پسيحولوگياعا قىزىعاتىن جاندار لۋيزا حەي دەگەن ەسىمدى جاقسى تانيدى. موتيۆاسيانى ماي شاممەن ىزدەپ جۇرگەندەر دە تۇبىندە لۋيزا حەيدىڭ جازعاندارىن شولىپ وتەدى. ءتان ازابىنان بۇرىن جان ازابىن تارتىپ جۇرگەنىمىز كوپ بولعاندىقتان لۋيزا حەيدىڭ كىتاپتارىن جاي عانا كوزبەن شالىپ وتپەي، كوڭىلگە توقىپ، ساناعا ءتۇيىپ، ون رەت قايتالاپ وقۋ قاجەت سياقتى. «قامشى» جاقسىلىقتىڭ جارشىسى بولعىسى كەلەدى. سوندىقتان دا جازۋشى مىرزاگەلدى كەمەلدىڭ اۋدارماسىنداعى لۋيزا حەيدىڭ «كوگىلدىر كىتابىن» بىرنەشە بولىمگە بولە وتىرىپ، تۇراقتى تۇردە وقىرماننىڭ نازارىنا ۇسىنىپ وتىرۋدى ءجون دەپ شەشتى. قاتەرلى ىسىكتى نەبارى 6 ايدا جەڭىپ، بارشا دارىگەرلەرىن تاڭ قالدىرعان، 2017 جىلى 91 جاسىندا اۋىرماي-سىرقاماي كوز جۇمساعان لۋيزانىڭ وقيعاسى جىگەرىن جاسىتىپ العان جاستارعا ۇلگى بولسىن دەيمىز. 

ءسوز باسى نەمەسە مەنىڭ ءومىر تاريحىم

«بالالىق شاعىڭىز تۋرالى ايتىپ بەرىڭىزشى». مەن ءوز پاسيەنتتەرىمە بۇل ءسوزدى ءجيى ايتامىن. ماعان بۇگە-شىگەسى قاجەت ەمەس، پروبلەمانىڭ تۋىنداۋ نەگىزىنىڭ جالپى مودەلى عانا قىزىق.

مەن وقىرماندارىما ءوز ءومىر تاريحىمدى ايتىپ بەرەيىن.

ءبىر جارىم جاسقا كەلگەندە اتا-انام اجىراسىپ كەتتى. بۇنىڭ ماعان قالاي اسەر ەتكەنى ەسىمدە جوق. ءبىراق شەشەمنىڭ قىزمەتشى بولىپ جالدانۋىنا تۋرا كەلدى دە، مەنى باسقا ادامداردىڭ قولىنا تۇرۋعا بەرگەنىن ءالى كۇنگە دەيىن دەنەم تۇرشىگە ەسىمە الامىن. مەن ءۇش اپتا بويى جىلاپپىن. مەنى شەشەمنىڭ قايتارىپ الۋىنا تۋرا كەلىپتى. ءالى كۇنگە دەيىن ونىڭ قايراتىنا تاڭ قالامىن، ويتكەنى ول مەنى جالعىز ءوزى ءوسىردى.

شەشەم وكىل اكەمدى شىنىمەنەن جاقسى كوردى مە، الدە مەنى اكەلى قىلۋ ءۇشىن تۇرمىسقا شىعا سالدى ما، ول جاعى مەن ءۇشىن تۇسىنىكسىز بولاتىن. ءبىراق، ونىڭ تۇرمىسقا شىققانىنان ەشقانداي جاقسىلىق بولعان جوق. ونىڭ كۇيەۋى ەۆروپادا، گەرمانيادا ءوسىپ، قاتاڭ تاربيەلەنگەن ادام. مامام ءسىڭلىمدى تورىعىپ جۇرگەن كەزىندە كوتەردى. ول كەزدە 5 جاستامىن. ءبىزدىڭ قاڭعىباس كورشىمىز مەنى زورلاپ كەتتى. دارىگەردىڭ قالاي تەكسەرگەنى ءالى كۇنگە دەيىن انىق ەسىمدە. قاڭعىباسقا 15 جىل تۇرمە جازاسىن كەستى. سول كەزدە بارلىعى ماعان «سەنىڭ ءوزىڭ كىنالىسىڭ» دەيتىن. سوندىقتان دا ول تۇرمەدەن شىققان سوڭ تۇرمەگە وتىرعىزعانىم ءۇشىن مەنەن ءوشىن الادى-اۋ دەگەن قورقىنىشتىڭ قۇشاعىندا ءومىرىمدى وتكىزدىم. مەنىڭ بالالىق شاعىم ءتان قورلىعى مەن جىنىستىق زورلىق ازاپتارىنان، اۋىر ەڭبەكتەن تۇرادى. ءوز باسىمنىڭ ءقادىرىن باعالاۋ سەزىمى كەمي بەردى دە، مەنىڭ ءومىرىم حاوسقا اينالدى.

