتريوءتيزمدى قالىپتاستىرۋ ارمان. ول ءۇشىن زاڭدى قاتاڭ ءتارتىپ، ونى ورىنداعىسى كەلمەسە ورىنداتاتىن زاڭ قاداعالاۋشىلارى مەن باقىلاۋشىلارى كەرەك. ال، دەموكراتيا، ءسوز بوستاندىعى، ادام قۇقىعىن تەرىس ماقسات-مۇددە تۇرعىسىندا تۇرعان جەرى، ارالاسقان ەلىنەن بولە-جارا قارايتىندار ءۇشىن كەلىسىمپازدىققا جىعىلعىش، جالتاڭداۋشىلىقتىڭ «بالالىق اۋرۋىنان» ارىلاتىن كەز كەلدى. تاۋەلسىز ون جىل از ۋاقىت ەمەس. ءارينە، بۇل وزگە ۇلتتاردى كەمسىتىپ، ىعىستىرۋ ارقىلى جۇرمەۋى ءتيىس. ۇلتتىق ەگويزم ەشۋاقىتتا شىنايى ءپاتريوتيزمدى قالىپتاستىرعان ەمەس. قالىپتاستىرا دا المايدى. ءبىزدىڭ ساقتاناتىن تۇسىمىز دا سو تۇس. پاتريوتيزم – تاريحي-گەوگرافيالىق، ۇلتتىق-مەملەكەتتىك ماقسات-مۇددە نەگىزىن قالاپ، ونى وزگە نيەت-پيعىلداردان قورعايتىن تابيعي دا تۋما تۇسىنىك. مەن بۇكىلالەمدىك اعايىنگەرشىلىك، تاتۋلىققا، ەكونوميكالىق الىس-بەرىسكە، مادەني-ادەبي بايلانىسقا ەشقانداي قارسى ەمەسپىن. ءبىراق، ول جولعا ءتىلىمءدى، ءدىءلىمءدى، بويىمداعى ءبولمىس-بىتىمىم، ۇلتتىق قۇندىلىعىمدى جوعالتىپ ءتۇسكىم كەلمەيدى. وعان اش-جالاڭاش بولسام دا (ولاي بولۋى ءمۇمكىن ەمەس، ويتكەنى، ءبىزدىڭ قازاقتىڭ ۇلت رەتىندە وعان ءمۇمكىنءدىگى دە، ەل، جەر بايلىعى دا جەتەدى) ۇلتتىق كەسكىن-كەلبەتتە قول جەتكىءزۋىم كەرەك. 1986 جىلى بۇكىل كەڭەس وداعى بويىنشا «قازاق ۇلتشىلدىعى» جاريالاندى. سوندا رەسەيدەگى «ناش سوۆرەمەننيك» جۋرنالىنىڭ رەداكتورى، اقىن، ۇلتجاندى ورىس پاتريوتى س.كۋنيايەۆ «قازاق ەگەر قازاقشا مەكتەپ اش دەسە نەگە ۇلتشىل بولۋى كەرەك» دەگەنگە ساياتىن ماقالا جازىپ، قازاق ۇلتشىلدىعىنىڭ قازاققا جابىلعان جالا ەكەندىگىن تىلگە تيەك ەتتى. ول سول كەزدەگى «پراۆدا» گازەتىنىڭ ءتىل تۋرالى ۇستاعان پوزيسياسىن ايىپتاپ، قازاق ءتىلىنىڭ دامۋىن ناسيحاتتاعان ۇلت اقىنىن قولداپ: «ناۆەرنوە، كاجدىي يز ناس، دۋمايا و سۆوەم رودنوم يازىكە، سكاجەت ۆ دۋشە تو جە ساموە» دەي كەلە، «زاچەم جە سەنترالنىي ورگان تاك بەستاكتەن پو وتنوشەنيۋ ك زدوروۆوي زابوتە ناسيونالنوي ينتەلليگەنسيي و يازىكە؟»، – دەيدى. ال، سول كەزدە قازاقستاندىق جازۋشى، بۇگىنگى دەپۋتات ي.ششەگوليحين مىرزا سونداي ىس-ارەكەتكە بارا الدى ما؟ ءارينە، جوق. سو ي.ششەگوليحين جانە ە.انوۆ، پ.اترۋشكيەۆيچ – سەنات جۇمىسىن مەملەكەتتىك تىلدە ءجۇرگىزۋ تۋرالى ش.بەركىنباەۆانىڭ ۇسىنىسىنا سالعان جەردەن قارسى بولدى. سوندا نەگە قالعان دەپۋتاتتار سو ۇشەۋدى قولدايدى دا، ال، ۇلتجاندى دەپۋتاتتىڭ ءسوزى نەگە وتپەيدى؟ بۇل دا بەي-پاتريوتتىق، ۇلى ماقسات جولىنداعى تابانسىزدىقتىڭ كوءرىءنىءسى. سونداي-اق، قۇرمەتتى دەپۋتات-جازۋشى وسكەمەن وقيعاسىن نەگە ايىپتاپ ماقالا جازبادى؟ ونى نەگە قاسىم قايسەنوۆ جازۋى كەرەك؟ سوندا، وتان ي.ششەگوليحيندىكى ەمەس پە؟ ءدۇنيەءنىڭ ازابى ءبىر ساۋساعى بۇگۋلى جاندارمەن قاتار ءومىر ءسۇءرىپ، ۇلى ماقسات جولىندا ءجۇرمىن دەپ ويلاۋ. مىنە، وسىندايدا ماعان قازاقستاندىق پاتريوتيزمگە قاراعاندا قازاق پاتريوءتيزمى جاقىن تۇرادى. ەندەشە، قازاققا ءوزىنىڭ مول ءمۇمكىنءدىگىن وزگەگە مويىنداتۋ ءۇشىن پاتريوتيزم اۋاداي قاجەت ەكەن. وسى تۇستا ايتپاي كەتۋگە بولمايتىن جاي، بيزنەستەن كەلگەن، دەپۋتات ءا.يساحانوۆتىڭ رەسەي، بەلارۋس وداعىنا ۇمتىلۋ پيعىلىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى. بۇ دا ءبىر قازاق پاتريوتيزءمىءنىڭ ەل ازاماتى بويىنداعى ەنجار تارتقان تۇسى. ۇلت – تابيعاتىنان پاتريوت. ءبىراق، ءبىز ۇلتتىق ينتەلليگەنسيا، ۇلتتى ەكونوميكالىق تا، ساياسي دا، رۋحاني دا، ايتا بەردى الەۋمەتتىك-قوعامدىق پروسەستەردەن قاعىس قالدىرىپ، ۇنەمى باتىسشىل، «جابايى مادەنيەت» پەن «ءلاززاتتانۋ مەن توياتتانۋ» پرينسيپىندەگى قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتايتىن يدەيالار مەن يدەولوگيالاردىڭ توپان تاسقىنى استىندا قالدىرىپ كەلەمىز. ياعني، ولاردان ونى اراشالاپ الارداي قارىم-قاۋقار كورسەتە الماي ءجۇرمىز. گازەت-جۋرنالدارىمىز بەن تەلە-راديو ارنالارىمىزدا – قاشاندا ۇلتتىڭ ەڭسەسىن باساتىن، ءجون-جوسىقسىز جاماندىقتى تەرىپ جازۋ مەن كورسەتۋگە اۋەسپىز. ول ۇلتتىڭ بويىن ۇرەيگە الدىرىپ، جانىن جاسىتادى. ءسويتىپ، رۋحىن سىندىرادى. سوناۋ 1922 جىلى مۇحتار اۋەزوۆ باسقارما اتىنان «قازاق قالام قايراتكەرلەرىنە» جازعان اشىق حاتىندا، «…گازەتتەردەن قازىرگى ۋاقىتتا جۇرتشىلىقتىڭ كوبى جاماندىق ءبوءلىءمىن وقيدى. ول نەدەن؟ سەبەبى، جامانداۋ قازاق مىنەزىندە وسەكءشىلدىكءتىڭ سالدارى: بۇل جەردە گازەت تە ەل رۋحىنا جاقىندايدى. سوندىقتان، ول ءبولىمنىڭ وقۋشىسى بار» دەي كەلە «سوندىقتان، شىعىپ جاتقان گازەتتەردىڭ مۇنداي ىستەرى جامانداۋ مەن ماقتاۋدان قولى تيمەيتىن بولسا، ولارعا بەتىڭنەن جارىلقاسىن دەيمىز» دەپ جازعان ەدى. ۇلى جازۋشىنىڭ سول ءبىر جىلى كوتەرگەن ماسەلەسىنىڭ ءالى دە ءمان-ماعىناسىن جوعالتپاعانى وبلىستارىمىزدان باستاپ، رەسپۋبليكامىزداعى شىعىپ جاتقان كەيبىر ءوزىن تاۋەلسىز سانايتىن ورىس، قازاق گازەت-جۋرنالدارىنان كورىنىپ ءجۇر ەمەس پە؟ ونى ايتاسىز، ۇلى مۇحاڭ: «ونىڭ ۇستىنە، وزگە كىءشىءلىگىن قويا تۇرعاندا، قازىرگى كەيبىر باسپاسوزدەردە كوبىنە قازاقتىڭ ماقتانشاقتىعى شىعاتىن بولدى. بۇل ادەت وقۋشى جيۋدىڭ ورنىنا كوپ جۇرتتى باسپاسوزدەن جيرەنتىپ بارادى. وسى ايتقاننىڭ ءبارى دە ادەبيەتتىڭ ەلگە تاربيە بەرە الماي، ءيا، رۋحىنا جاقىنداي الماي جۇرگەندىگىنىڭ بەلگىسى»، – دەيدى. مىنە، وسىنىڭ وزىنەن-اق اۋەزوۆتەي الىپتاردىڭ ۇلت ماسەلەسىنە كەلگەندە ەشقانداي كەلىسىمپازدىق پەن ىمىراعا كەلمەس، بىربەتكەيلىگىن كورۋگە بولماي ما؟ جىلدان استام ۋاقىتتاعى ينتەرناسيوناليزم كەزەءڭى ءوتىپ، بۇگىندە پاتريوتيزم مەزگىلى تۋىپ وتىر. ونى بىرەۋ ءبىءلىپ، بىرەۋ بىلمەيدى. ال، بىلسە دە جاڭىلىسىپ جۇرگەندەر، سو جالپىحالىقتىق قۇندىلىق، ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك، ءمادەني-ساياسي ءادىسى – مودەرن جەتەگىندە ءجۇر. ءقازىر رۋحتار قاقتىعىسى ءجۇءرىپ جاتىر. ول بىردە اشىق قىلاڭ ۇرسا، ەندى بىردە سۋ استى اعىستارىنداي اسەردە جۇرۋدە. ەندەشە، قازاق پاتريوتيزءمىءنىڭ ءبىر ءسات تە بولسا قالعىپ-مۇلگۋگە ەشقانداي دا قۇقىعى جوق. قازاق تابيعاتىنان ينتەرناسيوناليست ۇلت. وعان قاراعاندا بىزگە ءقازىر ءپاتريوتيزمدى ۇيرەنىپ، بالالارىمىزدىڭ بويلارىنا سىڭىرە بەرۋىمىز كەرەك. ول – ۇلتتىق ينتەلليگەنسيانىڭ ءمىندەءتى. ءجورگەكتەگى ءسابيدى بەسىككە بولەگەن كەزدە قازاق دالاسىنىڭ كەڭءدىگى مەن ونىڭ تەرريتورياسىن، ولاردى قورعاپ قالعان باتىرلارىمىزدى، ايتا بەردى ەل-جۇرتىمىزدىڭ قازاقى بارلىق جاقسى قاسيەتتەءرىن «بەسىك جىرىنا» قوسىپ، بوبەك بويىنا سىڭىرە بەرمەسەك بولمايدى. ەرتەك-اڭىزدارىمىز بەن باتىرلار جىرىمىزدى دا سو «بەسىك جىرىنداي» ويعا دا، بويعا دا ءقانسىڭدى بولاتىنداي ماقتانىشپەن قۇلاقتارىنا قۇيا بەرۋگە ءتيىسپىز. مەكتەپتەرىمىزدەگى وقۋشىلارعا دا سو باعىتتاعى تالىم-تاربيە ءجۇرگىزەيىك. مۇنى ايتىپ وتىرعانىم، ءقازىر كەيبىر مەكتەپتەردە تاريحتى رەسەي وقۋلىقتارىمەن وقىتادى. وسى ءبىر جولداردى جازىپ وتىرىپ، مەنىڭ ەسىمە 1917 جىلدىڭ 15 ناۋرىزىندا مايدان شەبىندەگى مينسكىدەن قازاق دالاسىنا ۇندەۋ جولداعان «ون بەسءتىڭ جەدەلحاتى» ءتۇستى. «ۋچرەديتەلنىي سوبرانيە سايلاۋلارىنا قازاق بولىپ قامدانۋ كەرەك. جارامدى، جاقسى ادامدارىن اۋىزعا الا بەرۋ كەرەك. ەندى، ارازدىق، وشتىك، داۋ-جانجال، تالاس، پارتيالىق سىيىسپاۋلاردى تاستاۋ كەرەك. كوكسەرىلىك جۇمىستارىڭ – ەل ءبىرءلىگى، ادالدىق بولسىن! جەر ماسەلەسىن دە قوزعاۋدى تەزىرەك قولعا الا بەرىڭدەر! ءبىز قالايتىن پاتشالىق ءتۇرى – دەموكراتيچەسكيي رەسپۋبليكا، ياعني، مال ءوسىرىپ، ەگىن سالىپ، جەرگە يە بولارلىق ءتۇرى. قۇدايدان باسقا ەشكىمنەن قورىقپاڭدار! تۇزۋلىك ءىس ەتىڭدەر، جاڭا ۇكىمەتتى ءسۇيەڭدەر.
