ستەپنوگور پودشيپنيك زاۋىتى ەلىمىزدە بالاماسى جوق كاسىپورىن. قازىرگى كۇنى ىشكى نارىقتى تولىق قامتاماسىز ەتىپ وتىرعان زاۋىت ونىمدەرى تمد اۋماعىندا دا كەڭىنەن تانىمال. ايتكەنمەن، الدىمىزداعى جىلى ءوزىنىڭ 40 جىلدىعىن اتاپ وتەتىن ءوندىرىس وشاعىنىڭ ءوسۋ جىلدارى بۇرالاڭ بەلدەرگە تولى بولعاندىعىن ايتۋدىڭ رەتى بار. ماسەلەن، باياعى كەڭەستىك داۋىردە جابىق زاۋىتتاردىڭ نەگىزىندە قۇرىلعان پودششيپنيك كاسىپورنىنىڭ باسىنداعى كۇماندى بۇلتتىڭ قويۋلانىپ بارىپ، جارق ەتىپ جازىلىپ كەتكەنىنە تاڭدانا قۋانعان كەزدەرىمىز بولدى. سونداعى ءساتتى تاڭداۋ ەۋروپالىق ارىپتەستەرمەن قاۋىمداسۋ ەدى.
اناتوليي توميلوۆتىڭەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆ باستاماشى بولعان «ەۋروپاعا جول» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا، قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ قولداۋىمەن زاۋىت 2001 جىلى رەسەيدەگى «ەۋروپا پودششيپنيك كورپوراسياسى» حولدينگىنىڭ مۇشەسى اتاندى. بۇل قازاقستاندىق ءونىمنىڭ رەسەي تەمىرجولدارى مەن ۆاگون قۇرىلىسى جانە جوندەۋ زاۋىتتارىنا ۇزدىكسىز جونەلتىلۋىن قامتاماسىز ەتۋمەن قاتار، ستەپنوگور كاسىپورنىنىڭ شىرايلى بولاشاعىنا سەنىم قالىپتاستىردى. ءقازىردىڭ وزىندە ينتەگراسيالىق قۇلشىنىس كۇرت ارتىپ وتىر. جۋىردا زاۋىتتا بولعانىمىزدا، ونىڭ ءبىر بەلگىسىن ينۆەستيسيالىق قۇيىلىمداردىڭ ارتا تۇسكەنىنەن بايقادىق. ماسەلەن، بۇرناعى جىلى ءوندىرىستى دامىتۋعا 479 258 مىڭ تەڭگە جۇمسالسا، بيىلعى توعىز ايدا ونىڭ كولەمى 393 ميلليون تەڭگە بولعان. جىل باسىنا قاراي بولجامدىق كورسەتكىشتىڭ وسە تۇسەتىنىن ايتپاعاننىڭ وزىندە، الگى قارجىنىڭ ارقاسىندا زاۋىتتا جاڭا جابدىقتار ورناتۋعا، تەحنولوگيالىق ۇدەرىستەردى دامىتۋعا، ءونىمنىڭ جاڭا تۇرلەرىن شىعارۋعا مۇمكىندىك اشىلعانىن بىلدىك. داعدارىسقا قارسى باعدارلامانىڭ باستى بولىگى – توكارلىق-تەرميستىك سەحتاعى 23 ستانوك پەن جونۋ-جيناقتاۋ سەحىن-داعى 13 ستانوكتى ميكروپروسەسسورلىق باسقارۋ جۇيەسىنە ەنگىزۋ ءساتتى اياقتالعان. سونداي-اق، راديالدىق پودششيپنيكتەر دايىنداۋ سەحىندا گەرمانيانىڭ بەلگىلى «Garl Zeءىss» فيرماسىنىڭ ءۇش كوورديناتتى ولشەۋ ماشيناسىنىڭ مونتاجدالۋى ۇلكەن تابىس سانالۋدا. وسى جەردە زاۋىت باسشىلىعى ءوز جاڭاشىلدارى مەن ونەرتاپقىشتارىن قولداۋعا ىنتالى ەكەندىگىن ايتقىمىز كەلەدى. بىلتىر ۋچاس­كە باستىعى الەكساندر لاستوۆكيننىڭ قۋات رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ جونىندەگى ۇسىنىسى وندىرىسكە ەنگىزىلدى. جەلىلىك قوندىرعىلاردى جەتىلدىرۋ ناتيجەسىندە بالقىمالار ساپاسى ارتىپ، جىلدىق ۇنەم 1،5 ميلليون تەڭگەگە جەتكەن.
