شەتەلگە كەتەم...

/uploads/thumbnail/20190109170420610_small.jpg

وسىنداي وي مەنەن ۇزاق ۋاقىت شىقپاي قويدى. جىلدار بويى. وننەشە جىل كۇيزەلىستە ءجۇردىم. سىرتىم وتىرىك كۇلەتىن. وي جەپ قويادى ەكەن. ءتىپتى شاشىم اعارىپ كەتتى. قىلاياعى ءۇيدى "رەمونتتاماي" قويدىم. "اكەسس... قالاتىن دۇنيە عوي" دەپ. ەڭبەكتى قۇرمەتتەيتىن گەرمانياعا، ادالدىقتى باعالايتىن فينلياندياعا ما، يا بولماسا، تالانتتى قادىرلەيتىن امەريكاعا بەزىپ كەتكىم كەلەتىن. وزىممەن ءوزىم ارپالىسىپ ءجۇردىم. ارپالىسۋىمنىڭ سەبەبى: كەتسەم، ىشىمدەگى ۇلتشىل ەكىنشى مەن «قاشىپ كەتتىڭ، ساتقىن ەكەنسىڭ، جەڭىلدىڭ، ءالسىزسىڭ!» دەيدى-اۋ. ءبىرىنشى ينتەرناسيوناليست مەن ايتادى: كوممۋنيستىك-كوررۋپسيالىق جۇيەنى سەن بۇزا المايسىڭ، مەملەكەتتىك ماشينانىڭ ءبىر تەتىگى عاناسىڭ، سىر بەرسەڭ، اۋىستىرا سالادى، سەنەن باسقا قوسالقى بولشەكتەر ءورىپ ءجۇر، بۇل قازاق ادام بولمايدى، ءوزىڭدى، بالا-شاعاڭدى ويلا، ادامعا جەر شارى ورتاق، «تەك قازاقستان اۋماعىندا عانا تىرشىلىك ەت» دەپ ساعان قۇداي بۇيىرعان جوق... 
كەز كەلگەن ساياسي وقيعا، مالىمدەمەنىڭ اياعى قالاي بولاتىنىن ءبىلىپ تۇراسىڭ. كەز كەلگەن اداممەن سويلەسكەن سوڭ جارتى ساعاتتان كەيىن سول ادامعا ءپاتۋا شىعارىپ تاستايسىڭ «سەن اسان، دۇنيە-مۇلىك جيناپ، قارىن قۇرىشىڭمەن ويلاپ، عۇمىرىڭدى وسىلاي وتكىزەسىڭ، ال سەن ۇسەن، مي قۇرىشىمەن ويلاپ، ءومىر بويى وسى جۇيەدە توزىپ وتەسىڭ...» دەپ...
مىنا ءبىر جىندىباس كلاستاسىڭ ءجۇر قاي سۇلۋدى قالاي «نەتكەنىن» ايتىپ ماقتانىپ، انا ءبىر سىيلايتىن جىگىت ءجۇر «ادال ءومىر ءسۇرۋ اياسى تارىلىپ بارادى» دەپ ءتۇڭىلىپ، ەندى ءبىر كۋرستاسىڭ ءجۇر تەندەردىڭ ارقاسىندا «شەشەسس... وسىنشا اقشا جاسادىم» دەپ تايلاندتا دەمالىپ، اۋىلداسىڭ ءجۇر عىلىمعا بەرىلىپ، يپوتەكاعا الاتىن ءۇيدىڭ العاشقى جارناسىن دا تابا الماي... انا جىگىت ۋاعىز ايتىپ كەتتى، مىنا جىگىت سونى تىڭداپ ءجۇر، انا جىگىت تەلەديداردان كورىنگەنىنە ءماز، مىنا جىگىت سول تەلەديدارداعى جىگىتتىڭ "سلۋجاگى" بولعانىنا ءماز... ءمان-ماعىناسىز ءومىر، اشەيىن...
ەۋروپا، اقش، جاپون ەلىن زەرتتەدىم. «بۇلار قالاي دامىپ كەتتى؟!» دەپ. ءبىر ءبىرىنىڭ تالانتىن، ەڭبەگىن، ادالدىعىن باعالايدى ەكەن. قاراپايىم عانا نارسە. ءبىر -بىرىنەن تالاپ ەتەدى ەكەن. ايقايلاماي-اق تالاپ ەتكەن. ورتا عاسىردا ايقايلاعان. ءبىر- ءبىرىن قىرعان. سوسىن شارشاعان سوڭ، زاڭعا باعىنعان. زاڭ بويىنشا عانا ءجۇرىپ كەلەدى. زاڭعا باعىنباعاندى دەرەۋ ورنىنا قويىپ وتىرادى. ال ءبىز بولساق، «ۆيدەورەگيستراتورعا تۇسىرىلگەن بەينەجازبانى بەرمەيمىز، «ستۋكاچ» بولمايمىز!» دەپ وتتاپ ءجۇرمىز. 
ەۋروپا ءسويتىپ، شارشاپ-شالدىعىپ وسى ومىرگە جەتتى. ەڭبەكپەن، تالانتپەن، ادال جولمەن. ەندى سول ەلگە ءبىر ورىس باردى ەميگرانت بولىپ. جۇمىس تاۋىپ العانشا «پوسوبيە» الىپ جاتىر. تاماق توق، كويلەك كوك. ونىڭ ارتىنان ۋكراين باردى، ساياسي باسپانا سۇراپ. بەردى. ول دا ءماز. جاتىپىشەرلەردىڭ قاتارىن تولتىردى. كوشەدە ءبىر- بىرىنە قارايدى. قارايدى دا، «نەمىستەر قايدا؟» دەيدى. نەمىستەر جۇمىس ىستەپ ءجۇر. كوشەدە قىدىرۋعا ۋاقىت جوق. تۋرا وسكەمەن سياقتى. كەلگەندەر «قازاق كوبەيىپ كەتىپتى عوي!»،-دەيدى. قازاقتار كوشەدە، بازاردا ءجۇر قارا كورcەتىپ. ورىستار «ۋمز»، «قازسينك»، «تيتان ماگنيي» كومبيناتىنىڭ ىشىندە ءجۇر جۇمىس ىستەپ.
عاسىرلار بويعى كۇرەسىنىڭ (ەڭبەك، ريەۆوليۋسيا، ەۆوليۋسيا، ادال قىزمەت) ناتيجەسىندە بۇگىنگى باقۋاتتى تىرشىلىككە جەتكەن ەۋروپاعا جەتىپ بارىپ، ارامتاماق بولۋعا نامىس جىبەرمەيدى ەكەن. 
نەمىس كەمپىر تاياعىنا سۇيەنىپ تۇرىپ، سوقتالداي ساعان «ءوز ەلىڭدى (ءۇيىڭدى) جوندەۋگە شاماڭ، جىگەرىڭ جەتپەدى مە؟» دەسە، جەر بولاسىڭ عوي.
سول. ايتپاعىم وسى كەتكىسى كەلەتىن قىز-جىگىتتەرگە...

ايدوس جۇقان ۇلىنىڭ فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىنان

قاتىستى ماقالالار