ǴALI ORMANOV UQYPTY QAZAQ BOLATYN

/uploads/thumbnail/20170708151104947_small.jpg

2005 jyly «Qazyǵurt» baspasynan shyqqan Qadyr Myrza Áliniń kóptomdyǵynyń bir tomy «Iirim» atty estelik kitaby. Kezinde respýblıkalyq «Jas Alash» gazetinde jarıalanyp, biraz aıqaı-shýǵa arqaý bolǵan estelik-essede aqyn Ǵalı Ormanov týraly da birqatar áńgime berilgen eken. Qadyr Myrza Áli aqyn aǵasy týraly búı deıdi: images

...Eshkimge zıany joq, ózimen-ózi júretin qyzyq aǵalarymyzdyń biri Ǵalı Ormanov bolatyn. Men «Juldyz» jýrnalynda istep júrgen kezde ol kisi Qazaqstan jazýshylar odaǵynda ekinshi hatshynyń qyzmetin atqardy. Jasy da, joly da úlken Ǵalekeń jumys babynda jıi-jıi shaqyryp turatyn. Ol aǵamyz týraly nebir qyzyq áńgimeler aıtylady. Sonyń kóbin qurastyrǵan qurdastary, zamandastary bolýy kerek. Ádette Ǵalekeńdi sarań adam retinde beıneleıdi. Kózben kórip, qolmen ustamaǵan soń, sene qoıý qıyn...

Bizdiń qazaq negizinen jaıbasar, ashyq-tesik, etek-jeńin jınap júrmeıtin alqa-salqa halyq qoı. Al Ǵalekeń óte jınaqy, óte uqypty adam edi. İsine de, sózine de qatty jaýapkershilikpen qaraıtyn. Bir kúni ol bizge, «Jazýshy» baspasyna jańa óleńder jınaǵynyń qoljazbasyn ákelip tapsyrdy. Shynyn aıtsam, buryn-sońdy mundaı taza, mundaı jınaqy, mundaı uqypty qoljazba kórgem joq. Eń sapaly aq qaǵazǵa basylǵan, árip qateleri joqtyń qasy. Qyrtystanǵan, búktelgen birde-bir paraq kórmeısiń. Bankiden jańa shyqqan sýdaı jańa banknot tárizdi. Sondaı keremet qoljazbany tapsyryp ketkeni sol edi, on bes-jıyrma mınýttan keıin Ǵalekeń telefon soǵyp:

–Qadyr, senderge tapsyryp ketken qoljazbanyń seksen úshinshi betinde úshinshi shýmaqtyń tórtinshi tarmaǵynda «s» pen «p» almasyp túsip, «aspan» sózi «apsan» bolyp ketipti. Qalaı baıqamadym eken! Sony ázirge qaryndashpen jóndeı salshy! Keıin ol betti qaıtadan bastyryp berermin. Keshir, aınalaıyn! – dedi. Qoljazbasyna osynsha jaýapkershilikpen qaraǵan uqyptylyǵy úshin Ǵalekeńe ishteı qatty razy boldym.

–Tumash, Ǵalekeńniń kitabyn óziń qara! Jáne kóp uzatpaı tez bitir! – dedim bastyqsyp. – Mundaı qoljazbany daıyndaǵannyń ózi bir qýanysh. Qoljazba taza, avtory uqypty. Bir apta óter-ótpeste dúısenbi kúni Ǵalekeńniń ózi keldi. Redaktoryna razy. Usaq-túıek ketken selkeýlerdi taǵy bir qarap shyǵý úshin qoljazbany qaıyryp aldy...

Dos-joldastarynyń aıtýyna qaraǵanda, Ǵalekeń qaı kezde de tábetti, tamaqsaý qazaq bolǵanǵa uqsaıdy. Qurdastary ony ajýa qylyp, kúlkige aınaldyrǵan. Qonaqqa shaqyrǵan úıge barǵannan keıin aldymen as úıine kirip, daıyndyqtaryn óz kózimen kórip shyǵatyn edi deıdi.

Alpysynshy jyldary Qazaqstannyń qyryq jazýshysy Qaraǵandy oblysyna barady. Elmen, óndirispen tanysady. Qaraǵandy qalalyq partıa komıteti kelgenderge qonaqasy beredi. Delegasıanyń jetekshisi de, jasy úlkeni de Ǵabıt Músirepov. Soǵan tartylǵaly kele jatqan qoıdyń basyn Ǵabeń anadaıdan kórip, qyraǵy kózi kóp nárseni baıqap úlgeredi. Orekeńder bastyń qasıetin bilýshi me edi! Ony qalaı pisirýdi de óner dep eseptemeıdi.

Delegasıa bastyǵy qatty pisken kári qoıdyń basyn usyna bergennen-aq Ǵalekeńe aýdara salady. Ashqaraqtaý aǵamyzdyń oıynda eshteńe joq. Usynǵan bastan bas tartpaıdy. Birden mújýge kirisedi. Bir qaınaǵan kári qoıdyń basy qandaı bolýshy edi! Ǵabeńniń qýlyqpen aýdara salǵanyn endi túsinedi. Biraq ol úshin aǵasyna ne deýge bolady? Ǵalekeń sony paıdalanyp:

–Qoılaryńyzdyń ǵumyr jasy uzaq bolsyn! – dep bata beredi dastarhan jınardyń aldynda...

(Q.Myrza Álı, Kóptomdyq shyǵarmalar jınaǵy, 16-tom).

Derekkóz: ikitap.kz

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar