Adamnyń jasyna jas qosylǵan saıyn ýaqyt nege ushqan qustaı zymyrap óte shyǵady? AQSH-taǵy Dúka ýnıversıtetiniń ǵalymdary bul suraqqa jaýap izdep kórdi.
Olardyń tujyrymy boıynsha qartaıǵan adamǵa ýaqyttyń jyldam ótip jatqandaı kórinýine adam mıynyń tozýy sebep bolsa kerek. Naqtyraq aıtqanda, qart adam jastarǵa qaraǵanda aqparatty az qorytady. Bul jaıynda Naked Science aqparat kózi málim etti.
«Adamdar jas kezinde ózin qartaımaıtyndaı sezinip, máńgi osylaı tura beretindeı kóredi. Onyń máni olardyń bastan keshirgenderiniń sonshalyqty mándi nemese tereń bolǵanynda emes, bar-joǵy sol kezdegi aqparattardyń barynsha shapshań qorytylatyndyǵynda jatyr»,- dep aıtylǵan European Review merzimdi basylymynda jarıalanǵan Adrıan Bejannyń maqalasynda.
Onyń sózine qaraǵanda, adam mıy júıke men neırondardan turady. Óziniń damý kezeńi bolady. Elektrli dabyl uzaq prosesten ótip, sensorlyq málimetterdi kodtaıdy. Adam denesi de ósip, júıkeni uzartady. Ol óz kezeginde aqparatty mıǵa óńdeýge jóneltedi. Júıke talshyǵy elektrdi jaqsy ótkizetindikten onyń da kemshiligi joq emes: qosymsha aq zat aqparattardy jetkizýge bóget jasaıdy.
Adam denesiniń tozýy da aqparatty qabyldaýda qıyndyq týdyrady. Adam qartaıǵan saıyn neırondy arnalar degredasıaǵa ushyraıdy. Bul óz kezeginde aqparattardy qorytý múmkindigin kemitedi. Ǵalymdar budan bólek, eresek adamdarǵa qaraǵanda, balalar kóz qarashyǵyn jıi qozǵaltady.
Balalardyń boıyndaǵy kúsh-jiger artyp turǵannan emes, jas mı jańa aqparattardy tez qabyldaıdy, tez qorytady, nátıje shyǵarady. Qarttar tóńiregindegilerge nazar salmaıtyny aınalasyndaǵylardyń tańsyq kórinbeýinde jatyr. Bul ýaqyttyń jyldam ótip jatqandaı kórinýine alyp kelmek.
Usynǵan: Gúlim Jaqan
