«الماتىدا ينە سالاتىن قانداي مىقتى مامان بار؟» دەپ فەيسبۋكتە جازعانىم ەسىمدە. ارىپتەسىم مەيرامبەك تاۋبالدييەۆ «وسى كىسى انامدى ەمدەدى. ءبىر جىلدان استى «اۋىردىم» دەگەن ەمەس» دەپ قۇرمانبەك مىرزانىڭ ءنومىرىن جازىپ جىبەردى. مەنىڭ قۇرمانبەك ايمولدا مىرزامەن تانىستىعىم وسىلاي باستالدى. اق حالاتتى كيگەن ابزال جاننىڭ شىن مانىسىندەگى جاناشىرلىعىنا، اۋزىن اشسا جۇرەگى كورىنەتىن مەيىرىمدىلىگىنە ءتانتى بولعانىم سونشالىق قالاي «اعالاپ» كەتكەنىمدى بايقامادىم. قۇرمانبەك اعامدى ىزدەپ بۇگىن تاعى «شيپامەد» ءداستۇرلى جۇڭگو مەديسينا ورتالىعىنا باردىم. ءبىر اي بۇرىن ەمىن-ەركىن كىرىپ، تولعانتىپ جۇرگەن سۇراقتارىمنىڭ جاۋابىن الىپ جۇرگەن مەن اعامەن وڭاشا وتىرىپ سۇحبات الا المادىم، وكىنىشكە قاراي. دالىزدە دارىگەردىڭ كەڭەسىن الامىن دەپ وتىرعان اۋرۋ-سىرقاۋدىڭ سانى وتە كوپ. جاسى دا، بالاسى دا، كارىسى دە بار. ۋاقىتىم بەكەر وتپەسىن دەپ كەزەك كۇتىپ سارعايىپ وتىرعان ادامدارمەن تىلدەسە باستادىم.
«سومكەم قالا بەرسىن وسىندا. مەن تەمەكى شەگىپ كەلەيىن» دەدى ءبىر كىسى. اڭ-تاڭمىن. دياگنوزىن ەستۋدەن، دارىگەرگە قارالۋدان شارشاعان ناۋقاستاردىڭ اراسىندا كوڭىل-كۇيى ەرەكشە جادىراڭقى ادام ەكەن. ەسىمىن كەيىنىرەك ءبىلدىم. قاراعاندىدان ات تەرلەتىپ كەلگەن ساعىندىق دەگەن مىرزا. ومىرتقاارالىق ديسكىنىڭ جارىعىنان وتىرسا دا، جاتسا دا بەلى اۋىرىپ، اقىر اياعىندا جۇرە الماي قالعان قاراعاندىلىق ازامات 8 جەتىنىڭ ىشىندە دەرتىنەن قۇلان تازا ايىققانىن ماقتانىشپەن ايتىپ بەردى. «ماسساج الدىم، ينە سالدى. 50 جاسىمدا، مىنە، جاس جىگىتتەي شاۋىپ ءجۇرمىن» دەي وتىرا «سەندەر، جاستار، كومپيۋتەر مەن سوتكاعا جارماسىپ ءومىر سۇرەسىڭدەر. از قيمىلدايسىڭدار. سودان بولار اۋرۋ-سىرقاۋسىڭدار» دەپ سىناپ الۋدى ءجون كوردى. ايتقانى راس-اۋ...
«الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنىمىن. 2009 جىلدان بەرى سوزىلمالى وتكىر پانكرەاتيتپەن الىسىپ كەلەمىن. اۋرۋىم ۋشىعىپ كەتكەنى سونشالىق، تاماق جەي المايمىن. مۇنى «پريستۋپ» دەپ اتايدى. ەكى ايلاپ ءدام تاتپاعان كەزدەرىم بولدى. جەيمىن دە قۇسامىن. 93 كەلىدەن 65 كەلىگە ءبىراق ءتۇستىم. جەدەل جاردەممەن 12 قالالىق اۋرۋحاناعا تۇسكەندە ماعان توسەك-ورىن ءبولىپ، جاتقىزىپ ەمدەۋدەن باس تارتتى. سويتسەم، گاستروەنتەرولوگيا ءبولىمى اقىلى ەكەن. «جاتىپ ەمدەلۋ قۇقىعىنان نەلىكتەن ايىرىپ جاتىرسىزدار؟ جاۋاپتارىڭىزدى قاعازعا تۇسىرىڭىزدەر» دەگەنىمدە عانا ەم الۋ مارتەبەسىنە يە بولدىم. «سەنىڭ «پريستۋپتارىڭ» وتتەگى ەكى تاستان. وتا جاساپ، الىپ تاستايمىز» دەپ ءۇمىت سىيلادى. الايدا وتا جاسالدى، تاس الىندى، «پريستۋپتار» جالعاسا بەردى. تانىستارىمنان «شيپامەدتەگى» قۇرمانبەك مىرزا جايلى ەستىدىم. «وسى دارىگەردەن قايىر بولماسا، ەندى نە ىستەرىمدى بىلمەدىم» دەپ ءۇمىت پەن كۇدىك ارقالاپ دارىگەرگە كەلگەندە ەڭسەم كوتەرىلدى. ينە سالدىرتىپ، سيستەما الىپ، ءشوپ ءدارى ءىشىپ جۇرگەنىمە ءبىر اپتاداي بولدى. اللاعا شۇكىر، «پريستۋپىم» توقتادى. تاماق ءىشىپ ءجۇرمىن»، - دەپ سىر اقتاردى سەرىك قاسىموۆ.
