Qadirmendi oqyrman! Ózderińiz bilesizder, "QazAıtys" saıtynyń resmı elektrondy poshta jáshiginen Dáýren Qýat myrzaǵa qoqan-loqqy jasaǵan, otbasy múshelerine qaýip tóndirgen hat kelgen edi. Osy jaıt qazaq baspasózinde qyzý talqylanyp jatyr. "Aqqa qudaı jaq". "Abaı" portalynyń avtorlary da oı-pikirlerin ortaǵa saldy. 

Meniń baıqaýymsha, Kazaitys.kz saıty mańyndaǵy jigitterdiń kóbi buryn «Namys» dep atalyp, keıin jabylǵan, kileń aıǵaı men súreń, urda jyq maqalalary basymdaý bolǵan bir jýrnaldyń mańynda júrgen jigitter sekildi ǵoı. Jalpy, azamattardyń pozısıasyn ǵana emes, minez-qulqyn, oı órisin jazǵan maqalasyna qarap tanýǵa bolady. Bul turǵydan kelgende, sol bir murtsyz Hám saqaldy jigitterdiń beıtaraptylyqtan góri syńar ezýlikke kóbirek tym úıir ekendikteri ańǵarylǵandaı bolyp turady. Endi, ishinara táýirleri de bar shyǵar, bálkim, meniń kózime túspegen bolar. Al, endi pikirtalastyń sońy aıbar shegýge, qorqytyp-úrkitýge ulasyp jatsa, ol – baryp turǵan nadandyq emeı nemene?! Osynyń ózinen-aq ózgeniń qarsy pikirine tózbeýshilikti, bireýdiń kózqarasy men pozısıasyn syılamaýshylyqty, dıalogtan góri doıyrǵa qaraı umtylatyn ortaǵasyrlyq jabaıylyqty kórýge bolady. Onyń syrtynda demokratıa men sóz bostandyǵynyń mádenıetin bilmeıtin, pýblısısiń etıkasynan beıhabar rýhanı soqyrlyqtyń jáne beıkásibıliktiń belgisi. Jalpy, bizde BAQ, portal ataýlynyń kóbeıýiniń jaqsy jaqtary kóp bolǵanymen jaǵymsyz tustary da qylań berip jatyr. Erkin pikir, alýan túrli oı qoǵamdyq damýǵa óziniń eleýli úlesin qosa alady. Biraq, kim kóringen qajetti-qajetsiz shımaı-shatpaqtarymen jurttyń basyn qatyryp, mezi qylatyn bolsa, onyń keri tustary da bolmaı turmaıdy. Ondaı jandaıshap dóreki jazǵyshtar «aıttym bitti, kestim úzildige» salyp ózderin qoǵamdyq pikirdiń qojaıyny sezinip, tym astamsyp ketetinderi bar. Dáýren Qýatqa ses kórsetip, qoqań-loqqy jasap júrgender dál sondaı dúmbilez anaıy jazǵyshtar. Ondaılardy der kezinde áshkerelep, aıaýsyz synǵa alyp, jónge salǵan abzal.

Menińshe, bul áreketke Quqyq qorǵaý organdary qylmystyq is qozǵaı alady. Arnaıy kodeks te bar. Onyń syrtynda elimizdiń negizgi zańy Konstıtýsıa boıynsha da azamattarymyzdyń jeke basynyń qaýipsizdigine kepildik berilgen ǵoı. Dáýren Qýat óziniń kásibı qyzmetin minsiz atqaryp júrgen azamat. Ol sonda óziniń qoǵam aldyndaǵy paryzyn ótegeni úshin nege qaıdaǵy bir nadan taǵylardan sóz estip, quqaı kórip jáberilenýi kerek?! Azamattyń quqyǵyn buzyp, áriptesimizdiń ózimen qatar otbasyna qaýip tóndirip otyrǵan mundaı soraqylyq bárimizdi de alańdatýǵa tıis. Eger únsiz qala bersek, ol buzaqylar odan ary esirip keteri anyq. Sondyqtan, quqyq qorǵaýshylar ony dereý taýyp halyq aldynda ashyq aıyptap, tıisti jazasyn bergeni lázim.

Sol arqyly olardy demokratıalyq mádenıetke, ózgeniń oı, pikirin syılaýǵa, órkenıettilikke shaqyrýymyz kerek. Olar da óz kezeginde kinálaryn kóp aldynda ashyq moıyndap, at-shapan aıyptaryn tólep, aıaqqa jyǵylýlary kerek. Eger oǵan kónbese, ondaı portaldyń barynan joǵy artyq. Zańdyq negizderge súıene otyryp jaýyp tastaǵan oryndy bolady.