بىرتىندەپ مەن ءوز تانىمىمدى سىرتقى دۇنيەگە دە ەنگىزە باستادىم. ءتورتىنشى كلاستا مەنىڭ باسىمنان وتكەن جايت سول كەزدەگى مەن ءۇشىن قالىپتى جاي ەدى. ءبىزدىڭ مەكتەپتە كەش بولىپ، سوعان وراي بىرنەشە تورت ساتىپ الىندى. مەنەن باسقا بالالاردىڭ بارلىعى دا ورتا داۋلەتتى، جاقسى وتباسىلاردان شىققاندار. مەنىڭ شاشىم جالبىراعان، ۇستىمدەگى كيىمىم دە جامان بولاتىن جانە مەنەن «قۇرت باسىپ كەتپەۋ ءۇشىن» ۇيدەگىلەر ماجبۇرلەپ جەگىزەتىن سارىمساقتىڭ ءيىسى مۇڭكىپ تۇراتىن. مەن سول كەزگە دەيىن ومىرىمدە ەشقاشان تورت جەپ كورمەپپىن. ءبىز وزىمىزگە ونداي بايلىقتى قيمايمىز. ءبىزدىڭ ءبىر كورشى كەمپىر، ماعان ءار اپتا سايىن 10 سەنتتەن جانە مەنىڭ تۋعان كۇنىم مەن روجدەستۆوعا 1 دوللاردان بەرىپ تۇراتىن. 10 سەنت وتباسىنىڭ بيۋدجەتىنە كەتەتىن دە، ال دوللارعا مامام ماعان ءبىر جىلعا جەتەتىن ءىش كيىمدەر ساتىپ الاتىن. سونىمەن مەكتەپتە كەش ءوتتى. تورتتى كەسە باستادى، ونىڭ كوپ بولعانى سونشالىق، كوپتەگەن بالالار 2-3 كەسىكتەن الدى. ارەڭ دەگەندە مەنىڭ كەزەگىم كەلگەندە، ال مەن ادەتتەگىدەي ەڭ سوڭى بولاتىنمىن، تورت قالماپتى. ءبىر دە ءبىر كەسىك.

ءقازىر ماعان ءوز باسىمدى باعالاتپاعان، قادىرلەتپەگەن، كەزەكتىڭ ەڭ سوڭىنا قويىپ، تورتتىڭ ءبىر دە ءبىر كەسىگىن بۇيىرتپاعان مەنىڭ ءوز تانىمىم ەكەنى انىق نارسە. بۇل مەنىڭ سول كەزدەگى جەكە ويىم ەدى. «ولار» تەك قانا مەنىڭ تانىمىمدى بەينەلەدى.

