قازىرگى تاڭدا جالعىزباستى انالار مەن تولىق ەمەس وتباسىنا مەملەكەت تاراپىنان قانداي  كومەكتەر بەرىلەدى؟ ال مەملەكەتتىڭ مەكەمەنىڭ تابالدىرىعىن توزدىرىپ جاردەماقى تالاپ ەتەتىن جالعىزباستى انالار مەن تولىق ەمەس وتباسى مۇشەلەرى ءوز قۇقىن بىلە مە؟

وسى سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ ءۇشىن  Qamshy.kz  اقپارات اگەنتتىگى زاڭگەر گۇلميرا قاراساي قىزى كۋچكاروۆادان تۇسىنىكتەمە بەرۋدى سۇراعان ەدى.

–بۇگىندە مەملەكەت تاراپىنان تولىق ەمەس وتباسىلارعا دا، جالعىزباستى انالارعا دا ەشقانداي اقشالاي كومەك بەرىلمەيدى. جالعىزباستى انالارعا ەشقانداي جەڭىلدىك جوق.ءتىپتى بۇل ءسوز كوپ قولدانىلمايدى دەسە دە بولادى. الدىمەن تولىق ەمەس وتباسى مەن جالعىزباستى انالاردىڭ ارا-جىگىن اجىراتىپ الايىق. تولىق ەمەس وتباسىلارىنا كىمدەر جاتادى؟ ول: اجىراسقان، بالاسىن، نە اكەسى، نە اناسى تاربيەلەپ وتىرسا، وسى وتباسى تولىق ەمەس وتباسى بولىپ ەسەپتەلەدى. كۇيەۋى نەمەسە ايەلى قايتىس بولىپ بالانى ءبىر عانا ادام تاربيەلەپ وتىرسا، وسى وتباسى تولىق ەمەس وتباسىنا جاتادى. كۇيەۋگە تيمەي زاڭدى نەكەدە تۇرماي، بالا بوسانعان بولسا، ول دا تولىق ەمەس وتباسىنا جاتادى. ەگەر ءسىز تەك نەكەڭىزدى مەشىتتە عانا قيىپ، احاج بولىمىنە تىركەلمەگەن بولساڭىز، بالا تۋىلعان جاعدايدا ول دا تولىق ەمەس وتباسى بولىپ سانالادى. ال، ازاماتتىق نەكە تۋرالى زاڭ ەلىمىزدە  مۇلدە قاراستىرىلماعان. مۇنداي نەكەدە تۇرىپ بالا بوسانساڭىز، ول دا تولىق ەمەس وتباسى بولىپ ەسەپتەلەدى.

قازىرگە تاڭدا ستاتيستيكاعا سۇيەنەتىن بولساق، ءاربىر ەكىنشى تولىق ەمەس وتباسىندا بالالارىن تەك اناسى عانا تاربيەلەپ وتىر.

ءبىرىنشى: زاڭ بويىنشا ارنايى «تولىق ەمەس وتباسىنا » ارنالعان جەڭىلدىك بولماعاندىقتان، الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسى رەتىندە كەزەككە تۇرىپ، جەڭىلدەتىلگەن باعدارلامامەن ءۇي الۋعا مۇمكىندىگى بار.

ەكىنشى: ءسىز تۇرعىلىقتى جەرىڭىزدىڭ تۇرعىن ءۇي باسقارماسىنا بارىپ قۇجاتتارىڭىزدى تاپسىراسىز. اجىراسقاننان كەيىن تولىق ەمەس وتباسى قاتارىندا بولساڭىز، اجىراسۋ تۋرالى كۋالىك جانە بالاڭىزدىڭ قۇجاتتارى كەرەك. ال وتباسىندا كۇيەۋى نەمەسە ايەلى قايتىس بولعان بولسا، قايتىس بولۋ تۋرالى كۋالىگىن تاپسىرۋى قاجەت.

ءۇشىنشى: زاڭدى نەكەگە تۇرماي بالا بوسانعان ايەل ولار وزدەرىنىڭ تولىق ەمەس وتباسى ەكەنىن راستاۋ ءۇشىن، تىركەۋ ورگاندارىنا بارسا، «ءتورتىنشى فورمالى انىقتاما» بەرىلەدى. ول قۇجاتتا اكەسى دەگەن جەردە سىزىقشا تۇرادى. بۇل انىقتاما دا ونىڭ تولىق ەمەس وتباسى ەكەنىن انىقتايدى. ەگەر ءسىز سوت ارقىلى اكەسىن انىقتاماعان بولساڭىز، «ءتورتىنشى فورمالى» انىقتاما جاراي بەرەدى. وسى قۇجات ارقىلى پاتەرگە كەزەككە تۇرا بەرۋگە بولادى. بۇل جەردە پاتەر مەملەكەتتىك باعدارلاما ارقىلى جالعا بەرىلەدى. پاتەردىڭ قۇنى تولىق وتەلگەننەن كەيىن، پاتەر ءسىزدىڭ اتىڭىزعا وتەدى. بۇل جەردەگى باستى ماسەلە ءۇيدى استانا، الماتى، شىمكەنت قالالارىنان الاتىن بولساڭىز مىندەتتى تۇردە سوڭعى ءۇش جىلدىق تۇرعىلىقتى تىركەۋىڭىز بولۋ كەرەك. تىركەۋگە تۇرعان كەزىڭىزدە ءسىزدىڭ سوڭعى 12 ايلىق تابىسىڭىز ەسكەرىلەدى. بۇل جەردە ەگەر تولىق ەمەس وتباسىنىڭ باسىندا پاتەر جوق بولسا، ولار قالايشا ءۇش جىل بويى تۇرعىلىقتى تىركەۋدە بولا الادى دەگەن سۇراق تۋىندايدى. بۇل ۇلكەن كەدەرگى دەپ ويلايمىن. كەزەككە تۇرىپ پاتەر الۋدىڭ تاعى ءبىر مۇمكىنشىلىگى ءسىز تەك پاتەر قۇنىن عانا ءبولىپ تولەيسىز. ياعني، ۇستەمە اقشاسىز الا الاسىز. سونىمەن قاتار، تۇرعىلىقتى جەردەن بەرىلەتىن اقشالاي كومەك بار. بۇل – «مەكەن-جاي كومەگى». بۇل جەردە وتباسىنداعى ەڭبەكاقى وتباسىنداعى ادام سانىنا بولگەن كەزدە 11879 تەڭگەدەن اسپاۋ كەرەك. تەك سول كەزدە عانا الا الادى. ال بالا 18 جاسقا كەلگەنشە مەملەكەتتەن بەرىلەتىن كومەك بار. ول كەزدە وتباسىنىڭ تابىسى ادام باسىنا شاققان كەزدە 17818 تەڭگەدەن اسپاۋى ءتيىس. ازىرگە مەملەكەت تاراپىنان تولىق ەمەس وتباسى جانە جالعىزباستى انالارعا وسىنداي عانا كومەك كورسەتىلەدى».