– دوستاستىق اۋماعىنداعى ءماس­كەۋ، سامارا، ۆولوگدا، ساراتوۆتاعى ەڭ ءىرى پودشيپنيك زاۋىتتارىنىڭ با­سىن بىرىكتىرەتىن حولدينگتىڭ قۇرا­مىنا ەنۋىمىز ءتيىمدى تاڭداۋ ەكەندىگى ءسوزسىز، – دەيدى بىزبەن اڭگىمەسىندە اناتوليي يۆانوۆيچ. – ءبىز وسى ارقىلى ءوز ونىمدەرىمىزبەن جاڭا تۇتىنۋ نارىقتارىنا شىقتىق جانە رەسەي مەن قازاقستان تەمىرجول كولىگىن اسا قاجەت پودشيپنيكتەرمەن قامتاماسىز ەتەتىن ءىرى كاسىپورىنعا اينالدىق. زاۋىتىمىز قىسقا ءسيليندرلى روليكتەرمەن جابدىقتالعان راديالدىق پودشيپنيكتەر دايىنداۋعا ماماندانعان. ال، 2007 جىلدان باستاپ كەن ءوندىرىسى، مەتاللۋرگيا، اعاش وڭدەۋ كاسىپورىندارى، ماشينا جاساۋ جانە مۇناي-گاز ونەركاسىبى ءۇشىن ونىمدەر شىعارا باستادىق. ەندى، بىلتىردان بەرى ءىرى گاباريتتى پودششيپنيكتەر ءوندىرىسىن يگەردىك. جابدىقتار مەن قۇرال-سايماندار وندىرىستىك ىركىلىستەگى «ماسكەۋ ەپك» اق-تان تاسىمالداندى. بۇل ءبىز ءۇشىن دە كۇردەلى كەزەڭ ەدى.
اسىرەسە، بيىلعى جىل ءوز ءمۇم­كىندىكتەرىمىزدى جۇزەگە اسى­رۋداعى قيىندىقتارعا تولى بولعان­دىعىن جاسىرعىم كەلمەيدى. مۇنى الەمدى قۇرساعان ەكونومي­كالىق داعدارىسپەن، قارجى-ۆاليۋتا ساياساتىنداعى كەلەڭسىز اۋىتقۋ­شى­لىقتارمەن، رەسەي ءرۋبلىنىڭ قۇنسىز­دانۋىمەن بايلانىستىرۋعا بولادى. وسىعان سايكەس، حولدينگتىڭ وندىرىستىك ۇستا­نىمدارى ءبىرشاما وزگەردى.
ماسەلەن، ءبىزدىڭ نەگىزگى تۇتى­نۋ­شىمىز – «رەسەي تەمىر جولى» اق ءوزىنىڭ ۆاگون پاركىن جاڭارتۋ باعىتىن ۇستاندى. بۇل ستەپنوگور پودشيپنيكتەرىنىڭ 30 پايىزى سۇرانىسسىز قالدى دەگەن ءسوز. ال، ونىڭ ورنىن تولتىراتىن جاڭا ونىمدەر دايىنداۋ قاجەت. ءقازىر ءبىز ماسكەۋ نومەنكلاتۋراسىنداعى ونىمدەردى شىعارۋعا بەيىمدەلۋدەمىز. ول ۋاقىتتى تالاپ ەتەدى.
سوعان قاراماستان، ابىرجيتىنداي جاعداي جوقتىعىن ايتادى «ەپك ستەپنوگور» اق باس ديرەكتورى. ەۋروپودشيپنيك كورپوراسياسى ءوندىرىستى ساۋىقتىرۋ قادامدارىن باستادى. زاۋىت 2015 جىلى كەپىلدەندىرىلگەن 518 مىڭ دانا پودشيپنيكتى ارىپتەستەرىنە جونەلتە الاتىنىنا سەنىمدى. ءونىم كولەمىنىڭ ازايۋى مۇمكىن ەكەندىگىنە قاراماستان، كاسىپورىن بيىلعى جىلعى جۇمىس اۋقىمىمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. ءتىپتى، ۇستىمىزدەگى جىلى ودان بۇ­رىنعى جىلداردىڭ كورسەتكىشىنە جەتۋ جونىندەگى نيەت تە جوق ەمەس. دەمەك، جۇمىسشىلاردى قىسقارتۋ بولمايدى، ال پودشيپنيكتەردىڭ جاڭا تۇرلەرىن يگەرۋ قوسىمشا كۇشتى قاجەتسىنەتىنى انىق.
