بۇل تۋرالى Almaty Investment Forum-دا قالا اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆ ايتتى.

شاھار باسشىسى الداعى ۋاقىتتا ەكونوميكانىڭ قانداي سالالارى قارقىندى داميتىنىن ايتتى:

"ءبىرىنشى. ءبىز الماتىنى جاھاندىق ىسكەرلىك ورتالىق، جاڭا جىبەك جولىنداعى ماڭىزدى كولىكتىك-لوگيستيكالىق جانە تۋريستىك حاب رەتىندە كورەمىز. ول ءۇشىن وڭىرلىك جانە حالىقارالىق نارىقتا قاجەت قىزمەت كورسەتۋلەردى، ءبىلىم مەن جوعارى بىلىكتىلىكتى تالاپ ەتەتىن سالالاردى دامىتاتىن بولامىز. ءبىرىنشى كەزەكتە بۇل – قارجى جانە ساقتاندىرۋ، اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالار، لوگيستيكا جانە ديستريبۋسيا. اتالعان سالالاردا الماتىنىڭ تۇراقتى ءداستۇرى، جوعارى دارەجەلى كادر مەكتەبى، بيىك بەدەلى جانە ءوسۋ پەرسپەكتيۆاسى بار. الداعى ۋاقىتتا ءبىز ەكونوميكا جانە جۇمىسپەن قامتۋ قۇرىلىمىنداعى وسى سەكتورلاردىڭ ۇلەسىن ۇلعايتاتىن بولامىز.

ەكىنشى. ينۆەستيسيالار ءۇشىن، اسىرەسە، الماتى قالاسىنىڭ قۇرىلىس كەشەنى – ونىڭ ىشىندە تۇرعىن ءۇي جىلجىمايتىن مۇلكى، مەديسينالىق جانە ءبىلىم بەرۋ ينفراقۇرىلىمى، جول قۇرىلىسى مەن كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق، دەمالىس جانە ويىن-ساۋىق نىساندارى تارتىمدى . بۇلاردىڭ بارلىعىندا زور الەۋەت پەن سۇرانىس، اۋقىمدى جوسپارلار بار. تۇرعىن ءۇيدى ىسكە قوسۋ كولەمى جىل سايىن ۇلعايۋدا جانە 2 ملن. استام شارشى مەتردى قۇرايدى. حالىق سانىنىڭ كوبەيۋىن ەسكەرسەك، ساپالى جانە قولجەتىمدى تۇرعىن ۇيگە دەگەن قاجەتتىلىك ارتۋدا. سوندىقتان، قالا اكىمدىگى ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمدى ەسكەرە وتىرىپ، يپوتەكاداعى جەڭىلدىكتى مولشەرلەمەمەن تۇرعىن ءۇي سالاسىنا ينۆەستيسيالاۋدى ىنتالاندىراتىن بولادى. بۇل ورايدا، مەملەكەتتىك-جەكە مەنشىك ارىپتەستىك شارتى ەڭ نەگىزگى تەتىك بولىپ تابىلادى. مۇندا سونداي-اق، قالالىق بيۋدجەت كەپىلدىك بەرگەن تولەمدەرگە ينۆەستيسيا ءوسىمىنىڭ ۇلكەن الەۋەتى بار. قۇرىلىس ماتەريالدارى مەن جابدىقتارىن ءوندىرۋ ءۇشىن الماتى يندۋستريالىق ايماعىنىڭ الەۋەتىن پايدالانۋ ۇسىنىلادى.

ءۇشىنشى. الماتىنىڭ ەكونوميكالىق ءوسۋىنىڭ ماڭىزدى درايۆەرى الەۋمەتتىك ەكونوميكا دەپ سانايمىن. ەڭ الدىمەن، ءبىز ءبىلىم بەرۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالالارى جونىندە ايتىپ وتىرمىز. بۇل سالالارعا ەلەۋلى سالىمدار باعىتتالاتىن بولادى. ويتكەنى، الداعى ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن تەك تاياۋداعى 5 جىلدا كەمىندە 19 مەكتەپ پەن 16 قوسالقى نىسان، 400 مەملەكەتتىك جانە جەكەمەنشىك بالاباقشا، 30 مەديسينالىق مەكەمە سالۋ تالاپ ەتىلەدى. بۇل جوبالارعا بيزنەستىڭ دە ءوزارا ءتيىمدى جاعدايدا اتسالىسۋىنا ءۇمىت ارتامىن. جەكە مەنشىك بالاباقشالاردىڭ، مەكتەپتەر مەن كلينيكالاردىڭ دامۋىنا بارىنشا ىقپال ەتەتىن بولامىز.

