ەسكەرتكىش كەز كەلگەن قالانىڭ ەسىمحاتى ىسپەتتى. كەيدە سونداي ءبىر ەسكەرتكىشتى كورۋ ءۇشىن-اق ساياحاتشىلار مىڭداعان شارشى شاقىرىمدى ارتقا تاستاپ، ساياحاتقا شىعادى. مىسالى، 2016 جىلى بوستاندىق ەسكەرتكىشىن كورۋ ءۇشىن ەلليس ارالىنا شامامەن 4،5 ميلليون ادام كەلگەن ەكەن. ەسكەرتكىشتەر تەك ادەمىلىك ءۇشىن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار، ايتارى بار ەرەكشە ماعىنامەن جاسالعان بولسا، وندا ول ەسكەرتكىش ميلليونداعان ادامنىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، كورۋگە ىنتىق قىلادى. 

ەندەشە، نازارلارىڭىزعا ايتپاسا دا تۇسىنىكتى، ەشبىر ءسوزدى، ءتۇسىندىرۋدى قاجەت ەتپەيتىن الەمدەگى ەرەكشە 17 ەسكەرتكىشتى ۇسىنامىن.

1. نەمىستەردىڭ قولىنان قازا تاپقان رەيحستاگتىڭ 96 دەپۋتاتىنا ارنالعان ەسكەرتكىش 

ەسكەرتكىش رەيحستاگتىڭ تۇبىندە ورنالاسقان. تاقتادا نەمىستەرگە كەدەرگى جاسايمىز دەپ، سول ءۇشىن جازاسىن العان دەپۋتاتتاردىڭ ەسىمدەرى جازىلعان. كوبىسى 1933-1945 جىلدار اراسىندا قازا تاپتى. تەك  گەورگا ۆەندت قانا 1948-جىلى كوز جۇمدى. دەپۋتاتتاردىڭ 90-ى ەر ادام، التاۋى ايەل ادام بولعان.

2. وتكەل 1977–2005

پولياكتاردىڭ ۆروسلاۆا اتتى قالاسىنىڭ قاق ورتاسىندا شويىن ادامدار جولدىڭ ءدال الدىندا جەرگە كىرىپ بارادى. ال جۇرگىن بولىكتىڭ قارسى جاعىندا قۇددى ادامدار جەردەن شىعىپ جاتقانداي كورىنەدى. "وتكەل 1977-2005" ەسكەرتكىشىنىڭ اۆتورى –  پولياكتىڭ اتاقتى سۋرەتشى، ءمۇسىنشى ەجي كالينا (Jerzy Kalina). ءدال وسى كوشە قيىلىسىندا 1981 جىلعى قاتال ساياسي داعدارىس كەزىندە بەلسەندى ارەكەتتەر ورىن العان. ناتيجەسىندە  ادامدار جاسىرىن جۇرۋلەرىنە تۋرا كەلدى. ەسكەرتكىشتىڭ ەندىگى ءبىر اتاۋى  "سوعىس قۇرباندارىنا ارنالعان ەسكەرتكىش". 

3. جيھانكەزدەر

كەيبىرەۋلەر بۇل ەسكەرتكىشتەردەن جيھانكەز ءوز قالاۋىنشا تولتىرعىسى كەلەتىن بوس كەڭىستىكتى كورەدى. وزگەلەرى، كەرىسىنشە، ادام ساياحاتتاپ بارعان ءار گەوگرافيالىق ەلدى-مەكەنگە ءوزىنىڭ ءبىر بولىگىن قالدىرىپ كەتەدى دەگەن ماعىنادا دەپ توپشىلايدى. الايدا، ەسكەرتكىشتەر اۆتورى برۋنو كاتاتلانو ءوز جۇمىسىنىڭ تۇپكى ويىن ءالى ەشكىمگە ايتپادى. ول فرانسيانىڭ كوپتەگەن قالالارىنا وسى تەكتەس مۇسىندەرىن "ورنالاستىرىپ"، ولاردى "جيھانكەزدەر" دەپ اتادى. 

4. ازاماتتىق كەمە تەڭىزشىلەرىنە ارنالعان ەسكەرتكىش

ءمۇسىندى جاساۋ ءۇشىن برايان فەلل كەمەنى جاساۋ كەزىندە قولداناتىن ءادىستى پايدالاندى.  باستاپقىدا ءبىر قاراعاندا ءمۇسىن كەمەگە ۇقسايدى. بۇل ەسكەرتكىش ارقىلى ۋەلس تۇرعىندارى ءار جىلى قاسكۇنەمدەردىڭ قولىنان نەمەسە سوعىس كەزىندە قازا تاپقان ساۋدا كەمەسىنىڭ تەڭىزشىلەرىن ەسكە الىپ تۇرادى. ءار كۇن سايىن ءوز ومىرلەرىن قاتەرگە تىگە وتىرىپ، بەيبىت تۇرعىنداردى ازىق-تۇلىك، ءارتۇرلى كەرەك-جاراقپەن قامتاماسىز ەتىپ وتىرعان. 