ودان ءارى تۇرمىستاعى جاعدايعا توزە المادىم دا، 15-كە تولعان كەزىمدە ۇيدەن قاشىپ كەتتىم. وفيسيانتكا بولىپ جۇمىسقا ورنالاستىم. جۇمىس ماعان مەنىڭ ۇيدەگى مىندەتتەرىمە قاراعاندا الدەقايدا جەڭىل ءتيدى. ماحابباتقا شولىركەگەن، ءوز باعاسىنىڭ ءقادىرىن ازداپ بولسا دا سەزىنگەن مەن ءتانىمدى وڭدى-سولدى، اياۋسىز ۇلەستىردىم. ناتيجەسىندە 16 جاسىمدا قىز تۋدىم. مەن ونى باعا المادىم، سوندىقتان باسقا ادامدارعا بەردىم. بۇلار، سول كەزدە مەن ۇيلەرىندە تۇرىپ جاتقان پەرزەنتسىز ەرلى-زايىپتىلار بولاتىن. سوندىقتان دا انالىق قۋانىشتى سەزىنە المادىم. ونىڭ ورنىنا قينالۋ، قورلانۋ، كىنامدى سەزىنۋ سەزىمدەرىن باسىمنان وتكەردىم. مەنىڭ ەسىمدە قالعانى – ونىڭ اياعىنىڭ باشپايلارىنىڭ ءدال مەنىكىندەي ۇزىن ەكەنى. ەگەر ءبىز ءبىر كەزدەرى كەزدەسەر بولساق، مەن ونى وسى باشپايلارىنان تانيتىنىما سەنىمدىمىن. وعان بار بولعانى بەس كۇن تولعاندا مەنىڭ كەتۋىمە تۋرا كەلدى. مەن ۇيگە كەرى قايتتىم دا، شەشەمدى وكىل اكەمنەن كەتۋگە كوندىردىم. ول كەزدە ءسىڭلىم 10 جاستا بولاتىن، اكەسىنىڭ جانىندا قالدى، ويتكەنى ونى اكەسى قاتتى جاقسى كورەتىن. مامام قوناقۇيدەن جۇمىس تاپتى، ءبىز بىرگە تۇرا باستادىق. ءبىر كۇنى مەن قۇربىممەن چيكاگوعا جول تارتىپ، سودان 30 جىلدان سوڭ ورالدىم. ءومىر ۇنەمى تۇقىرتا بەرگەندىكتەن دە، مەن ءوز باسىمنىڭ ءقادىرىن سەزىنگەن ەمەسپىن. سوعان سايكەس ءوز اينالاما مەنى ودان سايىن قورلاپ، ال كەيدە تاياقتاپ تا تاستايتىن ەركەكتەردى توپتاستىردىم. مەن قالعان عۇمىرىمدى ولاردى دا، ءوزىمدى دە قارعاپ وتكىزەر ەدىم، ءبىراق بۇل ەشتەڭەنى وزگەرتپەس ەدى. بىرتىندەپ، جۇمىسىمداعى وڭ وزگەرىستەرگە بايلانىستى ءوز باسىمدى باعالاۋ سەزىمى دە ارتىپ، الگىندەي ەركەكتەرگە مەنىڭ ومىرىمدە ورىن قالمادى. ولاردىڭ ىس-ارەكەتتەرىن ەشقاشان دا قوشتامايمىن، ءبىراق مەنىڭ ءوزىم سول كەزدە سونداي بولماسام، ولاردى ەشقاشان دا تارتپاعان بولار ەدىم. ءقازىر، ايەلدەردى قورلايتىن ەركەكتەر مەنىڭ تىرلىك ەتىپ جاتقانىم تۋرالى بىلمەيدى دە، ويتكەنى ءبىزدىڭ ويلاۋ جۇيەمىز ەندى سايكەس كەلمەيدى.

چيكاگودان نيۋ-يورككە كوشىپ، اتاقتى مانەكەنششيسا بولدىم. ءبىراق، بۇل جۇمىس تا مەندەگى ءوز باسىمدى قادىرلەۋ سەزىمىن ارتتىرعان جوق. ۇنەمى ءوز بويىمنان جاڭا كەمىستىكتەردى تابۋمەن بولدىم. ءوز بويىمداعى سۇلۋلىقتى بايقامادىم. كوپ جىل وسىلاي ءومىر ءسۇردىم. مىنەزى تاماشا، جوعارى ءبىلىمدى اعىلشىن دجەنتلمەنىن كەزدەستىرىپ، سوعان تۇرمىسقا شىقتىم. ءبىز كوپ ساياحات جاسادىق، كورولدەردىڭ قابىلداۋىندا بولدىق. ءبىر رەت ءبىز ءتىپتى اق ۇيدەن دە ءدام تاتتىق. ءوزىم اتاقتى مانەكەنششيسا، ال كۇيەۋىمنىڭ تاماشا ادام بولعانىنا قاراماستان، ماعان ومىردە بىردەڭە جەتىسپەي تۇراتىن. بۇل جاعداي رۋحاني ىزدەنىس جولىنا تۇسۋىمە دەيىن سوزىلدى.

ءبىر كۇنى كۇيەۋىم ءوزىنىڭ باسقا ادامعا ۇيلەنەتىنىن جەتكىزدى. باقىتتىڭ وڭ قاباقپەن قاراعانىن شىنداپ سەزىنبەي جاتىپ-اق، اياق استىنان وسى جايعا تاپ بولدىم. ءسوز جوق، ونىڭ وسى ۇيعارىمىنان كەيىن مەن ەڭسەمدى كوتەرە المادىم. ءبىراق ءومىر جالعاسىپ جاتتى. مەن ءومىرىمنىڭ وزگەرىپ جاتقانىن سەزىندىم. ءبىر كورىپكەل ماعان ەلەۋسىز ءبىر وقيعانىڭ ءومىرىمدى 180 گرادۋسقا بۇراتىنىن ايتتى. بۇل وقيعانىڭ ەلەۋسىزدىگى سونشالىق وعان كوپتەگەن ايلار بويى كوڭىل بولمەدىم. ءبىر كۇنى كەزدەيسوق نيۋ-يوركتەگى ءدىني عىلىمدار قوعامى مۇشەلەرىنىڭ كەزدەسۋىنە تاپ بولدىم. ولاردىڭ ايتقاندارى مەن ءۇشىن جاڭالىق بولسا دا ىشكى تۇيسىگىم: «كوڭىل ءبول»، دەدى. مەن ولاردىڭ كەزدەسۋىنە بارىپ ءجۇردىم جانە ساباق الا باستادىم. ءسان مەن سانگەرلەر الەمى مەن ءۇشىن ءوز ءمانىن جوعالتا باستادى. قاسىڭنىڭ فورماسى مەن بەلىڭدى ويلاپ قاشانعى قاپالانۋعا بولادى؟ ءتىپتى ورتا مەكتەپتى دە بىتىرمەگەن مەن، كەنەت قولعا تيگەندەرى مەن مەتافيزيكاعا قاتىستىنىڭ ءبارىن وقىعان قاجىرلى ستۋدەنتكە اينالدىم. ءدىني عىلىمدار قوعامى مەنىڭ ەكىنشى ۇيىمە اينالدى. مەنىڭ ءومىرىم بۇرىنعىداي ءوتىپ جاتقانمەنەن، مەن وزىمدە بولىپ جاتقان ۇلكەن وزگەرىستەردى سەزىندىم. قوعامداعى تىنىمسىز جۇمىستارىمنىڭ ارقاسىندا ءۇش جىلدان سوڭ مەن ەمتيحان تاپسىردىم دا، كومەككە ءزارۋ ادامدارعا كەڭەس بەرە باستادىم. بۇل كىشىگىرىم قادام بولاتىن. مەن سونداي-اق مەديتاسيا جاساي باستادىم. سوسىن كىشى ءدىني قىزمەتكەرلەر دايىندايتىن كوللەدجگە ءتۇستىم، سوندا كۇنى-تۇنى دايىندالدىم. مەن ءوز كۋرستاستارىمنان ۇلكەن بولاتىنمىن. ءبىز ءتورت جىل بويى توزۋگە تۋرا كەلگەن ءتارتىپ وتە قاتال بولاتىن – ىشپەۋ كەرەك، شەكپەۋ كەرەك، جانە سەنبى، جەكسەنبى كۇندەرى دە دايىندالۋ كەرەك. كوللەدجدەن شىققان كەزىمدە مەنىڭ بىرنەشە ساعاتتى اۋەجايدا وتكىزۋىمە تۋر كەلدى: تەمەكىنىڭ تۇتىنىنەن قۇلاپ قالاتىن شىعارمىن دەپ ويلادىم. نيۋ-يوركتە بارلىق كەزدەسۋلەردە ءجيى شىعىپ سويلەپ، كەڭەس بەرۋدى جالعاستىرا بەردىم. سونداي-اق مەن «ءوز ءتانىڭدى ساۋىقتىر» دەگەن تاقىرىپپەن شاعىن كىتاپ جازدىم. لەكسيا وقىپ، ساياحات جاساي باستادىم. مەنىڭ اتاعىم شىعا باستادى…

سودان ءبىر كۇنى مەنىڭ اعزامنان دارىگەرلەر قاتەرلى ىسىك (راك) كەسەلىن تاپتى. قاتەرلى ىسىك، ارينە، مەنىڭ جىنىستىق مۇشەمدە، قىناپ ماڭىندا پايدا بولدى. مەنى ۇرەي بيلەدى. ءوز جۇمىسىما بايلانىستى مەنىڭ ادامداردىڭ ايىعۋىنا كومەكتەسۋىمە تۋرا كەلسە دە، ءوزىم ۋاعىزداعان پرينسيپتەردى ءوز تاجىريبەمدە تەكسەرۋدىڭ عاجايىپ مۇمكىندىگى تۋعانىن ءتۇسىندىم. تۇپتەپ كەلگەندە مەن، قاتەرلى ىسىك - بۇل قوردالانعان رەنىش، ال ودان قۇتىلسا، اۋرۋدان جازىلۋعا بولاتىندىعى تۋرالى كىتاپ جازدىم. ءوز باسىمنىڭ بالالىق شاقتىڭ رەنىشتەرىن ۇمىتا الماعاندىعىن ءتۇسىندىم جانە مەنىڭ الدىمدا بۇل ماسەلە بويىنشا كوپتەگەن ىستەر تۇردى.

