كەشە دۇنيەجۇزىلىك ەكونو­ميكالىق فورۋم (دەف) 2015-2016 جىلدارعا ارنالعان جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك تۋرالى جىل سايىنعى ەسەپتى جاريالادى. بۇل تۋرالى قامشى پورتالى ازاتتىققا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

جەتى جىل قاتارىنان رەيتينگ بويىنشا ءبىرىنشى ورىندى شۆەي­ساريا ۇستاپ وتىر. الەمدەگى باسە­كەگە بارىنشا قابىلەتتى ءۇش ەل: شۆەي­ساريا، سينگاپۋر جانە اقش.
الەمنىڭ ۇزدىك باسەكەگە قا­بىلەتتى 30 ەلىنىڭ قاتارىنا ەىدۇ مۇشەلەرى بولىپ تابىلاتىن دا­مىعان مەملەكەتتەر كىرگەن. ءوڭىر­لىك ماندە وسى تىزىمدە باتىس ەۋروپا ەلدەرى باسىم.
ايتا كەتۋ كەرەك، ۇزدىك وتىزعا ازيادان ەنگەن ەلدەر – گونكونگ (7)، كاتار (14)، تايۆان (15)، ءباا (17)، مالايزيا (18)، ساۋد ارا­ۆياسى (25)،وڭتۇستىك كورەيا (26) جانە جۇڭگو (28). 
وسى ەسەپ قورىتىندىلارى بويىنشا قازاقستان وتكەن جىلعى رەيتينگ قورىتىندىلارىمەن سا­لىستىرعاندا، 8-ورىنعا كوتە­ءرىلىپ، 140 ەلدىڭ اراسىنداعى رەيتينگتە 42-ورىندى الدى. بۇل – باسەكەگە ءقابى­لەتتىلىك يندەكسىنىڭ رەي­تين­گىسىنە قاتىسۋدىڭ بۇكىل تاريحىن­داعى قازاقستاننىڭ ەڭ ۇزدىك ءناتي­جەسى. تومەندەگى كەس­تەدەن بايقاپ كورۋگە بولادى، ەلىمىز 2005 جىلى باسەكەگە ءقابى­لەتتى ەلدەر اراسىندا 51-ورىن­دا بولىپ، 2009 – 2011 جىلدارى 72-ورىنعا دەيىن تومەن­دەگەن. 2011 جىلدان بەرى قايتا جو­عارىلاي باستاعان. ءتىپتى بۇرناعى جىل مەن بىلتىرعى 50-ورىننان بيىل 8-ورىنعا العا قاراي ءبىر-اق سە­كىرگەن. بۇل – قۋانارلىق جاعداي. 
قازاقستاننىڭ جالپى ورتا ۇپايى– 4،49 (2014 جىلى 4،42). بۇل ەلىمىزگە پولشا (4،49) مەن يتاليا (4،46) اراسىنداعى رەي­تينگتەگى ورىندى قامتاماسىز ەتتى. تمد ەلدەرىنىڭ اراسىندا ءازىر­باي­جاننان كەيىنگى (40-ورىن) ەكىنشى ناتيجەگە يە بولىپ وتىرمىز. رەسەي – 45-ورىن، گرۋزيا – 66، ۋكراينا – 79، تاجىكستان – 80، ارمەنيا – 82، مولدوۆا – 84، قىرعىز رەسپۋب­ليكاسى – 102-ورىن. ايتا كەتۋ كە­رەك، بەلارۋس، وزبەكستان جانە ءتۇ­رىكمەنستان رەيتينگكە قاتىس­پايدى. 
تمد-عا مۇشە ەلدەرىنىڭ ارا­سىندا تاجىكستان (80؛ +11)، قا­زاق­ستان (42؛ +8)، قىرعىز رەس­پۋب­ليكاسى (102؛ +6)، گرۋزيا (66؛ +3) جانە ارمەنيا (82؛ +3) پوزي­سيالارىنىڭ جاقسارعانى باي­قالادى. ۋكراينا (79؛ -3)، مولدوۆا (84؛ -2) جانە ءازىربايجان (40؛ -2) ءوز ورىندارىن جوعالتتى.
قازاقستاننىڭ يننوۆاسيالىق دامۋ فاكتورى بويىنشا (78؛ +11) پوزيسيالارىنىڭ ايتارلىقتاي جاقسارۋى بايقالادى. يننوۆا­سيالار (72؛ +13) جانە بيزنەستىڭ باسەكەگە قابىلەتتىگى (79؛ +12) فاك­تورلارى بويىنشا ىلگەرىلەۋگە قول جەتكىزىلدى. بۇدان باسقا، قازاقستان ينستيتۋتتار (50؛ +7) فاكتورى بو­يىنشا جانە قارجى نارى­عى­نىڭ دامۋى (91؛ +7) فاكتورى بو­يىنشا ءوز رەيتينگىن جاقسارتتى. وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا، ەڭبەك نارى­عىنىڭ تيىمدىلىگى (18؛ -3) فاكتورى بويىنشا رەسپۋب­لي­كانىڭ جايعاسىمى 3 تارماققا تومەن­دەگەنىن اتاپ ءوتۋ كەرەك. 
