رەسەيدە حالىقتىڭ تۋۋ كورسەتكىشى كۇرت ازايىپ كەتكەن. اسىرەسە سوڭعى ون جىلدا دەموگرافيالىق كورسەتكىشكە كوڭىل تولمايدى. وتباسىنداعى كورسەتكىش ءبىر نەمەسە ەكى بالادان اسپايدى. وسىنى تۇسىنگەن بولۋى كەرەك، پرەزيدەنت ۆلاديمير پۋتين 3 بالا تۋعان اناعا بارلىق جاعداي جاساۋدى تاپسىردى.
ءقازىر ورىس دەموگرافتارىن ءبىر-اق نارسە تولعاندىرىپ وتىر: «ۇلت رەتىندە جويىلىپ كەتەمىز بە، جوق پا» دەگەن ماسەلە. ارينە، جويىلمايتىنى انىق. دەگەنمەن، حالىقتىڭ ءوسۋى الاڭداتارلىقتاي ەكەنى راس.
2018 جىلى ەلدەگى ورىس ۇلتىنىڭ سانى 87 مىڭعا ازايعان. رەسەي ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنە نازار اۋدارساق، 2018 جىلدىڭ 1 قاڭتارىندا ەلدە 146 ميلليون 880 مىڭ ادام تۇرعان. 2019 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنداعى كورسەتكىش تومەندەگەن، 146 ميلليون 793 مىڭ ادام. دەمەك، حالىقتىڭ سانى ءبىر جىلدا 87 مىڭعا ازايعان.
رەسەيدىڭ ءاربىر ءۇشىنشى اۋماعىندا ادامداردىڭ ءولۋى 1،5-2 ەسەگە ارتقان. تۋۋ ازايدى. مۇنىڭ سەبەبى نەدە؟ ورىس ساراپشىلارى مۇنى توقسانىنشى جىلداعى ەڭ قيىن كەزەڭنەن كورەدى. ول جىلدارى تۇرمىستىڭ اۋىرتپالىعىنان ايەلدەردىڭ ومىرگە ۇرپاق اكەلۋى ازايدى. رەسەي قوعامى ءقازىر سونىڭ زاردابىن تارتىپ وتىر. ساراپشىلاردىڭ باعالاۋىنشا، تەك 2031 جىلداردان كەيىن عانا بارىپ رەسەيدە تۋۋ كورسەتكىشى كوبەيە باستاۋى مۇمكىن. رەسەي تاريحىندا دەموگرافيالىق كورسەتكىشتىڭ ەڭ تومەنگى ناتيجەسى 1999 جىلى ورىن العان. 1990-2000 جىلدارداعى تومەن ناتيجەنىڭ زاردابى ءقازىر انىق كورىنىپ تۇر. تەك پرەزيدەنت ءپۋتيننىڭ انا كاپيتالى باعدارلاماسىنان كەيىن عانا بارىپ، دۇنيەگە كەلگەن بالالاردىڭ ءوسىمى بولاشاقتا كورىنە باستايدى.
ءقازىر رەسەيدە كوپ بالالى وتباسىلاردىڭ سانى شامامەن 7-8 پايىز شاماسىندا عانا. ۆلاديمير پۋتين 2050 جىلدارى كوپ بالالى انالاردىڭ سانىن 50 پايىزعا جەتكىزۋ تۋرالى مىندەتتەمە قويدى. ول ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاساۋدى تاپسىردى. پۋتين حالىققا ارناعان جولداۋىندا «ءار وتباسىندا ءۇشىنشى ءسابيدىڭ بولۋى قالىپتى ۇردىسكە اينالۋى كەرەك»،– دەدى. ال ءتورتىنشى ءسابي دۇنيەگە كەلسە، مەملەكەت بارلىق جاعدايدى جاسايدى.
ورىس دەموگرافتارىنىڭ زەرتتەۋىنە قاراعاندا، ءقازىر رەسەيدە تۋۋ كوففيسەنتى 1،7 كورسەتكىشتى قۇرايدى. ءقازىر مەملەكەت بۇل كورسەتكىشتى الداعى 15-20 جىلدا 2،4 نەمەسە 2،5 -كە جەتكىزۋدى كوزدەپ وتىر. ال دامىعان فرانسيا مەن شۆەسيادا تۋۋ كوففيسەنتى -2، تاياۋ شىعىستا - 2، ال قازاقستاندا -2،3 شاماسىندا.
سونداي-اق ورىستاردى الاڭداتىپ وتىرعان تاعى ءبىر نارسە بار. جاقىن ۋاقىتتاردا ەلدەگى مۇسىلمانداردىڭ سانى شامامەن 30 پايىزعا جەتۋى مۇمكىن. ءقازىر رەسەيدىڭ كوپتەگەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى مۇسىلمان ماسەلەسىن ۇنەمى باستى تاقىرىپ ەتىپ شىعارادى. راسىندا دا ورىستار ەلدە مۇسىلمانداردىڭ كوبەيۋىنەن قورقادى. ويتكەنى ، مۇسىلماندار وتباسىندا تۋۋ كورسەتكىشى وتە جوعارى جاقىندا رەسەي مۇسىلماندارى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى، باس ءمۇفتي راۆيل گاينۋتدين «الداعى 15 جىلدا ەلدەگى مۇسىلمانداردىڭ سانى حالىقتىڭ 30 پايىزىن قۇرايدى» دەپ مالىمدەمە جاسادى. راسىندا دا قازىرگى ۋاقىتتا داعىستان، ينگۋشەتيا، كاۆكاز ايماعىنىڭ تۋۋ كورسەتكىشى وتە جوعارى. ونىڭ ۇستىنە وزبەكستان مەن قىرعىزستاننان بارعان گاستاربايتەرلەر رەسەيدە تۇراقتاپ قالىپ، مۇسىلمانداردىڭ سانىن كوبەيتۋدە. ءتىپتى ماسكەۋ ماڭىنداعى ورىس دەريەۆنيالارى قىرعىز قالاشىعىنا اينالىپ بارا جاتىر. مۇسىلمانداردىڭ رەسەيدەگى دەموگرافيالىق تاسقىنى كوڭىل قۋانتادى. ءبىراق ورىستار ەلدىڭ يسلامدانۋ پروسەسىنەن قورقىپ وتىر. ولاردى الاڭداتاتىن دا وسى ماسەلە.
...ال ءبىز 1 ساۋىردەن باستاپ، التى بالاسى بار بولسا دا، ايلىعى 150 مىڭ تەڭگەدەن اسقان كوپ بالالى اناعا ەشتەڭە بەرمەيتىن بولدىق. قازاق وتباسىنا دا دەموگرافيالىق تاسقىندى كۇشەيتۋ ءۇشىن انا كاپيتالى كەرەك.
پىكىر قالدىرۋ