Búgin qazannyń 18-i «Rixos Almaty» qonaq úıinde jetinshi «Saýda, kólik jáne jemis-kókónis sektorynyń ósý keleshegi» atty Ortalyq Azıa saýda forýmy ótti. Forýmǵa Ortalyq Azıa, Azıa jáne Eýropadaǵy kompanıa basshylary, memlekettik sektor ókilderi men sala sarapshylary, jalpy 500-den asa delegat qatysty. Eki kúnge sozylatyn saýda forýmy álemdik saýdada básekege qabilettilikti nyǵaıtýǵa jáne de Ortalyq Azıa aımaǵynda jańa jumys oryndaryn qurý maqsatynda oryn aldy. Kompanıalardyń básekege qabilettiligin kóterý máselelerin talqylaý forýmnyń basty maqsaty.
Forýmǵa óndirýshiler, jemis-kókónis ónimderin satýshylar jáne satyp alýshylar, kólik-logıstıka sektorynyń ókilderi, saýda jelileri men memlekettik organdar ókilderi, ınvestorlar, halyqaralyq uıymdar men BAQ ókilderi qatysýda. Bul týraly Qamshy.kz aqparat agenttigi tilshisi habarlaıdy.
Baspasóz konferensıasyna AQSH-tyń Qazaqstandaǵy elshisi Djordj Krol, Raimbek holdıńi dırektorlar keńesiniń tóraǵasy, Raıymbek Batalov, «KAZLOGISTICS» Qazaqstan kólik qyzmetkerleri odaǵy tóraǵasynyń orynbasary Lavrınenko Iýrıı jáne Ózbekstannyń İsker áıelder qaýymdastyǵynyń tóraıymy Mahmýdova Gýlnora hanym qatysty.
Konferensıa barysynda Raıymbek myrza bul forýmnyń Orta Azıa memleketteri arasyndaǵy baılanysty jaqsartyp, tájirıbe almasýǵa óte tıimdi is-shara ekendigin atap ótti.
Baspasóz máslıhatynda tilshiler «qazirgi saıası jaǵdaıdyń qazaq-qyrǵyz saýda-sattyǵyna áser etýi múmkin be?» degen ózekti máseleni kóterdi.
Qyrǵyz-qazaq shekarasyndaǵy shıelenis saýda-sattyqqa qalaı áser etýde?
«Eksklúzıv» jýrnalynyń tilshisi Qazaqstan men Qyrǵyzstan shekarasyndaǵy shıelenistiń saýda-sattyqqa qalaı áser etip jatqandyǵyn surady. Saıasattyń ekonomıkalyq qarym-qatynastarǵa aralasýy durys pa?-degen suraqqa Lavrınenko Iýrıı myrza jaýap berdi:
«Shekaradaǵy jaǵdaıdyń saıasatqa qatysy joq jáne ony baqylaýda ustaýǵa bolady. Mundaı baqylaý tek qazaq-qyrǵyz shekarasynda ǵana emes, barlyq shekaralarda iske asyrylyp jatyr».
Lavrınenko Iýrıı myrzanyń sózderi dáleldi bolýy úshin Qamshy.kz aqparat agenttiginiń tilshisi forým aıasyndaǵy kórmege óz taýarlaryn usyna kelgen qyrǵyzstandyq ókilderdiń biri Gúljan Arakeevamen tildesken bolatyn. Odan Atambaevtyń Qazaqstan týraly aıtqany men shekaradaǵy máseleler jóninde suraǵanda ol:
«Qazaq pen qyrǵyz ótken zamandardan beri baýyrlas halyqtar. Qazirgi saıası jaǵdaı jóninde pikir bildirgim kelmeıdi. Árıne vıza alý qıyndyqtar týǵyzǵanmen, Qazaqstan bizdi óte jyly qarsy aldy. Biz Qyrǵyzstannan keshe ushyp kelgen bolatynbyz. Qazaqstanǵa ekinshi ret kelýim, uıymdastyrýshylarǵa jáne QR prezıdenti Nursultan Nazarbaevqa rızashylyǵymdy bildirgim keledi»,- dedi.
Forýmǵa ózderi jasaǵan qolóneri men jemis-kókónisterin ala kelgen qyrǵyzstandyq azamattar eki el arasyndaǵy saýda-sattyqty nyǵaıtýyna jáne tyǵyz baılanys ornatýǵa úmitti ekendikterin jasyrmady.
Búgingi 7-shi Orta Azıalyq «Saýda, kólik jáne jemis-kókónis sektorynyń ósý keleshegi» forýmy aıasynda bolǵan baspasóz máslıhatynda «Qazaq saýda sórelerindegi qytaılyq taýarlardy qazaqstandyq ónimder qashan almastyrady?» degen suraq talqylanǵan.
Bul ózekti suraq Almaty qalasyndaǵy dúkenderde satylatyn sapasyz qytaılyq kókónister men jemister jóninde boldy.
«Qazaqstandyq saýda sórelerinde qashan tek qazaqstandyq ónimder satylatyn bolady»?,- degen suraqqa Raıymbek Batalov myrza jaýap berdi:
«Qazirgi tańda elimizde belgili bir naryqtyń qalyptasqany ras. Elimizde kóktemgi, jazǵy jáne kúzgi merzimde Orta Azıada jáne Qazaqstanda ósirilgen kókónister men jemister saýdalansa, qysta bul ónimder kóbine Qytaıdan ákelinýde. Onyń sebebi, kókónisterdi ósiretin jylyjaılardyń azdyǵy. Oǵan qosa, bizdiń elde jylyjaı salý Qytaı men Ózbekstanǵa qaraǵanda áldeqaıda qymbat. Degenmen, búgingi kúni bul máseleniń sheshimi tabylyp kele jatyr, óıtkeni jylyjaılar salýǵa kóptegen ınvestısıalar salynýda», - dedi.
«Qazaqstanda jylyjaılarda ósirilgen taýarlar jetkilikti bolǵan kúnniń ózinde, qys merziminde olar Reseı men Sibir aımaǵyna eksporttalady. Óıtkeni onda ónimderdi qymbatqa satýǵa bolady. Osy arada tepe-teńdiktiń buzylýyna kóz jetkizýge bolady. İshki naryqta óndirilgen taýar syrtqy naryqta qymbatyraq baǵalanady. Sondyqtan, óndiristik salany barynsha damytý qajet, sonda ol ishki de, syrtqy da naryqty qamtamasyz etýge jeter edi».
Qytaılyq ónimderge kelsek, Raıymbek myrza, bul taýarlardyń qazaqstandyq sórelerden joıylmaıtyndyǵyn aıtty. Onyń sebebin elimizdiń ashyq naryqta, ashyq saýda qarym-qatynas jasaǵysy keletindigimen túsindirdi.
«Meniń oıymsha, qazaqstandyq jemis-kókónis óndirýshileriniń básekege qabilettiligin arttyryp, shaǵyn jáne orta bızneske qoldaý kórsetýdi aıamaý kerek. Nazar salsaq, almaty qalasynyń ózinde tek birneshe iri jylyjaılar ǵana turaqty jumys istep tur. Osy másele boıynsha, Ózbekstannan úırener nárse óte kóp. Alaıda Ońtústik Qazaqstan oblysynda shaǵyn kásiptiń damyp kele jatqany belgili. Jyldan jylǵa bul betalys damı túsedi degen úmittemin».
Sonymen qatar, Batalov myrza qazaqstandyq saýda-sattyqty júıege keltirip, saýda oryndarynyń sanyn arttyrýdy usyndy.