عاليحان، ميرياكۋب، مۇسا، شاھماردان، مىرزاعازى، حاسەن، شافحات، سۇلتانبەك، يسا، مۇحامەدعازى، حايرالدين، رايىمبەك، ءنازىر، ءتاميمدار، تەل». مىنە، بۇل پاتريوتيزم! وسىنداي قادىر-قاسيەتتى اعالار ۇرپاعى بولا تۇرىپ، ءبىزدىڭ قازىرگى ىققا جىعىلعىش ىلەءسىمپازدىعىمىزعا جول بولسىن. سوعان قاراعاندا، قازىرگى ءقالعىپ-مۇلگىپ بارا جاتقان قازاق ءپاتريوتيزمى ويانىپ، سىلكىنبەسە بولمايدى. وعان دەپۋتات، بۇرىنعى گەنەرال-كەدەنشى ع.قاسىموۆتىڭ «قازاقستان پاتريوتتارى» دەپ قۇرعان پارتياسىنىڭ قانشالىقتى سەبەپ-سالدارى بولاتىنىن قايدام، ال، ازىرشە مەنىڭ بىلەتىنىم، ناعىز شىن ءماءنىندەگى ۇلتتىق پاتريوتيزم قالىپتاستىراتىن ساياسي كۇشتى توپ قۇرىلعان جوق. ال، ءبىر كەزدە، 1806 جىلى فيحتە گەرمانيادا نەمىس ءپاتريوتيزمىن ارتتىرۋ ءۇش «سويۋز دوبرودەتەلي» ءۇيىرمەءسىن قۇرىپ، ول كەيىن بىرنەشە بۋىن پاتريوت-ينتەلليگەنسيا وكىلدەءرىن قالىپتاستىرعانىن تاريحتان بىلەمىن. ارينە، مۇنىڭ بارلىعى وزگە ۇلتتارعا قيانات جاساۋ ارقىلى جۇرمەۋى كەرەكتىگى دە تاريحتان العان ساباقتاردان بەلگىلى. P.S. بەت قاتتالىپ جاتقاندا قولىما بۇرىنعى قازاقستاندىق، تالدىقورعاندا وسىپ-ونگەن، ءبىر كەزدە قازاقستاندى ءدۇرلىكءتىرگەن اتىشۋلى «اتامان» ن.ۆ.گۋنكيننىڭ «كازاچيي كۋلاك پروتيۆ ەكسپانسيي ينورودسيەۆ» دەگەن كىتابى ءتيدى. وندا ول: «… رۋسسكيە ساري نە وتكازىۆالي يح چەرنومازىم ۆوجديام ناستويچيۆو پروسيموم پوددانستۆە» – دەي كەلىپ، – نۋكا نازوۆيتە منە حوتيا بى ودنوگو مىركىمبايا، كوتورىي پريدۋمال اۆتومات، پۋلەمەت يلي سامولەت. گدە ۆەليكيە ساكساۋلوۆى يلي اكساكالوۆى رۋكوۆوديۆشيە فابريكامي ي زاۆودامي؟ كۋدا پوديەۆاليس، ناكونەس، تۋزەمسى، بلاگوداريا كوتورىم سكوتوۆودستۆو دوبيلوس ۋۆەليچەنيا پوگولوۆيا؟ چتو-تو نە سىسكات يح ۆ ناۋچنىح ەنسيكلوپەدياح ي سلوۆارياح. ۆ لۋچشەم سلۋچاە ستويت زاگليانۋت ۆ درانۋيۋ يۋرتۋ، گدە درىحنەت ناجراۆشييسيا جيرنوگو بيشبارماكا تولستىي سەكسەمباي»، – دەيدى. مۇنى ايتىپ وتىرعان قازاقستاندى وتانى سانايتىن جان. قازاققا كوزقاراسى جوعارىداعىداي. وسىدان كەيىن قازاقستاندىق پاتريوتيزم جونىندە قانداي ءاڭگىمە قوزعاۋعا بولادى. ال، رەسەيلىك ۇلتجاندى س.كۋنيايەۆءتىڭ قازاق تۋرالى پىكىرىن جوعارىدا وقىدىڭىزدار. سوندا، گۋنكين كىم؟
دەرەككوز: "اقيقات" جۋرنالى
امانحان ءالىم ۇلى، «قازاق ادەبيەتى»
1 قىركۇيەك، 2000 جىل
پىكىر قالدىرۋ