5. ءبىز جەڭدىك!

ۇلى وتان سوعىسى كەزىندە سسسر جاۋىنگەرلەرىنە جۇك تاسۋعا نەمەسە الىس جەرگە بارۋعا تەك تەحنيكا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار، جانۋارلار دا كومەكتەسكەن. اسىرەسە، تۇيەلەر. ولاردىڭ ىشىندە ەڭ تانىمالى  — ميشكا مەن ماشكا. بۇل ەكەۋى سوعىستىڭڭ باس-اياعىنا دەيىن بولىپ، ءتىپتى سوناۋ بەرلينگە دەيىن جەتكەن. جەڭىس تۋى جەلبىرەگەن سوڭ، كوپشىلىك بۇل تۇيەلەرگە باسا نازار اۋداردى. ولار تۋرالى اڭىز قۇراي باستادى. ال قوس وركەشتى ەكەۋ ماسكەۋدىڭ زووباعىندا بەيبىت كۇندەرىن وتكىزدى.

6. شارشى باس

1996 جىلى نيسسا باسشىلىعى قالانىڭ ورتالىق كىتاپحاناسىنىڭ جانىنا لايىقتى ەسكەرتكىش بايقاۋىن جاريالادى. شارشى باس تۇرىندەگى جوبا جەڭىسكە جەتتى. بۇل ەسكەرتكىشتىڭ ماعىناسى - ادامنىڭ كورسوقىر ويىن جەڭۋگە كىتاپ كومەكتەسە الادى.  

7. بلوكادالىق لەنينگراد بالالارىنا

ۇلى وتان سوعىسى جىلدارى ومسك بلوكادالىق لەنينگراد تۇرعىندارىن كوشىرگەن ەڭ ۇلكەن ورتالىقتىڭ ءبىرى بولدى. ومسك تۇرعىندارى ۇرەيى ۇشقان بالالاردى قارسى الىپ، ءوز وتباسىلارىن قۋانا-قۋانا قابىلدادى. سول ءبىر كوڭىلسىز كەزدەردىڭ ەستەلىگى رەتىندە 2014 جىلى بار بايلىعى: سكريپكا، شاينەك، قۋىرشاعىن جانىنا قىسىپ ۇستاعان ۇرەيى ۇشقان ءۇش بالانىڭ ءمۇسىنىن ورناتتى. 

8. قولشاتىر ۇستاعان قىز

 1999 جىلدىڭ 30 مامىرىندا مينسكتەگى حالىق سەرۋەنى كەزىندە اياقاستى كۇن كۇركىرەپ، جاڭبىر قۇيدى. ەكى مىڭعا جۋىق ادام ءبىر مەزەتتە تاسا جەر ىزدەپ، جەراستى وتكەلىندە اپىر-توپىر بولىپ كەتتى. ادامدار كەپتەلىپ قالدى. ناتيجەسىندە، 53 ادام قازا تاپتى. ميحايلوۆسكيي ساياباعىنداعى قولشاتىر ۇستاعان قىز ءدال سول ازالى كۇندى ەسكە سالىپ تۇرۋ ءۇشىن ورناتىلدى. 

9. كريپتوبايلانىس

Eidoo بيرجاسىنىڭ تاپسىرىسىمەن لوندوندا كريپتى ۆاليۋتا عاسىرىن بىلدىرەتىن ەسكەرتكىش ورناتىلعان.  اۆتورى — فەدەريكو كلاپيسا. ءمۇسىن ساندىق اقشا پايدالاناتىن عاسىردا پايدا بولاتىن بولاشاق ۇرپاقتى ءبىلدىرىپ تۇر. بالا اناسىنىڭ جاتىرىندا جاتىپ-اق سمارتفوندى قالاي پايدالانۋ كەرەكتىگىن بىلەتىن بولادى دەيدى ءمۇسىن اۆتورى. 

10. قىرلى تاستى تازالاپ جاتقان قاريا

نەمىستەر ۆەنانى جاۋلاپ العاندا ەۆرەيلەردى كوشەگە شىعارىپ، ولارعا انتيفاشيستىك ۇراندار مەن قىرلى تاستاردى تازالاتىپ قويعان. سول ءبىر وقيعانى ەستەن شىعارماس ءۇشىن اۆستريا استاناسىنىڭ ورتالىعىندا جەر باۋىرلاي ەڭبەكتەپ، تاس تازالاعان قاريا كەيپىندەگى ءمۇسىن ورناتىلدى. باستاپقىدا مۇسىندە تىكەندى سىم بولماعان. ساياحاتشىلار مۇسىنگە وتىرماسىن دەپ،  ونى كەيىنىرەك قوستى. 