«جازىلمايتىن» دەگەن ءسوز مەن ءۇشىن ءبىر نارسەنى عانا بىلدىرەدى: بۇل ءداستۇرلى ادىسپەن ەمدەۋگە بولمايتىن جاعداي. سوندىقتان دا ساۋىعۋدىڭ جولىن تابۋ ءۇشىن، تۋراسىن ايتقاندا، اركىم ءوز ىشىنە ءۇڭىلۋى كەرەك. ەگەر مەن وپەراسياعا كەلىسىپ، ءبىراق ەسكى تانىمداردان ارىلۋ ءۇشىن ەشتەڭە ىستەمەسەم، دارىگەر بەيشارا لۋيزادان دىم قالماعانعا دەيىن كەسە بەرەر ەدى. مەن وپەراسياعا بارسام دا قاتەرلى ىسىكتى تۋعىزعان ءوز ويلاۋ جۇيەمدى وزگەرتكەن بولار ەدىم دە، قاتەرلى ىسىك ەندى قايتىپ تۋىنداماس ەدى. ەگەر راك نەمەسە باسقا اۋرۋلار قايتا پايدا بولىپ جاتسا، ول ءبارىن كەسىپ تاستاماعاننان ەمەس. بۇل جەردە سەبەپ ادامنىڭ ءوز ساناسىنا وزگەرىس جاساماۋىندا جاتىر، سوندىقتان ول اۋرۋدى ءوز بويىندا، مۇمكىن، دەنەسىنىڭ باسقا بولىگىندە قايتا تۋىنداتتى. سونداي-اق مەن ءوزىمنىڭ مەنتالدىق الاڭىمدى تازارتسام، وپەراسيا قاجەت بولمايدى دەگەنگە سەندىم. ەمدەۋشى دارىگەرىمە وپەراسياعا اقشامنىڭ جوق ەكەنىن ايتىپ ەدىم، ول ءوز كەزەگىندە مەنىڭ ءومىر سۇرۋىمە بار بولعانى ءۇش اي قالعانىن حابارلادى. مەن سول بويدا ىسكە كىرىستىم. ەمدەۋدىڭ داستۇردەن تىس ادىستەرى تۋرالى كوپ وقي باستادىم. ارنايى دەنساۋلىق دۇكەنىنە بارىپ، قاتەرلى ىسىك تۋرالى كىتاپتاردىڭ بارلىعىن ساتىپ الدىم. مەن كىتاپحاناعا بارىپ بۇل اۋرۋ تۋرالى تاپقاندارىمنىڭ بارلىعىن وقىدىم. اسىرەسە مەنى تەرى رەفلەكسى تۋرالى عىلىم قىزىقتىردى. مەن وسىنى ىستەي الاتىن ادامدى تاپپاققا بەكىندىم. ءبىر كۇنى مەن لەكسياعا باردىم. ادەتتە، مەن الدىڭعى جاقتا وتىرعاندى ۇناتامىن، ال بۇل جولى ارت جاققا وتىردىم. جانىما ءبىر ادام جاقىن كەلدى دە، مەنىمەن قاتار وتىردى. بۇل، مەن ىزدەگەن ادام بولىپ شىقتى (تەرى رەفلەكسىمەن شۇعىلدانادى). ول ۇيگە اپتاسىنا ءۇش رەت كەلە باستادى، ماعان كوپ كومەگى ءتيدى.

سونداي-اق مەن ءوزىمدى وتە قاتتى قادىرلەۋدى جانە جاقسى كورۋدى ۇيرەنۋىم قاجەت ەكەنىن ءتۇسىندىم. مەنىڭ بالالىق شاعىمدا سۇيىسپەنشىلىك جەتىسپەدى، ءوزىمدى جاقسى كورۋگە مەنى ەشكىم ۇيرەتكەن جوق. مەن ولاردىڭ تاۋسىلمايتىن مىنەۋلەرىن وزىمە دەگەن قارىم-قاتىناستارىمەن بىرگە قابىل الدىم دا، بۇل مەنىڭ ەكىنشى بەينەمە اينالدى.

ءدىني عىلىم قوعامىندا جۇمىس ىستەي باستاعاندا مەن ءوز ىس-ارەكەتتەرىمدى قۋاتتاۋدىڭ بار ماڭىزىن تۇسىنە باستادىم. ءبىراق تا «مەن ديەتانى ەرتەڭنەن باستاپ ۇستايمىن» دەگەن پرينسيپ بويىنشا ۇنەمى كەيىنگە قالدىرىپ وتىردىم. باسىندا ماعان ءوزىمنىڭ ايناداعى بەينەمە قاراپ: «لۋيزا، مەن سەنى جاقسى كورەم. مەن شىنىمەن سەنى جاقسى كورەم»، دەپ ايتۋ وتە قيىن بولدى. مەن ەشتەڭەگە قاراماستان اينامەنەن جاتتىعا بەردىم دە، بۇرىن، ادەتتە ءوزىمدى قور سەزىنەتىن جاعدايلارعا ەندى باسقاشا قارايتىنىمدى اڭعاردىم. سونىمەن ماعان ءوزىمنىڭ ءبىر جەردە تۇرىپ قالماعانىم انىق بولدى. مەن ءۇشىن ەڭ قيىنى باسقالاردى كىنالاۋدى توقتاتۋ ەدى. ءيا، مەنىڭ بالالىق شاعىم قيىن بولدى، جانە بارلىعى دا مەنى جىنىستىق زورلىقپەن، ءتان قورلىعىمەن، مەنتالدى تۇردە رەنجىتتى. ءبىراق بۇل وتە ەرتەدە بولدى، جانە مەنىڭ قازىرگى وزىمە دەگەن قارىم-قاتىناسىمدى اقتامايدى. مەن تۋراسىن ايتقاندا ءوز دەنەمدى قاتەرلى ىسىكپەن جەي باستاعان ەدىم، سەبەبى مەن كەشىرە بىلمەدىم. وزىمە جاقسى پسيحياتر تاۋىپ الدىم دا، سونىڭ كومەگىمەن قوردالانعان اشۋ-ىزانى بويىمنان شىعارا باستادىم. جاستىقتاردى ۇرىپ، قاھارلانىپ اقىردىم. بۇل مەنى بەلگىلى دارەجەدە تازارتتى. سوسىن اتا-انامنىڭ ۇزىك-ۇزىك ەستەلىكتەرىنەن ولاردىڭ بالالىق شاقتارى تۋرالى وزىمە كارتينا قۇراستىرىپ الدىم. مەن ولاردى قاتتى اياپ كەتتىم، ولاردىڭ كىناسىنەن بولعان وقيعالاردىڭ ءبارى ۇمىتىلا باستادى. بۇلاردىڭ بارىنە قوسىمشا وزىمە كوپ جىلدار بويى تانىمدە جيناقتالعان شىرىكتەردى تازارتۋعا كومەكتەسەر جاقسى ديەتولوگ-دارىگەر تاپتىم. ول ماعان تەك قانا كوكونىستەردەن تۇراتىن قاتال ديەتا بەلگىلەدى. العاشقى ءبىر اي بويى اپتاسىنا ءۇش رەت مەنىڭ تىك ىشەگىمدى تازارتتى. ماعان وپەراسيا جاساعان جوق، التى ايدان كەيىن دارىگەرلەر كەلىسىمگە كەلۋگە ءماجبۇر بولدى دا، ماعان مەندەگى قاتەرلى ىسىكتىڭ مۇلدەم جوق بولىپ كەتكەنىن حابارلادى (ول وزىمە ونسىز دا بەلگىلى ەدى). ەگەر ءبىز ءوزىمىزدىڭ ويىمىزدى، تانىمىمىزدى وزگەرتكىمىز كەلسە جانە سوعان سايكەس ارەكەت ەتسەك، كەز كەلگەن اۋرۋدى جازۋعا بولادى، ونى مەن ەندى ءوز تاجىريبەم ارقىلى بىلەمىن.

