Osy aptanyń basy daýmen bastaldy. Iaǵnı eski jyldaǵy eges jańa jylǵa jańa sıpat ala kelgen sıaqty. Naqtyraq aıtsaq belgili jýrnalıs, Abai.kz aqparattyq portalynyń Bas redaktory Dáýren Qýatqa kazaitys.kz saıtynyń atynan qatań túrde eskertý jasalǵan. Iaǵnı kazaitys.kz saıty aıtysýdan jalyqsa kerek, birden qoqan-loqqy jasaýǵa kóshipti. Máselen ózderiniń saıttarynan joldanǵan hatta «qyzdaryń erteń zınaqorlyq jolǵa túsedi» dep aýyz batyp aıtýǵa bolmaıtyn sózder jazǵan. Sózimiz dáleldi bolýy úshin Dáýren Qýattyń facebook áleýmettik jelisindegi málimdemesine nazar aýdarsaq. Atalǵan málimdemede jýrnalıs «Maqala men hatta maǵan, meniń otbasyma, bala-shaǵama ses kórsetken sózder jazylǵan. Maqala avtory bárin bylaı qoıyp meniń qulyndarym – qyzdarym erteń zınaqorlyq jolǵa túsedi degendeı adam aýzy barmaıtyn tuspaldar jazypty» deıdi.
Hosh, sonymen kazaitys.kz saıtynyń dál bulaı Abai.kz aqparattyq portalymen óshtesýine sebep boldy? Esterińizde bolsa taıaýda ǵana Abai.kz-te «Murtynan aıyrylyp, saqaly ǵana qalǵan aıtystan nege mán ketti?» degen taqyrypta maqala jarıalanǵan bolatyn. Atalǵan maqalada «Nur Otannyń» qoldaýymen, Bekbolat Tileýhan men Muhamedjan Tazabekovtyń muryndyq bolýymen ótkizilgen aıtys syn sadaǵyna ilingen-di. Mine sol maqalanyń avtory belgisiz bolsa da kazaitys.kz saıty «Muny Dáýren Qýat jazdy» dep jazǵan edi. Áıtse de atalǵan jaǵdaı bas jaryp, kóz shyǵarýǵa sebep bolmaýy tıis bolatyn. Bir qyzyǵy kazaitys.kz saıtynyń Bas redaktory Ularbek Nurǵalym «bul máselege qatysymyz joq» dep málimdeme jasaǵan joq. Demek bes ýaqyt namazyn qaza qylmaıtyn taqýa jýrnalısiń bul iske tikeleı qatysy bolýy ábden múmkin. Bulaı deýimizge taǵy bir sebep, Ularbek Nurǵalymmen sóılesip osy máselenyń anyq-qanyǵyn bilmek bolǵanbyz. Áıtse de onyń eki birdeı telefon nómiri sóndirýili bolyp shyqty. Sondyqtan da Abai.kz aqparattyq portalynyń Bas redaktory Dáýren Qýatpen sóılestik.