ءداپ ءقازىر مامان جۇمىسشى­لاردىڭ قاجەتتىلىگى مىنا جاعداي­لارمەن بايلانىستىرىلىپ وتىر. بىرىنشىدەن، كاسىپورىن حولدينگتىڭ نومەنكلاتۋرالىق تىزىمىندەگى پودشيپنيكتەردىڭ 150 ءتۇرىن دايىنداۋ مۇمكىندىگىنە يە بولعان. قازىرشە ونىڭ 50 ءتۇرى شىعارىلۋدا. ەكىنشىدەن، بۇگىنگى كۇنى ماسكەۋدەگى كورپوراسيا باسشىلىعى ءىرى گاباريتتى ءوندىرىستى «ەپك ستەپنوگور» اكسيونەرلىك قوعامىنا بەرۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ جاتىر. زاۋىتتىڭ بۇعان دايىندىعى دا، ىنتا-جىگەرى دە جەتكىلىكتى. بۇل جوعارى سۇرانىستاعى پودششيپنيكتەردىڭ اۋقىمى 2،5 مەتردى، سالماعى 6 توننانى قۇرايدى. سوندىقتان، لوگيستيكالىق تالاپتارعا ساي، نەبارى 20 پايىزدىق جۇكتەمەنى الىپ وتىرعان بىرنەشە نىساندى جۇمىس ىستەپ تۇرعان وندىرىستىك بۋىندارعا جاقىنداتۋ قولعا الىنعان. بۇل ورايدا، سىننان وتكەن ءداستۇرلى بولىمدەر دە قۋاتتانادى. باتىستىق فيرمالار ۇستالىق كاسىپتەن باياعىدا الىستاعان. ونىڭ ونىمدەرىن سىرتتان ساتىپ الۋدى ءتيىمدى سانايدى. ەندەشە، كادۋىلگى ۇستالار مەن توكارلار، سوعان ساباقتاس ۋچاسكەلەردەگى ادامدار جۇمىسسىز قالمايدى.
زاۋىت ءوزىنىڭ تەحنولوگيالىق برەندى – ۆاگون پودشيپنيكتەرى ءوندىرىسىن كەڭەيتەتىن بولادى. رەسەيدەگى ساراتوۆ، ۆولوگدا زاۋىتتارىنىڭ بۇل ءونىمدى شىعارۋدى دوعارۋى، حاركوۆ زاۋىتىنىڭ توقتاپ تۇرۋى ستەپنوگورلىقتاردى مونوپوليسكە اينالدىرىپ وتىرعانداي. ەندەشە، بۇل باعىتتا دا قولايلى مۇمكىندىكتەر بار دەپ ويلايمىز. ويتكەنى، قاجەتتى قۇراستىرمالى جابدىقتار تۇگەلدەي ساراتوۆ زاۋىتىنان جەتكىزىلۋدە.
وسى ايتىلعانداردىڭ بارلى­عىن مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ەكونومي­كالىق ساياساتتىڭ الداعى شارالارىن قاراستىرعان سوزدەرىمەن بايلانىستىرعىم كەلەدى. «ءبىزدىڭ ينتەگراسيالىق ساياساتىمىز وتە دۇرىس، دەپ اتاپ كورسەتتى ەلباسى. قازاق­ستاندا ەكونوميكا كولەمى بو­يىنشا دا، حالىق سانى بويىنشا دا نارىق جەتكىلىكسىزدىگى سەزىلەدى. بىزگە وزگە دە نارىقتار كەرەك. ءبىز ءۇشىن رەسەي مەن جۇڭگو ۇلكەن نارىق». پرەزيدەنت ينتەگراسيالىق ءۇردىستىڭ ءورىستى كەڭەيتەتىنىن ايتىپ وتىر. بۇل دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا مۇشە ەل رەتىندە باسەكەلەستىك قوزعالىستى بارىنشا دامىتۋدى تالاپ ەتەدى.