ءتورتىنشى. الماتى ەكونوميكالىق ءوسۋىنىڭ كەلەسى پەرسپەكتيۆالى درايۆەرى – تۋريزم. مۇندا بيزنەس باستامالار ءۇشىن ۇلكەن الاڭ شوعىرلانعان. ءقازىردىڭ وزىندە الماتى تۋريزم ءۇشىن نەگىزگى «ورتالىق» بولىپ تابىلادى. وتكەن جىلى مەگاپوليسكە 1 ملن. استام تۋريست كەلدى. بۇل رەسپۋبليكاعا كەلەتىن شەتەلدىكتەردىڭ 43،9%-ى. تۋريستەردىڭ كەلۋىمەن بىرگە قوناق ءۇي بيزنەسى قارقىندى وسۋدە. الماتىدا قوناق ءۇي ورىندارىنىڭ سانى 2015 جىلدان باستاپ 41%-عا ارتتى. ايرىقشا وقيعالار، ىسكەرلىك، سپورتتىق، ساۋىقتىرۋ جانە مادەني-بىلىم بەرۋ دەپ جىكتەلەتىن تۋريستىك سالانى تۋريندۋستريانىڭ زاماناۋي قاعيداتتارىنا ساي قۇراتىن بولامىز. الەمدىك مەگاپوليستەردىڭ تاجىريبەسى تۋريستەر قايدا بولسا، سول جەرگە ينۆەستيسيالىق سالىمداردىڭ تۇسەتىندىگىن دالەلدەيدى. 2050 جىلعا قاراي قالانىڭ جالپى وڭىرلىك ونىمىندەگى ءتۋريزمنىڭ ۇلەسى 6%-عا جەتۋى ءتيىس.

بەسىنشى. ءبىز الماتىنى «اقىلدى قالا» رەتىندە دامىتاتىن بولامىز. ول ءۇشىن جوسپارلاۋ مەن قۇرىلىس سالۋدا، تۇرعىن ۇيمەن جانە كوممۋنالدىق قىزمەتتەرمەن قامتاماسىز ەتۋدە، قاۋىپسىزدىك، كولىكپەن تاسىمالداۋ، ءبىلىم بەرۋ، قوعامدىق دەنساۋلىق، قالانى تۇرعىندارمەن بىرلەسىپ باسقارۋدا ۇزدىك الەمدىك سمارت-تاجىريبەلەردى قولدانامىز. قالا ەكونوميكاسىنىڭ جاڭا يندۋسترياسىنا جانە سيفرلاندىرۋعا – ونىڭ ىشىندە ەلەكتروندى كوممەرسيا مەن تولەمدەر، بلوك-چەين، ينتەرنەت-زاتتار، اۋقىمدى دەرەكتەر جانە ت.ب. سول سەكىلدى پەرسپەكتيۆالى سالالاردى دامىتۋ ءۇشىن پلاتفورمالار قۇرۋعا ەلەۋلى باسىمدىق جاسالادى. عىلىمدى قاجەت ەتەتىن ەكونوميكانى دامىتۋعا، جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالارعا، جوعارى تەحنولوگيالىق تاۋارلار ءوندىرىسىن دامىتۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلاتىن بولادى. الماتى ايتارلىقتاي عىلىمي-تەحنيكالىق الەۋەتكە يە. مۇندا ەلىمىزدەگى عىلىمي-زەرتتەۋ جانە تاجىريبەلىك-كونسترۋكتورلىق جۇمىستاردى جۇزەگە اسىراتىن ۇيىمداردىڭ 35%-ى ورنالاسقان. عىلىمي-زەرتتەۋ جانە تاجىريبەلىك-كونسترۋكتورلىق جۇمىستاردى ورىندايتىن بارلىق قىزمەتكەرلەردىڭ 42%-ى جۇمىسپەن قامتىلعان. الداعى ۋاقىتتا جوعارى تەحنولوگيالاردىڭ حالىقارالىق نارىعىنا شىعۋ ءۇشىن ينۆەستورلاردى الماتىنىڭ ءتيىمدى يننوۆاسيالىق ەكوجۇيەسىن جەدەل قالىپتاستىرۋ جۇمىستارىنا قاتىسۋعا شاقىرامىن. ەكوجۇيەگە – جوعارى وقۋ ورىندارى مەن عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى جانىنداعى ترانسفەرت جانە تەحنولوگيالاردى كوممەرسيالاندىرۋ ورتالىقتارى، تەحنولوگيالىق بيزنەس-ينكۋباتورلار مەن تەحنوپاركتەر، يننوۆاسيالىق جانە IT-كۆارتالدار ەنەتىن بولادى.