كەيدە ەڭ ۇلكەن قايعىنىڭ ءوزى ءبىز ءۇشىن باقىتقا اينالادى. اۋرۋدىڭ مەنى قالاي وزگەرتكەنىن سىزدەر كوز الدارىڭىزعا ەلەستەتە المايسىزدار. قۇندىلىقتار تولىقتاي قايتا باعالاندى. مەن ومىرگە باسقاشا قاراي باستادىم جانە اۋرۋعا دەيىن ەشقانداي نازار اۋدارماعان نارسەلەرگە كوڭىل بولە باستادىم. شاڭ-قوقىستى نيۋ-يورك ءوزىنىڭ قولايسىز اۋا-رايىمەن قوسا مەنى ابدەن قاجىتتى. مەن كەتۋگە بەل بۋدىم. مەنىڭ پاسيەنتتەرىم، مەنسىز ولەمىز دەپ ۇرەيگە ابدەن بوي الدىردى. ولاردىڭ قالاي العا دامىپ جاتقانىن تەكسەرىپ، تەلەفون شالىپ تۇرامىن دەپ ۋادە بەرىپ، جۇباتتىم. سونىمەن، جينالدىم دا كاليفورنياعا، لوس-اندجەلەسكە كەتىپ قالدىم. ول جاقتا مەن قالانىڭ ءبىر شەتىندە تۇرىپ جاتقان شەشەم مەنەن سىڭلىمنەن باسقا ەشكىمدى بىلمەيتىنمىن. مەن نە مىناۋسىمەن، نە اناۋسىمەن جاقىن بولعان ەمەسپىن جانە شەشەمنىڭ سوقىر بولىپ قالعانىن بىلگەن كەزدە جۇرەگىم اۋىردى، ماعان بۇل تۋرالى ەشكىم حابارلاعان دا جوق. ءسىڭلىمنىڭ ۋاقىتى جوق بولعاندىقتان مەنىڭ ورنالاسۋىما كومەكتەسە المادى. «ءوز ءتانىڭدى قالاي ساۋىقتىرۋ كەرەك» دەگەن مەنىڭ شاعىن كىتاپشام مەن ءۇشىن كوپتەگەن ەسىكتەردى اشتى. مەن نيۋ-ەيدجدەگى ءاربىر كەزدەسۋگە بارا باستادىم. كەز كەلگەن ىڭعايى كەلگەن جەردە ادامدارعا ءوزىمدى تانىستىرىپ، كىتابىمدى سىيلادىم. جۇمىس باستالعان سوڭ مەندە بۇنداي ءسان-سالتاناتقا ۋاقىت بولمايتىنىن ءبىلىپ، العاشقى التى اي بويى جاعاجايعا بارىپ ءجۇردىم. بىرتىندەپ پاسيەنتتەر پايدا بولا باستادى. بىرەسە انا جەردە، بىرەسە مىنا جەردە مەنىڭ شىعىپ سويلەۋىمدى سۇراۋشىلار كوبەيە ءتۇستى. ەكى جىلدىڭ ىشىندە مەن وزىمە سۇيكىمدى ءۇي ساتىپ الدىم.

ءبىر كۇنى ءسىڭلىم تەلەفون شالىپ، 90-عا كەلگەن شەشەمىزدىڭ قۇلاپ ومىرتقاسىن سىندىرىپ ءۇزىپ العانىن ايتتى. ءبىر ءساتتىڭ ىشىندە مەنىڭ شەشەم قايراتتى ەركىن ايەلدەن، ءالسىز، دارمەنسىز سابيگە اينالدى.

ونىڭ ومىرتقاسىنىڭ سىنۋىنا سايكەس ءسىڭلىمدى قورشاعان قۇپيا، سىرلاردىڭ دا قابىرعاسى قۇلادى. اقىرىندا، ءبىزدىڭ ارامىزداعى قارىم-قاتىناستار جاقسارا باستادى. مەن ءسىڭلىمنىڭ ارقاسىنىڭ اۋىراتىنىن جانە بۇل ونىڭ ءومىرىن قيىنداتىپ جۇرگەنىن بايقادىم. ول ءۇنسىز قينالعاندى ءجون كورىپتى، سوندىقتان كۇيەۋى بۇل تۋرالى ەشتەڭە بىلمەگەن.