– Kúni keshe ózińizdiń atyńyzǵa «Qazaıtys.kz» saıtynyń atynan qoqan-loqqyǵa toly hat kelgen bolatyn. Qazir jaǵdaı qalaı órbýde? – Shynymdy aıtsam, meniń jurttan qupıa qylatyn jeke ómirim joq. Meniń ómirim barsha jurtqa jarıa ekenin ekiniń biri biledi. Óıtkeni men – zaıyrly memlekette ómir súrip jatqan azamatpyn. Men jáne naqtyraq aıtsam Qoǵamdyq qordyń basshysy retinde azdy-kópti tabysyna turaqty túrde salyq tóleıtin saıttyń Bas redaktorymyn. Qoǵamda seniń boıyńnan aıtarlyqtaı min tappaǵannan keıin ósek izdeıtin osal adamdar bar. Mine, sondaı jaǵdaıdy «Qazaıtys.kz» saıtynyń jetekshileri jasaǵan eken. Máselen, olar aýyldaǵy áke-sheshem men týystarymnyń «tragedıaly ómiri bar eken» dep bolmaıtyn nárseler jazǵan. Meniń ákem adal eńbegimen mal baǵyp, bala shaǵasyn asyraǵan qarıa. Endeshe, aqasaqalmen alysatyn «Qazaıtystyń» qandaı qaqysy bar? Jaraıdy, jazǵan maqalalarymdy synasyn, pikir aıtsyn, jerden alyp, jerge salsyn. Oǵan daýym joq. Al jeke basyma, otbasyma qoqan-loqqy jasaıtyndaı men bala-shaǵammen birge kimniń egindigine túsippin? Iá, pende shyndyq pen aqıqattyń shyńyna jettim dep aıta almas. Deıturǵanmen, ózim jazǵan maqalalarymda kózben kórip, baıqaǵan faktilerimdi, túıgen oıym men azamattyq pikirimdi jasyryp qalmaımyn. Qazirgi meniń basymdaǵy jaǵdaı kez kelgen adamǵa qaýip tóndiretin jaýyz, qorqaý toptardyń paıda bolǵanyn bildiredi. Aıtalyq, men sóz ustaǵan adam retinde osy máseleni jarıalap jazyp jatyrmyn. Sondyqtan ár azamatqa quqaı kórsetetin, jeke ómirine qol suǵatyn surqyltaılardy Qazaq eli zań boıynsha toqtatý qajet. Óıtkeni, bul bir meniń ǵana máselem emes, erteń kúni olar kez kelgen qazaq otbasyna qaýip tóndiredi. Sóıtip qoǵamdy úreılendirip otyrýdy kózdeıdi. Bizge qorqynyshtyń «qushaǵyndaǵy» qoǵam kerek pe, álde erkin oı, azat áreketti tý ǵyp ustaıtyn táýelsiz memleket qajet pe? – Kesheli beri «Qazaıtys» saıtynyń Bas redaktory Ularbek Nurǵalym «Dáýren Qýatqa biz hat jazǵan joqpyz» dep málimdemedi. Soǵan qaraǵanda hatty «Qazaıtys.kz» saıty jazǵan boldy ǵoı... – Árıne. Birinshiden, bul hat www.kazaitys.kz saıtynyń resmı veb-jáshiginen keldi. Ekinshiden, facebook áleýmettik jelisinen assalaumagaleikumdaurenquat@mail.ru degennen arnaıy hat kelip otyr. Demek olar ózderiniń maǵan hat jazǵanyn jaqsy biledi. Úshinshiden, atalǵan saıttan bir jigit habarlasyp, meniń jeke elektrondyq pochtama hat jibergenderi týraly aıtty. Al sonsha alaýlatyp, jalaýlatyp, jar salǵan hattary ne eken dep qarasam, adamnyń júregi aınıtyn jıirkenishti «ósek jazba» eken. Sondaǵy áńgimeleriniń áýeni «qurtyp jibereminge» saıady. Qudaı-aý, bizdiń bilgenimizde solar aýyzynda «Allasy» bar jigitter bolatyn. Sóıte tura (estýimshe Ularbek Nurǵalym degen jigit bes ýaqyt namazyn qaza qylmaıtyn taqýa kórinedi) meniń kishkentaı qyzdarymnyń bolashaǵyna pal ashyp, teris jolǵa túsetinine boljam jasapty. Mundaı dindarlardan ne kútýge bolady? Mysaly men «4-5 toqaly bar azamattardyń qyzdary erteń