ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى باعدارلامالىق ماقالاسىندا «تۋعان جەر» باعدارلاماسىن قولعا الۋ تۋرالى تاپسىرىپ، ولكەتانۋ ءىسىنىڭ وزىندىك قۇندىلىعى تۋرالى وي قوزعاعان بولاتىن. باياندى باستامانىڭ ناتيجەسىندە اشىلعان نىساننىڭ ءبىرى- جامبىل وبلىسى، مويىنقۇم اۋدانى، بينازار اۋىلىنداعى «ولكەتانۋ» مۇراجايى.

جالپى، ءۇش بولمەلى مۇراجاي «اۋىلىم-التىن بەسىگىم»، «اۋىلىمنىڭ ەڭبەك ارداگەرلەرى»، «قالدىرعان ءىزىڭ ماڭگىلىك»، «اۋعان سوعىسى ارداگەرلەرى» جانە «باتىر انالار» اتتى بولىمدەرگە بولىنگەن. وندا سوسياليستىك ەڭبەك ەرلەرى قۇدايبەرگەن بىرتايەۆ پەن شومان شارىپبايەۆتىڭ ءومىر جولدارى مەن ەرلىگى ەرەكشە كورىنىس تاپقان.

مۇراجايعا قويىلعان قۇندى مالىمەتتەر مەن جادىگەرلەر اۋىل تۇرعىنى، ۇزاق جىلدار بويى باسشىلىق قىزمەتتەردە بولعان ايمان زەنادىلوۆانىڭ جەكە قورىنان الىنعان. الداعى ۋاقىتتا ولاردىڭ قاتارى كونە زاتتار، تاريحي بۇيىمدار، سارعايعان حاتتار جانە سۋرەتتەرمەن تولىعا تۇسپەك.

ايتا كەتۋ كەرەك، بۇل مويىنقۇم وڭىرىندەگى ەكىنشى مۇراجاي. اۋدان ورتالىعىنداعى مۋزەي 1973 جىلدان كۇنى بۇگىنگە دەيىن قالتقىسىز قىزمەت كورسەتىپ كەلەدى. مۇراجايدىڭ اتاۋى 1978 جىلى «ەكى مارتە ەڭبەك ەرى جازىلبەك قۋانىشبايەۆ اتىنداعى شوپاندار تۇرمىسى مەن ەڭبەگىنىڭ تاريحي مۋزەيى» دەپ اتالسا، كەيىننەن «جازىلبەك قۋانىشبايەۆ اتىنداعى مۋزەيى» دەپ اۋىستىرىلدى. مۋزەيدە اۋداننىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىنەن سىر شەرتەتىن 6530 جادىگەر جيناقتالعان. مۇراجايعا كەلۋشىلەر ەڭ الدىمەن جاز-اتانىڭ بەينەسى، ءومىر جولى مەن ولكەنىڭ تاريحى جانە كورنەكى ورىندارىمەن تانىسا الادى. اسىرەسە، سۋرەتشى زاڭعار مەدەتبەكوۆتىڭ قولىنان شىققان جاز-اتانىڭ جايلاۋداعى بەينەسى، قازاق حاندىعىنىڭ قازىعىن قاققان جانىبەك پەن كەرەي حاننىڭ ات ۇستىندەگى بولمىسى، تابيعات دياگرامماسى مەن «جايلاۋداعى توي» تۋىندىلارى ءسوزسىز كەلۋشىلەردىڭ تاڭدايىن قاقتىرادى.

جاز-اتانىڭ ارنايى بۇرىشىندا «ەڭبەك ەرى» اتاعىنا بەرىلگەن قوس جۇلدىزى، ءار جىلدارداعى سۋرەتتەرى مەن قۇجاتتارى، شوپان تاياعى، «ۇرپاققا ۇلاعات» اتتى كىتاپشاسى، 80،90،100،110 جاسقا تولۋىنا وراي شىعارىلعان توسبەلگىلەرى، جەكە بۇيىمىنان كوستيۋم-شالبارى، شاپانى، قۇندىز بوركى، 80 جاستىق مەرەيتويىنا تارتۋ ەتىلگەن سىيلىقتارى مەن قۋانىشبايەۆتىڭ ءوزى جاتقان توسەگى قويىلعان. سونداي-اق مۇندا كوزى تىرىسىندە تۇسىرىلگەن قىسقا مەتراجدى دەرەكتى ءفيلمدى دە كورە الاسىز.

«تابيعات» بولمەسىندە اۋداننىڭ اڭ-قۇستارى، وسىمدىكتەرى مەن «قىزىل كىتاپقا» ەنگەن جانۋارلارى جايىندا تانىسۋعا بولادى.

ارحەولوگيالىق بولمەدەگى بىرلىك اۋىلىنىڭ ماڭىنداعى «تورتكۇل» قالاشىعىنان تابىلعان قىش قۇمىرانىڭ سىنىقتارى، كەراميكا تۇرلەرى، قۇمىرا، تاباق، جەبەنىڭ ۇشتارى، قول شوقپار، كىسە بەلدىك سىندى كونە بۇيىمدار مۋزەيدىڭ اجارىن اشىپ تۇر.

ال «ەتنوگرافيا» بولىمىندە تۇرمىستىق بۇيىمدار مەن ۇلتتىق كيىمدەر، مال شارۋاشىلىعىنىڭ وركەندەۋى مەن دامۋىنا ارنالعان دۇنيەلەر جيناقتالعان. مىنە، وسىنداي قۇندى جادىگەرلەر كەلۋشىلەردىڭ كوزايىمىنا اينالىپ وتىر.