ەكى ايدى اۋرۋحانادا وتكىزىپ، شەشەم ۇيگە كەلۋگە دايىندالا باستادى. ءبىراق، ول ەندى جالعىز تۇرا الماعاندىقتان ونى قولىما الۋىما تۋرا كەلدى. بۇدان نە شىعاتىنىن مەن بىلگەن جوقپىن، سوندىقتان دا قۇدايعا: «جاقسى، مەن وعان كۇتىم جاسايمىن، ەگەر سەن ءوزىڭ، اسىرەسە اقشالاي كومەكتەسسەڭ» دەدىم. باسىندا وتە قيىن بولدى. شەشەم اۋرۋحانادان سەنبى كۇنى شىقتى، ال كەلەسى جۇمادا ماعان سان-فرانسيسكوعا كەتۋگە تۋرا كەلدى. مەن ونى جالعىز تاستاي المادىم، ءبىراق ماعان مىندەتتى تۇردە بارۋ كەرەك ەدى. مەن تاعى دا قۇدايعا: «قۇداي، وتىنەمىن، قامقورشى بولشى. كەتپەي تۇرىپ وعان كۇتىم جاسايتىن جاقسى ادام تابۋىم كەرەك» دەدىم. بۇنداي جاقسى ادام كەلەسى بەيسەنبىدە اياق استىنان تابىلدى. بۇل جەردە، «نە ءبىلۋ كەرەك بولسا، بارلىعىن دا بىلەمىن. نە قاجەت بولسا، مەندە سول بولادى» دەگەن باسقا مەتافيزيكالىق پرينسيپ ىسكە اسىپ تۇر. ءسىڭلىم مەنەن كومەكتەسۋىمدى ءوتىندى. كوپتەگەن جىلدار بۇرىن، شەشەم ەكەۋمىز وگەي اكەدەن كەتكەن كەزىمىزدە، ول كىسى سىڭلىمە دۇرىس قاراماپتى. سودان بەرى ونى ۇنەمى قورقىنىش پەن ۇرەي بيلەپ كەلەدى. ءالى كۇنگە دەيىن مەن ونى ەمدەۋدىڭ ءارتۇرلى جولدارىن ىزدەستىرىپ كەلەمىن. شەشەم ءوزىن بۇرىنعىدان الدەقايدا جاقسى سەزىنەدى. مەن وعان ەستۋ اپپاراتىن الىپ بەردىم، ونىڭ ومىرگە قىزىعۋشىلىعى ارتتى. شەشەم ەكەۋمىز كوپ ۋاقىتتى بىرگە وتكىزە باستادىق. ءبىز بىرگە كۇلەمىز، بىرگە جىلايمىز. راس، كەيدە مەنىڭ ءالسىز جەرلەرىمە دە ءتيىپ كەتەدى، بۇل تۋرا مەنىڭ سوعان قاتىستى جۇمىس جاساۋىم قاجەت ەكەنىن ەرىكسىز ەسكە تۇسىرەدى.

«كوگىلدىر كىتاپتىڭ» ءبىرىنشى نۇسقاسى «ءوز ءومىرىڭدى ساۋىقتىر» شىققان كەزدە ونىڭ كوپ رەت قايتا باسىلاتىنىن جانە كۇندەردىڭ كۇنىندە ونى جالعاستىرۋ قاجەتتىگى تۋىندايتىنىن بىلگەن جوق ەدىم.

ارينە، كىتاپ وزىنەن-وزى ەمدەي سالمايدى. ءبىراق ول ادامنىڭ ىشكى مۇمكىندىكتەرىن وياتۋ ارقىلى ونىڭ ءوزىن ءوزى ەمدەۋ پروسەسىنە جاردەم بەرەدى. مورالدىق تۇرعىدان ساۋ بولۋ جانە ءتان ساۋلىعىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ءتاننىڭ، سانانىڭ جانە رۋحتىڭ تەپە-تەڭدىگىنە جەتۋ كەرەك. ادام ءوز تانىنە مۇقيات قاراۋى ءتيىس. سول سياقتى، وزىنە عانا ەمەس، ءوز ومىرىنە دە دۇرىس كوزقاراستا بولعانى ءجون. جانە دە وسىلاردا مىقتى رۋحاني بايلانىس بولسىن. وسى ءۇش نارسە ءوزارا تەڭ بولسا، ادام ومىردەن راحات الادى. ەگەر ءبىز ءوزىمىز وسىعان جەتپەسەك، ءبىر دە ءبىر دارىگەر بۇل ورايدا جاردەم بەرە المايدى.

جالعاسى بار...