دەف ەلدىڭ باسەكەلىك ارتىق­شىلىقتارىن جالپى رەيتينگتە ەلدىڭ ورنىنان جوعارى ورنالا­ساتىن فاكتورلار ارقىلى اي­قىندايدى. قازاقستان رەيتينگتە 42-ورىندا ورنالاسقان جانە ونىڭ باسەكەلىك ارتىقشىلىقتارى 42-ورىننان جوعارى ورنالاسقان فاكتورلار. قازاقستان 22 يندي­كاتور بويىنشا باسەكەلى با­سىمدىقتارعا يە بولادى.
114 ينديكاتورى ىشىندە 73 ينديكاتور بويىنشا جاقسارۋ، 30 ينديكاتور بويىنشا تومەندەۋ بايقالادى، 11 ينديكاتور بو­يىنشا وزگەرىستەر جوق.
25 ينديكاتور بويىنشا رەي­تينگ 10 جانە ودان ارتىق جايعا­سىمعا جاقساردى.
ەڭ ەلەۋلى وڭ وزگەرىستەر ءونىمىن جاھاندىق ۇلەستىرۋدە جەرگىلىكتى كومپانيالاردى باقىلاۋ (60؛ +31) ينديكاتورى بويىنشا بايقالادى. كەدەن باجدارى (73؛ +28)، مو­نوپولياعا قارسى ساياساتتىڭ ءتيىم­دىلىگى (68؛ +26)، كەدەن ءرا­ءسىم­دەرىنىڭ شىعىستارى (55؛ +22) جانە ىشكى نارىقتا ءونىم جەتكىزۋشى ساپاسى (88؛ +20) كورسەتكىشتەرى بويىنشا 20 جايعاسىمنان ارتىق جاقسارۋعا قول جەتكىزىلدى.
تەرىس ديناميكاسى بار 30 ينديكاتوردىڭ ىشىنەن 4 يندي­كاتور بويىنشا 10 جانە ودان ار­تىق جاي­عاسىمعا تومەندەۋ باي­قالدى. بيز­نەستە پەرسونالدى وقىتۋ پراك­تيكاسىنىڭ تارالۋى (76؛ -14) ين­ديكاتورى بويىنشا ەلەۋلى ءتو­مەندەۋ بايقالادى. سو­نىمەن بىرگە قازاقستان اۋىل شا­رۋا­شى­لىعى سايا­ساتىنىڭ شى­عىستارى (70؛ -13) جانە ۆەنچۋرلىق كاپيتالدىڭ قول­جەتىمدىلىگى (59؛ -12)، جىلجى­مالى كەڭ جولاقتى بايلانىس ابو­نەنتتەرى (100 ادامعا) (44؛ -10) كورسەتكىشتەرى بويىنشا جايعا­سىمدارىن اي­تارلىقتاي جوعالتىپ الدى.
ەلىمىزدە بيزنەستى جۇرگىزۋ ءۇشىن كۇردەلى توسقاۋىل سىبايلاس جەم­قورلىق بولىپ تۇر. وتكەن جىلى رەسپوندەنتتەردىڭ 16،7%-ى سىباي­لاس جەمقورلىقتى بيزنەستى ءجۇر­گىزۋگە نەگىزگى كەدەرگى رەتىندە اتاپ ءوتتى. وسى جىلى ولاردىڭ ۇلەسى – 13،9%.
سونىمەن قاتار قازاقستاندا بيزنەستى جۇرگىزۋ ءۇشىن اناعۇرلىم پروبلەمالىق فاكتورى رەتىندە رەسپوندەنتتەردىڭ 13،9%-ى قار­جى­لاندىرۋعا قول جەتكىزۋدى اتاپ ءوتتى. 
بيزنەستى جۇرگىزۋ ءۇشىن باسقا ماڭىزدى كەدەرگىلەردىڭ قاتارىندا ينفلياسيا (13،3%) جانە سالىق مولشەرلەمەلەرى (10%) بار. 
قالاي دەگەندە دە ەلىمىزدىڭ جاھاندىق دەڭگەيدە العا جىلجى­عانى قۋانتادى. باسەكەگە قابىلەتتى ەلدەردىڭ قاتارىنان ويىپ تۇرىپ ورىن الۋ – كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ ۇلكەن ارمانى. ءبىزدىڭ دە مەجە بەلگىلى. قازىرگى قارقىنىمىزعا قاراعاندا كوزدەگەن ماقساتقا قول جەتۋگە دەگەن تالپىنىستىڭ زور ەكەنىن اڭعاراسىڭ.