Serik Erǵalı, mádenıettanýshy:

Buǵan atústi qaramaı, aqparattyq-psıhologıalyq lańkestik retinde reaksıa berýi kerek

«Abaı-Qazaıtys» tartysyn qoǵamdaǵy eleýsiz nárse dep, tipti, eki saıttyń basshylyǵy arasyndaǵy jaıt retinde «baıqamaýǵa» bolar edi... Eger de «Qazaıtys» poshtasynan Dáýren Qýat (ony bas redaktor emes, azamat retinde qaraıyq) tarapyna qoqan-loqqy, psıhologıalyq basqyn bolmaǵanda. Bul – bir kóshedegi jaı ǵana basbuzardyń qylyǵy emes, qazaq qoǵamyndaǵy úderis pen úrdisti qamtyıtyn jaıt. Jáne de osy oqıǵa qarsańynda «aýǵandyq» qos batyrdyń áńgimege saıası mán berip, óz deńgeıine qoıýy - kópten bolmaǵan saıası áreket ári kásipqoı saıasatpen aınalyspasa da, el men ultqa lań salar jaǵdaıdy der kezinde kóre bilgenderi, halyqtyń sózin sóıleı alǵandyǵy. Bizdiń oıymyzsha, Abaı.kz sońǵy aıtys týraly materıaldy basqanda da óziniń tujyrymdamasyna sáıkes, qoǵamdyq pikirdi dóp basyp jarıa etti. Oǵan bas redaktor Dáýren Qýattyń jeke kózqarasynyń eshbir qatysy joq! Esi durys kez kelgen basshy óz BAQ-nyń tujyrymdamasyna (konsepsıa) sáıkes barynsha obektıvti materıaldy jarıa etýge ári qaqyly, ári mindetti. Áıtpese, ondaı BAQ-nyń eshkimge keregi bolmaı qalady. Al, tartys týdyrǵan maqalada móńkıtindeı nárse bolsa da, jaǵadan alatyndaı, zań buzyp, bireýge shantaj jasaýǵa ıtermeleıtin eshteńe joq. Oǵan dál sondaı maqalamen, jurttyń ýájimen, pikirimen qarsy turý kerek edi, soǵan saýat pen mádenıet, ádep qajet edi. Jigitter baqan men qalamdy shatastyryp alypty... Sózimniń basynda keltirgenimdeı, bul qoǵamdaǵy úrdis pen úderistiń saldary bolǵandyqtan, eldiń bıligi buǵan atústi qaramaı, aqparattyq-psıhologıalyq lańkestik retinde reaksıa berýi kerek. Tıisti zań qabyldanyp, qoǵamdaǵy úreı men basqyn týǵyzar faktorlardyń aldyn alatyn júıe qajettigi qaralsyn. Bir jaǵynan qoǵamǵa aqparat taratatyn kózderdiń saýaty men mádenıeti, tazalyǵy, ádeptigin arttyratyn sharalar jasalýy kerek.

Myrzan Kenjebaı, aqyn:

Ne ózderi toqtatýy kerek, ne Halyq bolyp tosqaýyl qoıýymyz kerek

Aıtys halqymyzdyń eń qasıetti óneriniń biri edi. Aıtys dese Á.Kerderiniń Nurym moldamen, Kempirbaıdyń Shójemen, Súıinbaıdyń Kúnbalamen, Maılyqojanyń Qulynshaqpen t.b aıtystary eske túsedi. Aıtys eshýaqytta qazirgideı josparly túrde ótkizilip otyrǵan emes. Qazir aıtys ony uıymdastyrýshy men aldyn ala daıyndalyp keletin aıtyskersymaqtardyń bıznesine aınalǵaly kóp boldy. Bul týraly talaı aıttyq ta, jazdyq ta.  Buǵan deıin M. Áýezov, M. Baıdildaev, Á. Qońyratbaev syndy ǵulamalar talaı kótergen aıtystyń Júrsin Ermanov atasy atandy. Búgingi aıtysty aıtys degennen góri úıden daıyndalyp kelgen salǵylasý dese bolady.

