بۇگىن قازاقستان حالىق جازۋشىسى، اقىن - قۋاندىق شاڭعىتبايەۆتىڭ قايتىس بولعان كۇنى

/uploads/thumbnail/20190218130805335_small.png

قۋاندىق تولەگەن ۇلى شاڭعىتبايەۆ (21.03.1925 - 19.02.2001) — قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، اقىن. 

21 ناۋرىزدا اقتوبە وبلىسىنىڭ قارابۇتاق اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن (1943).
1944–1955 جج. اقتوبە پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىندا كافەدرا مەڭگەرۋشىسى، وبلىستىق «سوسياليستىك جول»، «اكتيۋبينسكايا پراۆدا» گازەتتەرىندە ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، 1955–1973 جج. «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە، «جۇلدىز» جۋرنالىندا باس رەداكتوردىڭ ورىنباسارى، باس رەداكتور، «قازاقفيلم» كينوستۋدياسىندا، قازاق راديوسىندا باس رەداكتور.
 
العاشقى كىتابى «ار» دەگەن اتپەن 1945 جىلى جارىق كوردى. كەيىن «ولەڭدەر» (1965)، «اققۋ ءانى» (1968)، «ستيحي» (1970)، «ارما، رەسپۋبليكام» (1974)، «ليريكا» (تاڭدامالى، 1976)، «جىر جاھانى» (اۋد.، 1980)، «گۇلتولقىن» (1982)، «سارشاتامىز» (1982)، «جىل قۇسى» (تاڭدامالى، 1987)، «ماحاببات پەن عاداۋات» (1995) ليريكالىق كىتاپتارى جارىق كوردى. ق.بايسەيىتوۆپەن بىرگە «بەۋ، قىزدار-اي» (1960)، «وي، جىگىتتەر-اي» (1967)، «قۇتىرعاننان قۇتىلعان» پەسالارىن (1960)، «التىن تاۋلار»، «ايسۇلۋ» (1963) وپەرالارىنىڭ ليبرەتتوسىن جازدى.
 
كوپتەگەن ءان ولەڭدەرىنىڭ اۆتورى. ا. س. پۋشكيننىڭ «ەۆگەنيي ونەگين» رومانىن (1949، 1986)، م.يۋ.لەرمونتوۆ، ي.ۆ.گەتە، ر.بەرنس ليريكالارىن، و.حايامنىڭ رۋباياتتارىن، م.گوركييدىڭ «قىز بەن اجال» پوەماسىن (1941) قازاق تىلىنە اۋداردى. اۋدارماشىلىق قىزمەتى ءۇشىن حالىقارالىق پۋشكين سىيلىعىنا يە بولدى. قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى. (دەرەككوز: © adebiportal.kz)
 
 Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى وقىرماندار نازارىنا اقىننىڭ اۋدارماسىن ۇسىنادى.

 

ومار حاييام رۋبايلارى 

 

جاس تا وتەر، بىرتە-بىرتە كارى دە وتەر،

بايانسىز بۇل جالعاننىڭ ءبارى بەكەر.

جاھاندا ماڭگى جاسار جان جوق، ءسىرا،

كەتەمىز، كەتتى، كەلەر، تاعى كەتەر.

***

تاعدىردىڭ سىرى تەرەڭ، جەتە المايمىز،

جۇمباعىن تۇگەل تاۋىپ كەتە المايمىز.

كەرۋلى كوز الدىڭدى سيقىر پەردە،

ولەمىز، ءبىراق ءارى وتە المايمىز.

***

ءماز بولىپ كۇنى-تۇنى مال، جانىڭا،

سەنبەدىڭ بۇل جالعاننىڭ جالعانىنا.

نە قىلدى باسقالاردى قاتال زامان؟

ويانىپ، ءبىر قاراشى جان-جاعىڭا.


***

بالاۋسا جەلكىلدەگەن بۇلاقتاعى،

شاشى عوي سۇلۋ قىزدىڭ ءبىر ۋاقتاعى.

ابايلا، باسا كورمە بالاۋسانى،

تالاي قىز جەردە جاتىر قۋراپ ءتانى.

***

جۇرەككە عاشىق دەرتى تولعان – باقىت،

جار جولىنا باس قۇربان بولعان – باقىت.

سابىر ەت عاشىعىڭ ءسال رەنجىتسە،

ىسىنە جاردىڭ كۇيىپ، توڭعان – باقىت.

***

ءتۇن بولعان، بىزگە دەيىن كۇندىز بولعان،

كۇن بولعان، اسپان بولعان، جۇلدىز بولعان.

اڭداپ باس اياعىڭدى، تابان استىڭ،

و باستا قارا كوزدى ءبىر قىز بولعان.

***

دالاپ پەن ءاتىرسۋدىڭ كەرەگى نە،

Cىمبات پەن كورىك پايدا بەرەدى مە؟

بولساڭ دا ءابىلحايات، ءزام-زام سۋى،

ءشىريدى دەنەڭ كورگە ەنەدى دە.

ۇسىنعان: ماقپال سەمباي

 

 

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار