جۋرناليستەر ءۇيىنىڭ ءماجىلىس زالىندا جاڭا وقۋ جىلىنا ارنالعان دايىندىق جۇمىستارى تۋرالى ءماسليحات جيىنى ءوتتى. باسقوسۋعا وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ قاتىستى.
وبلىستاعى سانيتارلىق ەپيدەميولوگيالىق جاعدايعا بايلانىستى بيىلعى جاڭا وقۋ جىلى قاشىقتان وقىتۋ فورماتىندا باستالاتىنىن ايتقان ايماق باسشىسى ءبىلىم سالاسىنىڭ بيۋدجەتى 314،2 ميلليارد تەڭگەنى قۇراعانىن جەتكىزدى. ول بىلتىرعى جىلمەن سالىستىرعاندا 108 ميلليارد تەڭگەگە ارتقان. جالپى، وبلىستا الەۋمەتتىك سالاعا بولىنگەن بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ 65 پايىزى ءبىلىم سالاسىنا باعىتتالادى.
– وبلىستا جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن 760 مەكتەپ بار. جاڭا وقۋ جىلىندا 1 سىنىپقا 48 مىڭنان استام بالا قابىلدانادى دەپ جوسپارلانۋدا. ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق جاعدايعا بايلانىستى مەكتەپ وقۋشىلارى ءتورت باعىت بويىنشا ءبىلىم الادى. ءبىرىنشى باعىت بويىنشا وقۋشىلاردىڭ 70 پايىزى عالامتور جەلىسى ارقىلى وقۋمەن قامتىلادى. ەكىنشى باعىتتا 20 پايىز وقۋشى رەسپۋبليكالىق «ءال-فارابي»، «ەل ارنا» جانە وبلىستىق «جەتىسۋ» تەلەارنالارى ارقىلى ءبىلىم الاتىن بولادى. ال ءۇشىنشى باعىتتا شالعايداعى ەلدى مەكەندەردەگى شاعىن جيناقتالعان 138 مەكتەپتە سانيتارلىق تالاپتارعا سايكەس، ەكى اۋىسىمدا ياعني، 15 بالادان 7 مىڭ 721 وقۋشى شتاتتىق رەجيمدە وقيدى. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارى، اتا-انالاردىڭ ءوتىنىشى نەگىزىندە بولجاممەن 5 مىڭ 214 كەزەكشى سىنىپتاردا 34 مىڭ 792 بالا وقۋ جۇيەسىنىڭ ءتورتىنشى باعىتى بويىنشا ءبىلىم الادى. ءبىز ءۇشىن بالا دەنساۋلىعى وتە ماڭىزدى. سوندىقتان شتاتتىق رەجيمدە ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردە قاتاڭ سانيتارلىق تالاپ ساقتالادى. مەكتەپتىڭ كىرە بەرىسىندە زالالسىزداندىرۋ توسەنىشتەرى، تەپلوۆيزور، سانيتايزەر جانە جەكە قورعانۋ قۇرالدارىمەن قامتاماسىز ەتىلەدى. وسىنداي ساقتىق شارالارىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 226،9 ميلليون تەڭگە ءبولىندى، – دەدى اماندىق عابباس ۇلى.