Endi Bekbolat Tileýhanov aıtysqa aralasa bastady. Bekbolat áp degennen Qazanǵaptyń «Kókilin» «Qaıran da meniń Edilim» dep, adaılardyń «Kógentúp» degen kúıin «Kúldir-kúldir kisinetip» dep óziniń ánderi qylyp aıtyp, ónerge, árýaqtarǵa qıanat jasaýdan bastady. Ony men teledıdarda bir kezdesýde ózine aıtqanmyn. Jaqynda onyń Ǵ.Qurmanǵalıevtiń ánin «jekeshelendip» alǵany týraly masqara maqala shyqty. Ol urlyǵy dáleldendi. Bir tań qalatynym: osylar ózderi týraly adam uıalatyn qansha pikirler jarıalanyp jatsa da túk bolmaǵandaı eldiń aldyna shyǵyp, áldebir kósemdikterdi aıtyp otyrady. Solarǵa qarap, elimizdi arsyzdyq pen uıatsyzdyq jaılap bara ma dep te qorqamyz. Mundaılarǵa syn aıtsań, bóriniń artyndaı shýyldap shyǵa keledi. Endi Dáýren Qýatty bala-shaǵasymen qosyp qorqytýy ábden meımanasy tasyp, toıynǵandy kótere almaýdyń naqty dáleli ǵoı deımin. Jalpy, án-kúıimizge, kıeli ónerimizge qıanat jasaýdy Bekbolattar ne ózderi toqtatýy kerek, ne halyq bolyp olarǵa tosqaýyl qoıýymyz kerek.

Ularbek Dáleı, aqyn:

Bul - Uly Qazaqıanyń bolashaǵyna qaýip tóndiretin baryp turǵan jeksuryn ustanym

Bul bastabynda «Abaı.kz» saıtynda jaryq kórgen Altaı Buharbaevtyń maqalasynan keıin tutanǵan daý ǵoı. Kóp ótpeı «Qazaıtys» saıtynan Dáýren Qýatqa qarsy «Dediń-aı aý, Dáýren Qýat» degen dálelsiz maqala jaryq kórdi. Jaryq kórdi de, qanshama adamnyń nazaryn aýdardy hám qarsylyǵyn týdyrdy. Ony jazyp otyrǵan adamdar shynymen Allanyń aq jolyn ustanǵan, shynymen adamdyq jolyna bekingen bolsa, Dáýren Qýatqa, Abaı atanyń jolyn ustanǵan, kúlli qazaqıanyń muńyn muńdaǵan «Abaı.kz» saıtyna til tıgizbegen bolar edi. Olar shynymen aqıqatty, Allany syılaıtyn bolsa, esh kinási joq Dáýrenge «mundar», «anturǵan» dep til tıgizbegen bolar edi.

Óıtkeni, sol «Qazaıtys» saıtynyń aıtqany shyn bolsa, Dáýren Qýat osynaý saıt atyn jamylǵan saqaldylarǵa, salafıtterge: «Senderdiń ıdeologıalaryńdy dáripteımiz, Qazaqtyń salt-dástúrine jalǵasty qarsy turamyz» dep qashan ant beripti?!

Olar aldymen, soǵan jaýap berýi kerek.

Kelesi bir basa nazar aýdaratyn nárse  (úshinshi bir toptyń arandatýy bolýy múmkin degen oı da keledi eken.) olarǵa, «Qazaıtys» saıtyna Dáýren Qýattyń jeke poshtasyna hat jazyp, úreı týdyratyndaı, jeke ómirine, otbasyna shúıligetindeı quqyqty kim beripti? Bul degenimiz, demokrattyq, zaıyrly baǵyt ustanǵan, Elbasymyzdyń saıası baǵdaryna nyq senim artyp (bıliktiń keıbir qate qadamdaryn esepke almaǵanda), erteńgi kúnge batyl qadam tastaǵan osynaý Uly Qazaqıanyń bolashaǵyna qaýip tóndiretin baryp turǵan jeksuryn ustanym, psıhologıalyq qysym ekeni daýsyz!

«Qazaıtys» saıtynyń hám «Abaı.kz» saıtynyń artynda qanshama halyq turǵanyn kózi ashyq, kez-kelgen adam baǵamdap otyr.

Sózdi qysqarta kelgende, «Kózińdi keńirek ash, sabyrǵa kel, Qazaıtys! «Berekesi ketken eldi bes qaraqshy belden basady», el ishine búlik salmaı, syrtqy jaýǵa ortaq qarsy turaıyq!»  degim keledi.