11. پىشاقتاردان قۇرالعان پەرىشتە

ليۆەرپۋل تۇرعىندارى مەن قوناقتارىن سۋىق قارۋدى پايدالانۋدا بارىنشا ساق بولۋعا شاقىرۋ ماقساتىندا ءمۇسىنشى الفي برەدلي وسىنداي ءمۇسىن جاساعان. ول پەرىشتەنى پوليسيا بولىمشەلەرى  تاركىلەنگەن 100 مىڭ پىشاقتان جاساعان. ەندى بۇرىن ادامدارعا زيان شەكتىرگەن قارۋ قالاعا جانە بۇكىل الەمگە جايىلعان قىلمىستى ەسكە سالىپ تۇراتىن ادەمى ەسكەرتكىشكە اينالعان.

12. بالانىڭ جاتىردا دامۋى

كاتاردىڭ مەديسينالىق ورتالىقتارىنىڭ بىرىنە اپارار جول بويى 14 قولا ءمۇسىن ورناتىلعان. ونىڭ ءارقايسىسى بالانىڭ انا جاتىرىندا دامۋ كەزەڭدەرىن بىلدىرەدى. اعىلشىندىق سۋرەتشى دەميەن ءحورست وسىلايشا، ادامنىڭ دۇنيەگە كەلگەنگە دەيىن جاسايتىن ساياحاتىن كورسەتپەكشى بولعان. ءبىر قىزىعى، اۆتوردىڭ ايتۋىنشا، بۇل تاياۋ شىعىستاعى ادامنىڭ جالاڭاش كۇيىندەگى مۇسىندەرىنىڭ ەڭ العاشقىسى ەكەن.   

13. كۆانتتىق ادام

جۇزدەگەن تىك تۇرعان بولات جاپىراقشالاردان قۇرالعان كۆانتتىق ادامنىڭ ەسكەرتكىشى كۆانتتىق فيزيكا الەمىن بەينەلەپ تۇر. اۆتور ماتەريانىڭ ەكى جاقتى تابيعاتىن تۇسىندىرەدى: ءپىشىن مىقتى بولاتتان قۇرالعاندىقتان بەرىك بولىپ كورىنۋى مۇمكىن، الايدا، باسقا قىرىنان قارايتىن بولسا، ادام جوعالىپ كەتەدى. تۇراقتىلىق الدامشى. 

14. سىنعان ورىندىق

جەنيەۆادا كوشەنىڭ قاق ورتاسىنا 12 مەترلىك سىنعان ورىندىق ورناتىلعان. قۇددى، ءبىر اياعىن كەسىپ تاستاعانداي. اۆتور بۇل ەسكەرتكىشتى ارنايى ساياساتكەرلەردىڭ نازارىن اۋدارتۋ ءۇشىن جاساعان. ول   سوعىستىڭ ادامداردى مۇگەدەك قىلىپ، ءتىپتى  اجال قۇشتىراتىنىن ەستەرىنە سالعىسى كەلگەن.  

15. باتىل قىز

بۇل ءمۇسىندى 2017 State Street Corporation كومپانياسىنىڭ تاپسىرىسىمەن نيۋ-يوركتە ورناتقان. الاسۇرعان بۇقانىڭ كوزىنە تىكە قاراعان قىزدىڭ ءمۇسىنى ايەلدەردى لاۋازىمدى ورىندارعا تاعايىنداپ، ولاردى ءىرى كومپانيا ديرەكتورلار كەڭەسىنە شاقىرۋعا قوعامدى ىنتالاندىرۋ ماقساتىندا جاسالعان. مۇسىندەگى تاقتادا "ايەلدىڭ كۇشىن باسشىلىقتا بىلىڭدەر. ونىڭ وزىندىك قۇنى بار" دەپ جازىلعان. 

16. لايك

ميلاننىڭ ساياحاتشىلار ەڭ كوپ كەلەتىن الاڭدارىنىڭ ءبىرى - XXV Aprile-دە 2018 جىلى عالامتوردى پايدالا بىلەتىن كەز كەلگەن جانعا تانىس "لايك" تۇرىندەگى ەسكەرتكىش پايدا بولدى. ونىڭ بىلەگىندە "ومىردەگى ەڭ باستىسى — لايك» دەپ جازىلعان. ەسكەرتكىش كۇللى الەمدى شىنايى ومىرگە قايتا ورالىپ، الەۋمەتتىك جەلىگە بارىنشا از كوڭىل بولۋگە شاقىرادى. 

17. دەكرەتتەگى ايەل