 التىنشى. ءبىزدىڭ ستراتەگيامىز الماتىنى مادەني كرەاتيۆتى قالا – الەمنىڭ تۇپكىر-تۇپكىرىنەن ينۆەستيسيالار مەن تالانتتاردى وزىنە تارتاتىن، سونداي-اق «ءبىلىم ەكونوميكاسى» يننوۆاسيالارى مەن جاڭا يندۋستريالار ورتالىعى رەتىندە دامىتۋ. سوندىقتان كرەاتيۆتى ەكونوميكا تۋرالى ايرىقشا اتاپ وتكىم كەلەدى. بۇل ينۆەستيسيا ءۇشىن ەڭ پەرسپەكتيۆالى سالا. دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق فورۋمنىڭ بولجامىنا سايكەس، بۇگىنگى باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ 65%-ى ءالى پايدا بولماعان ماماندىقتار بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن بولادى. جاڭا ماماندىقتاردىڭ بارلىعى شىعارماشىلىقپەن، جاڭاشا ويلاۋمەن بايلانىستى بولارىنا سەنىمدىمىن. كرەاتيۆتى يندۋستريالار – جاقىن بولاشاقتاعى ەكونوميكانىڭ، اسىرەسە ۇلكەن قالالارداعى، ەڭ پەرسپەكتيۆتى باعىتىنىڭ ءبىرى بولماق. ستيۆ دجوبستىڭ بۇگىنگى الەمدە يدەيالار ەڭ قۇندى تاۋارعا اينالادى دەگەنىن ەستەرىڭىزگە سالعىم كەلەدى. بۇل پىكىر دالەلدەنۋدە. الەمدىك ءىرى كورپوراسيالار ءقازىردىڭ وزىندە ءبىلىم كاپيتالىنا تۇبەگەيلى اۋىسقان. ماسەلەن، الەمدىك كومپانيالاردىڭ نارىقتىق قۇنىنداعى ماتەريالدىق ەمەس اكتيۆتەردىڭ ۇلەسى سوڭعى 40 جىلدا 17%-دان 84%-عا دەيىن ءوستى. الەمدەگى ءىرى كومپانيالار رەيتينگىندە العاشقى ورىنداردى Google، Apple، Facebook، Amazon يەلەنەدى. بۇگىنگى تاڭدا الماتىنى ورتالىق ازيانىڭ ەڭ كرەاتيۆتى قالاسى دەپ ايتۋعا بولادى. ەلىمىزدىڭ كرەاتيۆتى سەكتورىنىڭ 45% ءبىزدىڭ قالامىزدا شوعىرلانعان. الماتى – ءىت قالىپتاستىرىلعان دامىعان عىلىمى مەن كرەاتيۆتى ينفروقۇرىلىمى بار، جارقىن ستۋدەنتتىك جاستار قالاسى. ءبىزدىڭ قالامىزدا جىل سايىن ۇلتتىق جوعارى وقۋ ورىندارىن دايىندايتىن ەڭ ۇزدىك شىعارماشىلىق كادرلار شوعىرلانعان.

ءبىز كرەاتيۆتى يندۋستريالار پاركىن سالۋ جوباسىن باستاۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. بۇل پارك ماتەريالتانۋ، ەنەرگيانى ساقتاۋ جانە تاسىمالداۋ، كريوگەنيكا، كۆانتتىق ماتەريال، استروفيزيكا، وپتيكالىق فيزيكا، جوعارى ەنەرگيا فيزيكاسى، وپتو-جانە ميكروەلەكترونيكا، سىعىلعان ماتەريا تەورياسى، بيوتەحنولوگيالار، مەديسينا، جەر تۋرالى عىلىمدار جانە ت.ب. سياقتى سالالاردا جاڭا ازىرلەمەلەردى دامىتاتىن بولادى.