بۇل ءۇشىن، جوعارىدا ايتقا­نى­مىزداي، جاڭا ەڭبەك قاتىناستارىنا دايىن كادر شەشۋشى تۇلعا بولاتىنى تۇسىنىكتى. زاۋىت ماسكەۋ، سانكت-پەتەربۋرگ، ءنوۆوسىبىر، نيجنيي نوۆگورود، ەكاتەرينبۋرگ، استانا، الماتى قالالارىنداعى كاسىپتىك وقۋ ورتالىقتارىمەن تىعىز بايلانىس ورناتقان. سونداي-اق، كاسىپورىن بازاسىندا ستەپنوگور پوليتەحنيكالىق كوللەدجىنىڭ فيليالى جۇمىس ىستەيدى. بۇعان قوسىمشا، قىركۇيەك-مامىر ارالىعىنداعى وقۋ جىلىندا 63 كىسى زاۋىتىشىلىك ساباقتارعا قاتىسىپ، ءۇش باعىتتاعى ارالاس ماماندىقتى يگەردى.
سامعاۋ سوقپاعىمىزدىڭ باستى باعدارى ساپا ەكەندىگىن زاۋىتتىقتار جاقسى بىلەدى. جوسپارلى، تاباندى جۇمىستىڭ ناتيجەسىندە سپز-دا 2002 جىلى ساپا مەنەدجمەنتى جۇيەسى قالىپتاستى. كاسىپورىن ونىمدەرىنىڭ ساپاسى رەسەيلىك جانە باتىستىق گوست پەن يسو ستاندارتتارىنا تولىق سايكەس كەلەدى. ونى كاسىپورىننىڭ كوپ جىلداردان بەرى حالىقارالىق رەگيسترلەر بەكىتكەن ءىSO 9001:2000 جانە گوست ر يسو 9001:2001 سەرتيفيكاتتارىن تابىس­تى قورعاپ وتىرعانىمەن دالەلدەۋگە بولادى. حالىقارالىق جانە تاۋەلسىز سەرتيفيكاتتاۋ ورگاندارىنىڭ جىل سايىنعى ينسپەكتورلىق تەكسەرىس قورىتىندىلارى دا جاقسى ويلارعا باستايدى. بىلتىرعى قىركۇيەك ايىندا «سپز» اكسيونەرلىك قوعامىندا «Lءىoyds Regءىster Gualءىty Assurance»» اسەسسورلارى جۇمىس ىستەدى. اۋديت قورىتىندىسى بويىنشا ساپا سەرتيفيكاتىن الداعى ءۇش جىلدىق كەزەڭگە جاڭارتۋعا ۇسىنىس جاسالدى.
اقمولالىقتاردىڭ ابىرو­يىن اسىرعان وسىناۋ ۇلكەن تابىسقا ۇجىم ۇزاق جىلعى تىڭعىلىقتى دايىندىق جاساعانىن ايتۋ ءلازىم. نەگىزگىلەرىن تىزبەلەپ كورەيىك. 2004 جىلى زاۋىتقا رەسپۋبليكا ۇكىمەتىنىڭ ساپا سالاسىنداعى تابىستارى ءۇشىن سىيلىعى، 2006 جىلى ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ قۇرمەت گراموتاسى، 2007 جىلى «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ «باسەكەلەستىككە قابىلەتتى قازاقستان ءۇشىن» اكسياسى شەڭبەرىندە «قازاقستاندىق ماركا-2007» جەڭىمپازدىق بەلگىسى، 2007 جىلى «ەڭ ۇزدىك ەكسپورتتىق ستراتەگيا» رەسپۋبليكالىق كونكۋرسىنىڭ التىن جۇلدىزى تابىس ەتىلدى. قازىرگى تاڭدا «ەپك ستەپنوگور» اق جوعارى تەحنولوگيانى يگەرۋدە قازاقستاننىڭ ماشينا جاساۋ جانە مەتالل وڭدەۋ سالاسىندا عانا ەمەس، تمد پودششيپنيك جاساۋشىلارى اراسىندا كوشباستاۋشىلىق دەڭگەيگە كوتەرىلدى. مۇنىڭ ءوزى قازاقستاندىق ساپا كورسەتكىشتەرىنە جاھاندىق قىزىعۋ-شىلىقتىڭ وسكەندىگىن ايقىندايدى.

دەرەككوز: "ەگەمەن قازاقستان"