جاڭا وقۋ جىلىندا وقۋشىلار مەن مۇعالىمدەردىڭ كومپيۋتەرىك قۇرالدارعا دەگەن قولجەتىمدىلىگى ءبىلۋ ءۇشىن ينتەرنەت جەلىسى تارتىلعان ەلدى مەكەندەر بويىنشا ارنايى مونيتورينگ جۇمىسى جۇرگىزىلگەن. ناتيجەسىندە وبلىستا كومپيۋتەرلىك تەحنيكامەن قامتاماسىز ەتىلگەن وقۋشىلاردىڭ ۇلەسى 61 پايىزدى قۇرادى. بۇل وبلىستاعى 242، 7 مىڭ وقۋشىدا كومپيۋتەر بار دەگەن ءسوز. بالانىڭ تولىق ءبىلىم الۋى ءۇشىن وبلىس مەكتەپتەرىندەگى 23 مىڭ 678 كومپيۋتەر بالالارعا ۋاقىتشا پايدالانۋعا بەرىلەدى. از قامتىلعان وتباسىنىڭ بالالارى مەن جەتىم بالالاردى كومپيۋتەرلىك تەحنيكامەن قامتامسىز ەتۋ ماقساتىندا 75، 6 مىڭ كومپيۋتەر ساتىپ الىنعان. جيىندا وبلىس باسشىسى وقۋشىلارعا كومپيۋتەر ساتىپ الۋ ءۇشىن بيۋدجەتتەن 12،5 ميلليارد تەڭگە بولىنگەنىن، مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك اياسىندا 20 مىڭ كومپيۋتەر ساتىپ الىناتىنىن، «جاس ارحيتەكتورلار مەن قۇرىلىسشىلار» قوعامدىق قورى وبلىستىڭ از قامتىلعان وتباسىنىڭ بالالارىنا 150 كومپيۋتەر سىيعا تارتىلاتىنىن ايتتى. دەمەك، جاڭا وقۋ جىلىندا وبلىس وقۋشىلارى تولىعىمەن كومپيۋتەرگە قول جەتكىزە الادى.
ايماق باسشىنىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە وبلىستا 41 مىڭ 625 پەداگوگ جۇمىس ىستەيدى. ولار كومپيۋتەرلىك تەحنيكامەن تولىق قامتىلعان. الايدا 96،4 پايىز ءمۇعالىم ينتەرنەتكە قوسىلعانىمەن 3،6 پايىزى قوسىلماعان.
– وبلىس اۋماعىنداعى 732 ەلدى مەكەننىڭ، 19-ىندا ينتەرنەت جەلىسى جوق. عالامتور جەلىسىنە قوسىلماعان مەكتەپ جاسىنداعى 886 بالانىڭ 730-ى تەلەارنا ارقىلى، قالعان 156 بالا شتاتتىق رەجيمدە ءبىلىم الادى. 426 مىڭ 637 وقۋشىنىڭ 88 پايىزى عالامتور جەلىسىنە قوسىلعان. ال قالعان وقۋشى عالامتور جەلىسىنە تىركەلمەگەن. بۇل كەمشىلىك بويىنشا جۇيەلى جۇمىس اتقارىلۋدا. «قازاقتەلەكوم» اق ارقىلى 98 مەكتەپتە ينتەرنەت جىلدامدىعىن 4 مبيت-تەن
8 مبيت-كە دەيىن ۇلعايتۋ جۇمىسى جۇرگىزىلىپ جاتىر. بۇل ءمۇعالىمنىڭ ەركىن ساباق بەرۋىنە، وقۋشىنىڭ ەش قينالماي ءبىلىم الۋىنا ۇلكەن مۇمكىندىك. جاڭا وقۋ جىلىندا بالالاردى كومپيۋتەر جانە ينتەرنەت جەلىسىمەن تولىق قامتۋ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاسايمىز، – دەدى وبلىس باسشىسى.
جيىندا وبلىس بويىنشا 1 مىڭ 118 مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمە بارى ايتىلدى. ونىڭ 822ء-سى بالاباقشا بولسا 359-ى شاعىن ورتالىق. وسى ورتالىقتارعا وقۋ جىلىنىڭ باسىنان باستاپ اتا-انالاردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا كەزەكشى توپتارعا بالالاردى قابىلداۋ جۇرگىزىلەدى.
«جۇمىسپەن قامتۋ جول كارتاسى» باعدارلاماسى اياسىندا جالپى سوماسى 27 ميلليارد تەڭگەگە 8 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلدى. ونىڭ التاۋى جاڭا وقۋ جىلىندا پايدالانۋعا بەرىلسە، قالعانى جىل سوڭىندا تاپسىرىلماق.
"جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى"، "اۋىل – ەل بەسىگى" مەملەكەتتىك باعدارلاماسى شەڭبەرىندە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن بولىنگەن 23،9 ميلليارد تەڭگەگە 55 ءبىلىم بەرۋ نىسانىنا كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەن. كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى 30 تامىزعا دەيىن اياقتالاتىن بولادى.
مەكتەپ اۋلاسىنداعى سىرتقى اجەتحانالاردىڭ ماسەلەسى «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى» باعدارلاماسى اياسىندا ءوز شەشىمىن تاپقاندىعى تالاي اتا-انانىڭ ۇرەيىن سەيىلتتى. بۇگىنگى تاڭدا 131 مەكتەپتىڭ دارەتحانالارىن ىشكە ورنالاستىرۋ جۇمىستارى اياقتالدى. كەلەر جىلى بۇل ماسەلە تولىعىمەن اياقتالاتىن بولدى.
باسقوسۋدا وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ ءبىلىم وشاقتارىنداعى ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازانى نىعايتۋعا 5 ميلليارد تەڭگە، كومپيۋتەرلەر ساتىپ الۋعا 4 ميلليارد تەڭگە، وقۋلىقتار مەن وقۋ-ادىستەمەلىك كەشەن ساتىپ الۋعا 3،4 ميلليارد تەڭگە بولىنگەنىن ايتتى. سونداي-اق، وبلىستاعى 69 شالعاي ەلدى مەكەندە مەكتەپتىڭ بولماۋىنا بايلانىستى وقۋشىلار كورشى اۋىلعا قاتىناپ ءبىلىم الۋدا. ەندى وقۋشىلاردى تاسىمالداۋ ءۇشىن سۋ جاڭا 71 اۆتوبۋس ساتىپ الىندى. وعان جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 940،6 ميلليون تەڭگە بولىنگەن.
قازىرگى تاڭدا ارناۋلى كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ىسىنە دە كوپ كوڭىل بولىنەدى. جالپى، وبلىستا 76 كوللەدج بار. ونىڭ 43ء-ى مەملەكەتتىك، 33ء-ى جەكە مەنشىك. ول جەردە 28 مىڭ 758 ستۋدەنت ءبىلىم الادى. بيىلعى وقۋ جىلىندا 59 كوللەدجدە ستۋدەنتتەردى قاشىقتان وقىتۋ جوسپارلانعان. بىلىمگە قۇشتار جاستار ءۇشىن بيىل 330 ورىندى ءۇش ستۋدەنتتىك جاتاقحانا سالىندى. ءتورت كوللەدج جاتاقحاناسىنىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلۋدە. وبلىس اۋماعىنداعى بارلىق كوللەدجدە 4 مىڭ 872 كومپيۋتەر بار. بۇل تەحنيكالار دا بىلىمگەرلەردىڭ يگىلىگى ءۇشىن ۋاقىتشا پايدالانۋعا بەرىلەدى.
جالىندى جاستاردىڭ ساپالى جانە قولجەتىمدى ءبىلىم الۋىنا، قوعامدا مامان رەتىندە ءوز ورنىن تابۋ ءۇشىن ولارعا جاقسى جاعداي جاساۋ اسا ماڭىزدى. وسىنى العا تارتقان ايماق باسشىسى ءى. جانسۇگىروۆ اتىنداعى جەتىسۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى ءۇشىن جاقىندا ستۋدەنتتەر ءۇيى اشىلاتىنىن ايتتى.
باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا ايماق باسشىسى جۋرناليستەردىڭ ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرىپ، ەپيدەميولوگيالىق جاعدايعا بايلانىستى وبلىس تۇرعىندارىن كارانتين شارالارىن قاتاڭ ساقتاۋعا شاقىردى.
پىكىر قالدىرۋ