boıjetkende basqalardyń toqaly bolady» dep aýyzyma kelgendi aıtyp otyrsam, adamdyǵymnan ne qalady? – Bul hatty «Qazaıtys.kz» saıtynyń Bas redaktory Ularbek Nurǵalym ǵana jazbaǵan bolýy kerek. Endeshe, nege «Qazaıtys.kz» saıtynyń negizgi qojaıyndaryna habarlaspadyńyz? – Árıne, habarlastym. Aıtysqa qatysty bolǵandyqtyqtan, aıtysty uıymdastyrǵan Bekbolat aǵama jasym kishi bolǵandyqtan birneshe ret telefon shaldym. Ókinishke qaraı qaltafony sóndirýli boldy. Baıqaımyn, Bekeńmen ortamyzǵa ot salatyn adamdar kóp sıaqty. Áıtpese, Bekbolat týraly «Abaı.kz» aqparattyq portalynda birde bir syn maqala joq. Aınalaıyn-oý, «Sen Bekbolat Tileýhandy ýahabıst, eldiń jaýy dep jazypsyń, maqalań mine» dese jaýapkershilikten jaltaryp, qaıtpekpin? Múmkin, ınternet-forýmda oǵan qarsy jazylǵan pikirler kóp bolǵan shyǵar. Ózderińiz bilesizder, bizdiń portalda jaryq kórgen maqalalar ártúrli oqyrmandar tarapynan qyzý talqylanady. Ásirese, din taqyryby. Tipti, bir maqalanyń astyna jazylatyn pikirler sany birneshe júzge de jetedi. Al sonyń bárin baqylap, tazalap otyrý degen múmkin emes dúnıe. Sózdiń kezegi kelgen soń aıta keteıinshi, pikirlerdi súzip otyrý múmkin emestigin sol «QazAıtystyń» qanattasy - «Namys.kz» saıtynyń redaktory Beken Qaırattyń ózi de moıyndaǵan. Shyndyǵyn aıtqanda, meniń Bekbolatqa, Bekbolattyń maǵan jaýlyǵy joq dep oılaımyn. Bekeńe telefon shalǵanym da sondyqtan bolatyn. – Bul másele osymen aıaqtala ma? Joq álde sońyna deıin aq-qarasyn anyqtaısyz ba? – Qazir meniń bala-shaǵam mektep jasynda. Men úshin olardyń amandyǵynan artyq mindet joq. Sondyqtan da bul isti aıaqsyz qaldyrmaımyn. Elimizde azamattardyń quqyǵyn, ar-namysyn, amandyǵyn qorǵaıtyn Prokýratýra, UQK bar emes pe? Solarǵa júginemin. – Jaıshylyqta atalǵan saıt «Bizge tynyshtyq kerek. Sondyqtan da bılikke qarsy shyqpaý kerek» degen pozısıa ustanady ǵoı. Alaıda el azamattarynyń ómirine qaýip tóndirse olardyń tynyshtyqty saqtaý kerek degen sózi beker bolyp shyqpaı ma? – Durys aıtasyń. Óıtkeni bizdiń jaǵdaımyzda jaý jaýlyǵyn úndemeı jasaıdy. Qazirge olar úshin halyqty toptastyryp alý mańyzdy. «Eshkimge zalaly joq, Qudaıdyń qulaq kesti quldary» basqany bilmese de, dál osy tirlikti qatyrady... Onyń zardabyn keıin kóremiz. «Dos jylatyp aıtady». «Abaı.kz»-tiń ustanymy osy. Óziniń memleketine jany ashıtyn kez kelgen azamat eldegi keleńsizdikti barynsha jasyrmaı jetkizý kerek. Jaqsyny jaqsy, jamandy jaman deý qazaq baspasóziniń qaǵıdasyna aınalsa, káni? Kóre tura kórmedim, bile tura bilmedim deý - elińdi, bolashaǵyńdy aldaý. Aınalyp kelgende Qazaqıanyń ystyǵyna kúıip, sýyǵyna tońý – azamattyq boryshymyz. Sondyqtan da, synasaq «jaqsy bolsyn» dep synaımyz, jaqsylyǵyn aıtsaq, júregimizden qýanǵandyǵymyzdan aıtamyz. Endeshe, óz memleketin ólerdeı jaqsy kóretin azamattardy bılikke jaý qylyp kórsetý kimge kerek? – Ýaqyt bólip suhbat bergenińizge rahmet.
Silteme: Serik JOLDASBAI "Jebe" gazeti, 9 qańtar 2014 jyl
Pikir qaldyrý