«شيپامەدتىڭ» باسقا كلينيكالاردان ەرەكشەلىگى – الىستان كەلگەن ادام سول جەردە جاتىپ-اق ەم الا الادى ەكەن. بىلايشا ايتقاندا قالانىڭ كۇيبەڭ تىرشىلىگىنەن دەمالاسىڭ ءارى قاجەتتى ەم الاسىڭ. ەمدەلۋشىلەردىڭ قاتارىندا اقىن مۇحتار شاحانوۆ بارىن بىلگەنىمدە تاڭقالىسىمدى جاسىرمادىم. كەشە عانا 76 جاسقا كەلگەن ادۋىندى اقىنمەن جۇزدەسىپ، اماندىق-ساۋلىق سۇراۋدىڭ مۇمكىندىگى تۋدى.
«جازيرا قىزىم، كەل، وتىر» دەپ قولىما ورىك ۇستاتتى. شاحانوۆشا ايتسام، ادامدى جىندى قىلۋدىڭ ەڭ وڭاي ءتۇرى تەليەۆيزور ەكەن. «مىنانى كۇندىز-تۇنى كورگەن ادام ەسەڭگىرەپ قالادى. كوك جاشىكتى قوسقانىما بىر-ەكى كۇن بولدى. ماسقارا عوي» دەپ رەنىشىن ايتقان اقىن مەنى كورىپ قۋانعانداي بولدى. جان-جاعىما قاراسام، جيھازى تالعاممەن قويىلعان، اۋاسى كەڭ، كولەمى جاعىنان ورتاشا بولمە. «مىنا اللەرگيا دەگەن بالە بولدى. وسىندا جاتىپ ينە سالدىرتىپ ءجۇرمىن» دەدى مۇحتار اعا. «شيپامەدتىڭ» تورىندە قۇرمانبەك اعانىڭ سىزبەن تۇسكەن فوتوسى رامكاعا سالىنىپ، ءىلىنىپ تۇر. وسىعان دەيىن دە بۇل جاقتا ەمدەلىپ پە ەدىڭىز؟» دەگەنگە اقىن تاڭداندى. «ءبىر كەزدەسۋدە تۇسىرىلگەن سۋرەت بولۋى كەرەك. «شيپامەدكە» كەلۋىم ءبىرىنشى رەت. ينە سالاتىن جاقسى مامانداردى بىلەمىن. ءبىراق مىنا دارىگەر ەرەكشە ۇناپ جاتىر» دەپ بۇكپەسىز شىندىعىن جايىپ سالدى. مۇحتار اعا، نەسىن جاسىرايىن، كوپ نارسەنى تىلگە تيەك ەتتى. ءبىراق ول باسقا ماقالانىڭ وزەگى بولسا كەرەك...
قۇرمانبەك اعا كابينەتىنەن شىعىپ، ماسساج جاسايتىن كابينەتكە بارا جاتىر ەكەن. "ماعان قويار سۇراعىڭ بولسا، قويا عوي" دەدى. كەلەسى كابينەتكە جەتكەنشە ءبىر سۇراقتىڭ عانا جاۋابىن ارەڭ الا الدىم. «1977 جىلعىمىن. قىتايدىڭ ءۇرىمشى قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەنمىن. بەيجىڭنىڭ «ينە-پىشاق» اكادەمياسىن وقىپ ءبىتىردىم. 2006 جىلى ەلگە كوشىپ كەلدىم» دەپ تارقاتىپ ايتا باستاعاندا «جاعدايى اۋىر ەكى ناۋقاسقا ينە سالۋ كەرەك» دەپ كومەكشىلەرى ءسوزىمىزدى ءبولدى. ماقالا ەشقايدا قاشىپ كەتپەيدى دەگەن ويمەن دارىگەردىڭ ءوز پارىزىن ورىنداۋعا تەزىرەك كوشكەنىن قالادىم.
اندا-مىندا ساندالتىپ، قىرىق بەس ساراپتاما جاساتقىزىپ، اقىر اياعىندا قاتە دياگنوز قويىپ، ەم جازىپ بەرە الماي شارشاتاتىن زاماندا دارىگەرگە بارىپ كورىنۋدەن جۇرەكسىنەتىن بولدىم. ولاردىڭ قاتالدىعىنان، داۋسىن كوتەرىپ وكتەم سويلەۋىنەن، الدەنەڭە، الدەكىمگە اسىعىپ وتىرۋىنان شوشيسىڭ. وسىندايدا قۇرمانبەك اعامنىڭ قازاقيلىعىنا قايران قالاسىڭ. بالداققا سۇيەنگەن اتا-اجەلەردى قۇشاق جايا قارسى الۋىنان، «اپا-اۋ» دەپ ديالوگ باستاۋىنان تەكتىلىگى مەن مادەنيەتتىلىگىنە ريزا بولاسىڭ. ءبىزدىڭ قازەكەڭە دارىدەن بۇرىن جىلى ءسوز كەرەك-اۋ دەگەن ويعا شومدىم دا ايالداماعا تارتتىم. ەرتەڭ تاعى «شيپامەدكە» بارامىن...
پىكىر قالدىرۋ